57-րդ փողոց, Նյու Յորքի (ԱՄՆ) Մանհեթենի ամենաաշխույժ փողոցներից մեկը։ Երկկողմանի փողոց (անգլ.) է, որն անցնում է արևելք-արևմուտք Միդթաունի միջով, Սանիտարական բաժնի (անգլ.) նավանորոգարանից Հուդզոն գետի վրա Վեսթ Սայդ Հայվեյ մայրուղուց դեպի փոքր այգի, որը նայում է Իստ Ռիվերին՝ FDR մայրուղու վերևում գտնվող հարթակում։ Հինգերորդ և ութերորդ պողոտաների միջով փողոցը անցնում է Կենտրոնական պարկից երկու բլոկ հարավ։ 57-րդ փողոցը հայտնի է իր հեղինակավոր արվեստի պատկերասրահներով[1], ռեստորաններով և բարձրակարգ խանութներով[2]։

57-րդ փողոց
անգլ.՝ 57th Street
Երկիր ԱՄՆ
Գտնվում էՆյու Յորք շրջան
Երկարություն3 կմ
Լայնություն30 մետր

Պատմություն խմբագրել

Փողոցը նախագծվել է 1811 թվականի Մանհեթենի գլխավոր հատակագծի համաձայն, որով քաղաքային փողոցային ցանցը ստեղծվել էր որպես 15 փողոցներից դեպի «արևելք-արևմուտք» գնացողներից մեկը՝ 30 մետր լայնությամբ (100 ոտնաչափ), մինչ մնացած փողոցները նախատեսված էին 18 մետր լայնությամբ[3]։

Արևմուտքից արևելք խմբագրել

 
Հերսթ թաուերը 57-րդ փողոցում

3 կմ երկարությամբ փողոցն անցնում է մի քանի հստակ թաղամասերով՝ առևտրային, մանրածախ և բնակելի օգտագործման տարբեր համադրություններով։

Արևմուտքից առաջին բլոկում՝ Հուդզոն գետի ափին, Տասներկուերորդ պողոտայի 57-րդ փողոցում է գտնվում VIA 57 West-ը (անգլ.), քառանիստ շենքը, որը նախագծվել է դանիացի ճարտարապետ Բյարկե Ինգելսի (անգլ.) կողմից[4]։ Այստեղից դեպի տասներորդ պողոտա կան ցածր արդյունաբերական շենքեր, մի քանի ավտոսրահներ և փոքր բնակելի շենքեր։ Տասներորդ և տասնմեկերորդ (անգլ.) պողոտաների միջև ընկած հատվածի հարավային կողմի մեծ մասը գրավում է CBS Broadcast Center-ը (անգլ.). այստեղ է գտնվում Արևելյան ափի ցանցի հիմնական արտադրական հարթակը։ Փողոցի անունը օգտագործվել է CBS-ի կողմից 1980-ականների վերջին կեսին իր «West 57th» (անգլ.) հեռուստատեսային լրատվական շոուի վերնագրում։

Ավելի մեծ բնակելի շենքեր կան Տասներորդից մինչև Ութերորդ պողոտաները։ Ութերորդ պողոտայից սկսած և դեպի Միտթաուն քաղաքի կենտրոնով շարժվելով դեպի արևելք, փողոցը շարված է մեծ առևտրային և բնակելի բարձրահարկ շենքերով, ինչպիսիք են 57-րդ փողոցի հարավ-արևմտյան անկյունում գտնվող Հերստ թաուերը և Ութերորդ պողոտան։ 57-րդ փողոցի այս հատվածում տեղակայված են մի քանի խոշոր հյուրանոցներ, ինչպիսիք են Le Parker Meridien-ը, և հայտնի ռեստորաններ, ինչպիսիք են՝ «Ռուսական թեյատուն»-ը, որը գտնվում է Յոթերորդ և Վեցերորդ պողոտաների միջև, և մի քանի ամսագրերի գրասենյակներ, ինչպիսիք են The Economist-ը։ 57-րդ և յոթերորդ պողոտաների անկյունում է գտնվում Քարնեգի հոլը։

Բլոկի մեջտեղում, Յոթերորդ և Վեցերորդ պողոտաների միջև, ավարտվում է հետիոտնային փողոցը, որը կոչվում է Վեցուկես (6½) պողոտա (անգլ.), որն անցնում է հյուսիսից հարավ[5]։

 
Նյու Յորքի ուսանող նկարիչների լիգա 57-րդ փողոցում, 215 West

Վեցերորդ պողոտայից դեպի արևելք փողոցի երկայնքով կան բազմաթիվ շքեղ խանութներ, ինչպիսիք են Van Cleef & Arpels-ը (անգլ.), Tiffany & Co.-ն և Bergdorf Goodman-ը (անգլ.): 57-րդ փողոցի, Հինգերորդ և Մեդիսոն պողոտաների վրա գտնվող խանութները զբաղեցնում են աշխարհի ամենաթանկ հողերը[6]։

Առևտրային և մանրածախ շենքերը գերակշռում են փողոցում մինչև Երրորդ պողոտայի խաչմերուկը, որից հետո մեծ բնակելի շենքերը արագ սկսում են գերակշռել փողոցում։ Այստեղից, Սաթոն Փլեսյի (անգլ.) ավարտին տանող իր վերջին թաղամասերի միջով, փողոցը բաղկացած է փոքրիկ բակերով տներից, շվաքարաններից և փոքր առևտրային հաստատություններից, ինչպիսիք են դեղատները, բանկերի մասնաճյուղերը և ռեստորանները։

57-րդ փողոցն ավարտվում է փոքրիկ զբոսայգում, որը նայում է Իստ Ռիվերին՝ Սաթոն Փլեյսից անմիջապես արևելք։

Ուշագրավ է նաև 300 East-ը (անգլ.), որը նախագծել է Էմերի Ռոթը (անգլ.):

Միլիարդատերերի փողոց խմբագրել

One57-ի[7]՝ Վեցերորդ և Յոթերորդ պողոտաների միջև 306 մետրանոց բնակելի թաղամասի կառուցումից հետո, որն ավարտվեց 2014 թվականին, մեծ թվով գերշքեղ բնակելի երկնաքերեր առաջարկվեցին և կառուցվեցին 57-րդ փողոցի հատվածում՝ Կենտրոնական պարկի հարավային եզրին մոտ[8]։ Այս շենքերում բնակարանների ռեկորդային գների[9][10] պատճառով մամուլը 57-րդ փողոցի այս հատվածը անվանել է «Միլիարդատերերի փողոց»[11][12][13]։ Նման նախագծերը հակասություններ են առաջացնում տնտեսական պայմանների[14][15] և գոտիավորման քաղաքականության շուրջ[16], որոնք խրախուսում են այդպիսի շենքերը, ինչպես նաև այդ աշտարակների ունեցած ազդեցությանը հարակից տարածքների վրա և Կենտրոնական պարկի վրա գցած նրանց ստվերի վրա[17]։

Տրանսպորտ խմբագրել

Նյու Յորքի մետրոյի Վեցերորդ պողոտայի 57th Street գծի մետրոյի կայարանը տեղակայված է 57-րդ փողոցի և Վեցերորդ պողոտայի խաչմերուկում և շուրջօրյա սպասարկվում է F և <F> երթուղիների գնացքների կողմից։ Մետրոյի 57th Street-Seventh Avenue գծի Բրոդվեյ, Բի էմ թի կայարանը գտնվում է 57-րդ փողոցում և Յոթերորդ պողոտայում, և սպասարկվում է N, Q, R և W երթուղիներով[18]։

M57-ի և M31-ի միջքաղաքային ավտոբուսային երթուղիները միջանցք են հանդիսանում Տասնմեկերորդ և Առաջին պողոտաների միջև[19]։ M57-ը շարունակվում է Վեսթ սայդից մինչև մետրոյի 72-րդ փողոց կայարանը[20], իսկ M31-ը անցնում Իսթ սայդից դեպի 92-րդ փողոց և առաջին պողոտա՝ Յորք պողոտայի միջով[21]։

Բրուքլինից, Քուինսից և Սթաթեն Այլենդից մի քանի ավտոբուսային էքսպրես երթուղիներ անցնում են 57-րդ փողոցով։

Տեսարժան վայրեր խմբագրել

Խանութներ խմբագրել

Վեցերորդ պողոտայի և Պարկ ավենյուի միջև տեղակայված են խանութներ.

Գրականության մեջ խմբագրել

Իր կյանքի մի հատված, բնակվելով այս փողոցում, նկարագրել է Էդուարդ Վենիամինովիչ Լիմոնովը «Իր ծառայի պատմությունը» և «Գլամուրային դրախտի երեխաները» գրքերում։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Russell, John. «Three Worlds of 57th Street: The World of Art» The New York Times (April 24, 1988)
  2. Brown, Patricia Leigh. «Three Worlds of 57th Street: The World of Shopping» The New York Times (April 24, 1988)
  3. Morris Gouverneur, Simeon De Witt, and John Rutherfurd (March 1811) «Remarks Of The Commissioners For Laying Out Streets And Roads In The City Of New York, Under The Act Of April 3, 1807», Cornell University Library. Accessed June 27, 2016. «These streets are all sixty feet wide except fifteen, which are one hundred feet wide, viz.: Numbers fourteen, twenty-three, thirty-four, forty-two, fifty-seven, seventy-two, seventy-nine, eighty-six, ninety-six, one hundred and six, one hundred and sixteen, one hundred and twenty-five, one hundred and thirty-five, one hundred and forty-five, and one hundred and fifty-five--the block or space between them being in general about two hundred feet.»
  4. Robbie Whelan, «New Face of Design», The Wall Street Journal, July 22, 2012. Retrieved October 14, 2012.
  5. «City Room: Officially Marking a New Manhattan Avenue», The New York Times (July 13, 2012) — accessed July 31, 2012
  6. Woolsey, Matt «Worlds Most Valuable Addresses», article in Forbes magazine, December 22, 2008
  7. Justin Davidson, «Giants in Our Midst: The first of the 1,000-footers stomps onto 57th Street», New York Magazine, September 15, 2013
  8. Julie Zeveloff, «New York’s iconic skyline will look incredibly different in just a few years», Business Insider, June 14, 2015
  9. «$100.4 Million Sale at One57»,New York Times, January 23, 2015
  10. Hiten Samtani and Tess Hofmann, «Saudi billionaire said to be buyer of $95M penthouse at 432 Park»,The Real Deal, May 28, 2015
  11. Julie Satow, «Moving In, Slowly, to ‘Billionaires’ Row’», New York Times, June 27, 2014
  12. Megan Willett, "THE NEW BILLIONAIRES' ROW: See The Incredible Transformation Of New York’s 57th Street, Business Insider, September 2, 2014
  13. Paul Goldberger, «Too Rich, Too Thin, Too Tall?», Vanity Fair, May 2014
  14. Zoe Rosenberg, «New York’s Megatower Boom Reduced To Mere 'Vertical Money'»,Curbed, March 18, 2015
  15. Kriston Capps, «Why Billionaires Don’t Pay Property Taxes in New York», Citylab, May 11, 2015
  16. «Why 57th Street Is the Supertall Tower Mecca of New York», Curbed, September 25, 2014
  17. Margot Adler, «New Yorkers Protest Long Shadows Cast By New Skyscrapers», NPR, April 23, 2014
  18. «mta.info | MTA Subway Map». web.mta.info.
  19. http://web.mta.info/nyct/maps/manbus.pdf
  20. «M57 Bus Timetable Effective as of April 3, 2016», MTA Regional Bus Operations.
  21. «M31 Bus Timetable Effective as of September 6, 2015», MTA Regional Bus Operations.