Վիքիպեդիա

Քիմբերլի Քրենշոու

Քիմբերլե Ուիլյամս Քրենշոու (անգլ.՝ Kimberlé Williams Crenshaw, մայիսի 5, 1959(1959-05-05)[1], Կանտոն, Օհայո, ԱՄՆ), քաղաքացիական իրավունքների ամերիկացի պաշտպան և ռասայի քննադատական տեսության առաջատար գիտնական։ Նա Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարանի (UCLA) Իրավունքի դպրոցի և Կոլումբիայի համալսարանի Իրավաբանական դպրոցի պրոֆեսոր է, որտեղ նա մասնագիտացած է ռասայական և գենդերային հարցերում[6]։

Քիմբերլի Քրենշոու
անգլ.՝ Kimberlé Williams Crenshaw
Դիմանկար
Ծնվել էմայիսի 5, 1959(1959-05-05)[1] (65 տարեկան)
ԾննդավայրԿանտոն, Օհայո, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՎիսկոնսինի համալսարան Մեդիսոնում[2], Կոռնելի համալսարան[2], Հարվարդի համալսարան և Canton McKinley High School?
Մասնագիտությունփաստաբան և համալսարանի դասախոս
ԱշխատավայրԼոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան[3], Կոլումբիական համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետ[4] և Կոլումբիայի համալսարան
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
 Kimberlé Crenshaw Վիքիպահեստում

Քրենշոուն հայտնի է Ինտերսեկցիոնալ տեսության ներդրմամբ և զարգացմամբ՝ ուսումնասիրելով, թե ինչպես են համընկնող կամ հատվող սոցիալական ինքնությունները, հատկապես փոքրամասնությունների ինքնությունները, առնչվում լծի/կեղեքման, գերիշխանության կամ խտրականության համակարգերին և կառուցվածքներին[7][8]։ Նրա գործունեությունը ներառում է ինտերսեկցիանալ ֆեմինիզմը, որը ենթակատեգորիա է, որը կապված է ինտերսեկցիոնալ տեսության հետ։ Ինտերսեկցիոնալ ֆեմինիզմն ուսումնասիրում է կեղեքման և խտրականության համընկնող համակարգերը, որոնց կանայք բախվում են իրենց էթնիկ, սեռական պատկանելության և տնտեսական ծագման պատճառով[9]։

Վաղ տարիներ և կրթություն

խմբագրել

Քրենշոուն ծնվել է Կանտոն քաղաքում (Օհայո), 1959 թվականի մայիսի 5-ին[10], Մարիան և Ուոլթեր Քլարենս Քրենշոու կրտսերի ընտանիքում[11]։ Փոքր տարիքից Քրենշոույի ծնողները խրախուսում էին նրան քննարկել «հետաքրքիր բաներ», որոնք նա «դիտել էր այդ օրը աշխարհում»։ Այս վաղ ուսուցումը հետագայում կդառնա նրա կարիերայի ընտրության հիմքը հետագա կյանքում[12]։

Նա հաճախել է Կանտոնի ՄակՔինլի ավագ դպրոց։ 1981 թվականին նա ստացել է բակալավրի կոչում պետական կառավարման և Աֆրիկայի ուսումնասիրությունների գծով Կոռնելի համալսարանում[13], որտեղ նա եղել է Փետուր և դաշույն (Quill and Dagger) ավագ պատվավոր միության անդամ[14][15]։ 1984 թվականին նա ստացել է Հարվարդի Իրավաբանական դպրոցի բակալավրի կոչում[16]։ 1985 թվականին ստացել է Վիսկոնսինի համալսարանի իրավաբանական դպրոցի բակալավրի կոչում, որտեղ նա եղել է Ուիլյամ Հ. Հասթի կրթաթոշակային ծրագրի մասնակից (William H. Hastie Fellow)[17] և Վիսկոնսինի Գերագույն դատարանի դատավոր Շիրլի Աբրահամսոնի դատական գրագիր (law clerk)[15][18][19]:

Գործունեություն

խմբագրել

Բակալավրիատն ավարտելուց հետո Քրենշոուն միացել է Կալիֆորնիայի համալսարանի Լոս Անջելեսի իրավաբանական դպրոցի ֆակուլտետին 1986 թվականին։ Նա քննադատական ռասայական տեսության (Critical race theory) ոլորտի հիմնադիր է և դասախոս քաղաքացիական իրավունքների, քննադատական ռասայական ուսումնասիրությունների և սահմանադրական իրավունքի հարցերի վերաբերյալ[13]։ Կալիֆորնիայի համալսարանում, Լոս Անջելեսի իրավաբանական դպրոցում, նա դասավանդում է չորս դասընթաց՝

  1. Առաջադեմ քննադատական ռասայական տեսություն
  2. Քաղաքացիական իրավունքներ
  3. Ռասայի, սեռի նկատմամբ ինտերսեկցիոնալ հայացքներ և կանանց և աղջիկների քրեականացում
  4. Ռասա, իրավունք և ներկայացուցչություն[20]։

