Շիոֆոկ

Բնակավայր
	հունգ.՝ Siófok
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Հունգարիա
Մակերես	124,66 կմ²
ԲԾՄ	124 մետր
Բնակչություն	▲26 451 մարդ (հունվարի 1, 2021)
Ժամային գոտի	Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ, UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ	84
Փոստային ինդեքսներ	8600
Պաշտոնական կայք	siofok.hu
	Շիոֆոկ Վիքիպահեստում

Շիոֆոկ (հունգ.՝ Siófok), քաղաք Հունգարիայի հարավ-արևմուտքում, որը գտնվում է Բալատոն լճի հարավային ափին։ Լճի հարավային ափի ամենամեծ բնակավայրը՝ հանգստավայր։ Քաղաքը կանգնած է այն տեղում, որտեղ Բալատոնից հոսում է Շիո գետը, որը կապված է Դանուբի հետ Շիոֆոկ ջրանցքի միջոցով։ Քաղաքն իր անունը ստացել է գետի անունից։

Շիոֆոկի բնակչությունը 2014 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կազմում է 25355^[3] մարդ։

Աշխարհագրություն և տրանսպորտԽմբագրել

Քաղաքը գտնվում է Բուդապեշտից մոտ 115 կիլոմետր հարավ-արևմուտք։ Քաղաքով են անցնում երկաթուղային և ավտոմոբիլային (E71) Բուդապեշտ - Զագրեբ մայրուղիները։ Շիոֆոկը կանոնավոր ավտոբուսներով և գնացքներով կապեր ունի Բուդապեշտ և հարակից քաղաքներ։ Գնացքով դեպի Բուդապեշտ ճանապարհորդության ժամանակը մոտ 2 ժամ է։

Շիոֆոկը ջրային տրանսպորտի կարևոր հանգույց է։ Շիոֆոկ նավահանգիստը ամենամեծն է Բալատոնի վրա։ Այստեղ և՛ հաճույքի նավակներ, և՛ կանոնավոր ճանապարհորդություններ լճի ափով։ Շիոֆոկ ջրանցքը տրանսպորտային կապ է ապահովում Բալատոնի և Դանուբի միջև։

ՊատմությունԽմբագրել

Բնակավայրը այն վայրում է, որտեղ Շիոն դուրս է հոսում Բալատոնից, գոյություն է ունեցել հռոմեական դարաշրջանում։ Մ.թ.ա. 292 թվականին հռոմեացիները փորել են Շիոֆոկ ջրանցքը, որը քայքայվել է, ինչպես նաև ինքը՝ Շիոֆոկը կայսրության փլուզումից հետո։ Թուրքական տիրապետության տարիներին ջրանցքը վերականգնվել և նորից շահագործման է հանձնվել, ինչը նպաստել է քաղաքի աճին։

Այնուամենայնիվ, Շիոֆոկի իրական ծաղկման շրջանը սկսվեց թուրքերի արտաքսումից և Հունգարիայի Հաբսբուրգյան կայսրություն մտնելուց հետո և կապված էր Բալատոնի ափի զարգացման հետ՝ որպես բուժավայր։ Շիոֆոկը հանգստավայրի կարգավիճակ է ստացել 18-րդ դարի վերջին և մինչ օրս մեծ ժողովրդականություն է վայելում հանգստացողների շրջանում։

1882 թվականին Շիոֆոկում ծնվել է հայտնի կոմպոզիտոր Իմրե Կալմանը։

Առողջարանային հանգստավայրի նշանակությունԽմբագրել

Քաղաքի շրջակայքում կան մեծ թվով հայտնի լողափեր, այսպես կոչված, ոսկու և արծաթի ափերի վրա, որոնք բաժանված են Շիո գետով։ Բացի ծովափնյա հանգստից, քաղաքը առաջարկում է նաև առողջարանային բուժում։

Տեսարժան վայրերԽմբագրել

Պետոֆի նրբանցք, քայլող ծառուղի Բալատոնի ամբարտակի երկայնքով։ Դրան կից գտնվում է գեղեցիկ Յոկայ այգին։
Ազատության հրապարակ, քաղաքի կենտրոնական հրապարակը։ Մեջտեղում բարձրանում է 45 մետր բարձրությամբ սկզբնական ջրային աշտարակը, որը կառուցվել է 1912 թվականին։
Օուլու այգի, անվանվել է Ֆինլանդիայի Օուլու քաղաքի, Շիոֆոկ քույր քաղաքի պատվին։ Այգում կա չափազանց ինքնատիպ ճարտարապետության փայտե լյութերական եկեղեցի։
Շիոյի դարպաս, կառուցվել է 1863 թվականին։ Առաջին անցախուցը, որը հնարավորություն է տվել կարգավորել ջրի մակարդակը Բալատոնում։
Իմրե Կալմանի թանգարան, նվիրվում է անվանի քաղաքաբնակի կյանքին ու գործունեությանը։

ԿլիմաԽմբագրել

Siófokի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Միջին բարձր °C (°F)	2 (35)	3 (38)	9 (48)	14 (57)	20 (68)	23 (73)	25 (77)	24 (76)	21 (69)	14 (58)	7 (44)	3 (38)	14 (57)
Միջին օրական °C (°F)	0 (32)	1 (34)	6 (43)	11 (51)	16 (61)	19 (67)	21 (70)	21 (69)	17 (63)	11 (52)	5 (41)	2 (35)	11 (52)
Միջին ցածր °C (°F)	−2 (28)	−2 (29)	3 (37)	7 (45)	12 (54)	16 (60)	17 (63)	17 (62)	13 (56)	8 (46)	3 (37)	−1 (31)	8 (46)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	41 (1.6)	33 (1.3)	36 (1.4)	38 (1.5)	58 (2.3)	61 (2.4)	33 (1.3)	58 (2.3)	43 (1.7)	33 (1.3)	48 (1.9)	46 (1.8)	528 (20.8)
աղբյուր: Weatherbase ^[4]

ԲնակչությունԽմբագրել

Ժողովրդագրություն^[5]
Տարեթիվ	Բնակ․	տ․ ±%
1870	3897	—
1880	4367	+1.15%
1890	4533	+0.37%
1900	4643	+0.24%
1910	5216	+1.17%
1920	5671	+0.84%
1930	7158	+2.36%
1941	8556	+1.64%
1949	10 009	+1.98%
1960	13 189	+2.54%
1970	16 974	+2.56%
1980	20 125	+1.72%
1990	22 627	+1.18%
2001	22 684	+0.02%
2011	25 045	+1.00%
2018	25 461	+0.24%