Սուրեն Սպանդարյան

Սուրեն Սպանդարի Սպանդարյան (դեկտեմբերի 15, 1882(1882-12-15), Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն - սեպտեմբերի 24, 1916(1916-09-24), Կրասնոյարսկ, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն), հայ հասարակական-քաղաքական գործիչ, լրագրող, գրաքննադատ։ Սպանդար Սպանդարյանի որդին, Ստեփան Սպանդարյանի հայրը։ ՌՍԴԲԿ անդամ 1901 թվականից։

Սուրեն Սպանդարյան
Ծնվել է	դեկտեմբերի 15, 1882(1882-12-15)
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	սեպտեմբերի 24, 1916(1916-09-24) (33 տարեկան)
Մահվան վայր	Կրասնոյարսկ, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Գերեզման	Երրորդության գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ (1903), Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ և Թիֆլիսի գիմնազիա (1902)
Մասնագիտություն	գրական քննադատ, լրագրող, խմբագիր, հասարակական գործիչ և հեղափոխական
Ամուսին	Օլգա Սպանդարյան
Ծնողներ	հայր՝ Սպանդար Սպանդարյան
Կուսակցություն	Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն
Suren Spandarjan Վիքիպահեստում

Սուրեն Սպանդարյանի արձանը Գարեգին Նժդեհի հրապարակում

Կենսագրություն

Ծնվել է Թիֆլիսում։ Ավարտել է Թիֆլիսի արական գիմնազիան (1902)։ Սովորել է Մոսկվայի պետական համալսարանի պատմաբանասիրական (1902-1903), ապա՝ իրավաբանական ֆակուլտետներում, հաճախել Հայդելբերգի (Գերմանիա) համալսարանի պարապմունքներին։ Տիրապետել է հայերեն, ռուսերեն, վրացերեն, ադրբեջաներեն, գերմաներեն և այլ լեզուների։ Եղել է ՌՍԴԲԿ Կովկասյան միության կոմիտեի կազմում։ Սպանդարյանը 1906 թվականի օգոստոսին Ստեփան Շահումյանի հետ ղեկավարել է Ալավերդու պղնձահանքերի բանվորների գործադուլը։

Սպանդարյանը ղեկավար մասնակցություն է ունեցել Անդրկովկասի բոլշևիկյան մամուլի ստեղծման ու զարգացման գործում։ Ստեփան Շահումյանի և Սարգիս Կասյանի հետ խմբագրել է «Կայծ», «Նոր խոսք», «Օրեր» հայկական բոլշևիկյան թերթերը և գրել է բազմաթիվ հոդվածներ։

1907 թվականի սկզբին Սպանդարյանը կուսակցական աշխատանքի է ուղարկվել Բաքու. ընտրվել է Բաքվի կոմիտեի անդամ և քաղաքական կուսակցական կազմակերպիչ։ Մասնակցել է «Բակինսկի ռաբոչի», «Գուդոկ» (երկուսն էլ՝ ռուսերեն) և այլ թերթերի հրատարակությունը։ Քանիցս ձերբակալվել է, իսկ 1909 թվականի օգոստոսին աքսորվել Բաքվի նահանգից։ 1910 թվականի հունվարից գործել է Թիֆլիսում, ղեկավարել «Կուրյեր կոպեյկա», «Լիստոկ կոպեյկա» (երկուսն էլ՝ ռուսերեն) և այլ լեգալ թերթեր, աշխատակցել է բոլշևիկյան «Զվեզդա» (ռուսերեն) լրագրին։ 1912 թվականի հունվարին, որպես Բաքվի կազմակերպության պատգամավոր, մասնակցել է ՌՍԴԲ(բ) կ VI (Պրահայի) կոնֆերանսին։ Ընտրվել է ՌՍԴԲ(բ) կ կենտկոմի և նրա ռուսաստանյան բյուրոյի անդամ։ Կոնֆերանսից հետո մեկնել է Լայպցիգ, մասնակցել ՌՍԴԲ(բ) կ կենտկոմի ու Պետական դումայում սոցիալ-դեմոկրատ խմբակցության ներկայացուցիչների խորհրդակցությանը։

1912 թվականին վերադարձել է արտասահմանից, մասնակցել IV Պետական դումայի բոլշևիկյան նախընտրական քարոզարշավին, Թիֆլիսում կազմակերպել է ընդհատակյա տպարան։ 1912 թվականի մայիսին ձերբակալվել և բանտարկվել է Թիֆլիսի Մետեխի բանտում։ 1913 թվականի մայիսին դատապարտվել է ցմահ աքսորի՝ Սիբիր, որտեղ (Կրասնոյարսկ) էլ մահացել է։

Հիշատակ

Սուրեն Սպանդարյանի պատվին է անվանվել Արարատի մարզի Սուրենավան գյուղը։ Գյուղի կենտրոնում գտնվում է նրա կիսանդրին։

Սուրեն Սպանդարյանի պատվին է անվանվել նաև Շիրակի մարզի Սպանդարյան գյուղը։