Ինչպես 1991 թվականին, այնպես էլ 1994 թվականին նա ընտրվել է տարվա պրոֆեսոր՝ իր դասընթացներին դիմող ուսանողների թվով[21]։ 1995 թվականին Քրենշոուն նշանակվել է Կոլումբիայի իրավաբանական դպրոցի լրիվ պրոֆեսոր, որտեղ նա 2011 թվականին հիմնադրված Ինտերսեկցիոնալության և սոցիալական քաղաքականության ուսումնասիրությունների կենտրոնի (Center for Intersectionality & Social Policy Studies) հիմնադիրն ու տնօրենն է[21][22]։ Կոլումբիայի իրավաբանական դպրոցում Քիմբերլե Կրենշոուի դասընթացները ներառում են Ինտերսեկցիոնալության սեմինար՝ կենտրոնացած քաղաքացիական իրավունքների շուրջ[23]։

1991 թվականին Քրենշոուն աջակցել է Անիտա Հիլլին ներկայացնող իրավաբանական թիմին ԱՄՆ Սենատի հաստատման լսումներում Գերագույն դատարանի դատավոր Քլարենս Թոմասի համար[24]։

1996 թվականին Քրենշոուն դարձել է Աֆրոամերիկյան քաղաքականության ֆորումի (AAPF) համահիմնադիրը և գործադիր տնօրենը, որը կենտրոնացած է «կառուցվածքային անհավասարության վերացման» և «ռասայական արդարության, գենդերային հավասարության և մարդու բոլոր իրավունքների անբաժանելիության առաջխաղացման և ընդլայնման վրա ինչպես ԱՄՆ-ում, այնպես էլ միջազգային մակարդակով»[25][26]։ Նրա առաքելությունն է կամուրջներ կառուցել գիտական հետազոտությունների և հանրային դիսկուրսի միջև անհավասարության և խտրականության դեմ պայքարում։ Քրենշոուն Բրազիլիայում արժանացել է Լատինական Ամերիկայի Ֆուլբրայթի ամբիոնի, իսկ 2008 թվականին նրան շնորհվել է կրթաթոշակ Սթենֆորդի Առաջադեմ վարքագծային հետազոտությունների կենտրոնում[23]։

2001 թվականին նա գրել է Ռասայական և գենդերային խտրականության վերաբերյալ ուղեցույց փաստաթուղթը ՄԱԿ-ի Ռասիզմի համաշխարհային համաժողովի համար, նպաստել է գենդերային խնդրայնությունը WCAR կոնֆերանսի հռչակագրում ավելացնելուն, եղել է Ազգային գիտական հիմնադրամի՝ Կանանց նկատմամբ բռնության հետազոտման կոմիտեի և Կանանց նկատմամբ բռնության վերաբերյալ հետազոտությունների ազգային հետազոտական խորհրդի անդամ։ Քրենշոուն 1992 թվականից մինչև 1995 թվականը Ասպեն ինստիտուտի Ներքին ռազմավարության խմբի անդամ է եղել[27], Կանանց մեդիա նախաձեռնությու[28] ն և NPR հանրային ազգային ռադիոյի «Թևիս Սմայլի» շոուի (The Tavis Smiley Show) մշտական մեկնաբանն է[29]։

Քրենշոուն մի քանի գրքերի և հոդվածների հեղինակ է[30][31]։ Քրենշոուն 2025 թվականի դեկտեմբերին պատրաստում է իր հաջորդ գիրքը՝ «Մրցարշավ. Ինչպես է հավասար հնարավորությունների առասպելը հաղթում ռասայական արդարադատությանը» (Լյուկ Չարլզ Հարիսի և Ջորջ Լիպսիցի հետ)

Ինտերսեկցիոնալություն

խմբագրել

1989-ին Քրենշոուն հորինել է ինտերսեկցիոնալություն տերմինը իր «Ռասայի և սեռի խաչմերուկի ապամարգինալացում. հակախտրական դոկտրինի սևամորթ ֆեմինիստական քննադատություն ֆեմինիստական տեսության և հակառասիստական քաղաքականության» էսսեում՝ որպես աֆրոամերիկացի կանանց ճնշումը բացատրելու միջոց[32][33]։ Ինտերսեկցիոնալության գաղափարը գոյություն ուներ շատ ավելի վաղ, քան Քրենշոուի տերմինը ստեղծելը, սակայն լայնորեն ճանաչված չէր մինչև Քրենշոույի աշխատանքը։ Սևամորթ ֆեմինիստները, ինչպիսիք են Թրութը իր 1851 թվականի «Մի՞թե ես կին չեմ» ելույթում և Աննա Ջուլիա Կուպերը 1892 թվականին իր «Գունավոր կնոջ գրասենյակը» էսսեում օրինակ է բերել ինտերսեկցիոնալության գաղափարները նախքան այդ[34][35][36]։ Քրենշոուի ոգեշնչումը տեսության համար սկսվել է այն ժամանակ, երբ նա դեռ սովորում էր Քորնելի համալսարանում, երբ հասկացել էր, որ ռասայի գենդերային ասպեկտը չափազանց թերզարգացած էր[7]։

