Վիքիպեդիա

Շանֆլյորի

ֆրանսիացի գրող

Շանֆլյորի (Ժյուլ Ֆրանսուա Ֆելիքս Ֆլյորի-Յուսսոն, ֆր.՝ Jules François Félix Husson, Fleury, Champfleury, սեպտեմբերի 10, 1821(1821-09-10)[1][2][3], Լան[4] - դեկտեմբերի 6, 1889(1889-12-06)[5][6][1][…], Սևր[4]), 19-րդ դարի ֆրանսիացի գրող, գրականագետ, արվեստաբան, քննադատ, գրականության մեջ և արվեստում իրապաշտական (ռեալիստական) մեթոդի ջատագով

Շանֆլյորի
ֆր.՝ Jules Champfleury
Ծնվել էսեպտեմբերի 10, 1821(1821-09-10)[1][2][3]
ԾննդավայրԼան[4]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 6, 1889(1889-12-06)[5][6][1][…] (68 տարեկան)
Վախճանի վայրՍևր[4]
ԳերեզմանՍևր
Գրական անունFleury[7] և Champ-fleury
Մասնագիտությունգրող, վիպասան, գրական քննադատ, արվեստի քննադատ, լրագրող և արվեստագետ
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[5]
Գրական ուղղություններռեալիզմ
ԱնդամակցությունՀելիոգրաֆիական ընկերություն
Պարգևներ
Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
Изображение автографа
 Jules Champfleury Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է 1821 թվականի սեպտեմբերի 10-ին, Լան քաղաքում (Հյուսիսային Ֆրանսիա, Օ դը Ֆրանս տարածաշրջան)։ Հայրը քաղաքապետարանի քարտուղարն էր։ Ընտանիքի ֆինանսական միջոցները սուղ էին, և տղան չի կարողացել կանոնավոր ուսում ստանալ, սակայն լինելով ընթերցասեր՝ հետագայում ուսման թերին լրացրել է ինքնակրթությամբ։

1843 թվականին մեկնել է Փարիզ, սկզբնական շրջանում ապրուստի միջոցներ հայթայթել որպես գրախանութներից մեկի աշխատող, 1844-ից մուտք գործել գրական ասպարեզ։ Ծանոթացել ու մտերմացել է բանաստեղծ Շառլ Բոդլերի, հետագայում նաև մի շարք այլ գրողների ու նկարիչների՝ Վիկտոր Հյուգոյի, Գյուստավ Ֆլոբերի, Թեոդոր դը Բանվիլի, Ֆելիքս Նադարի... հետ, արվեստաբանական թեմաներով քննադատական հոդվածներ է գրել L'Artiste ամսագրի համար։ Առաջիններից մեկն է եղել Գյուստավ Կուրբեի արվեստը գնահատողների ու ժողովրդականացնողների մեջ (Le Pamphlet հոդվածը, 1848 թ.): 1850 թվականին, երբ կերպարվեստի իսպանական դպրոցը դեռևս պատշաճ կերպով գնահատված չէր, արժևորել է Էլ Գրեկոյի ստեղծագործությունները։ Գնահատանքի է արժանացրել նաև 17-րդ դարում Լան քաղաքում ապրած ու ստեղծագործած Լը Նեն եղբայրների գեղանկարչական աշխատանքները[8], նկարիչ Մորիս Կանտեն դը լա Տուրի գործերը։ Խորամուխ է եղել ծաղրանկարչության ու նրա պատմության մեջ, արժեքավոր մի շարք աշխատություններ նվիրել կերպարվեստի այդ ճյուղին[9]։

Ըստ որոշ աղբյուրների՝ մի ոչ տևական սիրավեպ է ունեցել իր հանգուցյալ ընկերոջ՝ Օնորե դը Բալզակի այրու՝ Էվելինա Հանսկայի հետ[10]։ Ի դեպ, համբավավոր մտերիմների կողքին ունեցել է նաև գրական հակառակորդներ՝ ի դեմս Գոնկուր եղբայրների, որոնց, որպես գրողների, բնորոշել է «մանիերիստներ» եզրույթով[11]։

1856-1857 թվականներին հիմնադրել ու խմբագրել է Le réalisme պարբերականը։ Հրատարակել է իր իսկ հեղինակած «Ռեալիզմի մանիֆեստը», որտեղ որպես իրապաշտական արձակի օրինակելի նմուշներ քաղվածել ու վերլուծել է անգլիացի Չարլզ Դիքենսի, ռուս գրող Նիկոլայ Գոգոլի ստեղծագործությունները, առաջարկել է գեղարվեստական արձակում գերապատվությունը տալ պատումի պարզ ու հստակ ձևերին։ Ընդ որում՝ պոեզիայի դերն ու նշանակությունը նկատելիորեն թերագնահատել է՝ այն համարելով հասարակության ընտրախավի համար արվող ձևական փորձ ու վարժանք[12]։

 
Գյուստավ Կուրբե -,,Նկարչի արվեստանոցում,,

Շանֆլյորիի ամենահայտնի գեղարվեստական երկը 1854 թվականին հրատարակած «Մոլինշարցի քաղքենիները» (Les bourgeois de Molinchart) վեպն է, որը համարվում է ռեալիստական ամենավաղ ստեղծագործություններից մեկը։

Նրա հիշարժան գործերից է 1869 թվականին լույս ընծայած «Կատուներ» գիրքը, որն ընտանի այդ կենդանիների մասին էսսեների ժողովածու է՝ ժամանակի ճանաչված նկարիչների նկարազարդումներով։ Գիրքը խմբագրել է Ջ. Ռոտշիլդը, հրատարակել Librairie de la Société Botanique de France հրատարակչատունը։

Շանֆլյորին 1872 թվականից մինչև իր մահը կազմակերպել ու ղեկավարել է Սևրի հախճապակու մանուֆակտուրայի ընտիր արտադրատեսակների հավաքածուի ցուցադրությունը։

Շանֆլյորիին բնութագրող հատկանիշները մասամբ արտացոլված են Անրի Մյուրժեի «Բոհեմական կյանքի պատկերներ» (Scènes de la vie de bohème) երկում և Պուչչինիի «Բոհեմ» օպերայում՝ համապատասխանաբար Մարսելի և Մարսելլոյի կերպարներում։ Ֆրանսիացի նկարիչ Անրի Ֆանտեն Լատուրը 1864 թվականին վրձնած «Ի պատիվ Դելակրուայի» նկարում պատկերել է նաև Շանֆլյորիին։ Նրան, իր մի շարք այլ ծանոթների հետ մեկտեղ, նկարել է նաև Գյուստավ Կուրբեն («Նկարչի արվեստանոցում» նշանավոր ստեղծագործության մեջ)։

Երկեր խմբագրել

Աշխատություններ խմբագրել
  • Essai sur les Lenain, 1850 ;
  • Les excentriques, 1852
  • Du réalisme. Lettre à Madame Sand, 1855 http://www.uni-duisburg-essen.de/lyriktheorie/texte/1855_champfleury.html Archived 2007-06-07 at the Wayback Machine.
  • Le Réalisme, 1857
  • Souvenirs des Funambules, Michel Lévy Frères, 1859 ;
  • Richard Wagner, 1860 ;
  • Chansons populaires des provinces de France, 1860 ;
  • De la littérature populaire en France, 1861 ;
  • Nouvelles recherches sur la vie et l'œuvre des frères Le Nain, 1862 ;
  • Histoire des faïences patriotiques sous la Révolution, 1867 ;
  • Histoire de la caricature antique, E. Dentu, quatre éditions en 1865, 1867, 1879, 1880 ;
  • Histoire de la caricature au Moyen Âge et sous la Renaissance, E. Dentu, deux éditions en 1872 et 1876 ;
  • Histoire de la caricature sous la Réforme et la Ligue. Louis XIII à Louis XVI, E. Dentu, 1880 ;
  • Histoire de la caricature sous la République, l'Empire et la Restauration, E. Dentu, deux éditions en 1874 et 1877 ;
  • Histoire de la caricature moderne, E. Dentu, trois éditions en 1865, 1872, 1885 ;
  • Le musée secret de la caricature, E. Dentu, 1888 ;
  • Histoire de l'Imagerie populaire, E. Dentu, 1869 ;
  • Souvenirs et portraits de jeunesse, E. Dentu, 1872
  • Documents pour servir à la biographie de Balzac, 1875 ;
  • Henry Monnier, sa vie son œuvre, E. Dentu, 1879 ;
  • Balzac au collége, A. Patay, 1878 :
  • Les Vignettes romantiques. Histoire de la littérature et de l’art 1825-1840, Dentu, 1883.
Վեպեր և հեքիաթներ խմբագրել
  • "Les Excentriques", 1857, Paris, Neuauflage 1996, Plein Chant
  • "Les Propos amoureux: Madame Vatinel. Mademoiselle Aurore, 1861
  • "Contes de printemps. Les aventures de mademoiselle Mariette", 1853, Paris
  • "Contes choisis. Les trouvailles de Monsieur Bretoncel, La sonnette de Monsieur Berloquin, Monsieur Tringle". 1889, Paris
  • Chien-Caillou, fantaisies d'hiver ; Pauvre Trompette, fantaisies de printemps ; Feu Miette, fantaisies d'été (1847) ;
  • Confessions de Sylvius (1849) ;
  • Les Aventures de Mademoiselle Mariette (1853) ;
  • Les Oies de Noël (1852, réédité en 1858 sous le titre de L'usurier Blaizot ) ;
  • Les Souffrances du professeur Delteil (1853) ;
  • Les Bourgeois de Molinchart (1855) ;
  • La Succession Le Camus, écrit d'août 1855 à mai 1856 (Paris, A.Cadot, 1858, puis Plon et Cie, ds la "bibliothèque de romans à 1 franc le volume", ex. non daté - archives personnelles) ;
  • Les sensations de Josquin (1859) ;
  • Le Violon de faïence (1862) ;
  • La Comédie académique - La Belle Paule (1867) ;
  • M. Tringle, illustré par Léonce Petit, Paris, Librairie Hachette (1868).

