Ոսկեվազ

գյուղ ՀՀ Արագածոտնի մարզում
Այս հոդվածը համայնքի(գյուղի) մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Ոսկեվազ (այլ կիրառումներ)։

Ոսկեվազ, գյուղ Հայաստանի Արագածոտնի մարզի Աշտարակ համայնքում[1]՝ Քասաղ գետի աջ կողմում։ Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 5 կմ հարավ-արևմուտք, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1040 մ[2]։

Գյուղ
Հայրենական մեծ պատերազմում զոհվածների հուշարձան
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԱրագածոտնի
Հիմնադրված է1820 թ.
Այլ անվանումներԿզըլթամիր, Կզըլթամուր,
Կուզիլթամուր, Ղզըլդամիր,
Ղզլթամար, Ղզլթամուր,
Ղզլտամուր, Ղզըլթամար,
Ղզըլթամիր, Ղզըլթամուր,
Ղզլտամիր, Ղզրթամուր,
Ղըզըլթամիր, Ղըզըլթամուր
Մակերես9.4 կմ²
ԲԾՄ1030 մ
Կլիմայի տեսակբարեխառն-ցամաքային, չոր
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Խոսվող լեզուներհայերեն
Բնակչություն4469 մարդ (2021)
Ազգային կազմհայեր
Կրոնական կազմՍուրբ Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցիՀայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականունոսկեվազցի
Ժամային գոտիUTC+4
Հեռախոսային կոդ+(374)232
Փոստային ինդեքս0220
Ոսկեվազ (Հայաստան)##
Ոսկեվազ (Հայաստան)

Պատմություն Խմբագրել

Գյուղը հիմնադրվել է 1828 թվականին։ Գյուղի նախկին անունն է եղել Ղզլթամուր։ Ախթամուր գյուղը առնելուց և ավերելուց հետո, Լենկ Թեմուրը շարժվում է հարևան գյուղի վրա։ Սրա բնակիչները սեղան են գցում և խաբում Լենկ Թեմուրին։ Լենկ Թեմուրը նրանց չի կոտորում։Փրկված գյուղացիները նրան Ղզլթամուր՝ ոսկի Թամուր են անվանում։ Դրանից հետո գյուղի անունը դնում են Ղզլաթամուր[3][4][5][6]։

Բնակչություն Խմբագրել

Ոսկեվազի բնակչության նախնիները գաղթել են Խոյի գավառի Ջամալավա գյուղից։ Ոսկեվազի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[7]

Տարի 1831 1897 1926 1939 1959 1970 1979 1989 2011 2012 2021
Բնակիչ 410 1429 1794 2035 2818 3350 3356 4062 4168 4204 4469[8]

Տնտեսություն Խմբագրել

Բնակչությունը զբաղվում է խաղողագործությամբ, պտղաբուծությամբ, բանջարաբուծությամբ, ծխախոտագործությամբ և հատապտուղի մշակությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ Խմբագրել

 
Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի

Գյուղում է գտնվում Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին, և 5-7-րդ դարի Բադալի Ժամ եկեղեցու մնացորդները, ինչպես նաև գյուղի երիտասարդների կողմից Արագածից Ոսկեվազ տեղափոխված մի նախապատմական վիշապ 2,5 կմ հարավ՝ մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակի «Ճերմակ» քաղաքատեղին, համանուն ամրոցի համալիրը և 18-րդ դարի դղյակ որոնց մեծ մասը վտանգված է թալանվելուն:

Նշանավոր մարդիկ Խմբագրել

Տես նաև Խմբագրել

Աղբյուրներ Խմբագրել

  1. Աշտարակ համայնքի մասին տեղեկություն մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 15․05․2023 թվականին)։
  2. Ս.Հ. Հարությունյան (2003)։ Հայաստանի Հանրապետության Վարչատարածքային բաժանումը (01.01.2003)։ Երևան: «Տիգրան Մեծ» հրատարակչություն։ ISBN 9994100009 
  3. Արամ Ղանալանյան (1969)։ Ավանդապատում։ Երևան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ 
  4. Մովսես Խորենացի։ Պատմութիւն Հայոց։ էջեր Գիրք Ա, Գլուխ Ի 
  5. Մանուկ Աբեղյան (1899)։ Հայ ժողովրդական առասպելները Մովսես Խորենացու Հայոց պատմության մեջ։ Վաղարշապատ 
  6. Г. Халатьянц (1896)։ Армянский эпос в Истории Армении Моисея Хоренского։ Москва 
  7. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին։ Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 10 
  8. 2021 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները