Նկարազարդ պատմություններ

Նկարազարդ պատմություններ
Հեղինակ	Նիկոլայ Ռադլով, Դանիիլ Խարմս, Նինա Գերնետ և Natalia Dilaktorskaya?
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Բնօրինակ լեզու	ռուսերեն
Հրատարակիչ	Детская литература
Հրատարակման տարեթիվ	1937
	Rasskazy v kartinkakh by Nikolay Radlov Վիքիպահեստում

«Նկարազարդ պատմություններ», խորհրդային նկարիչ Նիկոլայ Ռադլովի մանկական նկարազարդ գիրք (գիրք-ալբոմ)։ Առաջին անգամ հրատարակվել է 1937 թվականին։ Հետագայում բազմիցս վերահրատարակվել է առանձին տարբերակներով (նկարներին վերաբերող գրառումներով կամ առանց գրառումների, նկարների տարբեր հավաքածուով)։

Պատմություն

Պատահար ոզնու հետ

Տանյայի հովանոցի արկածները

Իմաստուն ձկան մասին. Սյուժե Ռադլովի գրքից

Գիրքը հրատարակվել է 1937 թվականին «Մանկհրատի» կողմից («Детиздат»)^[1]: Գրքի յուրաքանչյուր էջ իրենից ներկայացրել է կոմիքսի նմանվող նկարազարդ պատմություն։ Նկարներին կցված էին սյուժեն մեկնաբանող փոքրիկ բանաստեղծական տողեր։ Այսպես, օրինակ՝ «Պատահար ոզնու հետ» պատմությունը բաղկացած է երեք նկարից. առաջին նկարում ոզնին՝ կապոցը ձեռքին, մոտենում է ծառին, որի մոտ աճում է փոքրիկ սունկ, երկրորդում ոզնին հանգստանում է ծառի տակ, իսկ կապոցը դրված է սունկի գլխին և այդ պահին անձրև է գալիս, երրորդում ոզնին արթնանում է և չի կարողանում գտնել կապոցը, որը հիմա ավելի բարձր է գտնվում՝ անձրևից հետո մեծացած ճանճասպանի վրա («Գուցե քամին ուժգին փչեց / Եվ իմ կապոցը քշե՞ց։ / Մտածում եմ, մտածում եմ, / Պատասխանը չեմ գտնում»)։ «Տանյայի հովանոցի արկածները» նկարազարդ պատմություն է առանց մեկնաբանության՝ բաղկացած չորս մասից. 1) աղջիկը հովանոցը բռնած քայլում է, 2) քամին նրա ձեռքից թռցնում և տանում է հովանոցը, 3) ագռավը օդում ճանկում է հովանոցը և թռչում նրա հետ 4) ծառի վրա՝ շրջված հովանոցում, ագռավները բույն են դրել, որտեղ նստել են ագռավաճտերը, և ագռավը, որդը կտուցին, թռչում է նրանց մոտ։ Առաջին հրատարակության տվյալներում նշված է. «4, 7, 9, 13, 15, 27, 30, 31, 40-րդ էջերի թեմաները փոխառություններ են Ռաբյեի «Գազանները զվարճանում են» գրքից»։

Նկարների մեկնաբանությունները հեղինակել են Դանիիլ Խարմսը, Նինա Գարնետը և Նատալյա Դիլակտորսկայան։ Հետաքրքրական է, որ գրքի 2-րդ հրատարակության մեջ (1940 թիվ) տեքստերի հեղինակները չեն հիշատակվել, քանի որ Ն. Դիլակտորսկայան այդ ժամանակ ճամբարներում է եղել^[2]։

1938 թվականին «Նկարազարդ պատմությունները» Նյու-Յորքում հրատարակվել է անգլերեն «Զգուշավոր կարպը և այլ նկարազարդ առակներ» (անգլ.՝ The cautious carp and other fables in pictures)^[3] վերնագրով և ԱՄՆ-ի մանկական գրքի միջազգային մրցույթում արժանացել է երկրորդ մրցանակի։ Ըստ մանկական The Horn Book Magazine^[4] ամսագրի՝ գիրքն ընդգրկվել է տարվա հինգ լավագույն մանկական գրքերի ցանկում։

Հետագա տարիներին գիրքը մեծ տպաքանակներով հրատարակվել է ԽՍՀՄ-ում՝ ալբոմային ձևաչափով և գրքույկների տեսքով։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ժողովածուի առանձին նկարներներ տպագրվել են թռուցիկների վրա^[5]։

1980-ական թվականներին «Պրոգրես» («Прогресс») և «Ռադուգա» («Радуга») հրատարակչությունները իրականացրել են գրքի թարգմանությունը եվրոպական և ասիական մի շարք լեզուներով. այն հրատարակվել է անգլերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, հոլանդերեն, իսպաներեն, պորտուգալերեն, ռումիներեն, չեխերեն, սլովակերեն, արաբերեն, պարսկերեն, մոնղոլերեն, լաոսերեն, բենգալերեն, մարթխիերեն, դարիերեն, ուրդուերեն, հուջարաթերեն, նեպալերեն, օրիաերեն, կաննադա, մալայալամ, կխմերական և հինդի լեզուներով^[6]։

2010 թվականին գիրքը վերահրատարակվել է «Մելիք-Փաշաև» հրատարակչության կողմից, ընդ որում հրատարակությունը ներառում է «Նկարազարդ պատմությունների» համար Ռադլովի ստեղծած բոլոր նկարները^[7]։ Նկարագրական տեքստերը դիտավորությամբ հանվել են այս հրատարակությունից։

Գեղարվեստական առանձնահատկություններ

Ինչպես նկատել է Մ. Իոֆֆեն, Ռադլովի նկարներում, այդ թվում կենդանիների նկարներում, միշտ դրսևորել են «նկարչի հումանիզմը, նրա սերը և ուշադրությունը մարդկանց նկատմամբ։ Ռադլովյան կենդանիների միջոցով երեխաները միշտ կարողացել են զգալ, ճանաչել մարդկային բնավորությունները, ապրումները, տրամադրությունները»^[8]:

«Ուրախ գրքի վարպետներ հոդվածում» Օ. Գուրյանը «Նկարազարդ պատմություններ» ժողովածուից Ռադլովի «Իմաստուն ձուկը» նկարը համեմատում է Ռաբյեի նկարների հետ, որոնցից Նիկոլայ Էռնեստովիչը փոխառել է այս թեման (այս մասին նա անձամբ հայտնել է իր ժողովածուի տիտղոսաթերթի հակառակ երեսին)։ «Ռաբյեի գրքում առկա են միայն առաջին երկու նկարները. խորամանկ կարպը խեցու օգնությամբ կարթից հանում է իրեն նայող ճանճին։ Ռաբյեի թեմային համապատասխանում է այս մակագրությունը. «Ինքդ, իհարկե, հասկանում ես, այս տեսակ ձուկ չես բռնի»,- և վերջ։ Ահա թե ինչպես է գրողի վերաբերմունքը փոխել այս թեման, և այն հոգեհարազատ դարձրել երեխայի համար։ Երրորդ նկարում, որը Ռադլովի երևակայության արդյունքում է ավելացել, կարպը ճանճին տանում է իր քաղցած ձագուկների համար։ Եվ անմիջապես ամեն ինչ փոխվում է։ Կարպն այլևս խորամանկ շատակեր չէ, այլ՝ հոգատար կարպ-մայրիկ, իսկ Ռադլովի երեք նկարներին նայող երեխայի ծիծաղը էականորեն տարբերվում է նրանից, թե ինչպես նա կծիծաղեր Ռաբյեի երկու նկարների վրա»։

Մուլտիպլիկացիայի մեջ

Գրքի նկարների վրա է հիմնված 1960 թվականի «Սվետլյաչոկ № 1» («Светлячок № 1») մուլտիպլիկացիոն կինոամսագրի առաջին թողարկումը (բաղկացած է համառոտ սյուժեներից. «Գնում էր հավը ճուտիկների հետ», «Ճարպիկ շնիկը», «Արջը և կրիաները», «Զբոսանք», «Խիզախ գորտիկը» և «Մկնիկի մասին»)։

Պատկերասրահ

Կօգնեմ թանկագին ընկերոջս
Եթե չընկնեմ ցած, կգողանամ ես թավան
Ինչպես փիսոն զարմացավ
Հաճելի ճամփորդություն
Հնարամիտ գորտը
Ինչպես կատուն խփեց ինքն իրեն
Խաղը լավ է նրա համար, ով ունի փիղ մայր
Վերջին պատմությունը

Ծանոթագրություններ

↑ Николай Радлов. Рассказы в картинках. / Сост. Н. Гернет и Р. Жуковская. Текст: Д. Хармс, Н. Гернет и Н. Дилакторская. - М.; Л.: Детиздат, 1937.
↑ «Дневниковые записи», Даниил Хармс (примечание к записи за апрель 1937 года «Вяло работал над Радловским альбомом „Рассказы в картинках“»)
↑ Nicholas Radlov. The cautious carp and other fables in pictures. / Translated by Helen Black. - Ն. Յ.: Coward McCann, 1938.
↑ «Horn Book Fanfare: Best books of the year. 1930s and 1940s». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
↑ ««Рассказы в картинках» на сайте издательства «Мелик-Пашаев»». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
↑ Электронный каталог РГБ Արխիվացված 2015-05-11 Wayback Machine
↑ Радлов Н. Э. Рассказы в картинках: для чтения взрослыми детям. - М.: Мелик-Пашаев, 2010. - 56 с.; 20 x 26 см. - ISBN 978-5-903979-09-7, ISBN 978-5-903979-15-8.
↑ Из книги М. Иоффе «Десять очерков о художниках-сатириках»

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նկարազարդ պատմություններ» հոդվածին։

[1] Николай Радлов. Рассказы в картинках. / Сост. Н. Гернет и Р. Жуковская. Текст: Д. Хармс, Н. Гернет и Н. Дилакторская. - М.; Л.: Детиздат, 1937.

[2] «Дневниковые записи», Даниил Хармс (примечание к записи за апрель 1937 года «Вяло работал над Радловским альбомом „Рассказы в картинках“»)

[:0-3] Nicholas Radlov. The cautious carp and other fables in pictures. / Translated by Helen Black. - Ն. Յ.: Coward McCann, 1938.

[4] «Horn Book Fanfare: Best books of the year. 1930s and 1940s». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.

[5] ««Рассказы в картинках» на сайте издательства «Мелик-Пашаев»». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.

[6] Электронный каталог РГБ Արխիվացված 2015-05-11 Wayback Machine

[7] Радлов Н. Э. Рассказы в картинках: для чтения взрослыми детям. - М.: Мелик-Пашаев, 2010. - 56 с.; 20 x 26 см. - ISBN 978-5-903979-09-7, ISBN 978-5-903979-15-8.

[8] Из книги М. Иоффе «Десять очерков о художниках-сатириках»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]