FTX, թվային արժույթի փոխանակման առցանց ծառայություն, որը գրանցվել էր 2019 թվականին Անտիգուայում և Բարբուդայում, իսկ գլխավոր գրասենյակը գտնվում էր Բահամյան կղզիներում[2][3][4]։ Միացյալ Նահանգների բնակիչները օգտվում էին FTX.US կայքից[5]։ 2021 թվականին ընկերությունն ուներ մեկ միլիոնից ավել օգտատեր և կրիպտոարժույթի փոխանակման ծառայությունների մեջ երրորդն էր առևտրի ծավալով[6][7]։

FTX
Изображение логотипа
Տեսակկրիպտոարժույթի փոխանակում
Երկիր Անտիգուա և Բարբուդա
Հիմնադրվածմայիս 2019
Լուծարվածնոյեմբեր 2022
Գլխադասային գրասենյակՍենթ Ջոնս, Անտիգուա և Բարբուդա[1]
ՀիմնադիրSam Bankman-Fried? և Gary Wang?
Կայքftx.com(անգլ.)

2022 թվականի նոյեմբերի 11-ին ԱՄՆ-ում FTX-ը ներկայացրեց «սնանկության պաշտպանություն»՝ համաձայն ԱՄՆ Սնանկության օրենսգրքի 11-րդ գլխի՝ իրացվելիության ճգնաժամի պատճառով[8][9][10][11]։ Այս ընթացակարգը վերաբերվում էր միայն ամերիկյան իրավասության հաճախորդներին և ուղղված էր այդ հաճախորդների կողմից ներկայացված պահանջների աստիճանական լուծմանը։

Պատմություն խմբագրել

Սեմ Բենկման-Ֆրիդը և Զիքսիաո «Հարի» Վանգը[12] հիմնադրել են FTX-ը 2019 թվականի մայիսին[13] (FTX-ը Futures Exchange-ի հապավումն է), ընկերության «օրորոցը» Alameda Research-ն էր՝ առևտրային ընկերություն, որը հիմնադրվել էր Բանկմեն-Ֆրիդի և մյուսների կողմից 2017 թվականին Բերքլիում, Կալիֆորնիա[14][15][16]։ FTX  ընկերության հիմնադրումից վեց ամիս անց, Binance-ի Չանգպեն Ջաոն ձեռք բերեց FTX-ի բաժնետոմսերի  20% մոտավորապես 100 միլիոն դոլարով[17]։

2020 թվականի օգոստոսին FTX-ը ձեռք բերեց Blockfolio-ն՝ կրիպտոարժույթների պորտֆելի հետևման հավելվածը, 150 միլիոն դոլարով[18]։

2021 թվականի հուլիսին FTX-ը հավաքեց 900 միլիոն դոլար՝ 18 միլիարդ դոլար գնահատմամբ ավելի քան 60 ներդրողներից, ներառյալ SoftBank-ը, Sequoia Capital-ը և այլոց[19][20]։ Բենկման-Ֆրիդը գնեց Չանգպեն Ջաոյի մասնաբաժինը մոտավորապես 2 միլիարդ դոլարով[17]։

2021 թվականի սեպտեմբերին FTX-ը տեղափոխեց իր կենտրոնական գրասենյակը Հոնկոնգից Բահամյան կղզիներ[21]։

2022 թվականի հունվարի 14-ին FTX-ը հայտարարեց 2 միլիարդ դոլար արժողությամբ վենչուրային հիմնադրամի ստեղծման մասին, որը կոչվում է FTX Ventures[22] (FTX Ventures կայքը ինտերնետային ցանցից դուրս եկավ 2022 թվականի նոյեմբերին[23]), հավաքելով է 400 միլիոն դոլար Սերիա C-ի ֆինանսավորման շրջանակներում՝ 32 միլիարդ դոլար գնահատմամբ[24]։

2022 թվականի փետրվարի 11-ին FTX.US-ը հայտարարեց, որ ընկերությունը շուտով կսկսի բաժնետոմսերի առևտուր առաջարկել իր ԱՄՆ հաճախորդներին[25]։

2022 թվականի փետրվարին հաղորդվեց նաև, որ FTX-ն, իբր, ստեղծում է խաղային ստորաբաժանում, որը կօգնի համակարգչային խաղերի մշակողներին տեսախաղերին ավելացնել կրիպտոարժույթները, NFT-ները և բլոկչեյնին առնչվող այլ գործառույթները[26]։

2022 թվականի հուլիսին FTX-ը օպցիոն գործարք կնքեց՝ հնարավորություն տալով գնել BlockFi-ն մոտ 240 միլիոն դոլարով։ Գործարքը ներառում էր 400 միլիոն դոլար վարկ BlockFi-ի համար[27][28]։

2022 թվականի օգոստոսին Ավանդների ապահովագրման դաշնային կորպորացիան (FDIC) դադարեցման և արգելափակման հրաման արձակեց FTX-ին՝ FDIC -ի կողմից ապահովագրված ավանդների վերաբերյալ «կեղծ և ապակողմնորոշիչ հայտարարություններ» անելու համար՝ FTX-ի նախագահ Բրետ Հարիսոնի հրապարակած թվիթից հետո, որը ենթադրում էր այլ բան[29]։ Ի պատասխան՝ Հարիսոնը հեռացրեց թվիթը, իսկ Բանկմեն-Ֆրիդը իր թվիթում պարզաբանեց, որ FTX-ը FDIC ապահովագրություն չունի[30]։

2022 թվականի սեպտեմբերի 27-ին FTX.US-ի նախագահ Բրեթ Հարիսոնը հայտարարեց, որ կթողնի իր ակտիվ դերը բորսայում, բայց կմնա խորհրդատվականի կարգավիճակով։ Ընկերությունն անմիջապես չհայտարարեց Հարիսոնի փոխարինման մասին, ով նախագահ էր 2021 թվականի մայիսից[31]։

2022 թվականի հոկտեմբերին զեկուցվեց, որ FTX-ը հետաքննության է ենթարկվել Տեխասում՝ չգրանցված արժեթղթեր վաճառելու համար[32]։

2023 թվականի օգոստոսին հաղորդվեց, որ ընկերությունը նախատեսում է վերսկսել կրիպտոարժույթի առևտրի ծառայություններ առաջարկել սնանկացած ընկերության վերակառուցման ավարտից հետո[33]։

2022 թվականի նոյեմբերի ճգնաժամը և սնանկություն խմբագրել

Նախապատմություն. FTX և Alameda, Binance և CoinDesk հաշվետվություն խմբագրել

2022 թվականի սեպտեմբերին Bloomberg-ը զեկուցեց Alameda Research-ի և FTX-ի սերտ հարաբերությունների մասին։ Bloomberg-ը նշել է, որ Alameda-ն բորսայի պատմության սկզբում գործել է, որպես FTX-ի շուկա ստեղծող, և որ առևտրային ընկերությունը 2022 թվականի հունիսին և հուլիսին մնացել է FTX-ում կայուն մետաղադրամների ամենամեծ հայտնի ավանդատուն[34]։ Բլումբերգն այնուհետև հայտարարեց, որ կարգավորող վերահսկողությունը, որը կիրառվում է ավանդական բաժնետոմսերի շուկաներում գործող ընկերությունների նկատմամբ, կարգելեր երկու ընկերությունների միջև հարաբերությունները, եթե դրանք կիրառելի լինեին[34]։ Alameda-ի առևտուրը FTX-ով նշանակում էր, որ առևտրային ընկերությունը կարող էր ֆինանսական շահույթ ստանալ, երբ մյուսները փող կորցրեցին բորսայում[35]։ Բանկմեն-Ֆրիդը պաշտպանել է FTX-ի կողմից Alameda-ի օգտագործումը, որպես իրացվելիության մատակարարի[35]։

Ըստ Ջոն Ջ. Ռեյ III-ի, Alameda-ն ուներ «գաղտնի բացառություն» FTX-ի ավտոմատ լուծարման արձանագրությունից[36]։ Նման չբացահայտված շահավետ հարաբերությունների առկայությունը հետագայում նկարագրվեց FTX-ի նոր գործադիր տնօրեն Ռեյի կողմից՝ որպես «կորպորատիվ վերահսկողության լիակատար ձախողում»[37] և սխալ կառավարման ապացույց[36]։ 2021 թվականի սկզբից մինչև 2022 թվականի մարտ ընկած ժամանակահատվածում Alameda Research-ը կրիպտոթոքեններ է կուտակել, նախքան FTX-ը հայտարարել է դրանք աճուրդի հանելու իր որոշման մասին[38]։

Ըստ The Wall Street Journal-ի վկայակոչված անանուն աղբյուրների, FTX-ը 2022 թվականին իր հաճախորդների ակտիվներից 10 միլիարդ դոլարի վարկ է տվել Alameda Research-ին։ Alameda-ի գործադիր տնօրեն Քերոլայն Էլիսոնը Alameda-ի մյուս աշխատակիցներին ասել է, որ ինքը, Սեմ Բանկմեն-Ֆրիդը, Հարի Վանգը և Նիշադ Սինգհը տեղյակ էին որոշման մասին։ Անանուն աղբյուրը, որը վկայակոչում էՆյու Յորք Թայմսը, նույնն էր ասում։ Ըստ The Wall Street Journal-ի մեջբերված աղբյուրների, Էլիսոնն ասել է, որ այդ միջոցները մասամբ օգտագործվել են Alameda-ի կողմից ներդրումների համար վերցրած վարկերը մարելու համար։ Ռեյն ասաց, որ FTX-ն օգտագործում էր ծրագրակազմ՝ հաճախորդների միջոցների չարաշահումը թաքցնելու համար[36][37][39]։

Երկու ընկերությունների միջև հարաբերությունների վերաբերյալ Bloomberg-ի նախնական զեկույցից մի քանի ամիս անց՝ 2022 թվականի նոյեմբերի 2-ին, CoinDesk-ը հայտնեց, որ Alameda Research-ի ակտիվների զգալի մասը պահվում է FTT-ում՝ FTX-ի կողմից թողարկված փոխանակման թոքենում։ Այն ասում էր, որ շրջանառության մեջ են եղել 5,1 միլիարդ դոլար արժողությամբ FTT թոքեններ, և որ Alameda-ի հաշվեկշիռը պարունակում է 3,66 միլիարդ դոլար «չկողպված FTT», 2,16 միլիարդ դոլար «FTT գրավի տակ» և 292 միլիոն դոլար «կողպված FTT»[40]: CoinDesk-ի հոդվածի հրապարակմանը անմիջապես նախորդող շաբաթների ընթացքում Բանկմեն-Ֆրիդը անանուն աղբյուրների կողմից բնութագրվում էր, որպես «հուսահատ»՝ FTX-ի համար գումար հավաքելու համար[41]]: Բացի այդ, Բանկմեն-Ֆրիդը հրապարակավ «մենամարտում» էր Չանգպեն Ջաոյի հետ Twitter-ում CoinDesk հոդվածի հրապարակմանը նախորդող ամիսների ընթացքում ՝ մասամբ կրիպտոարժույթի կարգավորման վերաբերյալ առաջացած տարաձայնությունների պատճառով[42]։

Ճգնաժամի սկիզբ. Binance FTT-ի վաճառք, ֆիրմայի վաճառում  և փրկարարական առաջարկի չեղարկում խմբագրել

CoinDesk հոդվածի հրապարակումից մի քանի օր անց՝ նոյեմբերի 6-ին, Binance-ի գործադիր տնօրեն Չանգպեն Ջաոն Twitter-ում գրեց, որ իր ընկերությունը մտադիր է վաճառել FTT-ի իր բոլոր պաշարները[43]։ Binance-ը FTT էր ստացել FTX-ից 2021 թվականին մի գործարքի ժամանակ, որի ընթացքում FTX-ը հետ գնեց Binance-ի բաժնետոմսերը FTX-ում[44]։ Ջաոն, որպես FTT-ի վաճառքի դրդապատճառ նշել է «վերջին բացահայտումները, որոնք ի հայտ են եկել»[44]։ Bloomberg-ը և TechCrunch-ը հայտնել են, որ Binance-ի ցանկացած վաճառք, հավանաբար, հսկայական ազդեցություն կունենա FTT-ի գնի վրա՝ հաշվի առնելով թոքենի ցածր առևտրային ծավալը[45][46]։ Ջաոյի հայտարարությունը մոտալուտ վաճառքի և Ջաոյի և Բանկմեն-Ֆրիդի միջև վեճերը Twitter-ում հանգեցրեցին FTT-ի և այլ կրիպտոարժույթների գների անկմանը[47], ինչի արդյունքում  FTX-ը  ընկավ ճգնաժամի մեջ՝  ներդրողների կողմից մոտ 6 միլիարդ դոլար արժողությամբ եռօրյա վաճառքից հետո[48]։ Նոյեմբերի 8-ին Ջաոն հայտարարեց, որ Binance-ը ոչ պարտադիր համաձայնագիր է կնքել FTX-ի գնման վերաբերյալ, քանի որ նա անվանել է «իրացվելիության ճգնաժամ» FTX-ում [[49][50]: Գործարքը չի ներառում FTX.US-ի վաճառքը[49]։ Ջաոն Twitter-ում հայտարարեց, որ ընկերությունը շուտով կավարտի պատշաճ ուսումնասիրությունը՝ հավելելով, որ բոլոր կրիպտոարժույթների փոխանակման կետերը պետք է խուսափեն որպես գրավ FTT թոքեններ օգտագործելուց[51][52]։ Նա նաև գրել է, որ ակնկալում է, որ FTT-ը «շատ անկայուն կլինի առաջիկա օրերին, երբ իրադարձությունները զարգանան»։ Նույն օրը FTT-ի գինը նվազել է 80 տոկոսով՝ կորցնելով 2 միլիարդ դոլար[53]։

Նոյեմբերի 9-ին Bloomberg-ը FTX-ի ձեռքբերումը Binance-ի կողմից անվանեց «քիչ հավանական»՝ FTX-ի ֆինանսական վատ վիճակի պատճառով[54]։ Bloomberg-ը նաև հայտնեց, որ Միացյալ Նահանգների արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը և Ապրանքների ֆյուչերսների առևտրային հանձնաժողովը հետաքննում են FTX-ի կապերի բնույթը Բանկմեն-Ֆրիդի այլ ակտիվների հետ, ինչպես նաև հաճախորդների միջոցների հետ կապված նրա վարքագիծը[55]։ Ավելի ուշ, այդ օրը Wall Street Journal-ը զեկուցեց, որ Binance-ը չի առաջխաղացնի FTX-ի ձեռքբերման գործարքը[56]։ Binance-ը գործարքից հրաժարումը պատճառաբանել է FTX-ի հաճախորդների միջոցների սխալ տնօրինման և FTX-ի շարունակական հետաքննության մասին ստացված հաղորդումներով[57]։ Բանկմեն-Ֆրիդը Slack-ի հաղորդագրության մեջ ասաց, որ FTX-ը մամուլից է տեղեկացել Binance-ի մտահոգությունների և որոշման մասին[56]։

Նոյեմբերի 9-ին FTX-ի կայքը հայտարարեց, որ այս պահին միջոցների դուրսբերում չի իրականացվում[48]։ Բանկմեն-Ֆրիդն ասաց, որ թեև ընկերության ակտիվներն ավելի շատ արժեն, քան իր հաճախորդների ավանդները, սակայն իրացվելիության բացակայության պատճառով դուրսբերումների պահանջարկը բավարարելու համար նրան անհրաժեշտ կլինեն միջոցներ դրսից[58][59]։ Բանկմեն-Ֆրիդը նոյեմբերի 9-ին հայտարարեց, որ FTX.US-ի վրա, որպես առանձին ընկերության, ճգնաժամը «ներկայումս չի ազդել»[60]։

Սնանկություն և չարտոնված գործարքներ խմբագրել

Նոյեմբերի 10-ին Axios-ը վկայակոչեց անանուն աղբյուրները, որոնք ասում էին, որ FTX-ը դիմել է Կրակենին հնարավոր փրկարարական գործարքի համար[61]։ Նոյեմբերի 10-ին Բանկմեն-Ֆրիդը մի քանի հայտարարություն արեց՝ ստանձնելով FTX-ի սնանկության պատասխանատվությունը և նշելով, որ FTX-ը դեռ փնտրում է կապիտալ՝ վճարունակ մնալու համար[62]։ Բանկմեն-Ֆրիդը նաև հայտարարեց, որ Alameda Research-ը կդադարեցնի առևտուրը և իր գործունեությունը[63]։ Նոյեմբերի 10-ին FTX-ի իրավական և համապատասխանության հարցերով զբաղվող աշխատակիցների մեծ մասը հրաժարական տվեց[64][65]։ Նոյեմբերի 10-ին Wall Street Journal-ի կողմից մեջբերված անանուն աղբյուրները հաղորդեցին, որ Alameda Research-ը FTX-ին մոտ 10 միլիարդ դոլար է պարտք, որը FTX-ը Alameda-ին վարկ է տվել հրապարակային միջոցներից՝ առևտուր անելու համար, որպեսզի Alameda-ն կարողանա ներդրումներ կատարել այդ գումարով[66]։ Նոյեմբերի 12-ին Wall Street Journal-ի մեջբերված անանուն աղբյուրները հայտնեցին, որ Alameda-ի գործադիր տնօրեն Քերոլայն Էլիսոնն ասել է Alameda-ի մյուս աշխատակիցներին, որ ինքը, Սեմ Բանկմեն-Ֆրիդը, Գարի Վանգը և Նիշադ Սինգհը գիտեին, որ հաճախորդների ավանդները փոխանցվել են FTX-ից Alameda-ին[67]։ Նոյեմբերի 14-ին Նյու Յորք Թայմսում մեջբերված անանուն աղբյուրը նույն բանն է ասում[68]։ Ըստ The Wall Street Journal-ի մեջբերված աղբյուրների, Էլիսոնն ասել է, որ այդ միջոցները մասամբ օգտագործվել են Alameda-ի կողմից ներդրումների համար վերցրած վարկերը մարելու համար[67]։

Թեև Բանկմեն-Ֆրիդը նոյեմբերի 10-ին թվիթերում գրեց, որ FTX.US-ի հաճախորդները անհանգստանալու պատճառ չունեն, հենց այդ նույն օրը աշխատակիցները սկսեցին վաճառել ընկերությանը պատկանող ակտիվները[69]։ Այս ակտիվները ներառում են «Embed Financial Technologies» բաժնետոմսերի քլիրինգային ընկերությունը և «FTX Arena»-ի անվանման իրավունքները[69]։

Նոյեմբերի 10-ին Բահամյան կղզիների Արժեթղթերի Հանձնաժողովը սառեցրեց FTX-ի դուստր ձեռնարկություններից մեկի՝ FTX Digital Markets Ltd-ի, «և հարակից կողմերի» ակտիվները և ժամանակավորապես նշանակեց իրավաբանի, որպես լուծարող[70][71]։ Ճապոնիայի Ֆինանսական Ծառայությունների Գործակալությունը հրամայեց FTX Japan-ին դադարեցնել որոշակի գործողություններ[72][73]։ Ընկերության ավստրալական դուստր ձեռնարկությունը հանձնվեց կառավարման[72]։

Նոյեմբերի 10-ին թիմը, որը ղեկավարում էր FTX Future Fund-ը, իբր բարեգործական խումբ, որը ֆինանսավորվում է8 Բանկմեն-Ֆրիդի կողմից, հայտարարեց, որ իրենք հրաժարական են տվել նույն օրը[74]։ Այդ տարվա սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ FTX Future Fund-ը տրամադրել էր 160 միլիոն դոլար բարեգործական դրամաշնորհներ և ներդրումներ։ FTX-ի հետ փոխկապակցված կրիպտո վարկատու BlockFi-ն նոյեմբերի 10-ին հայտարարեց, որ դադարեցնում է գործունեությունը FTX-ի փլուզման հետևանքով[74]։

Նոյեմբերի 11-ին FTX-ը, FTX.US-ը, Alameda Research-ը և ավելի քան 100 դուստր ձեռնարկություններ սնանկության հայց են ներկայացրել Դելավերում[74][75][76]։ Անանուն աղբյուրները, որոնց վկայակոչում էր Նյու Յորք Թայմսը, ասում են, որ բորսան 8 միլիարդ դոլարի պարտք ունի[74]։ Բանկմեն-Ֆրիդը հրաժարական տվեց գլխավոր տնօրենի պաշտոնից և նրան փոխարինեց Ջոն Ջ. Ռեյ III-ը, կորպորատիվ վերակառուցման մասնագետ, ով նախկինում վերահսկում էր Էնրոնի լուծարումը[75][76][77]։

Նոյեմբերի 11-ի երեկոյան FTX-ից դուրս է բերվել ավելի քան 473 միլիոն ԱՄՆ դոլարի միջոցներ, այնպիսի ճանապարհով, որը FTX.US-ի գլխավոր խորհրդատուն, Ռայան Միլլերը, նկարագրել է որպես «չարտոնված գործարքներ»[78]։ Միլլերը հայտարարեց, որ FTX-ը և FTX.US-ը մտադիր են կրիպտոարժույթով արտահայտված մնացած միջոցները տեղափոխել օֆլայն «սառը պահեստ»՝ անվտանգության նպատակներով[78]։ FTX-ից ստացված միջոցները հիմնականում սթեյբլքոյիններն էին, ինչպիսին է Tether-ը և արագ փոխանակվեցին Ether-ի հետ, այս մեթոդն օգտագործվում էր կրիպտոարժույթի գողերի կողմից՝ խափանելու գողացված միջոցները վերականգնելու փորձերը[79]։ FTX-ի «ներկայացուցիչը» «չարտոնված գործարքները» անվանեց «hack» և օգտատերերին հորդորեց ջնջել FTX-ի բջջային հավելվածները, քանի որ դրանք վտանգված էին[80]։ Կրակենն առաջարկեց օգնել բացահայտելու մեղավորին[81]։ 2024 թվականի հունվարին ԱՄՆ Արդարադատության դեպարտամենտը երեք անձանց մեղադրանք է առաջադրել SIM քարտերի փոխանակման խարդախ գործողության մեջ, որի ընթացքում ենթադրաբար գողացվել է «ավելի քան 400 միլիոն դոլարի վիրտուալ արժույթ» անհայտ ընկերությունից[82]։ Աղբյուրները Bloomberg-ին հայտնել են, որ այդ ընկերությունը FTX է[83]։

Նոյեմբերի 12-ի դրությամբ Բանկմեն-Ֆրիդը Ռոյթերսին ասաց, որ ինքը դեռ գտնվում է Բահամյան կղզիներում[84], չնայած FTX-ի մյուս բարձրաստիճան աշխատակիցները սկսել էին մեկնել Հոնկոնգ՝ ընկերության նախկին գլխավոր գրասենյակ կամ այլ վայրեր[80]։ Բահամյան կղզիների իշխանությունները, ներառյալ Բահամյան կղզիների թագավորական ոստիկանական ուժերը, նոյեմբերի 12-ին հարցաքննեցին Բանկմեն-Ֆրիդին[85]։ Չնայած FTX-ի սնանկացմանը, Բանկմեն-Ֆրիդը շարունակեց փորձել գումար հայթայթել ֆիրմայի համար հանգստյան օրերի ընթացքում՝ նոյեմբերի 12-ի և 13-ին[86]։

Նոյեմբերի 14-ին Կրակենի անվտանգության տնօրենը Twitter-ում ասաց, որ ընկերությանը հայտնի է այն օգտատիրոջ «ինքնությունը», ով վճարել է գործարքի միջնորդավճարները՝ կապված գողացված փողերը տեղափոխելու հետ, իր Կրակեն հաշվի միջոցով[87]։ Նոյեմբերի 16-ին Vox-ի կողմից հրապարակված Kelsey Piper-ի հետ հարցազրույցում Բանկմեն-Ֆրիդը գողության մեջ մեղադրեց «նախկին աշխատակցին» կամ նախկին աշխատակցին պատկանող սարքի վնասաբեր ծրագրին[88]։

Ըստ Ռոյթերսի կողմից վկայակոչված անանուն աղբյուրների, նոյեմբերի 12-ի դրությամբ հնարավոր չէր հաշվառել հաճախորդների միջոցները $1-ից $2 մլրդ-ի չափով[89][90]։ Financial Times-ը հայտնում է, որ սնանկացումից անմիջապես առաջ FTX-ի հաշվեկշիռը ցույց է տվել 9 միլիարդ դոլարի պարտավորություններ՝ 900 միլիոն դոլարի իրացվելի ակտիվներով, 5 միլիարդ դոլարով «պակաս իրացվելի» ակտիվներով և 3,2 միլիարդ դոլարով ոչ իրացվելի մասնավոր կապիտալում ներդրումներով[91]։

Բանկմեն-Ֆրիդը նոյեմբերի 14-ին սկսեց համակարգված «գաղտնի» հաղորդագրություններ տեղադրել Twitter-ում[92]։ Նոյեմբերի 15-ի դրությամբ բոլոր հաղորդագրություններում գրված էր. «Ինչ է պատահել»[92]։

Նոյեմբերի 15-ին FTX-ը փորձեց ներգրավել $10 միլիարդ իրացվելիություն ներդրողներից[93]։

Նոյեմբերի 16-ին FTX-ի Բահամյան դուստր ձեռնարկությունը՝ FTX Digital Markets-ը, Միացյալ Նահանգներում պաշտոնապես դիմում է ներկայացրել է սնանկությունից պաշտպանության համար, համաձայն Գլուխ 15-ի[94]։

Նոյեմբերի 17-ին, որպես լուծարային կառավարիչ նշանակված գործադիր տնօրեն Ջոն Ջ. Ռեյ III-ը, սնանկության դատարան ներկայացված հավատարմագրում նշեց, որ ըստ FTX-ի տվյալների իր դուստր ձեռնարկությունը Alameda Research-ը սեպտեմբերի 30-ին 1 միլիարդ դոլարի չափով վարկ է տվել Բանկմեն-Ֆրիդին, և ավելի քան 500 միլիոն դոլար՝ FTX-ի համահիմնադիր Նիշադ Սինգհին[95]։ Ռեյը, ով մասնակցել է Էնրոն, Residential Capital, Nortel և Overseas Shipholding ընկերությունների սնանկացմանը, ասել է. «Իմ կարիերայի ընթացքում երբեք չեմ տեսել կորպորատիվ վերահսկողության այնպիսի ամբողջական ձախողում և հուսալի ֆինանսական տեղեկատվության այնպիսի ամբողջական բացակայություն, ինչպիսին եղել է այստեղ։ Համակարգերի ամբողջականության խախտում և արտերկրում թերի կարգավորող վերահսկողություն, վերահսկողության կենտրոնացում անփորձ, անգիտակ և պոտենցիալ վտանգված մարդկանց շատ փոքր խմբի ձեռքում, այս իրավիճակն աննախադեպ է»[96][97]։ Վկայություն տալով Ներկայացուցիչների պալատի Ֆինանսական ծառայությունների հանձնաժողովին, նա ասաց, որ «բառացիորեն ոչ մի հաշվառում» չկա, և որ ընկերությունն իր հաշվապահական կարիքների համար օգտագործել է փոքր բիզնեսի հաշվառման գործիքը՝ QuickBooks-ը, չնայած աշխատում է «միլիարդավոր դոլարների» հետ[98]։

Աճող ազդեցություն և վարակման վախ խմբագրել

Crypto.com-ի փոխանակման թոքենը՝ Cronos-ը, նոյեմբերին կորցրել է մոտավորապես 1 միլիարդ դոլար[99], որը մասամբ պայմանավորված է FTX-ի փլուզմամբ և մասամբ էլ կապված այն բանի հետ, որ Crypto.com-ը պատահաբար ուղարկել է 400 միլիոն դոլարի Ether մեկ այլ բորսա[66][67]։ Նոյեմբերի 14-ին Crypto.com-ի գործադիր տնօրենը վստահեցրել է օգտատերերին, որ բորսան նորմալ է գործում[99]։ Սակայն մեկնաբաններն ու հաճախորդները մտավախություն ունենին, որ Crypto.com-ը կարող է FTX-ի նման փլուզվել[100]։

Հաղորդվեց, որ BlockFi-ն՝ կրիպտոարժույթի վարկատու, նոյեմբերի 15-ից քայլեր է ձեռնարկում սնանկության հայցով դիմելու համար[101]։ Ընկերությունը նախկինում սկսել էր կանխել միջոցների դուրսբերումը[101]։ Նոյեմբերի 14-ին ընկերությունը հաղորդել է «զգալի ռիսկերի» մասին FTX-ին[101]։ Կրիպտոարժույթի մեկ այլ վարկատու՝ Genesis-ը, Digital Currency Group-ի դուստր ձեռնարկությունը, նոյեմբերի 16-ին կասեցրեց գումարային միջոցների դուրսբերումները[102]։ Այդ կանգը ստիպեց Winklevoss երկվորյակներին պատկանող բորսային դադարեցնել միջոցների մարումը հաճախորդների համար, ովքեր օգտագործում էին ծառայություններ, որոնք մատուցվում էին Genesis-ի հետ համագործակցության միջոցով[103]։ Digital Currency Group-ի մեկ այլ դուստր ձեռնարկություն՝ Grayscale-ում, առաջատար առաջարկի արժեքը՝ հրապարակայնորեն վաճառվող Grayscale Bitcoin Trust-ի կողմից, 20%-ով նվազել է նոյեմբերի 17-ին նախորդող երկու շաբաթվա ընթացքում[104]։ Նոյեմբերի 14-ի դրությամբ, Grayscale Bitcoin Trust-ը առևտուր էր անում զեղչված գնով, որը 42%-ով ցածր է իր բիթքոյնների արժեքից[105]։

Մտահոգություններ են հնչել նաև Silvergate Bank-ի վերաբերյալ, քանի որ FTX-ը ավանդատու էր և կարող էր նաև լինել վարկային ռիսկի աղբյուր։ Silvergate-ն ասել է, որ ունի մեծ իրացվելիություն և FTX-ի նկատմամբ վարկային ազդեցություն չունի։ Այս մտահոգությունները մեծացել են Silvergate-ի առանցքային դերի պատճառով՝ որպես դարպաս իր կրիպտոարժույթի հաճախորդների և ավելի լայն ֆինանսական աշխարհի միջև[106][107]։

Արձագանքներ և հետևանքներ խմբագրել

Ազդեցությունները ներդրողների վրա խմբագրել

Ինստիտուցիոնալ ներդրողները, որոնք կարող են գումար կորցնել FTX-ում իրենց բաժնետոմսերի պատճառով, ներառում են Tiger Global Management-ը, Օնտարիոյի ուսուցիչների կենսաթոշակային ծրագիրը, SoftBank Group-ը, BlackRock-ը, Lightspeed Venture Partners-ը, Temasek-ը և Sequoia Capital[108][109][110][111][112]։ Նոյեմբերի 9-ին Sequoia Capital-ը նվազեցրեց իր սեփական կապիտալը FTX-ով մինչև 0 դոլար՝ կորցնելով մոտ 214 մլն. դոլար[113]։ Sequoia-ն ծանուցում էր թողարկել ներդրողներին, որը նույնպես հրապարակվել էր Twitter-ում՝ հավաստիացնելով, որ ընկերության մասնաբաժինը FTX-ում ներկայացնում է իր ընդհանուր պորտֆելի փոքր մասը[114], և փոխարինում է Բանկմեն-Ֆրիդի պրոֆիլը, որը հրապարակվել էր ֆիրմայի կայքում՝ նույն ծանուցման հղումով[115][116][117]։ Նմանատիպ հայտարարություն է տարածել Օնտարիոյի ուսուցիչների կենսաթոշակային ծրագիրը[118]։ Ավելի ուշ, նոյեմբերի 16-ին, Temasek-ը չեղյալ հայտարարեց իր ներդրումները[119]։ Մի քանի հասարակական գործիչներ նույնպես ներդրումներ կատարեցին FTX-ում կամ փոխհատուցում ստացան ընկերության առաջխաղացման համար[120]։ Դրանց թվում են ֆուտբոլիստ Թոմ Բրեդին, բասկետբոլիստներ Շաքիլ Օ'Նիլը և Ստեֆեն Քարին, մոդել Ժիզել Բունդխենը և գործարար Քևին Օ'Լիրին[120]։

Ժիզել Բունդխենը նշանակվել է նաև կրիպտոարժույթի պլատֆորմի ESG խորհրդատու։Սնանկացումից հետո ներդրողները դատի տվեցին նրան իր մասնակցության համար և մեղադրեցին նրան FTX-ի ենթադրյալ սխեմայուն մասնակցելու մեջ՝ փորձ չունեցող ներդրողներին օգտագործելու նպատակով[121]։

Էնթոնի Սկարամուչին, SkyBridge Capital-ի հիմնադիրը, հայտարարեց, որ ընկերությունը փորձում է հետ գնել FTX-ին պատկանող բիզնեսի 30% բաժնետոմսերը[122]։

Ազդեցությունները այլ ընկերությունների կրիպտոարժույթի և կրիպտոարժույթների շուկաների վրա խմբագրել

Կրիպտոարժույթի ներդրումային ընկերությունները, որոնց ակտիվները դեռևս պահվում են FTX-ում ,  նրա սնանկացումից հետո ներառում են Galois Capital-ը և Galaxy Digital-ը[123]։

Կրիպտոարժույթները տատանումներ և արժեքի անկում էին ապրում, երբ FTX-ի փլուզման մասին լուրերն առաջին անգամ հայտնվեցին նոյեմբերի սկզբին։ Tether-ը իջավ իր բազային գնից՝ 1.00 դոլարից մինչև 0.97 դոլար[124], իսկ բիթքոյնը ընկավ մինչև իր ամենացածր գինը վերջին երկու տարվա ընթացքում[76]։ Կրիպտոարժույթի հրապարակային առևտրային ընկերությունների բաժնետոմսերի գները նվազեցին[125]։Solana-ն՝ Բանկմեն-Ֆրիդի դուստր ձեռնարկությունը, նույնպես տեսավ իր գների անկումը[126]։ FTX ճգնաժամը դրդեց այլ բորսաներից միջոցների դուրսբերման աճի[127]։ Cronos-ի արժեքի անկումը, որը հանդիսանում էր Crypto.com բորսայի թոքենը, մտավախություն էր առաջացրել հնարավոր փլուզման վերաբերյալ, որը նման էր FTX-ին և խթանել էր ելք հարթակից[100]։ Գործադիր տնօրեն Քրիս Մարսալեկը վստահեցրել էր, որ ընկերությունը իրացվելի է, և որ այն չի օգտագործում Cronos-ը այնպես, ինչպես FTX-ն օգտագործեց FTT-ը[128] Bloomberg-ը հայտնել է, որ FTX-ի փլուզումը խորացրել է ինստիտուցիոնալ թերահավատությունը կրիպտոարժույթների նկատմամբ՝ որպես ակտիվների դասի[129]։

