Վրաց-սլովենական հարաբերություններ
Վրաց-սլովենական հարաբերությունները Վրաստանի և Սլովենիայի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ են․ երկու եվրոպական երկրներ՝ կոմունիստական անցյալով, որոնք հաստատեցին իրենց երկկողմ կապերը 1993 թվականին։ Նրանց հարաբերությունները մեծապես ներկայացված են եղել սերտ դիվանագիտական գործընկերության միջոցով, ընդ որում Սլովենիան հանդիսանում է Վրաստանի տարածքային ամբողջականության և արևմտամետ ուղու կայուն կողմնակիցներից մեկը։
 | |
 Սլովենիա |
 Վրաստան |
Պատմություն խմբագրել
Վրաստանի և Սլովենիայի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1993 թվականի հունվարի 18-ին[1]՝ երկու պետություններից անկախ լինելուց (Վրաստանը՝ ԽՍՀՄ-ից, և Սլովենիան՝ Հարավսլավիայից) երկու տարի անց։ Սլովենիան հետևողականորեն աջակցել է Վրաստանի տարածքային ամբողջականությանը՝ ի դեմս Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի Ռուսաստանի ռազմական օկուպացիայի։ 2008 թվականին իր չեխ և լատվիացի գործընկերների հետ հանդիպումից հետո Սլովենիայի վարչապետ Յանեց Յաննա հայտարարել է ռուս-վրացական պատերազմի հետևանքի մասին՝ նշելով․[2]
Մենք համախմբված ենք Վրաստանում և ավելի լայն տարածաշրջանում խաղաղություն, կայունություն, տարածքային ամբողջականություն ապահովելու անհրաժեշտության և տարածաշրջանին եվրոպական հեռանկար տալու անհրաժեշտության համար։
Սլովենիան այն մի քանի երկրներից էր, որը կոչ էր անում Ռուսաստանին հետևել հրադադարի ռեժիմի պահպանման պարտավորություններին Եվրոպայի Խորհրդի 2015 թվականի հանդիպման ընթացքում և իր զորքերը դուրս բերել Աբխազիայից և Հարավային Օսեթիայից[3]։ Նույն տարում Սլովենիան դարձավ 21-րդ Եվրոպական Միության անդամ պետություն է, որ վավերացրել է ԵՄ-Վրաստան Ասոցացման համաձայնագիրը մի Ազգային ժողովի 69-3 քվեարկության հարաբերականությամբ[4]։ Սլովենիան հետևողականորեն կողմ է քվեարկել Վրաստանի հովանավորությամբ ՄԱԿ-ի կոչին, որ վերադարձնի սկսած 2008 թվականից Աբխազիայի եւ Հարավային Օսիայից ներքին տեղահանված անձանց[5]։
Երկկողմ կապերն ամրապնդվել են երկու երկրների միջև բարձր մակարդակի հանդիպումների և այցերի մեծ քանակով։ Մինչ Վրաստանի վարչապետ Գիորգի Կվիրիկաշվիլին մի շարք հանդիպումներ է ունեցել Սլովենիայի արտաքին գործերի նախարարի հետ, նախագահ Գիորգի Մարգվելաշվիլին դարձել է վրացական առաջին պետության ղեկավարը, որը պաշտոնական այցով այցելել է Սլովենիա 2016 թվականի հուլիսին[6],, որի ընթացքում ստորագրվել են երկկողմ համաձայնագրեր տնտեսական համագործակցության և վիզային ռեժիմի ազատականացման վերաբերյալ[1]։
2018 թվականի մայիսի 26-ին Վրաստանի Դեմոկրատական Հանրապետության անկախության 100-ամյակի առթիվ Լյուբլյանա ամրոցը լուսավորվեց վրացական կարմիր և սպիտակ դրոշի գույներով[7]։
2019 թվականի հունիսի 13-ին Սլովենիան դարձավ Շենգեն գոտու 14-րդ երկիրը, որը Վրաստանը ճանաչեց որպես «անվտանգ երկիր»՝ կարևորելով Վրաստանի քաղաքական և տնտեսական բարեփոխումները, և այդպիսով հանելով վրաց քաղաքացիների՝ Սլովենիայում ապաստան հայցելու իրավունքը[8]։
Երկու երկրների մայրաքաղաքները՝ Լյուբլյանան և Թբիլիսին, ունեն քույր քաղաքային գործընկերություն, ինչպես նաև Վրաստանի Քութայիսին և Սլովենիայի Մարիբորը[1]։
Դիվանագիտական առաքելություններ խմբագրել
Վրաստանը իր առաջին Սլովենիայում դեսպանին նշանակել է 2001 թվականին, երբ հավատարմագրել է իր դեսպանին Ավստրիայում։ 2004 թվականից վրաց դեսպանը գործի անցավ հենց Վրաստանից, այնուհետև՝ Սլովակիայից, և միայն 2014 թվականին Սլովենիայում բացվեց Վրաստանի դեսպանատուն։ Դեսպանությունը տեղակայված է Լյուբլյանայի Կանկարևաչեստա 7 հասցեում։ Առաքելության ղեկավարներն են եղել.
- 2001–2004 թվականներին՝ Գիորգի Արսենիշվիլին (նստավայրը ՝ Վիեննա)
- 2004–2005 թվականներին՝ Զաուր Գամսախուրդիա (նստավայրը ՝ Թբիլիսի)
- 2006–2011 թվականներին՝ Նիկոլոզ Նիկոլոզիշվիլի (նստավայրը՝ Բրատիսլավա)
- 2011 թվականին՝ Ալեքսանդր Նալբանդով (նստավայրը Բրատիսլավա)
- 2011-2014 թվականներին՝ Ալեքսանդր Չկուասելի գործերի ժամանակավոր հավատարմատար (նստավայրը `Լյուբլյանա)
- 2014–2018 թվականներին` Զուրաբ Բեկայա
- 2018 թվականից՝ Իրակլի Կոպլատաձե
1999 թվականին Սլովենիան հավատարմագրեց Վրաստանում իր առաջին դեսպանին։ Մինչև 2007 թվականը Սլովենիայի դեսպանի նստավայրը Աթենքում է։ Այդ ժամանակվանից հետո Վրաստանում Սլովենիայի դեսպանը հավատարմագրված է Ուկրաինայում։ Առաքելության ղեկավարներն են եղել.
- 1999–2002 թվականներին՝ Բորութ Մահնիկ (նստավայրը՝ Աթենք)
- 2002–2006 թվականներին՝ Ժոզեֆա Պուհար (նստավայրը՝ Աթենք)
- 2007–2008 թվականներին՝ Պրիմիջ Շելիգո (նստավայրը՝ Կիև)
- 2010–2018 թվականներին՝ Նատայա Պրա (նստավայրը՝ Կիև)
- 2018 թվականից՝ Մատեջա Կրաչուն, գործերի ժամանակավոր հավատարմատար (նստավայրը ՝ Կիև)
2009 թվականից վրացական դեղագործության գործադիր Գոչա Գոգիլաշվիլին ծառայել է որպես Վրաստանում Սլովենիայի պատվավոր հյուպատոս[1]։
Երկկողմ համաձայնագրեր խմբագրել
Վրաստանը և Սլովենիան ստորագրել են յոթ երկկողմանի համաձայնագիր, ներառյալ[9]
- Արձանագրություն Վրաստանի ԱԳՆ-ի և Սլովենիայի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության միջև, ստորագրվել է 2002 թվականի ապրիլին և ուժի մեջ է մտնում 2008 թվականի հունվարից:
- Վրաստանի Գործադիր մարմնի և Սլովենիայի Հանրապետության կառավարության միջև համաձայնագիր «Մշակույթի, կրթության, գիտության, սպորտի և երիտասարդության բնագավառներում համագործակցության մասին», որը ստորագրվել է 2002 թվականի ապրիլին և ուժի մեջ է մտնում 2005 թվականի դեկտեմբերից:
- Վրաստանի և Սլովենիայի Հանրապետության միջև Համաձայնագիր`կրկնակի հարկումը բացառելու և հարկերից խուսափելու կանխարգելման վերաբերյալ եկամտի և կապիտալի հարկերի նկատմամբ, որը ստորագրվել է 2012 թվականի դեկտեմբերին և ուժի մեջ է մտնում 2013 թվականի սեպտեմբերից ։
- Փոխըմբռնման հուշագիր Վրաստանի և Սլովենիայի առևտրաարդյունաբերական պալատների միջև, որը ստորագրվել է 2016 թվականին
2016 թվականին Վրաստանի նախագահ Գեորգի Մարգվելաշվիլիի Սլովենիա կատարած պաշտոնական այցի ընթացքում ստորագրել են ևս երկու երկկողմանի համաձայնագիր, մասնավորապես՝ տնտեսական համագործակցության և Վրաստանի և Սլովենիայի միջև վիզաների ազատականացման վերաբերյալ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Relations between Georgia and the Republic of Slovenia, Ministry of Foreign Affairs of Georgia, Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 1-ին, Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 9-ին
- ↑ Three EU premiers call for Caucasus peace, stability, Xinhua, Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին, Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 9-ին
- ↑ The Georgian Deputy Foreign Minister has addressed the Committee of Ministers' Deputies of the Council of Europe, Ministry of Foreign Affairs of Georgia(չաշխատող հղում)
- ↑ The National Assembly of the Republic of Slovenia has ratified the EU-Georgia Association Agreement, Ministry of Foreign Affairs(չաշխատող հղում)
- ↑ The UN General Assembly within its 73rd session adopted the Resolution on "Status of Internally Displaced Persons and Refugees from Abkhazia, Georgia and the Tskhinvali Region/South Ossetia, Georgia", Ministry of Foreign Affairs(չաշխատող հղում)
- ↑ The official welcoming ceremony of the President of Georgia was held in Ljubljana, President of Georgia(չաշխատող հղում)
- ↑ The Medieval castle in Ljubljana, Slovenia has lit up in the red and white of the Georgian flag, Ministry of Foreign Affairs of Georgia(չաշխատող հղում)
- ↑ Slovenia recognizes Georgia as a safe country of origin, Ministry of Foreign Affairs of Georgia(չաշխատող հղում)
- ↑ Republic of Slovenia, Ministry of Foreign Affairs of Georgia, Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 15-ին, Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 9-ին