Նաոխրեբ

գյուղ Վրաստանում
(Վերահղված է Նաոխրեբիից)

Նաոխրեբ կամ Նորխեբ (Մորխեբ, վրաց.՝ ნაოხრები), հայաբնակ գյուղ Վրաստանի Սամցխե-Ջավախք մարզի Ախալցխայի շրջանում՝ Ախալցխա քաղաքից 11 կմ դեպի հարավ-արևմուտք, փոքր-ինչ թեք արևմտահայաց սարահարթին, ծովի մակերևույթից 1130-1240 մ բարձրության վրա[2]։

Գյուղ
Նաոխրեբ
վրաց.՝ ნაოხრები
վրաց.՝ ნაოხრები
ԵրկիրՎրաստան Վրաստան
ՄարզՍամցխե-Ջավախք
ՇրջանԱխալցխայի
ՀամայնքԱխալցխայի շրջան
Հիմնադրված է1830 թ.
ԲԾՄ1300 մ
Պաշտոնական լեզուվրացերեն
Խոսվող լեզուներՎրացերեն (որպես պետական)
Հայերեն (որպես մայրենի)
Բնակչություն488[1] մարդ (2014)
Ազգային կազմՀայեր 99,6 %
Կրոնական կազմՀայ կաթողիկե եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Նաոխրեբ (Վրաստան)##
Նաոխրեբ (Վրաստան)
Նաոխրեբ (Սամցխե-Ջավախեթի մարզ)##
Նաոխրեբ (Սամցխե-Ջավախեթի մարզ)

Բնակչություն

խմբագրել

Գյուղի բնակիչները հայեր են, որոնց նախնիները, ըստ որոշ տեղեկությունների, տեղափոխվել են Կարինի գավառի Արծաթի, Կամպիր, Ղարակեպակ և Հինձք գյուղերից[2][3][4][5][6][7][8][9]։

Նաև հայտնի է, թե որ ազգատոհմի նախնիները որ բնակավայրից են տեղափոխվել Նաոխրեբ։ Պապոյենք կամպիրցիներ են, Փիլոսենք, Ղազարենք և Մելքոնենք` արծաթցիներ, Ղևենենք` ղարակեպակցիներ, իսկ Նազարեթենք և Փաշենք` հինձքցիներ[2][9]։

Գյուղի բնակիչները հիմնականում զբաղվում են հացահատիկային բույսերի և կարտոֆիլի մշակությամբ, այգեգործությամբ, ինչպես նաև անասնապահությամբ։ Գյուղի մոտակայքում արդյունահանվում է գորշ ածուխ։

Եկեղեցական կյանք

խմբագրել

Գյուղի հավատավոր բնակչությունը հիմնականում Հայ Կաթողիկե եկեղեցու հետևորդներ են[2]։

Հայտնի է, որ գյուղի առաջին քահանան եղել է տեր Սահակ Ղազարյանը, ում շիրմաքարը գտնվում է եկեղեցու արևելյան կողմում[10][11]։ 1991 թվականին քահանայագործելիս է եղել Սարգիս Մելքոնյանը, ում շիրմաքարը նույնպես գտնվում է եկեղեցու արևելյան կողմում[10][12]։ 1915 թվականին գյուղի եկեղեցու քահանա է նշանակվել Բագրատ Տեր-Սիմոնյանցը, ով այդ պաշտոնում հիշվում է նաև 1916 թվականին[10][13][14]։ 1936 թվականին հիշատակվում է Սարգիս քահանան, ում շիրմաքարը գտնվում է եկեղեցու արևելյան կողմում[10]։ 1965 թվականին հիշվում է տիրացու Պետրոս Մուրադյանը[10]։ 1994 թվականի մարտից մինչև 2003 թվականը գյուղի բնակչության հոգևոր կարիքները սպասարկում էր Էմմանուել վարդապետ Տապպաղյանը, ով պատարագ էր մատուցում նաև Աբաթխև, Ղուլալիս, Ծինուբան և Սուխլիս գյուղերում[10]։ 2008 թվականից գյուղի քահանան է տեր Պողոս Գրիգորյանը, ով հովվում է նաև Աբաթխև, Ծինուբան և Ղուլալիս գյուղերին[15]։

Գյուղում գործում է Սուրբ Փրկիչ հայ կաթողիկե եկեղեցին (կառուցված` 1860 թ.) և նորակառույց Սուրբ Մարիամ Աստվածածին մատուռը։

Պատմական հուշարձաններ

խմբագրել

Նաոխրեբը հարուստ է պատմական հուշարձաններով, այդ թվում եկեղեցի, հին գերեզմանոցներ և այլն[2]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014». საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. ნოემბერი 2014. Վերցված է 7 ნოემბერი, 2016-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Սամվել Կարապետյան (2008). Ախալցխա (Սամցխե Ջավախք) (PDF). Երևան: Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հասարակական կազմակերպություն. էջ 243. ISBN 978-99941-875-0-8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին. {{cite book}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  3. Յ. Քօսեան (1902). «Հանդէս Ամսօրեայ». Ախալցխա. էջ 83.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  4. Սամվել Կարապետյան (2008). Ախալցխա (Սամցխե Ջավախք) (PDF). Երևան: Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հասարակական կազմակերպություն. էջ 201. ISBN 978-99941-875-0-8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին. {{cite book}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  5. Սամվել Կարապետյան (2008). Ախալցխա (Սամցխե Ջավախք) (PDF). Երևան: Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հասարակական կազմակերպություն. էջ 202. ISBN 978-99941-875-0-8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին. {{cite book}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  6. Սամվել Կարապետյան (2008). Ախալցխա (Սամցխե Ջավախք) (PDF). Երևան: Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հասարակական կազմակերպություն. էջ 212. ISBN 978-99941-875-0-8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին. {{cite book}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  7. Յ. Քօսեան (1926). Բարձր Հայք, հատոր Բ. Վիեննա. էջ 100.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  8. Պ. Յակոբեան (1993). Հրաւէր ողջմտութեան. Ս. Էջմիածին. էջ 131.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  9. 9,0 9,1 Հ. Հակոբյան (2002). Ախալցխա. Էրզրումյան գաղթից մինչև մեր օրերը. Երևան. էջ 150.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 Սամվել Կարապետյան (2008). Ախալցխա (Սամցխե Ջավախք) (PDF). Երևան: Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հասարակական կազմակերպություն. էջ 247. ISBN 978-99941-875-0-8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին. {{cite book}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  11. Հ. Հակոբյան (2002). Ախալցխա. Էրզրումյան գաղթից մինչև մեր օրերը. Երևան. էջ 152.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  12. Յ. Քօսեան (1992թ.-ի մարտ). Հանդէս Ամսօրեայ. Ախալցխա. էջ 83.
  13. Ա. Դավթյան (1997). Հայկական և հայախառը բնակավայրերը Վրաստանում. Երևան. էջ 180.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  14. Օրացոյց եւ պատկեր տօնից. Թիֆլիս. 1916. էջ 79.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  15. Սամվել Կարապետյան (2008). Ախալցխա (Սամցխե Ջավախք) (PDF). Երևան: Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հասարակական կազմակերպություն. էջ 248. ISBN 978-99941-875-0-8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին. {{cite book}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)