Քրենշոուի ուշադրությունը ինտերսեկցիոնալության վրա այն է, թե ինչպես է օրենքը արձագանքում այն հարցերին, որոնք ներառում են գենդերային և ռասայական խտրականություն։ Օրենքում առանձնահատուկ մարտահրավերն այն է, որ խտրականության դեմ օրենքներն իրարից առանձին են վերաբերվում սեռին և ռասային[7]։ Հետևաբար, աֆրոամերիկացի և այլ գունավոր կանայք, ովքեր բախվում են խտրականության համընկնող ձևերի, մնում են առանց արդարադատության։ Խտրականության դեմ օրենքները և խտրականությունը շտկելու արդարադատության համակարգի փորձերը սահմանափակ են և գործում են եզակի առանցքի վրա՝ միաժամանակ հաշվի առնելով միայն մեկ անհատի ինքնությունը։ Օրենքում ամբողջական և հասկանալի սահմանում գրված չէ. հետևաբար, երբ դատարանում ներկայացվում են ինտերսերկցիոնալության խնդիրները, եթե խտրականության մի ձևն առանց մյուսի չի կարող ապացուցվել, ապա օրենք խախտված չէ[37]։ Օրենքը սահմանում է խտրականությունը որպես որոշակի անհատի նկատմամբ հիմնված անարդար վերաբերմունք[38][39]։ Օրենքը կիրառելիս արդարադատությունն ընթանում է ըստ սահմանման, և եթե խտրականությունը չի կարող ապացուցվել մեկ անհատի ինքնության, օրինակ՝ սեռի հիման վրա, ապա հանցագործություն չի կատարվել։

Քրենշոուն հաճախ անդրադառնում է Դեգրաֆենրայդն ընդդեմ Ջեներալ Մոտորսի[40] գործին իր գրվածքներում, հարցազրույցներում և դասախոսություններում։ Այդ գործով մի խումբ աֆրոամերիկացի կանայք պնդում էին, որ իրենց նկատմամբ կիրառվել է բաղադրյալ խտրականություն՝ զրկելով իրենց աշխատանքի հնարավորություններից։ Նրանք պնդում էին, որ թեև կանայք իրավասու էին գրասենյակային և քարտուղարական աշխատանքի համար, նման պաշտոններ առաջարկվում էին միայն սպիտակամորթ կանանց՝ արգելելով աֆրոամերիկացի կանանց աշխատանք փնտրել ընկերությունում։ Դատարաններն առանձին-առանձին են քննել ռասայական և գենդերային խտրականության մասին պնդումները՝ պարզելով, որ աֆրոամերիկացի արական սեռի գործարանի աշխատողների զբաղվածությունը հերքում է ռասայական խտրականությունը, իսկ սպիտակամորթ կին գրասենյակային աշխատողներին վերցնելը հերքում է գենդերային խտրականությունը։ Ըստ այդմ, դատարանը հրաժարվել է դիտարկել բաղադրյալ խտրականությունը և կարճել է գործը[7]։

Քրենշոուն նաև քննարկում է փոխհարաբերությունները՝ կապված իր փորձի հետ՝ որպես Անիտա Հիլլի 1991 թվականի իրավաբանական թիմի մաս, այն կինը, ով այն ժամանակ Գերագույն դատարանի թեկնածու Քլարենս Թոմասին մեղադրում էր սեռական ոտնձգությունների մեջ[41]։ Գործը հավաքեց երկու կողմեր, որոնք արտահայտում էին հակասական տեսակետներ՝ սպիտակ ֆեմինիստները՝ ի պաշտպանություն Հիլլի, և աֆրոամերիկյան համայնքի հակառակորդ անդամները` ի աջակցություն Քլարենս Թոմասի։ Փաստարկի երկու կողմերից մեկն ուղղված էր կանանց իրավունքներին և Հիլի՝ որպես կին ոտնահարվելու փորձի վրա, իսկ մյուս կողմից՝ Թոմասին ներելու կամ նրա վարքագծի վրա աչք փակելու կոչի վրա՝ շնորհիվ նրա, ով դառնալու է միայն երկրորդ աֆրոամերիկացին, ով ծառայել է Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանում։

Քրենշոուն պնդում էր, որ այս գործի ընթացքում այս երկու խմբերը միմյանց դեմ ելնելով խլացրեցին Անիտա Հիլլի ձայնը որպես սևամորթ կնոջ ձայն։ Նա ակամայից ընտրվել էր այդ գործում կանանց կողմն աջակցելու համար՝ չընդգծելով նրա ռասայական ներդրումն այդ հարցում։ «Դա նման էր այն պահերից մեկին, երբ դուք բառացիորեն զգում եք, որ ձեզ վտարել են ձեր համայնքից, այն պատճառով, որ փորձում եք ներկայացնել և խոսել այն մասին, թե ինչպես են աֆրոամերիկացի կանայք ենթարկվել սեռական ոտնձգությունների և բռնության։ Դա որոշիչ պահ էր։ »։ «Շատ կանայք, ովքեր խոսում են Անիտա Հիլլի մասին,- ավելացնում է Քրենշոուն,- նրանք նշում են այն, ինչ տեղի է ունեցել կանանց հետ ընդհանրապես... Այսպիսով, սեռական ոտնձգությունն այժմ ճանաչված է, ինչով էլ չի արվում խտրականության ենթարկված սևամորթ կանանց եզակի փորձառությունների ճանաչումը»[7]:

  Արտաքին տեսաֆայլեր
  Քիմբերլի Քրենշոուն Ինտերսեկցիոնալության մասին զեկույցը Լոնդոնի WOW (Աշխարհի կանայք փառատոն) 2016 փառատոնում (Սոութբանկ կենտրոն) [42]

Քրենշոուն նաև քննարկել է ինտերսեկցիոնալության տեսությունը 2016 թվականի հոկտեմբերին TED համաժողովի իր ելույթում[43]։ Բացի այդ, Քրենշոուն հիմնական ելույթով հանդես է եկել 2016 թվականին Լոնդոնում (Անգլիա), Սաութբանկ կենտրոնում տեղի ունեցած «Աշխարհի կանայք» փառատոնում[44]։ Նա խոսել է գունավոր կանանց եզակի մարտահրավերների մասին գենդերային հավասարության, ռասայական արդարության և բարեկեցության համար պայքարում[15]։ 2016 թվականի իր TED ելույթում և հիմնական ելույթում նա քննարկել է գունավոր կանանց առջև ծառացած հիմնական մարտահրավերը՝ ոստիկանական դաժանությունը։ Նա կարևորել է #SayHerName արշավը, որի նպատակն էր վեր հանել ոստիկանության կողմից սպանված սևամորթ կանանց պատմությունները[45]։ Ասա նրա անունը արշավում Սևամորթ կանանց հետապնդման վրա կենտրոնանալը կախված է ինտերսեկցիոնալության տեսությունից, որը, Քրենշոուն նկարագրում է. «Դա նման է ծույլ Սյուզանի[46]. դու կարող ես ռասան, սեքսուալությունը, տրանսգենդերային ինքնությունը կամ դասը ենթարկել ֆեմինիստական քննադատության՝ ինտերսեկցիոնալության միջոցով»[47]։

Վերջին տարիներին Քրենշոուն դեմ է արտահայտվել ինտերսեկցիոնալության սխալ մեկնաբանություններին, ասելով, որ ոմանք սխալմամբ այն բնութագրել են որպես ընդհանուր տերմին` «բաղադրյալ» խնդիրների, «ստերոիդների վրա ինքնության քաղաքականության» կամ «սպիտակ տղամարդկանց նոր իզգոյների վերածելու մեխանիզմի» համար[48]։ Փոխարենը, Քրենշոուն ինտերսեկցիոնալությունը բնութագրում է որպես.

«Ոսպնյակ, պրիզմա՝ տեսնելու, թե ինչպես են անհավասարության տարբեր ձևերը հաճախ գործում են միասին և զայրացնում են միմյանց։ Մենք հակված ենք խոսել ռասայական անհավասարության մասին՝ որպես սեռի, դասի, սեռականության կամ ներգաղթի կարգավիճակից առանձին անհավասարություն։ Այն, ինչ հաճախ բացակայում է, այն է, թե ինչպես են որոշ մարդիկ այս բոլորի առարկան դառնում, իսկ փորձը պարզապես դրա մասերի գումարը չէ»[49]։

Եղբորս պահապան

խմբագրել

Եղբորս պահապանը (My Brothers Keeper) համազգային նախաձեռնություն է՝ հնարավորությունների սանդուղք բացելու երիտասարդ տղամարդկանց և գունավոր տղամարդկանց համար[50]։ Քրենշոուն և Աֆրոամերիկյան ֆորումի մյուս մասնակիցները ԶԼՄ-ների բազմաթիվ միջոցներով ցույց են տվել, որ նախաձեռնությունը բարի նպատակներ է հետապնդում, բայց ուղղված է երիտասարդների աջակցությանը` չընդգրկելով գունավոր աղջիկներին և երիտասարդ աղջիկներին։ Նա հեղինակային հոդված է գրել New York Times-ում՝ ընդգծելով նախաձեռնության հետ կապված խնդիրները[51]։

Աֆրոամերիկյան քաղաքականության ֆորումը (AAPF-African American Policy Forum) սկսել է քարոզարշավ #WHYWECANTWAIT, որն ուղղված էր «Եղբորս պահապան» նախաձեռնության վերակառուցմանը՝ ներառելու բոլոր երիտասարդ տղաներին, աղջիկներին և գունավոր այլ աղջիկներին ու տղաներին։ Շարժումը մեծ աջակցություն է ստացել բոլոր կողմերից, նամակներ՝ ստորագրված գունավոր տղամարդկանց կողմից, նամակներ՝ ստորագրված գունավոր կանանց կողմից, և նամակներ՝ ստորագրված դաշնակիցների կողմից, որոնք հավատում են գործին։

