Վիքիպեդիա

Ջոն Քենեդի Թուլ

Ջոն Քենեդի Թուլ (անգլ.՝ John Kennedy Toole, դեկտեմբերի 17, 1937(1937-12-17)[1], Օռլեան շրջան, Լուիզիանա, ԱՄՆ[2] - մարտի 26, 1969(1969-03-26)[1], Բիլոքսի, Միսսիսիպի, ԱՄՆ), 20-րդ դարի ամերիկացի գրող, ով համբավվել է իր հեղինակած «Տխմարների համադաշնությունը» (A Confederacy of Dunces) երգիծավեպով, որի համար հետմահու արժանացել է Պուլիտցերյան մրցանակի

Ջոն Քենեդի Թուլ
Ծնվել էդեկտեմբերի 17, 1937(1937-12-17)[1]
ԾննդավայրՕռլեան շրջան, Լուիզիանա, ԱՄՆ[2]
Վախճանվել էմարտի 26, 1969(1969-03-26)[1] (31 տարեկան)
Վախճանի վայրԲիլոքսի, Միսսիսիպի, ԱՄՆ
Մասնագիտությունգրող, վիպասան, ռազմական գործիչ, պրոֆեսոր, սցենարիստ և լրագրող
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԿոլումբիայի համալսարան, Թուլեյնի համալսարան, Alcee Fortier High School? և Tulane University School of Liberal Arts?
Ուշագրավ աշխատանքներA Confederacy of Dunces?
ԱշխատավայրԹուլեյնի համալսարան, Հանթեր քոլեջ և Լուիզիանա համալսարան
 John Kennedy Toole Վիքիպահեստում

Անցյալ դարի 60-ական թվականներին գրած այդ վեպը հեղինակը բազմիցս փորձել է հրատարակել, բայց արդյունքի չհասնելով՝ ընկել է խոր ընկճախտի մեջ և ի վերջո իր կյանքին վերջ տվել երիտասարդ տարիքում՝ երեսունմեկ տարկանում։

Պահպանվել է նաև վաղ հասակում՝ ընդամենը 16 տարեկանում Թուլի գրած «Նեոնային Աստվածաշունչ» (The Neon Bible) վեպը, որը նա համարել է հասարակության ուշադրությանը ներկայացնելու անարժան, պատանեկան «հում» գործ։ Եվ չնայած դրան՝ «Տխմարների համադաշնության» լույս ընծայումից մի քանի տարի անց՝ 1989 թվականին «Նեոնային Աստվածաշունչ»-ը նույնպես հրատարակվել է[3], իսկ 1995 թվականին՝ նաև էկրանավորվել[4][5]։

2015 թվականի նոյեմբերի 11-ից դեկտեմբերի 13-ը «Տխմարների համադաշնությունը» ներկայացվել է հեռուստասերիալի տեսքով (սցենարի հեղինակ՝ Ջեֆրի Հեչեր, բեմադրող՝ Դեյվիդ Էսբյորնսոն, գլխավոր դերակատար՝ Նիք Օֆերմեն)։ Երգիծավեպը այդ նույն տարում բեմադրվել է նաև Բոստոնի հեղինակավոր Հանթինգտոն թատրոնում[6]։ Իսկ 2016 թվականին Նյու Յորքում կայացած «Միդթաուն» թատերական միջազգային փառատոնում (Midtown International Theatre Festival) ներկայացվել է Վիվիան Նոյվիրթի Mr. Toole թատերախաղը, որ ստեղծվել է վաղամեռիկ գրողի կյանքի ու ստեղծագործության ուշագրավ դրվագների հիման վրա[7]։

Նոր Օռլեանի Լոյոլա և Թուլեյն համալսարանները արխիվային նյութերի հիման վրա պատրաստվում են հրատարակել «Տխմարների համադաշնության» նոր, առավել ճշգրիտ ու ամբողջական տեքստը[8]։

Կենսագրություն խմբագրել

Ջոն Քենեդի Թուլը ծնվել է Նոր Օռլեանում, Ջոն և Թելմա Թուլերի ընտանիքում։ Էքստեռն կարգով ավարտելով դպրոցը՝ 16 տարեկանում ընդունվել է Թուլեյն համալսարան, ստացել բակալավրի, այնուհետև՝ 1959 թվականին Կոլումբիայի համալսարանում՝ արվեստների մագիստրոսի որակավորում։

Մեկ տարի դասավանդել է Նյու Յորքում, այնուհետև՝ Նոր Օռլեանի Սուրբ Մարիամի անվան դոմինիկյան քոլեջում։

1962—1963 թվականներին ծառայել է ԱՄՆ զինված ուժերում. անգլերենի դասեր է վարել Պուերտո Ռիկոյից զորակոչվածների համար։ Այդ նույն ժամանակ էլ գրել է «Տխմարների համադաշնությունը» երգիծավեպը։

1963 թվականին նորից աշխատանքի է անցել Նոր Օռլեանի դոմինիկյան քոլեջում, միաժամանակ նամակագրություն սկսել «Սայմոն և Շուստեր» («Simon & Schuster») հրատարակչության խմբագրի հետ՝ «Տխմարների համադաշնությունը» տպագրելու առնչությամբ։ Տարիներ ձգված նամակագրությունն ավարտվել է հրատարակչատան վերջնական մերժումով։

1969 թվականի մարտի 26-ին Թուլն ինքնասպանություն է գործել իր ավտոմեքենայի թունավոր արտանետումներով՝ թողնելով մորը հասցեագրված նամակ և որոշակի գումար։

Երիտասարդ որդու ողբերգական վախճանից տասնմեկ տարի անց միայն մորը հաջողվել է համառ ջանքեր գործադրելու շնորհիվ լույս ընծայել տալ «Տխմարների համադաշնությունը», որը միանգամից արժանացել է գրաքննադատների ու ընթերցողների հիացական արձագանքին, 1981 թվականին շահել Պուլիտցերյան մրցանակ, այդ նույն տարում պարգևատրվել ամերիկյան ևս մեկ հեղինակավոր գրական մրցանակով՝ PEN/Faulkner Award-ով։

Գրականություն խմբագրել

  • Fletcher, Joel L. Ken and Thelma: The Story of A Confederacy of Dunces. Gretna, La.: Pelican Publishing Company, Inc., 2005. 1-58980-296-9
  • Nevils, René Pol, and Hardy, Deborah George. Ignatius Rising: The Life of John Kennedy Toole. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 2001. 0-8071-3059-1

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Babelio (ֆր.) — 2007.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #123338220 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  3. ↑ McDowell, Edwin. Book Notes, The New York Times, May 3, 1989, accessed August 24, 2010.
  4. ↑ The Neon Bible, rottentomatoes.com, accessed August 24, 2010.
  5. ↑ The Neon Bible, boxofficemojo.com, accessed October 2, 2010.
  6. ↑ «'Confederacy of Dunces' review: A bumpy transition from page to stage at the Huntington Theatre - The Boston Globe». Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 11-ին.
  7. ↑ «Mr. Toole». Mr. Toole. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 11-ին.
  8. ↑ «John Kennedy Toole Manuscript Finding Aid» (PDF). Special Collections & Archives, J. Edgar & Louise S. Monroe Library, Loyola University New Orleans. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 17-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Քենեդի Թուլ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջոն_Քենեդի_Թուլ&oldid=9577636» էջից