Դեկտեմբերին պարզվեց, որ FTX-ը գաղտնի ներդրումներ է կատարել «The Block» կրիպտոարժույթների լրատվական ընկերությունում և ֆինանսավորել ՍՊԸ-ին, որի գործադիր տնօրեն Մայքլ Մաքքաֆրին դա օգտագործել է բնակարան գնելու համար։ Նրա աշխատակիցներն ասացին, որ ոչինչ չգիտեին ներդրումների մասին։ Այնուհետև Մաքքաֆրին հրաժարական տվեց[130]։

Պատասխաններ և մեկնաբանություններ խմբագրել

Ներդրումների մենեջեր և կարճ վաճառքների մասնագետ Ջիմ Չանոսը 2022 թվականի նոյեմբերին կանխատեսել էր, որ FTX-ի փլուզումը կհանգեցնի կրիպտոարժույթների նկատմամբ «հսկողության և կարգավորման ուժեղացմանը»։ Չանոսը քննադատել է կրիպտոարժույթների ոլորտը որպես «նախատեսված՝ ոչինչ չկասկածող ներդրողներից միջնորդավճարներ ստանալու համար»[131]։

Ամերիկյան «Jefferies Group» ֆինանսական ընկերության գործադիր տնօրեն Ռիչարդ Հենդլերը նոյեմբերի 10-ին թվիթերում գրել էր, որ ինքը փորձել է հանդիպել Բանկմեն-Ֆրիդի հետ հուլիսին և կրկին սեպտեմբերին, քանի որ նա ընկալել է, որ FTX-ի գործադիր տնօրենը «հոգեկան անկայուն վիճակում» է[132]։ Հենդլերը նշեց, որ Բանկմեն-Ֆրիդը չի պատասխանել Հենդլերի անունից «Jefferies»-ի անձնակազմի ուղարկված էլեկտրոնային նամակներին[132]։

FTX-ի հանկարծակի փլուզումը համեմատվել է Lehman Brothers-ի սնանկացման հետ այնպիսի հրատարակություններում, ինչպիսիք են Նյու Յորք Թայմսը և Financial Times[133][134]։ Լոուրենս Սամերսը ընդունեց համեմատությունները Lehman-ի հետ և հետագայում փլուզումը համեմատեց Էնրոնի սկանդալի հետ, որը առաջացել էր Էնրոնի ղեկավարների կողմից կատարված խարդախության հետևանքով[135]։ Ապրանքների ֆյուչերսների առևտրային հանձնաժողովի նախագահ Ռոստին Բեհնեմը կոչ արեց Կոնգրեսին տրամադրել կազմակերպությանը կրիպտոարժույթները կարգավորելու ավելի շատ լիազորություններ[136]։ Փլուզման ֆինանսական ազդեցությունը դուրս է եկել FTX հաճախորդների անմիջական բազայի շրջանակներից[137], ֆինանսական ոլորտի ղեկավարները Ռոյթերսի համաժողովում ասացին, որ «կարգավորիչները պետք է գործեն՝ պաշտպանելու կրիպտո ներդրողներին»[138]։ Տեխնոլոգիական վերլուծաբան Ավիվա Լիտանը մեկնաբանել է կրիպտոարժույթի էկոհամակարգը այսպես «ամեն ինչ... պետք է էապես բարելավվի օգտատերերի փորձի, հսկողության, անվտանգության և հաճախորդների սպասարկման առումով»[139]։ Ռիսկերի կառավարման «Titan Gray» ընկերությունը հրապարակել է ուղեցույց FTX-ի գործի Գլուխ 11-ով նախատեսված ներկայացման և վաղաժամկետ միջնորդության պրակտիկայի վերաբերյալ՝ ուսումնասիրելով այնպիսի հարցեր, ինչպիսիք են պարտատերերի գաղտնիությունը, ավտոմատ կասեցումից ազատումը, հաճախորդներին առաջարկվող տարբերակված վերաբերմունքը մյուս պարտատերերի համեմատ և այլն[140]։

Իրավական գործընթաց խմբագրել

FTX-ի փլուզումից հետո Բահամյան կղզիների թագավորական ոստիկանական ուժերը քրեական հետաքննություն են սկսել ընկերության նկատմամբ[141][142]։

Bloomberg-ի կողմից վկայակոչված անանուն աղբյուրները հաղորդում են, որ ԱՄՆ-ի Նյու Յորքի Հարավային շրջանի դատախազությունը հետաքննություն է սկսել 2022 թվականի նոյեմբերի 14-ին FTX-ի փլուզման վերաբերյալ[143]։

Միացյալ Նահանգների Ներկայացուցիչների պալատի Ֆինանսական ծառայությունների կոմիտեն հայտարարեց, որ ծրագրում է դեկտեմբերին լսումներ անցկացնել FTX-ի փլուզման վերաբերյալ, և հանձնաժողովի ղեկավարներն ասացին, որ ցուցմունք կպահանջեն Բանկմեն-Ֆրիդից[144]։ Համաձայն «The Information»-ի մեջբերված անանուն աղբյուրների, որոշ վենչուրային կապիտալի ընկերություններ քննարկում են Բանկմեն-Ֆրիդին դատի տալու հարցը[145]։

2022 թվականի դեկտեմբերի 13-ին FTX-ի հիմնադիր և գործադիր տնօրեն Սեմ Բանկմեն-Ֆրիդին Նյու Յորքի հարավային շրջանի դատախազության կողմից մեղադրանք է առաջադրվել խարդախության, փողերի լվացման դավադրության և ԱՄՆ-ին խաբելու և քարոզարշավի ֆինանսավորման մասին օրենքները խախտելու համար[146]։ Բահամյան կղզիներից արտահանձնվելուց հետո Բանկմեն-Ֆրիդը ազատ է արձակվել 250 միլիոն դոլարի գրավի դիմաց և նրան կարգադրվել տնային կալանքի տակ մնալ Կալիֆորնիայի Պալո Ալտո քաղաքում գտնվող իր ծնողների տանը։ Նրան դատի են տվել Մանհեթենի դաշնային դատարանը 2023 թվականի հունվարի 3-ին, բայց նա հայտարարել է,որ բոլոր մեղադրանքներում իրեն մեղավոր չի ճանաչում։ Դատավոր Լյուիս Ա. Կապլանը նշանակեց Միացյալ Նահանգներն ընդդեմ Բանկմեն-Ֆրիդի դատավարության օրը 2023 թվականի հոկտեմբերի 2-ին։ Միևնույն ժամանակ, FTX-ի համահիմնադիր Հարի Վանգը և «Alameda-ի» նախկին գործադիր տնօրեն Քերոլայն Էլիսոնն իրենց մեղավոր ճանաչեցին բազմաթիվ մեղադրանքներով և սկսեցին համագործակցել դաշնային դատախազների հետ[147][148][149]։

FTX-ի նախկին տեխնիկական տնօրեն Նիշադ Սինգհը իրեն մեղավոր է ճանաչել վեց տարբեր մեղադրանքներով, այդ թվում՝ խարդախություն կատարելու համար դավադրության երեք հոդվածով։ Սինգհը Բանկմեն-Ֆրիդի եղբոր մանկության ընկերն է և աշխատել է «Alameda Research»-ում, նախքան FTX տեղափոխվելը[150]։ Հաղորդվում է, որ այժմ Սինգհը համագործակցում է Բանկմեն-Ֆրիդի դեմ դատախազների հետաքննության հետ։

FTX-ի նախկին գործադիր տնօրեն Ռայան Սալամեն մեղավոր է ճանաչվել ինչպես քարոզարշավի ֆինանսավորման մասին օրենքները խախտելու, այնպես էլ փողերի փոխանցման չարտոնագրված բիզնես վարելու մեջ, սակայն 2023 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ չի համագործակցում դատախազների հետ[151]։

Հովանավորություններ խմբագրել

FTX-ը հովանավորել է մի շարք սպորտային թիմեր և կազմակերպություններ։ Գործարքները ներառում էին «Մայամի Հիթ» բասկետբոլի մարզադաշտի անվանակոչման իրավունքները, այն վերանվանելով «FTX Arena»[152][153], համագործակցություն Բեյսբոլի գլխավոր լիգայի հետ՝ մրցավարների համազգեստների վրա FTX պատկերանշանը տեղադրելու համար[154], և գործարք Mercedes-AMG-ի հետ՝ Petronas F1 Team-ը պետք էցուցադրեր FTX լոգոն իր մեքենաների և ապրանքների վրա[155]։ TSM պրոֆեսիոնալ esports կազմակերպությունը նույնպես ուներ անվանման իրավունքի պայմանագիր FTX-ի հետ, ուստի կազմակերպությունը դարձավ TSM FTX[156]:

Այլ հովանավորությունները ներառում էին MLB Home Run Derby X-ի մեկնարկային սեզոնի տիտղոսային հովանավորությունը[157] և 2022 Champions Chess Tour-ի շրջանակներում FTX Road to Miami և FTX Crypto Cup մրցաշարերի տիտղոսային հովանավորությունը[158]։

2022 թվականի նոյեմբերին FTX-ի սնանկացումից հետո Mercedes-AMG F1-ը, TSM-ը և Miami Heat-ը խզեցին կապերը ընկերության հետ, վերջինս նաև հայտարարեց, որ կփնտրի անվանման իրավունքների նոր գործընկեր FTX Arena-ի համար[159][160][161]։ 2021 թվականի աշնանը FTX-ը բանակցություններ է վարել ամերիկացի երգչուհի-երգահան Թեյլոր Սվիֆթի հետ 100 միլիոն դոլարի հովանավորչական գործարքի համար, սակայն բանակցությունները ձախողվել են հաջորդ գարնանը՝ առանց համաձայնության հասնելու[162][163]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Market Identifier Code — ed. size: 1242
  2. Osipovich, Alexander (2021 թ․ հուլիսի 20). «Crypto Exchange FTX Valued at $18 Billion in Funding Round». Wall Street Journal (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0099-9660. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  3. «FTX Deal Gives Institutions New Access to Crypto Markets». Bloomberg.com (անգլերեն). 2021 թ․ հուլիսի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  4. Ossinger, Joanna (2021 թ․ սեպտեմբերի 24). «Bankman-Fried's Crypto Exchange FTX Leaves Hong Kong for Bahamas». Bloomberg (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  5. Hajric, Vildana (2021 թ․ հուլիսի 29). «Crypto Exchange Competition Heats Up With FTX.US Growth Spurt». Bloomberg.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 29-ին.
  6. «Crypto firm FTX Trading's valuation rises to $18 BLN after $900 MLN investment». Reuters. 2021 թ․ հուլիսի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  7. Press, The Associated (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «The downfall of FTX's Sam Bankman-Fried sends shockwaves through the crypto world». NPR (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  8. David Yaffe-Bellany (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «Embattled Crypto Exchange FTX Files for Bankruptcy». New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  9. Ostroff, Alexander; Ge Huang, Vicky (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «FTX Files for Bankruptcy; Sam Bankman-Fried Steps Down as CEO». The Wall Street Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  10. Hill, Jeremy (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «FTX Goes Bankrupt in Stunning Reversal for Crypto Exchange». Bloomberg. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  11. «Sam Bankman-Fried's $32bn FTX crypto empire files for bankruptcy». Financial Times. 2022 թ․ նոյեմբերի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  12. Olinga, Luc. «FTX Employees Used Company Funds to Buy Homes in the Bahamas». TheStreet (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  13. «FTX raises $900M». inside.com. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  14. Osipovich, Gregory Zuckerman and Alexander (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «How FTX's Sam Bankman-Fried Went From Crypto Golden Boy to Villain». The Wall Street Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  15. Weisenthal, Joe; Alloway, Tracy (2021 թ․ ապրիլի 1). «The Ex-Jane Street Trader Who's Building a Multi-Billion Crypto Empire». Bloomberg News. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 1-ին.
  16. Yaffe-Bellany, David (2022 թ․ մայիսի 14). «A Crypto Emperor's Vision: No Pants, His Rules». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 14-ին.
  17. 17,0 17,1 Berwick, Angus; Wilson, Tom (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «Behind FTX's fall, battling billionaires and a failed bid to save crypto». Reuters (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  18. Dillet, Romain (2020 թ․ օգոստոսի 25). «Cryptocurrency exchange FTX acquires portfolio tracker Blockfolio». TechCrunch. Yahoo. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  19. Kruppa, Miles (2021 թ․ հուլիսի 20). «Crypto exchange FTX secures backing from venture capital and hedge funds». Financial Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  20. «Crypto Firm FTX Valued at $18 Billion as SoftBank, Ribbit Invest». Bloomberg.com. 2021 թ․ հուլիսի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  21. «Bankman-Fried's Crypto Exchange FTX Leaves Hong Kong for Bahamas». Bloomberg.com (անգլերեն). 2021 թ․ սեպտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  22. Chernova, Yuliya (2022 թ․ հունվարի 14). «Crypto Exchange FTX Sets Up $2 Billion Venture Fund». The Wall Street Journal (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 14-ին.
  23. «FTX Ventures Website Goes Offline». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  24. Browne, Ryan (2022 թ․ հունվարի 31). «Cryptocurrency exchange FTX hits $32 billion valuation despite bear market fears». CNBC (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 31-ին.
  25. «FTX US Stocks are coming soon». FTX US. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  26. Gariffo, Michael. «FTX's new gaming division faces an uphill battle in convincing gamers to buy NFTs». ZDNet (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 22-ին.
  27. Jacob, Paul Vigna and Denny. «FTX Strikes Deal With Option to Buy Crypto Lender BlockFi for Up to $240 Million». WSJ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  28. Rooney, Kate (2022 թ․ հուլիսի 1). «FTX signs a deal giving it the option to buy crypto lender BlockFi». CNBC. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  29. Scaggs, Alexandra (2022 թ․ օգոստոսի 19). «About that deposit insurance...». Financial Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  30. Roth, Emma (2022 թ․ օգոստոսի 20). «FTX's money isn't insured, FDIC says». The Verge. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  31. Capoot, Ashley. «Crypto exchange FTX is replacing its U.S. president». CNBC (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  32. «Texas regulators have their eyes on one of the most powerful players in the crypto world». CNN (անգլերեն). 2022 թ․ հոկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  33. «FTX Plans to Restart Crypto Exchange for International Customers». 2023 թ․ օգոստոս. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  34. 34,0 34,1 Massa, Annie; Irrera, Anna; Miller, Hannah (2022 թ․ սեպտեմբերի 14). «Crypto Quant Shop With Ties to FTX Powers Bankman-Fried's Empire». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  35. 35,0 35,1 Yaffe-Bellany, David (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «How Sam Bankman-Fried's Crypto Empire Collapsed». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  36. 36,0 36,1 36,2 Morrow, Allison (2022 թ․ նոյեմբերի 17). «'Complete failure:' Filing reveals staggering mismanagement inside FTX | CNN Business». CNN (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  37. 37,0 37,1 «New CEO Says FTX Suffered 'Complete Failure of Corporate Controls'». WSJ (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  38. «Alameda Amassed Crypto Tokens Ahead of FTX Listings, Public Data Shows». WSJ (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  39. Berwick, Angus (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «Exclusive: At least $1 billion of client funds missing at failed crypto firm FTX». Reuters (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  40. Allison, Ian (2022 թ․ նոյեմբերի 2). «Divisions in Sam Bankman-Fried's Crypto Empire Blur on His Trading Titan Alameda's Balance Sheet». CoinDesk (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  41. Massa, Annie (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «Sam Bankman-Fried Fooled the Crypto World and Maybe Even Himself». Bloomberg. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  42. Lagerkranser, Philip; Nicolle, Emily (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «Binance's Billionaire CEO Casts Himself as Crypto's New Savior». Bloomberg. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  43. Ostroff, Caitlin (2022 թ․ նոյեմբերի 7). «Binance to Sell Holdings of FTX's Token as Relations Between Crypto Exchanges Fray». The Wall Street Journal (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  44. 44,0 44,1 Kharif, Olga (2022 թ․ նոյեմբերի 6). «Binance To Sell $529 Million of Bankman-Fried's FTT Token». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  45. Lagerkranser, Philip; Nicolle, Emily; Shukla, Sidhartha (2022 թ․ նոյեմբերի 7). «Binance's CZ and FTX's Sam Bankman-Fried Trade Barbs Over Twitter». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  46. Melinek, Jacquelyn (2022 թ․ նոյեմբերի 7). «Here's the rundown on the Binance and FTX fiasco». TechCrunch. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  47. Lagerkranser, Philip; Ossinger, Joanna (2022 թ․ նոյեմբերի 8). «Crypto Billionaires' Brawl Triggers Contagion Fears in Markets». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  48. 48,0 48,1 Yaffe-Bellany, David (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «Binance Pulls Out of Deal to Acquire Rival Crypto Exchange FTX». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  49. 49,0 49,1 Yang, Yueqi (2022 թ․ նոյեմբերի 8). «CZ's Binance to Buy Rival FTX After Sam Bankman-Fried Faces Liquidity Crunch». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  50. Ge Huang, Vicky; Ostroff, Caitlin (2022 թ․ նոյեմբերի 8). «Crypto Exchange Binance Agrees to Acquire Rival FTX». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  51. Singh, Manish (2022 թ․ նոյեմբերի 8). «Crypto giant Binance to acquire rival FTX following 'liquidity crunch'». TechCrunch (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  52. «Binance plans to buy rival FTX in bailout as crypto market crumbles». Binance plans to buy rival FTX in bailout as crypto market crumbles – 'SCMP Tech' News | Hong Kong (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  53. Sigalos, MacKenzie (2022 թ․ նոյեմբերի 8). «FTX's token plunges 80% on liquidity concerns, wiping out over $2 billion in value». CNBC. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  54. Yang, Yueqi; Ghosh, Suvashree (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «FTX's Financial Black Hole Leaves Binance Balking at Rescue Plan». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  55. Beyoud, Lydia; Yang, Yueqi; Kharif, Olga (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «Sam Bankman-Fried's FTX Empire Faces US Probe Into Client Funds, Lending». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  56. 56,0 56,1 Binance Says It Will Walk Away from Deal to Buy FTX Արխիվացված Նոյեմբեր 9, 2022 Wayback Machine, Wall Street Journal, November 9, 2022.
  57. Sigalos, MacKenzie; Rooney, Kate (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «Binance backs out of FTX rescue, leaving the crypto exchange on the brink of collapse». CNBC. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  58. «Binance ditches deal to rescue rival crypto exchange FTX». Financial Times. 2022 թ․ նոյեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  59. «Sam Bankman-Fried apologises for FTX crisis». Financial Times. 2022 թ․ նոյեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  60. «FTX: Cryptocurrency market rocked by near-collapse of exchange». BBC News. 2022 թ․ նոյեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  61. Shen, Lucinda (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «FTX approaches Kraken amid scramble to find funding». Axios (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  62. Massa, Annie (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «Bankman-Fried Vows to 'Give Anything' for Capital as FTX Flails». Bloomberg. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  63. «Sam Bankman-Fried says Alameda Research to wind down trading, FTX attempting to raise capital». TechCrunch. 2022 թ․ նոյեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  64. Sorkin, Andrew Ross; Mattu, Ravi; Warner, Bernhard; Kessler, Sarah; Gandel, Stephen; Merced, Michael J. de la; Hirsch, Lauren; Livni, Ephrat (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «A Reckoning Awaits FTX». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  65. Hoffman, Liz; Saacks, Bradley; Matsakis, Louise (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «FTX ditched by Binance while also losing most of its legal and compliance staff | Semafor». Semafor. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  66. 66,0 66,1 Ge Huang, Vicky; Osipovich, Alexander; Kowsman, Patricia (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «FTX Tapped Into Customer Accounts to Fund Risky Bets, Setting Up Its Downfall». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  67. 67,0 67,1 67,2 Michaels, Dave; Yu, Elaine; Ostroff, Caitlin (2022 թ․ նոյեմբերի 12). «Alameda, FTX Executives Are Said to Have Known FTX Was Using Customer Funds». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  68. Yaffe-Bellany, David (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «How Sam Bankman-Fried's Crypto Empire Collapsed». The New York times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  69. 69,0 69,1 Massa, Annie (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «Inside FTX.US, Employees Are Trying to Sell Assets With Sam Bankman-Fried Away». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  70. «FTX Latest: Bahamas Freezes FTX.com Assets, Appoints Liquidator». Bloomberg. 2022 թ․ նոյեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  71. Berwick, Angus; Sen, Anirban (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «FTX looks for $9.4 bln in rescue funds, Bahamas freezes some assets». Reuters (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  72. 72,0 72,1 «Global regulators circle Sam Bankman-Fried's FTX exchange». Financial Times. 2022 թ․ նոյեմբերի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  73. «Administrative Actions against FTX Japan, Inc». www.fsa.go.jp (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  74. 74,0 74,1 74,2 74,3 Yaffe-Bellany, David (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «Embattled Crypto Exchange FTX Files for Bankruptcy». New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  75. 75,0 75,1 Hill, Jeremy (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «FTX Goes Bankrupt in Stunning Reversal for Crypto Exchange». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  76. 76,0 76,1 76,2 «Sam Bankman-Fried's $32bn FTX crypto empire files for bankruptcy». Financial Times. 2022 թ․ նոյեմբերի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  77. Hill, Jeremy (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «Enron's Liquidator to Oversee FTX's Massive Crypto Bankruptcy». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  78. 78,0 78,1 Huang, Elaine Yu and Vicky Ge (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «FTX Is Investigating a Potential Hack Amid Bankruptcy Filing». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  79. Ghosh, Suvashree (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «Bankrupt FTX Hit by Mysterious Outflow of About $662 Million». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  80. 80,0 80,1 Saacks, Bradley (2022 թ․ նոյեմբերի 12). «Some staff of beleaguered FTX crypto exchange leave Bahamas for Hong Kong». Semafor. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  81. Nicolle, Emily (2022 թ․ նոյեմբերի 12). «Kraken to Assist In Probing FTX Unauthorized Crypto Withdrawals». Bloomberg. Bloomberg. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  82. «USA-v-Powell indictment» (PDF). Arstechnica.net. Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 3-ին.
  83. Benny-Morrison, Ava; Murphy, Margi (2024 թ․ փետրվարի 1). «FTX's Missing $400 Million Were Stolen in SIM-Swapping Hack, DOJ Says». Bloomberg.com (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 3-ին.
  84. Yang, Yuequi (2022 թ․ նոյեմբերի 12). «Sam Bankman-Fried Says He's in the Bahamas, Reuters Reports». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  85. Biron, Bethany (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «Bahamian police reportedly interviewed Sam Bankman-Fried this weekend, investigations into downfall intensify». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  86. Ostroff, Caitlin; Ge Huang, Vicky; Jin, Berber (2022 թ․ նոյեմբերի 15). «FTX Founder Sam Bankman-Fried Attempts to Raise Fresh Cash Despite Bankruptcy». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  87. Greenberg, Andy (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «The Hunt for the FTX Thieves Has Begun». Wired. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  88. Piper, Kelsey (2022 թ․ նոյեմբերի 16). «Sam Bankman-Fried tries to explain himself». Vox (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  89. Sigalos, MacKenzie (2022 թ․ նոյեմբերի 12). «Between $1 billion and $2 billion of FTX customer funds have disappeared, SBF had a secret 'back door' to transfer billions: Report». CNBC (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  90. Berwick, Angus (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «Exclusive: At least $1 billion of client funds missing at failed crypto firm FTX». Reuters (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
  91. Gara, Antoine; Shubber, Kadhim; Oliver, Joshua (2022 թ․ նոյեմբերի 12). «FTX held less than $1bn in liquid assets against $9bn in liabilities» (English). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. «Vast gap highlights the dire state of Sam Bankman-Fried's exchange before it collapsed into bankruptcy»{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  92. 92,0 92,1 Millson, Alex (2022 թ․ նոյեմբերի 15). «Sam Bankman-Fried Posts Weird Cryptic Tweets After Wealth Wipeout». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  93. «Revealed: FTX's emergency fundraising term sheet». Financial Times. 2022 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  94. «Bahamas based FTX Digital Markets files for Chapter 15 bankruptcy in New York». Bloomberg (անգլերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 31-ին.
  95. Goswami, Rohan (2022 թ․ նոյեմբերի 17). «FTX used corporate funds to purchase employee homes, new filing shows». CNBC (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  96. «FTX Chief Slams Bankman-Fried, Calls Controls 'Complete Failure'». news.bloombergtax.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  97. John, Jay Ray III (2022 թ․ նոյեմբերի 17). «Declaration of John J. Ray III in Support of Chapter 11 Petitions and First-Day Pleadings». United states Bankruptsy Court for the District of Delaware. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 13-ին.
  98. Gamboa, Glenn; Daniel, Will. «'Literally, there's no record-keeping whatsoever': FTX's new CEO is flabbergasted, and D.C. is laughing at SBF using QuickBooks». Fortune (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 7-ին.
  99. 99,0 99,1 Shukla, Sidhartha; Ghosh, Suvashree (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «Crypto.com's Sinking Token Stirs Fresh Anxiety After FTX Wipeout». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  100. 100,0 100,1 Levy, Ari; Sigalos, MacKenzie (2022 թ․ նոյեմբերի 15). «Crypto.com customers worry it could follow FTX, as CEO tries to reassure them everything's fine». CNBC (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  101. 101,0 101,1 101,2 Gladstone, Alexander; Ge Huang, Vicky; Biswas, Soma (2022 թ․ նոյեմբերի 15). «BlockFi Prepares for Potential Bankruptcy as Crypto Contagion Spreads». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  102. Greifeld, Katherine; Hajric, Vildana (2022 թ․ նոյեմբերի 16). «Silbert's Once-$10 Billion Crypto Empire Is Showing Cracks». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  103. Shen, Muyao (2022 թ․ նոյեմբերի 16). «Winklevosses' Gemini Delays Withdrawals on Lending Program». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  104. Ross Sorkin, Andrew; Mattu, Ravi; Warner, Bernhard; Kessler, Sarah; Gandel, Stephen; de la Merced, Michael J.; Hirsch, Lauren; Livni, Ephrat (2022 թ․ նոյեմբերի 17). «Investor Losses from FTX's Implosion Are Growing». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  105. Greifeld, Katherine (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «World's Biggest Crypto Fund Hits Record 42% Discount to Value of Bitcoin It Holds». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  106. Reyes, Mark (2022 թ․ նոյեմբերի 18). «Silvergate Capital Shares Slide as FTX Fallout Attracts Short Sellers». Bloomberg.com. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  107. Benoit, David (2022 թ․ նոյեմբերի 20). «Crypto Bank Silvergate Battles FTX Contagion Fears». Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  108. «FTX». Sequoia Capital US/Europe. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  109. «FTX». Lightspeed Venture Partners (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  110. Gelsi, Steve. «FTX problems mean big headaches for its private equity investors». MarketWatch (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  111. Li, Selena; Westbrook, Tom; Howcroft, Elizabeth; Howcroft, Elizabeth (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «Cryptocurrencies fall after FTX-Binance turmoil spooks investors». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  112. Parmar, Hema; Tan, Gillian (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «FTX Fiasco Hits Investors From Tiger Global to Tom Brady». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  113. Friedman, Larry Hatheway and Alex (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «The Midterms' Red Ripple Delivers Uncertainty to the Markets». Barrons. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  114. McBride, Sarah (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «Sequoia Capital Writes Down Entire Value of Its FTX Stake». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  115. Stone, Brad (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «FTX Implodes, and a Top VC Backer Falls on Its Face». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  116. «The downfall of FTX's Sam Bankman-Fried sends shockwaves through the crypto world». NPR (անգլերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  117. Nguyen, Britney (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «FTX investor Sequoia removed its glowing 13,000-word profile of Sam Bankman-Fried and replaced it with somber note after its investment cratered to $0». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  118. Rajagopal, Divya (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «Ontario Pension says any loss from FTX investment to have limited impact». Reuters (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  119. Ramli, David; Gregori, Reto (2022 թ․ նոյեմբերի 16). «Singapore's Temasek Writes Down $275 Million FTX Investment». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  120. 120,0 120,1 Lukpat, Alyssa (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «Tom Brady. Stephen Curry. Shaq. See the Celebrities With Ties to FTX». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  121. Hudson, Clara (2022 թ․ դեկտեմբերի 5). «FTX-Gisele Partnership Highlights Risks of Celebrity ESG Roles». Bloomberg Law. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  122. Parmar, Hema (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «Scaramucci's SkyBridge Is Trying to Buy Back FTX's 30% Stake». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  123. Muyao, Shen (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «Crypto Hedge Fund Galois Confirms $40 Million Exposure to FTX». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  124. Ashworth, Louis; Elder, Bryce (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «Watching tether wither, together». The Financial Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  125. Hajric, Vildana (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «Crypto Markets Buckle as FTX Bankruptcy Spurs Search for Casualties». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  126. Jagtiani, Sunil; Ossinger, Joanna (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «FTX Latest: Solana Sell-Off Deepens; Bankman-Fried Questioned». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  127. Shukla, Sidhartha; Akhtar, Tanzeel (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «FTX Fiasco Sparks Billions of Dollars of Outflows From Exchanges». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  128. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «bloomberg_crypto%com4» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  129. Thomasson, Lynn; Rao-Coverley, Sujata (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «Big Investors Are Giving Up on Crypto Markets Going Mainstream». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  130. Fischer, Sara (2022 թ․ դեկտեմբերի 9). «Exclusive: SBF secretly funded crypto news site The Block and its CEO's Bahamas apartment». Axios (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  131. Weisenthal, Joe; Alloway, Tracy (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «Short Seller Jim Chanos Warns the Crypto Crackdown Is Coming Now». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  132. 132,0 132,1 Wilson, Harry (2022 թ․ նոյեմբերի 10). «Jefferies CEO Says He Offered FTX's Bankman-Fried Rescue Advice in July». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  133. Roose, Kevin (2022 թ․ նոյեմբերի 9). «Is This Crypto's Lehman Moment?». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  134. Chipolina, Scott (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «FT Cryptofinance: Crypto's Lehman moment». Financial Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  135. Anstey, Chris (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «FTX Meltdown Has 'Whiffs' of Enron-Like Scandal, Summers Says». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  136. Doherty, Katherine; Almeida, Isis (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «FTX's Downfall Shows CFTC Needs More Crypto Sway, Chairman Says». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  137. Khalili, Joel (2022 թ․ նոյեմբերի 11). «The Fallout of the FTX Collapse». Wired. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  138. Chatterjee, Sumeet; Davies, Megan; Aftab, Ahmed; McCrank, John; Nguyen, Lananh; Howcroft, Elizabeth; Azhar, Saeed; Sinclair Foley, John (2022 թ․ դեկտեմբերի 2). «After FTX collapse, pressure builds for tougher crypto rules». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  139. Wile, Rob (2022 թ․ դեկտեմբերի 28). «After FTX's spectacular collapse, where does crypto go from here?». NBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  140. Chatterjee, Rex (2022 թ․ դեկտեմբերի 6). «The FTX Files: A Primer On The Chapter 11 Case • Titan Grey». Titan Grey (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  141. «Bankrupt crypto exchange FTX is under criminal investigation in The Bahamas». CNN. 2022 թ․ նոյեմբերի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  142. Johnson, Katanga (2022 թ․ նոյեմբերի 13). «FTX Faces Criminal Misconduct Probe by Bahamas Authorities». www.bloomberg.com. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  143. Benny-Morrison, Ava (2022 թ․ նոյեմբերի 14). «FTX Collapse Probed by Federal Prosecutors in Manhattan». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  144. Shepardson, David (2022 թ․ նոյեմբերի 16). «U.S. House committee to hold a hearing on the collapse of FTX». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  145. «VCs Consider Suing Bankman-Fried». The Information. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  146. Rushe, Dominic; Kari, Paul; Hern, Alex; Helmore, Edward (2022 թ․ դեկտեմբերի 28). «FTX founder Sam Bankman-Fried charged with defrauding investors». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  147. Neumeister, Larry (2023 թ․ հունվարի 3). «FTX's Sam Bankman-Fried Pleads Not Guilty to Fraud as Judge Sets Tentative Trial Date». Time. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
  148. Scannell, Kara (2023 թ․ հունվարի 3). «FTX founder Sam Bankman-Fried pleads not guilty». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
  149. Weiser, Benjamin; Yaffe-Bellany, David; Goldstein, Matthew (2023 թ․ հունվարի 3). «Sam Bankman-Fried Pleads Not Guilty to Fraud and Other Charges». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին.
  150. «FTX's Nishad Singh pleads guilty to fraud charges» (բրիտանական անգլերեն). BBC News. 2023 թ․ փետրվարի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 1-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 1-ին.
  151. Yaffe-Bellany, David; Goldstein, Matthew (2023 թ․ սեպտեմբերի 7). «Fourth Top FTX Executive Pleads Guilty Ahead of Sam Bankman-Fried Trial». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
  152. Hanks, Douglas (2021 թ․ հունիսի 2). «Miami Heat to play in FTX Arena after county approves $135M deal with crypto exchange». Miami Herald. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  153. «It's Official! Miami Heat Home to be Named FTX Arena». WFOR-TV. 2021 թ․ մարտի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  154. «MLB, FTX cryptocurrency exchange partner». MLB.com (անգլերեն). Major League Baseball. 2021 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  155. Conway, Luke (2021 թ․ սեպտեմբերի 23). «FTX Crypto Exchange Partners With Mercedes F1 Team». The Street Crypto: Bitcoin and Cryptocurrency News, Advice, Analysis and More. The Arena Group. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  156. Daniels, Tom (2021 թ․ հունիսի 4). «TSM secures $210m 10-year naming rights deal with FTX». Esportsinsider (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  157. «FTX MLB Home Run Derby X». MLB.com. Major League Baseball. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 9-ին.
  158. «Starting Sunday: FTX Road to Miami online tournament». ChessBase. 2022 թ․ հուլիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
  159. «Mercedes suspends partnership with FTX». ESPN.com (անգլերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  160. Šimić, Ivan (2022 թ․ նոյեմբերի 16). «TSM suspends major $210m naming rights deal with FTX». Esportsinsider (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  161. «Miami Heat and Miami-Dade County statement». Instagram (անգլերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  162. Oliver, Joshua; Asgari, Nikou; Nicolaou, Anna; Gara, Antoine (2022 թ․ դեկտեմբերի 7). «FTX held talks with Taylor Swift over $100mn sponsorship deal». Financial Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  163. Blistein, Jon (2022 թ․ դեկտեմբերի 7). «Taylor Swift's 'Eras' Tour Ticketing Debacle Could've Been Worse: She Almost Partnered With FTX». Rolling Stone (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել