Շիոֆոկ
Շիոֆոկ (հունգ.՝ Siófok), քաղաք Հունգարիայի հարավ-արևմուտքում, որը գտնվում է Բալատոն լճի հարավային ափին։ Լճի հարավային ափի ամենամեծ բնակավայրը՝ հանգստավայր։ Քաղաքը կանգնած է այն տեղում, որտեղ Բալատոնից հոսում է Շիո գետը, որը կապված է Դանուբի հետ Շիոֆոկ ջրանցքի միջոցով։ Քաղաքն իր անունը ստացել է գետի անունից։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Շիոֆոկ | |||||
| հունգ.՝ Siófok | |||||
| |||||
.JPG) | |||||
| Երկիր |  Հունգարիա | ||||
| Համայնք | Շիոֆոկի յարաշ[1] | ||||
| Մակերես | 124,66 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 124 մետր | ||||
| Բնակչություն | ▼24 021 մարդ (հունվարի 1, 2024)[2] | ||||
| Ժամային գոտի | Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ, UTC+1 և UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 84[1] | ||||
| Փոստային դասիչ | 8600 | ||||
| Պաշտոնական կայք | siofok.hu | ||||
| |||||
Շիոֆոկի բնակչությունը 2014 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կազմում է 25355[3] մարդ։
Աշխարհագրություն և տրանսպորտ
խմբագրելՔաղաքը գտնվում է Բուդապեշտից մոտ 115 կիլոմետր հարավ-արևմուտք։ Քաղաքով են անցնում երկաթուղային և ավտոմոբիլային (E71) Բուդապեշտ - Զագրեբ մայրուղիները։ Շիոֆոկը կանոնավոր ավտոբուսներով և գնացքներով կապեր ունի Բուդապեշտ և հարակից քաղաքներ։ Գնացքով դեպի Բուդապեշտ ճանապարհորդության ժամանակը մոտ 2 ժամ է։
Շիոֆոկը ջրային տրանսպորտի կարևոր հանգույց է։ Շիոֆոկ նավահանգիստը ամենամեծն է Բալատոնի վրա։ Այստեղ և՛ հաճույքի նավակներ, և՛ կանոնավոր ճանապարհորդություններ լճի ափով։ Շիոֆոկ ջրանցքը տրանսպորտային կապ է ապահովում Բալատոնի և Դանուբի միջև։
Պատմություն
խմբագրելԲնակավայրը այն վայրում է, որտեղ Շիոն դուրս է հոսում Բալատոնից, գոյություն է ունեցել հռոմեական դարաշրջանում։ Մ.թ.ա. 292 թվականին հռոմեացիները փորել են Շիոֆոկ ջրանցքը, որը քայքայվել է, ինչպես նաև ինքը՝ Շիոֆոկը կայսրության փլուզումից հետո։ Թուրքական տիրապետության տարիներին ջրանցքը վերականգնվել և նորից շահագործման է հանձնվել, ինչը նպաստել է քաղաքի աճին։
Այնուամենայնիվ, Շիոֆոկի իրական ծաղկման շրջանը սկսվեց թուրքերի արտաքսումից և Հունգարիայի Հաբսբուրգյան կայսրություն մտնելուց հետո և կապված էր Բալատոնի ափի զարգացման հետ՝ որպես բուժավայր։ Շիոֆոկը հանգստավայրի կարգավիճակ է ստացել 18-րդ դարի վերջին և մինչ օրս մեծ ժողովրդականություն է վայելում հանգստացողների շրջանում։
1882 թվականին Շիոֆոկում ծնվել է հայտնի կոմպոզիտոր Իմրե Կալմանը։
Առողջարանային հանգստավայրի նշանակություն
խմբագրելՔաղաքի շրջակայքում կան մեծ թվով հայտնի լողափեր, այսպես կոչված, ոսկու և արծաթի ափերի վրա, որոնք բաժանված են Շիո գետով։ Բացի ծովափնյա հանգստից, քաղաքը առաջարկում է նաև առողջարանային բուժում։
Տեսարժան վայրեր
խմբագրել- Պետոֆի նրբանցք, քայլող ծառուղի Բալատոնի ամբարտակի երկայնքով։ Դրան կից գտնվում է գեղեցիկ Յոկայ այգին։
- Ազատության հրապարակ, քաղաքի կենտրոնական հրապարակը։ Մեջտեղում բարձրանում է 45 մետր բարձրությամբ սկզբնական ջրային աշտարակը, որը կառուցվել է 1912 թվականին։
- Օուլու այգի, անվանվել է Ֆինլանդիայի Օուլու քաղաքի, Շիոֆոկ քույր քաղաքի պատվին։ Այգում կա չափազանց ինքնատիպ ճարտարապետության փայտե լյութերական եկեղեցի։
- Շիոյի դարպաս, կառուցվել է 1863 թվականին։ Առաջին անցախուցը, որը հնարավորություն է տվել կարգավորել ջրի մակարդակը Բալատոնում։
- Իմրե Կալմանի թանգարան, նվիրվում է անվանի քաղաքաբնակի կյանքին ու գործունեությանը։
Կլիմա
խմբագրել| Siófokի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 2 (35) |
3 (38) |
9 (48) |
14 (57) |
20 (68) |
23 (73) |
25 (77) |
24 (76) |
21 (69) |
14 (58) |
7 (44) |
3 (38) |
14 (57) |
| Միջին օրական °C (°F) | 0 (32) |
1 (34) |
6 (43) |
11 (51) |
16 (61) |
19 (67) |
21 (70) |
21 (69) |
17 (63) |
11 (52) |
5 (41) |
2 (35) |
11 (52) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −2 (28) |
−2 (29) |
3 (37) |
7 (45) |
12 (54) |
16 (60) |
17 (63) |
17 (62) |
13 (56) |
8 (46) |
3 (37) |
−1 (31) |
8 (46) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 41 (1.6) |
33 (1.3) |
36 (1.4) |
38 (1.5) |
58 (2.3) |
61 (2.4) |
33 (1.3) |
58 (2.3) |
43 (1.7) |
33 (1.3) |
48 (1.9) |
46 (1.8) |
528 (20.8) |
| աղբյուր: Weatherbase[4] | |||||||||||||
Բնակչություն
խմբագրել| Ժողովրդագրություն[5] | ||
|---|---|---|
| Տարեթիվ | Բնակ․ | տ․ ±% |
| 1870 | 3897 | — |
| 1880 | 4367 | +1.15% |
| 1890 | 4533 | +0.37% |
| 1900 | 4643 | +0.24% |
| 1910 | 5216 | +1.17% |
| 1920 | 5671 | +0.84% |
| 1930 | 7158 | +2.36% |
| 1941 | 8556 | +1.64% |
| 1949 | 10 009 | +1.98% |
| 1960 | 13 189 | +2.54% |
| 1970 | 16 974 | +2.56% |
| 1980 | 20 125 | +1.72% |
| 1990 | 22 627 | +1.18% |
| 2001 | 22 684 | +0.02% |
| 2011 | 25 045 | +1.00% |
| 2018 | 25 461 | +0.24% |
Զույգ քաղաքներ
խմբագրել
Օուլու, Ֆինլանդիա (since 1978)[12]
Լեխի Լանդսբերգ, Germany
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
Նեթանյա,Իսրայել[13]
Սեն Լորան դյու Վար, Ֆրանսիա
Պորեց, Խորվաթիա- Վալդհայմ, Գերմանիա
Բրեննա, Լեհաստան
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 http://www.ksh.hu/apps/hntr.telepules?p_lang=HU&p_id=17631
- ↑ 2,0 2,1 Magyarország helységnévtára, Detailed Gazetteer of Hungary (հունգ.) — KSH, 2024.
- ↑ Ежегодное издание «Административная Венгрия», Центральное Статистическое Бюро, 2014.
- ↑ «Weatherbase: Historical Weather for Siófok, Hungary». Weatherbase. 2011. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
- ↑ - Siófok, KSH
- ↑ Magyarország közigazgatási helynévkönyve, 2013. január 1., Gazetteer of Hungary, 1st January 2013 (հունգ.) — KSH, 2013.
- ↑ Magyarország közigazgatási helynévkönyve, 2014. január 1., Gazetteer of Hungary, 1st January 2014 (հունգ.) — KSH, 2014.
- ↑ Magyarország közigazgatási helynévkönyve, 2018. január 1., Gazetteer of Hungary, 1st January 2018 (հունգ.) — KSH, 2018.
- ↑ Magyarország helységnévtára, Detailed Gazetteer of Hungary (հունգ.) — KSH.
- ↑ A népesség adatai településenként, Population data by settlement (հունգ.) — KSH, 2023.
- ↑ Magyarország helységnévtára, Detailed Gazetteer of Hungary (հունգ.) — KSH, 2023.
- ↑ «Ystävyyskaupungit (Twin Cities)». Oulun kaupunki (City of Oulu) (ֆիններեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 27-ին.
- ↑ «Netanya - Twin Cities». Netanya Municipality. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 1-ին.