«Լաուրա Ֆլանդերսի շոուին» (Laura Flanders Show)[52] տված հարցազրույցում Քրենշոուն հայտնել է, որ ծրագիրը ներկայացվել է որպես պատասխան աֆրոամերիկյան համայնքի համատարած վշտին Ջորջ Զիմերմանի արդարացումից հետո (անզեն աֆրոամերիկացի դեռահաս տղային` Թրեյվոն Մարտինին գնդակահարության և սպանության գործով)։ Նա ծրագիրը նկարագրում է որպես «բարեհամբույր» և հայրական նախաձեռնություն, սակայն չի հավատում, որ այն նշանակալից կամ կառուցվածքային ծրագիր է, որը կօգնի պայքարել քաղաքացիական իրավունքների հետկանչման դեմ. Նախաձեռնությունը չի տրամադրի այնպիսի բաներ, որոնք իսկապես փոփոխություն կբերեն։ Նա կարծում է, որ քանի որ գունավոր կանայք և աղջիկները նույն համայնքների և անբարենպաստության մաս են կազմում, ինչ անապահով արական սեռի ներկայացուցիչները, որոնք կենտրոնացած են նախաձեռնության վրա, որպեսզի այն արդյունավետ ծրագիր դառնա համայնքների համար, այն պետք է ներառի համայնքի բոլոր անդամներին, ինչպես աղջիկներին, այնպես էլ տղաներին[53]։

  • #Ինչո՞ւ չենք կարող սպասել։ գունավոր կանայք կոչ են անում ներգարվվել «Եղբորս պահապան» նախաձեռնության մեջ
  • Հունիսի 17, 2014 – նամակ ավելի քան 1000 գունավոր աղջիկներից և կանանցից[54]։

Նամակը ստորագր բոլոր տարիքի և տարբեր ծագման կանանց կողմից, այդ թվում՝ ավագ դպրոցի դեռահասների, պրոֆեսիոնալ դերասանների, քաղաքացիական իրավունքների ակտիվիստների և համալսարանի դասախոսների կողմից, որոնք գովում են նախագահ Օբամային և Սպիտակ տան, մասնավոր բարեգործության և սոցիալական արդարության կազմակերպությունների ջանքերը` միաժամանակ կոչ անելով ներառել երիտասարդ կանանց և աղջիկներին։ Վերադասավորումը կարևոր կլինի «ներառման, հավասար հնարավորությունների և ընդհանուր ճակատագրի արժեքներն արտացոլելու համար, որոնք առաջ են մղել ռասայական արդարության համար մեր պատմական պայքարը»[55]։

  • 2014 թվականի մայիսի 30 – 200 մտահոգ սևամորթ տղամարդկանց և այլ գունավոր տղամարդկանց նամակ՝ կոչ անելով կանանց և աղջիկներին ներառել «Եղբայրներիս պահապանը» նախաձեռնությունում[56]։

Նամակը ստորագրել են տարբեր կենսակերպ ունեցող բազմաթիվ տղամարդիկ, այդ թվում գիտնականներ, վերջերս ազատազրկվածներ, տաքսու վարորդներ, քահանաներ, քոլեջի ուսանողներ, որդիների հայրեր, դուստրերի հայրեր և այլն։ Բոլոր տղամարդիկ կարծում են, որ համայնքներում տղամարդկանց հետ միևնույն տներում բնակվող, միևնույն դպրոցները և հանգստի գոտիները հաճախող աղջիկները, այդ տղամարդկանց բախտն են կիսում։

Ազդեցություն

խմբագրել

Քրենշոուն հայտնի է ինտերսեկցիոնալության հայեցակարգի հաստատմամբ, որն ուսումնասիրում է, թե ինչպես են ռասան, դասակարգը, սեռը և այլ բնութագրերը համընկնում և միաձուլվում՝ բացատրելու համակարգային խտրականությունն ու անհավասարությունը հասարակության մեջ[57]։

Քրենշոուն ծառայել է որպես քաղաքացիական իրավունքների, ռասայի, ինտերսեկցիոնալության և օրենքի առաջնորդ և ակտիվիստ Միացյալ Նահանգներում և ամբողջ աշխարհում։ Քրենշոուի աշխատանքը միջսեկցիոնության վերաբերյալ ազդեցիկ է եղել Հարավային Աֆրիկայի Սահմանադրության հավասարության դրույթի մշակման գործում[58]։ 2001թվականին Քրենշոուն Ռասիզմի մասին ՄԱԿ-ի Համաշխարհային կոնֆերանսի համար գրել է մի աշխատություն ռասայական և գենդերային խտրականության մասին, որն առաջատար նշանակություն է ունեցել ի շահ համաշխարհային փոքրամասնությունների խմբերի քաղաքականություն ստեղծելու գործի։ Բացի այդ, Քրենշոուն հանդես է եկել WCAR կոնֆերանսում գենդերի ներառման օգտին[30][58]։

Վերջին տարիներին Քրենշոուն հանդես է եկել «Ասա նրա անունը» (#SayHerName) շարժման օգտին։ Նա համահեղինակ է (Անդրեա Ռիչիի հետ) «Ասա Նրա անունը։ Դիմադրելով սևամորթ կանանց նկատմամբ ոստիկանության դաժանությանը» (Say Her Name. Resisting Police Brutality Against Black Women), վավերագրելով և ուշադրություն հրավիրելով ԱՄՆ-ում ոստիկանության դաժանության և սևամորթների դեմ բռնության զոհ դարձած սևամորթ կանանց վրա[59]։ Բացի այդ, Քրենշոուն մասնակցել է Աշխարհի կանանց փառատոնին, որը տեղի է ունեցել 2016 թվականի մարտի 8-13-ը Լոնդոնի Southbank կենտրոնում (Անգլիա)[44], որտեղ նա հանդես է եկել հիմնական ելույթով գունավոր կանանց առջև ծառացած եզակի մարտահրավերների մասին, որոնց հիմնական մարտահրավերն էր ոստիկանության դաժանությունը սևամորթ կանանց դեմ։ Նա խթանել է #SayHerName արշավը, որի նպատակն էր բարձրացնել ոստիկանության կողմից սպանված սևամորթ կանանց պատմությունները[15][45]։

2017 թվականին Քրենշոուն մեկ ժամ տևողությամբ դասախոսություն է կարդացել Բրանդեյսի համալսարանի Rapaporte Treasure Hall-ում լեփ-լեցուն սրահի առաջ[60]։ Նա բացատրել է, թե ինչ դեր ունի ինտերսեկցիոնալությունը ժամանակակից հասարակության մեջ[61]։ Իր աշխատանքի եռօրյա տոնակատարությունից հետո համալսարանի նախագահ Ռոն Լիբովիցը Քրենշոյին հանձնել է Թոբի Գիթլերի մրցանակը դասախոսությանը հաջորդած արարողության ժամանակ[62]։

Նույն տարում Քրենշոուն հրավիրվել է վարելու Սեռական ոտնձգությունների մասին հարթակը, որը կազմակերպել էր Women in Animation-ը և The Animation Guild, Local 839: Քրենշոուն քննարկել է աշխատավայրում ոտնձգությունների պատմությունը և անցում կատարել այն բանին, թե ինչպիսի դեր ունի այն այսօրվա աշխատանքային միջավայրում։ Քննարկման մյուս մասնակիցները համաձայնվել են Քրեշնոուի հետ, որ բազմաթիվ պաշտպանիչ միջոցներ են ձեռնարկվել աշխատավայրում սեռական ոտնձգությունների դեմ պայքարելու համար։ Այդուհանդերձ, խնդրի ամբողջական կարգավորման համար մնում են բազմաթիվ հարցեր[63]։

2021 թվականին Քրենշոուն ընտրվել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի անդամ` իր նորարարական աշխատանքի և ձեռքբերումների համար՝ ինտերսեկցիոնալության, քաղաքացիական իրավունքների, քննադատական ռասաական տեսության և օրենքի բնագավառում[64]։

Պարգևներ և պատիվներ

խմբագրել
  • 1985: Ուիլյամ Հ. Հասթի խորհրդի անդամ
  • 1991: UCLA իրավագիտության դպրոցի տարվա լավագույն պրոֆեսոր
  • 1994: UCLA իրավագիտության դպրոցի տարվա լավագույն պրոֆեսոր[19]
  • 2007: Ֆուլբրայթի ծրագրի նախագահ Լատինական Ամերիկայի համար Բրազիլիայում[65]
  • 2008: Ալֆոնս Ֆլետչերի կրթաթոշակակիր[66]
  • 2008: Սթենֆորդի համալսարանի սոցիալական գիտությունների առաջադեմ վարքագծային հետազոտությունների կենտրոնի անդամ[66]
  • 2015: Թիվ 1 ամենաոգեշնչող ֆեմինիստ ըստ Ms. ամսագիր[65]
  • 2015: "Power 100" ըստ Ebony ամսագրի[67]
  • 2016: Ակնառու գիտնականի մրցանակ, Ամերիկյան իրավաբանների հիմնադրամի (ABF) անդամ[22]
  • 2017: Gittler Prize մրցանակ[68]
  • 2021: Ռութ Բեյդեր Գինսբուրգի ծառայության ցմահ մրցանակ, Ամերիկյան իրավաբանական դպրոցների ասոցիացիայի կողմից (AALS)[57]
  • 2021: Երեք տարին մեկ տրվող Թրինիթալ մրցանակ, Ամերիկյան իրավաբանական դպրոցների ասոցիացիայի կողմից (AALS)[69]
  • 2021: Ընտրվել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի անդամ[64][70]

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 https://www.theguardian.com/society/2020/nov/12/kimberle-crenshaw-the-woman-who-revolutionised-feminism-and-landed-at-the-heart-of-the-culture-wars
  2. ↑ 2,0 2,1 http://www.aapf.org/kimberle-crenshaw
  3. ↑ https://law.ucla.edu/faculty/faculty-profiles/kimberle-w-crenshaw/
  4. ↑ http://www.law.columbia.edu/fac/Kimberl%C3%A9_Crenshaw
  5. ↑ https://www.brandeis.edu/gittlerprize/recipients/past/index.html
  6. ↑ «Reunion Renews Commitment to William H. Hastie Fellowship Legacy | University of Wisconsin Law School». law.wisc.edu. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Adewunmi, Bim (2014 թ․ ապրիլի 2). «Kimberlé Crenshaw on intersectionality: 'I wanted to come up with an everyday metaphor that anyone could use'». New Statesman. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  8. ↑ Ruparelia, Rakhi (2019) [2016]. «The Invisibility of Whiteness in the White Feminist Imagination». In Kirkland, Ewan (ed.). Shades of Whiteness. Leiden և Boston: Brill Publishers. էջեր 77–89. doi:10.1163/9781848883833_008. ISBN 978-1-84888-383-3. S2CID 201575540.
  9. ↑ Miller, Hayley (2017 թ․ օգոստոսի 11). «Kimberlé Crenshaw Explains The Power Of Intersectional Feminism In 1 Minute». Huffington Post (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  10. ↑ Mohdin, Aamna (2020 թ․ նոյեմբերի 12). «Kimberlé Crenshaw: the woman who revolutionised feminism – and landed at the heart of the culture wars». Black lives. The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  11. ↑ «Marian Williams Crenshaw». The Repository/The Independent. 2008 թ․ նոյեմբերի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 10-ին – via Legacy.com.
  12. ↑ «Meet Kimberlé Crenshaw, a Dr. John Hope Franklin Award Recipient». Diverse: Issues In Higher Education (ամերիկյան անգլերեն). 2020 թ․ ապրիլի 7. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 Lang, Susan S. (2013 թ․ հոկտեմբերի 7). «Race, gender scholar Crenshaw on campus Oct. 16-21». Cornell Chronicle. Ithaca, N.Y. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  14. ↑ «Congratulations!». The Cornell Daily Sun. Vol. XCVII, no. 45. Ithaca, N.Y. 1980 թ․ հոկտեմբերի 31. էջ 8. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 10-ին – via Cornell University Library.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 «Kimberlé Crenshaw, Educator, and Author born». African American Registry (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
  16. ↑ «Kimberle W. Crenshaw». Columbia Law School. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 10-ին.
  17. ↑ «William H. Hastie Fellowship Program». University of Wisconsin Law School. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 10.{{cite web}}: CS1 սպաս․ unfit URL (link)
  18. ↑ «Kimberlé Crenshaw, Educator, and Author born». African American Registry (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 14-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 Ring, D. A. (2011). Crenshaw, Kimberlé Williams 1959–. In M. Mazurkiewicz (Ed.), Contemporary Black Biography (Vol. 88, pp. 30-32). Gale. https://link.gale.com/apps/doc/CX1908800017/GVRL?u=mlin_c_collhc&sid=bookmark-GVRL&xid=3fe7fe67
  20. ↑ «Courses Page». law.ucla.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 «Columbia University Record» (2 ed.). 1995 թ․ սեպտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 9-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 Foundation, American Bar. «UCLA and Columbia Law Professor Kimberlé Crenshaw to Receive 2016 Fellows Outstanding Scholar Award - American Bar Foundation». www.americanbarfoundation.org. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 «Kimberle W. Crenshaw». Columbia Law School (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  24. ↑ «Where Are All the Black Feminists in Confirmation?». ELLE. 2016 թ․ ապրիլի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 22-ին.
  25. ↑ «Our mission». African American Policy Forum. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  26. ↑ Poole, Shirley L. (2000). «Preface to "The Damnation of Women"». The Crisis. 107 (6): 2. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին – via Google Books.
  27. ↑ Knubel, Fred (1995 թ․ սեպտեմբերի 16). «Kimberle Crenshaw Named Professor at Columbia Law». New York, NY: Columbia University, Office of Public Information. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 25-ին.
  28. ↑ «Kimberle Crenshaw biography». The African American Policy Forum. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  29. ↑ «About the Tavis Smiley Show». The Tavis Smiley Show. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 25-ին.
  30. ↑ 30,0 30,1 «Kimberle W. Crenshaw». www.law.columbia.edu (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 14-ին.
  31. ↑ «Kimberle Williams Crenshaw (1959- )» (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ օգոստոսի 19. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 14-ին.
  32. ↑ Crenshaw, Kimberle (2015 թ․ դեկտեմբերի 7). «Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics». University of Chicago Legal Forum. 1989 (1). ISSN 0892-5593.
  33. ↑ Crenshaw, Kimberlé (1989 թ․ հունվարի 1). «Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics». U. Chi. Legal F. 1989: 139.
  34. ↑ Brah, Avtar; Phoenix, Ann (2013 թ․ հունվարի 15). «Ain't I A Woman? Revisiting Intersectionality». Journal of International Women's Studies. 5 (3): 75–86. ISSN 1539-8706.
  35. ↑ May, Vivian M. (2012), Parker, Alison M.; Faulkner, Carol (eds.), «Historicizing Intersectionality as a Critical Lens: Returning to the Work of Anna Julia Cooper», Interconnections: Gender and Race in American History, Boydell & Brewer, էջեր 17–48, ISBN 978-1-58046-786-5, Վերցված է 2023 թ․ մարտի 14-ին
  36. ↑ «The Black Feminist Who Argued for Intersectionality Before the Term Existed». www.vice.com (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 14-ին.
  37. ↑ Spade, Dean (2013). «Intersectional Resistance and Law Reform». Signs: Journal of Women in Culture and Society. 38 (4): 1031–1055. doi:10.1086/669574. JSTOR 10.1086/669574. S2CID 146177405. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 21-ին.
  38. ↑ «discrimination». LII / Legal Information Institute (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  39. ↑ «What is Employment Discrimination?». US EEOC (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  40. ↑ «DeGraffenreid v. GENERAL MOTORS ASSEMBLY DIV., ETC., 413 F. Supp. 142 (E.D. Mo. 1976)». Justia Law (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 11-ին.
  41. ↑ «Black Women Still in Defense of Ourselves». The Nation. ISSN 0027-8378. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  42. ↑ «Kimberlé Crenshaw - On Intersectionality - keynote - WOW 2016: Southbank Centre». Southbank Centre at YouTube. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 31-ին.
  43. ↑ «The urgency of intersectionality». 2016 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 21-ին.
  44. ↑ 44,0 44,1 Kimberlé Crenshaw - On Intersectionality - keynote - WOW 2016 (անգլերեն), Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին
  45. ↑ 45,0 45,1 «#SayHerName». AAPF (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 23-ին.
  46. ↑ «World Wide Words: Lazy Susan». World Wide Words (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 7-ին.
  47. ↑ Khaleeli, Homa (2016 թ․ մայիսի 30). «#SayHerName: why Kimberlé Crenshaw is fighting for forgotten women». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
  48. ↑ «Kimberlé Crenshaw on Intersectionality, More than Two Decades Later». www.law.columbia.edu (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 14-ին.
  49. ↑ Steinmetz, Katy (2020 թ․ փետրվարի 20). «She Coined the Term 'Intersectionality' Over 30 Years Ago. Here's What It Means to Her Today». time.com. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  50. ↑ «My Brother's Keeper». The White House. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  51. ↑ Crenshaw, Kimberle Williams (2014 թ․ հուլիսի 29). «Opinion | The Girls Obama Forgot». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
  52. ↑ «Laura Flanders Show». The Laura Flanders Show (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 7-ին.
  53. ↑ Flanders, Laura (2014 թ․ հուլիսի 14). «My Brother's Keeper: We Can't Wait». The Laura Flanders Show. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  54. ↑ AAPF (2014 թ․ հունիսի 17). «WHY WE CAN'T WAIT: WOMEN OF COLOR URGE INCLUSION IN "MY BROTHER'S KEEPER"». AAPF (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 16-ին.
  55. ↑ Henderson, N.-M. (2014, June 18). 1,000 women of color want women and girls included in 'My Brother's Keeper'. Washington Post. https://link.gale.com/apps/doc/A371873880/AONE?u=mlin_c_collhc&sid=bookmark-AONE&xid=7e7b6d83
  56. ↑ AAPF (2014 թ․ մայիսի 28). «LETTER OF 250+ CONCERNED BLACK MEN & OTHER MEN OF COLOR CALLING FOR THE INCLUSION OF WOMEN AND GIRLS». AAPF (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 16-ին.
  57. ↑ 57,0 57,1 «AALS Honors Kimberlé W. Crenshaw with Lifetime Service Award». Association of American Law Schools. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
  58. ↑ 58,0 58,1 «Kimberlé Williams Crenshaw | Institute for the Study of Human Rights». www.humanrightscolumbia.org. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 15-ին.
  59. ↑ Crenshaw, Kimberlé; Ritchie, Andrea; Anspach, Rachel; Gilmer, Rachel; Harris, Luke (2015 թ․ հունվարի 1). «Say Her Name: Resisting Police Brutality Against Black Women». Faculty Scholarship.
  60. ↑ «Kimberlé Crenshaw honored with Gittler Prize». BrandeisNOW (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 11-ին.
  61. ↑ «2017.10.25.The Joseph B. and Toby Gittler Prize.Lecture». Ensemble.brandeis.edu. 2017 թ․ հոկտեմբերի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 12-ին.
  62. ↑ «Kimberlé Crenshaw accepts Gittler Prize for career works». The Justice. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  63. ↑ «Sexual Harassment Panel Offers Definitions, Strategies». Animation World Network (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  64. ↑ 64,0 64,1 «Kimberlé W. Crenshaw». American Academy of Arts & Sciences (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
  65. ↑ 65,0 65,1 «Canton native Kimberlé Crenshaw receives legal scholar award». The Repository. Canton, Ohio. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  66. ↑ 66,0 66,1 «Canton native wins fellowships to study race». The Repository. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  67. ↑ report, CantonRep.com staff. «Kimberlé Crenshaw named to Ebony Magazine's 'Power 100'». The Repository. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 10-ին.
  68. ↑ «Kimberlé Crenshaw honored with Gittler Prize | BrandeisNOW». BrandeisNOW (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  69. ↑ «Triennial Award». Association of American Law Schools. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
  70. ↑ «Crenshaw Elected to American Academy of Arts and Sciences | UCLA Law». law.ucla.edu (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քիմբերլի Քրենշոու» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Քիմբերլի_Քրենշոու&oldid=9772053» էջից