Ոսկեվազ
Այս հոդվածը համայնքի(գյուղի) մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Ոսկեվազ (այլ կիրառումներ)։
Ոսկեվազ, գյուղ Հայաստանի Արագածոտնի մարզի Աշտարակ համայնքում[1]՝ Քասաղ գետի աջ կողմում։ Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 5 կմ հարավ-արևմուտք, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1040 մ[2]։
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
 Հայրենական մեծ պատերազմում զոհվածների հուշարձան | ||
| Երկիր |  Հայաստան | |
| Մարզ | Արագածոտնի | |
| Հիմնադրված է | 1820 թ. | |
| Այլ անվանումներ | Կզըլթամիր, Կզըլթամուր, Կուզիլթամուր, Ղզըլդամիր, Ղզլթամար, Ղզլթամուր, Ղզլտամուր, Ղզըլթամար, Ղզըլթամիր, Ղզըլթամուր, Ղզլտամիր, Ղզրթամուր, Ղըզըլթամիր, Ղըզըլթամուր | |
| Մակերես | 9.4 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1030 մ | |
| Կլիմայի տեսակ | բարեխառն-ցամաքային, չոր | |
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | |
| Խոսվող լեզուներ | հայերեն | |
| Բնակչություն | 4469 մարդ (2021) | |
| Ազգային կազմ | հայեր | |
| Կրոնական կազմ |  Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | ոսկեվազցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| Հեռախոսային կոդ | +(374)232 | |
| Փոստային ինդեքս | 0220 | |
| ||
Պատմություն Խմբագրել
Գյուղը հիմնադրվել է 1828 թվականին։ Գյուղի նախկին անունն է եղել Ղզլթամուր։ Ախթամուր գյուղը առնելուց և ավերելուց հետո, Լենկ Թեմուրը շարժվում է հարևան գյուղի վրա։ Սրա բնակիչները սեղան են գցում և խաբում Լենկ Թեմուրին։ Լենկ Թեմուրը նրանց չի կոտորում։Փրկված գյուղացիները նրան Ղզլթամուր՝ ոսկի Թամուր են անվանում։ Դրանից հետո գյուղի անունը դնում են Ղզլաթամուր[3][4][5][6]։
Բնակչություն Խմբագրել
Ոսկեվազի բնակչության նախնիները գաղթել են Խոյի գավառի Ջամալավա գյուղից։ Ոսկեվազի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[7]
| Տարի | 1831 | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2011 | 2012 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 410 | 1429 | 1794 | 2035 | 2818 | 3350 | 3356 | 4062 | 4168 | 4204 | 4469[8] |
Տնտեսություն Խմբագրել
Բնակչությունը զբաղվում է խաղողագործությամբ, պտղաբուծությամբ, բանջարաբուծությամբ, ծխախոտագործությամբ և հատապտուղի մշակությամբ։
Պատմամշակութային կառույցներ Խմբագրել
Գյուղում է գտնվում Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին, և 5-7-րդ դարի Բադալի Ժամ եկեղեցու մնացորդները, ինչպես նաև գյուղի երիտասարդների կողմից Արագածից Ոսկեվազ տեղափոխված մի նախապատմական վիշապ 2,5 կմ հարավ՝ մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակի «Ճերմակ» քաղաքատեղին, համանուն ամրոցի համալիրը և 18-րդ դարի դղյակ որոնց մեծ մասը վտանգված է թալանվելուն:
Նշանավոր մարդիկ Խմբագրել
Տես նաև Խմբագրել
Աղբյուրներ Խմբագրել
- ↑ Աշտարակ համայնքի մասին տեղեկություն մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 15․05․2023 թվականին)։
- ↑ Ս.Հ. Հարությունյան (2003)։ Հայաստանի Հանրապետության Վարչատարածքային բաժանումը (01.01.2003)։ Երևան: «Տիգրան Մեծ» հրատարակչություն։ ISBN 9994100009
- ↑ Արամ Ղանալանյան (1969)։ Ավանդապատում։ Երևան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ
- ↑ Մովսես Խորենացի։ Պատմութիւն Հայոց։ էջեր Գիրք Ա, Գլուխ Ի
- ↑ Մանուկ Աբեղյան (1899)։ Հայ ժողովրդական առասպելները Մովսես Խորենացու Հայոց պատմության մեջ։ Վաղարշապատ
- ↑ Г. Халатьянц (1896)։ Армянский эпос в Истории Армении Моисея Хоренского։ Москва
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին։ Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 10
- ↑ 2021 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները