Վիքիպեդիա

Աբդուլ Ռահման Հասսան Ազզամ

Աբդուլ Ռահման Հասսան Ազզամ, Ազզամ-փաշա (արաբ․՝ عبد الرحمن حسن عزام‎‎, մարտի 8, 1893(1893-03-08)[1], Գիզա, Եգիպտոս - հունիսի 2, 1976(1976-06-02)[1][2], Կահիրե, Եգիպտոս), եգիպտացի պետական գործիչ և դիվանագետ, Արաբական պետությունների լիգայի առաջին գլխավոր քարտուղարy (1945-1952 թվականներ)։

Աբդուլ Ռահման Հասսան Ազզամ
արաբ․՝ عبد الرحمن عزام‎‎
Ծնվել էմարտի 8, 1893(1893-03-08)[1]
ԾննդավայրԳիզա, Եգիպտոս
Մահացել էհունիսի 2, 1976(1976-06-02)[1][2] (83 տարեկան)
Մահվան վայրԿահիրե, Եգիպտոս
Քաղաքացիություն Եգիպտոս և  Միացյալ Թագավորություն[3]
Կրոնիսլամ
Կրթությունալ-Ազհար համալսարան
Մասնագիտությունդիվանագետ, քաղաքական գործիչ և գրող
Զբաղեցրած պաշտոններԱրաբական լիգայի գլխավոր քարտուղար և Կրոնական նվիրատվությունների նախարար
ԿուսակցությունՎաֆդ կուսակցություն

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է ապահովված գյուղական ընտանիքում։ 1912 թվականին ընդունվել է Սուրբ Թոմասի հիվանդանոցին կից բժշկական դպրոց։ Որոշակի ժամանակ անց նա մեկնել է Բալկաններ, շատ ժամանակ է անցկացրել Ստամբուլում, Ալբանիայում և Անատոլիայում և հանդիպել է տարբեր քաղաքական ակտիվիստների հետ։ Վերադառնալով Եգիպտոս, նրան բրիտանացի օկուպացիոն իշխանությունների կողմից արգելված էր զբաղվել քաղաքական գործունեությամբ` ազգային հայացքների պատճառով։ Նա ընդունվել է Կահիրեի Կասր ալ-Այինի բժշկական դպրոց։

Ազզամը ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Լիբիայի իտալական օկուպացիայի դեմ դիմադրության շարժմանը (1915-23 թվական)։ 1919 թվականի հունիսի 1-ին ըստ օկուպացիոն իշխանությունների հետ բանակցությունների արդյունքի, մշակվել է Տրիպոլիտանիայի հիմնական օրենքը, որը շնորհում էր տեղի բնակիչների Իտալիայի քաղաքացիությունն և քաղաքական իրավունքը։ Սակայն Իտալիան չի ընդունում նրան, և 1924 թվականի հունվարին Իդրիս I թագավորի հետ արտագաղթում է Եգիպտոս։

1924 թվականին ընտրվել է տեղի խորհրդարանում։ 1931 թվականին ներկայացրել է Եգիպտոսն Իսլամական գլխավոր խորհրդաժողովում, Երուսաղեմում, որն անտեսել են երկրի պաշտոնական իշխանությունը, բայց Ազզամը և մի քանի պատգամավորներ մասնակցում են դրան` որպես ընդդիմության ներկայացուցիչներ։ Ըստ դրա արդյունքների՝ քաղաքական գործիչն ընտրվել է Կոնգրեսի գործադիր կոմիտեի կազմում։ 1932 թվականին դուրս է եկել Վաֆդի կուսակցությունից և դարձել է Ֆարուկ I-ի դաշնակիցը։

1936 թվականին դարձել է դեսպան Իրաքում և Իրանում, իսկ 1937 թվականին` Սաուդյան Արաբիայում։

1945-1952 թվականներին եղել է Արաբական պետությունների լիգայի առաջին գլխավոր քարտուղարը։ Այդ պաշտոնում դատապարտել է հակահրեական անկարգություններն Եգիպտոսում 1945 թվականի նոյեմբերի 2-3-ը։ Միևնույն ժամանակ` վճռականորեն մերժել է հրեական հավակնությունները Պաղեստինի նկատմամբ (1946 թվական)։ 1948 թվականին օգնել է արաբական ուժերի միավորմանը, որպեսզի կարողանան դիմակայել Իսրայելի քաղաքականությանը արաբական մաս Պաղեստինի վերաբերյալ։ Ազզամին է վերագրվում Իսրայելի ամբողջական ոչնչացման անհրաժեշտության մասին մեջբերումը, որն որոշ պատմաբանների կողմից ընդունվում է, ուրիշները պնդում են, որ այն փոփոխվել է, չնայած «ոչնչացում» և «վտանգավոր կոտորածը» հասկացությունները երկու դեպքերում էլ առկա են։

Ըստ իսրայելցի պատմաբաններ Գերշունի և Ջեյմս Յանկովսկու` Ազզամը ժխտում էր եգիպտացիների ծագումը որպես փարավոնների ժառանգներ, կարծելով, որ ժամանակակից Եգիպտոսը ձևավորվել է, նախ և առաջ, արաբական կրոնի սովորույթների, լեզվի և մշակույթի ազդեցությամբ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ LIBRIS — 2018.

Աղբյուրներ խմբագրել

  • Beinin, J. (1998). The Dispersion Of Egyptian Jewry. Culture, Politics, And The Formation Of A Modern Diaspora. University of California Press. ISBN 0-520-21175-8
  • Coury, Ralph. (1988) "'Arabian Ethnicity' and Arab Nationalism: The Case of Abd al-Rahman Azzam." Journal of the American Research Center in Egypt vol. 25: pp. 61–70.
  • Coury, Ralph. (1998) The Making of an Egyptian Arab Nationalist: The Early Years of Azzam Pasha, 1893-1936. Reading, UK: Ithaca Press.
  • Gerges, F. A. (2001). Egypt and the 1948 War: Internal conflict and regional ambition. In E. L. Rogan, A. Shlaim, C. Tripp, J. A. Clancy-Smith, I. Gershoni, R. Owen, Y. Sayigh & J. E. Tucker (Eds.), The War for Palestine: Rewriting the History of 1948 (pp. 151–177). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-79476-5
  • Gershoni, Israel and James Jankowski (1995). Redefining the Egyptian Nation, 1930-1945. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Louis, W. R. (1986). British Empire in the Middle East, 1945-1951: Arab Nationalism, the United States, and Postwar Imperialism. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-822960-7
  • Morris, B. (2003). The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-81120-1
  • Morris, Benny (2001). Righteous Victims: A History of the Zionist-Arab Conflict, 1881-2001. Vintage. ISBN 0-679-74475-4
  • Nachmani, A. (1988). Great Power Discord in Palestine: The Anglo-American Committee of Inquiry into the Problems of European Jewry and Palestine, 1945-1946. London: Routledge. ISBN 0-7146-3298-8
  • Nisan, M. (2002). Minorities in the Middle East: A History of Struggle and Self-Expression. McFarland & Company. ISBN 0-7864-1375-1
  • * Rippin, A. (2000).Muslims: Their Religious Beliefs and Practices. London: Routledge. ISBN 0-415-21782-2
  • Sachar, Howard M. (1979). A History of Israel, New York: Knopf. ISBN 0-679-76563-8
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Աբդուլ_Ռահման_Հասսան_Ազզամ&oldid=9712455» էջից