Գրականություն Շանֆլյորիի մասին խմբագրել

  • ABÉLÈS Luce et LACAMBRE Geneviève, Champfleury : l’art pour le peuple, Paris, Réunion des musées nationaux, 1990, 68 p.
  • BONNET Gilles (éd.), Champfleury, écrivain chercheur, actes du colloque organisé à Bordeaux, 22-24 mai 2003, Paris, H. Champion, 2006, 435 p.
  • CABANES Jean-Louis et SAÏDAH Jean-Pierre (éd.), La Fantaisie post-romantique, Toulouse, Presses Universitaires du Mirail, 2003, 648 p.
  • CLOUARD Maurice, L’Œuvre de Champfleury, dressée, d’après ses propres notes, et complétée par M. Maurice Clouard, Paris, Léon Sapin, 1891, 48 pages.
  • CLOUARD Maurice, VICAIRE Georges, « Bibliographie de Champfleury », éditée par Thomas Busciglio, in Marie Gispert, Catherine Méneux (ed.), Bibliographies de critiques d’art francophones[13].
  • EHRARD Antoinette, CHAMPFLEURY (1821-1889), La Promenade du critique influent : anthologie de la critique d'art en France 1850-1900, Textes réunis et présentés par Jean-Paul Bouillon, Nicole Dubreuil-Blondin, Antoinette Ehrard et Constance Naubert-Riser, Paris, Hazan, 1990, p. 45-46 ; nouvelle édition revue, corrigée et mise à jour par Jean-Paul Bouillon et Catherine Méneux, Paris, Hazan, 2010, p. 47-48.
  • FLANARY David A., Champfleury. The Realist Writer As Art Critic, Ann Arbor, UMI Research Press, 1980, 95 p.
  • LACAMBRE Geneviève et Jean, Son regard et celui de Baudelaire. Champfleury, textes choisis, Paris, Hermann, 1990, 256 p.
  • Ridiculosa, 2002, n° 9, numéro spécial « Jules Champfleury », p. 1-124.
  • VICAIRE, Georges, « Champfleury », in Manuel de l’amateur de livres du XIXe siècle (1801- 1893), Paris, A. Rouquette, 1895, t. 2, p. 175-214.
  • VOUILLOUX Bernard, Un art sans art. Champfleury et les arts mineurs, Lyon, Fage, 2009.
  • Troubat, Souvenirs sur Champfleury et le Réalisme (Paris, 1905)
  • J.-L. Cabanes et J.-P. Saïdah (dir.), La Fantaisie post-romantique, Toulouse, Presses universitaires du Mirail, 2003.
  • M. Lo Feudo, "Caricature moderne et modernité de la caricature chez Jules Champfleury", in Ridiculosa, nº14: Caricature(s) et modernité(s), 2007, p. 57-70. http://www.caricaturesetcaricature.com/article-18676562.html
  • M. Lo Feudo, "Réalisme et «autre de l’art» dans les Contes de Champfleury", in Recherches & Travaux, 82 | 2013, 71-90.http://journals.openedition.org/recherchestravaux/583
  • M. Lo Feudo, "Penser le rire au XIXe siècle à travers les Histoires de la caricature", in A. Vaillant et R. de Villeneuve (dir.), Le Rire moderne, Presses universitaires de Paris Ouest Nanterre, 2013, p. 313-333. http://books.openedition.org/pupo/3659?lang=fr
  • L.-P. Raybaud, Champfleury entre l’étrange et le réel. Essai sur son évolution littéraire, thèse d’État sous la direction d’Henri Mitterand, université Sorbonne nouvelle – Paris 3, 3 t., 1990.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  2. ↑ 2,0 2,1 Pinson G., Thérenty M. Médias 19 (ֆր.) — 2011. — ISSN 1927-0178
  3. ↑ 3,0 3,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Шанфлёри // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 RKDartists (նիդերլ.)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Encyclopædia Britannica
  7. ↑ Czech National Authority Database
  8. ↑ Champfleury, Nouvelles réchérches sur la vie et l'oeuvre des frères Le Nain, 1862.
  9. ↑ | author = Biographies and Lives | title = Fleury Champfleury | url = http: //www.biografiasyvidas.com /biografia/c/champfleury.htm|dateaccess=3 February 2011}}
  10. ↑ Robb, Graham. Balzac: A Biography. New York: W. W. Norton &x Company, 1994. 0-393-03679-0. p. 414.
  11. ↑ "Manieryzm" w znaczeniu potocznym oznacza "zmanierowanie" i to niekoniecznie w odniesieniu do twórczości, jednak w znaczeniu pierwotnym byłoby to błędne określenie: Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 2006, wyraźnie określa manieryzm jako styl panujący w Europie w II połowie XVI wieku
  12. ↑ |autore=Lionello Sozzi|titolo=Storia europea della letteratura francese|annooriginale=2013|editore=Piccola Biblioteca Einaudi|città=Torino|pp=166-167|volume=2|capitolo=Il realismo dopo Balzac|ISBN=978-88-06-21610-8}}
  13. ↑ http://critiquesdart.univ-paris1.fr/critiques/champfleury/primaire.pdf 

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Շանֆլյորի&oldid=8635260» էջից