Հնաոճ
Հնաոճ կամ անտիկվար (լատին․՝ antiquus, «հին», «հնագույն»), առարկա, որն ընկալվում է որպես արժեքավոր իր գեղագիտական կամ պատմական նշանակության պատճառով և հաճախ սահմանվում է որպես առնվազն 100 տարեկան (կամ որևէ այլ սահման), թեև տերմինը հաճախ անփութորեն օգտագործվում է որևէ հին առարկա նկարագրելու համար[1]։ Հնաոճը սովորաբար այն իրն է, որը հավաքվում կամ գրավիչ է իր տարիքի, գեղեցկության, հազվադեպության, վիճակի, օգտակարության, անձնական հուզական կապի և/կամ այլ յուրահատուկ հատկանիշների պատճառով։
Հնաոճն առարկա է, որը ներկայացնում է մարդկության պատմության նախորդ դարաշրջանը կամ ժամանակաշրջանը։ Նկարագրելու համար իրերը, որոնք հին են, բայց չեն համապատասխանում 100 տարվա չափանիշին, օգտագործվում են վինտաժ (հնություն) ու հավաքածու տերմինները[2]։
Հնաոճ իրերը սովորաբար դեկորատիվ արվեստի առարկաներ են, որոնք ցույց են տալիս վարպետության որոշակի աստիճան, հավաքելու ունակություն կամ ուշադրություն դիզայնի նկատմամբ, օրինակ՝ գրասեղան կամ վաղ ավտոմեքենա։ Դրանք գնվում են հնաոճ իրերի խանութներից, ունեցվածքի վաճառքից, աճուրդի տներից, առցանց աճուրդներից և այլ վայրերից կամ ժառանգում են գույքը։ Հնաոճ իրերի վաճառքով զբաղվողները հաճախ պատկանում են ազգային առևտրային ասոցիացիաներին, որոնցից շատերը պատկանում են Արվեստի դիլերների միջազգային կոնֆեդերացիային (CINOA)` 21 երկրներում, որը ներկայացնում է 5000 դիլեր։
Սահմանում
խմբագրելՀնաոճ իրերն ընդհանուր առմամբ կոլեկցիոն օբյեկտ է, ինչպիսին է կահույքի կամ արվեստի գործը, որն ունի բարձր արժեք՝ իր զգալի տարիքի պատճառով, բայց այն տատանվում է՝ կախված իրից, դրա աղբյուրից, ստեղծման տարուց և այլն։ Հնաոճ իրերի սովորական սահմանումը պահանջում է, որ իրը պետք է լինի առնվազն 100 տարեկան և օրիգինալ վիճակում[3]։ Այս կանոնից որոշակի բացառություն են շարժիչային տրանսպորտային միջոցները։ Ըստ որի ավտոմեքենան պետք է լինի 25 տարեկանից ոչ փոքր, որպեսզի որակվի որպես հնաոճ[4]։
Միացյալ Նահանգներում 1930 թվականի Smoot-Hawley Tariff Act-ը հնաոճ իրերը սահմանում է որպես «...արվեստի գործեր (բացի 1700 թվականից հետո արված գորգերից և կարպետներից), արվեստի առաջընթացի պատկերազարդման հավաքածուներ, բրոնզե, մարմարե, տերակոտե, պարոսյան կամ ճենապակյա գործեր, գեղարվեստական հնություններ և դեկորատիվ կամ կրթական արժեք ունեցող առարկաներ, որոնք պետք է արտադրված լինեն մինչև 1830 թվականը»։ 1830 թվականը Միացյալ Նահանգներում զանգվածային արտադրության մոտավոր սկիզբն է համարվում։ Այս սահմանումները թույլ էին տալիս, որ այն ժամանակվա մարդիկ կարողնային տարբերակել իսկական հնաոճ իրերը, վինտաժային իրերը և կոլեկցիոն առարկաները։
1979 թվականին բրիտանացի արվեստաբան Էդվարդ Լյուսի-Սմիթը գրել է, որ «Հնավաճառները ... երբեմն պնդում են, որ 1830 թվականից հետո արտադրված ոչինչ հնաոճ չէ, չնայած վերջին տարիներին պատնեշը քանդվել է Art Nouveau և Art Deco ոճերի նկատմամբ կոլեկցիոներների ոգևորությամբ[5]։
Այլընտրանքային տերմինը՝ անտիկ, սովորաբար վերաբերում է Հին աշխարհի հնագույն արվեստի մնացորդներին և առօրյա իրերին, որոնք իրենք հաճախ հնագիտական արտեֆակտներ են։ Անտիկվարն այն մարդն է, ով հավաքում և ուսումնասիրում է հնություններ կամ անցյալի իրեր։
Չինաստան
խմբագրելԱվանդաբար, չինական հնաոճ իրերը նշվում են կարմիր կնիքով, որը հայտնի է որպես «ինկան» (ճապ.` 印鑑), որը տեղադրվում է այնտեղ սեփականատերը։ Մասնագետները կարող են բացահայտել հնաոճ իրերի նախկին տերերին՝ կարդալով ինկանը։ Չինաստանի նախահեղափոխական կառավարությունը փորձել է օգնել չինական հնաոճ իրերի կոլեկցիոներներին՝ պահանջելով նրանց Հնությունների դեպարտամենտից տրամադրել պետական ինկան չինական հնաոճ իրերի վրա նշում անելու համար։ Այս ինկանը տեսանելի է որպես կարմիր կնքման մոմի կտոր, որը կրում է կառավարական ինկանը` հնաոճ իրի ամսաթիվը ստուգելու համար։ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության կառավարությունն ունի իր սահմանումները, թե ինչն է համարվում հնաոճ: Ինչ վերաբերում է Մշակութային հեղափոխությանը և Չինաստանի կողմից այլ երկրների հետ առևտրի բացմանը, կառավարությունը փորձել է պաշտպանել չինական հնաոճ իրերի սահմանումը:
Անտիկվարություն
խմբագրել
Անտիկվարությունը գնումներ կատարելու, նույնականացնելու, բանակցելու կամ հնաոճ իրերի համար սակարկելու գործողություն է։ Մարդիկ գնում են իրեր անձնական օգտագործման, նվերների կամ շահույթ ստանալու համար։ Հնաոճ իրերի աղբյուրներից կարող են լինել սեքնդ հենդի այսպես կոչված` բակային և ավտոտնակային վաճառքը, գույքի վաճառքը, առողջարանային քաղաքները, հնաոճ թաղամասերը, կոլեկցիաները և միջազգային աճուրդի տները։
Հնաոճությունը նաև նշանակում է իրին հնաոճ տեսք տալու արհեստ՝ մաշեցնող կամ հնաոճ տեսք ունեցող ներկերի օգտագործման միջոցով։ Հաճախ անհատները շփոթում են այս ձեռագործ մաշեցված վինտաժային կամ ժամանակակից իրերը իսկական հնաոճ իրերից։ Հնաոճ իրերի հավանական կոլեկցիոներները, ովքեր տեղյակ չեն տարբերություններին, կարող են մեծ գումար վճարել մի բանի համար, որը քիչ արժեք կունենա, եթե վերավաճառվի։
Կահույք
խմբագրել
Հնաոճ կահույքը հնաոճ իրերի հայտնի տեսակ է, քանի որ կահույքն ունի ակնհայտ գործնական կիրառություն, ինչպես նաև կոլեկցիոն արժեք։ Շատ կոլեկցիոներներ իրենց տներում օգտագործում են որոշ չափվ հնաոճ կահույք և հոգ են տանում դրանց մասին՝ հույս ունենալով, որ այդ իրերի արժեքը կմնա նույնը կամ կգնահատվի։ Սա տարբերվում է նոր գնված կահույքից, որը սովորաբար արժեզրկվում է գնման պահից։
Հնաոճ կահույքը ներառում է ճաշասեղաններ, աթոռներ, գրասեղաններ, սնդուկներ և այլն։ Ամենատարածված փայտերն են կարմրափայտ ծառը, կաղնին, սոճին, ընկույզենին և վարդափայտը։ Չինական հնաոճ կահույքը հաճախ պատրաստվում է ծփիի փայտից, որը տարածված է Ասիայի շատ շրջաններում։ Յուրաքանչյուր փայտ ունի տարբերվող տեքստուրա և գույն։ Կահույքի շատ ժամանակակից կտորներ օգտագործում են լամինացում կամ փայտի երեսպատում նույն էֆեկտի հասնելու համար։ Հնաոճ կահույքի մի շարք տարբեր ոճեր կան՝ կախված նրանից, թե երբ և որտեղ է այն պատրաստվել։ Ոճական ժամանակաշրջանների որոշ օրինակներ են. Arts & Crafts ռեգենտական, Գեորգիական և Վիկտորյական դարաշրջանների հնությունները։
Հնաոճ կահույքի կարևոր մաս են նրա որոշ ապարատային կցամասերը, որոնց ոճը փոփոխվում է մի ժամանակաշրջանից մյուսը։ Օրինակ, վիկտորիանական դարաշրջանի սարքավորումները տարբերվում են այլ ժամանակաշրջանի սարքավորումներից և ընկալվում են որպես էսթետիկորեն որոշակի. սա է նրա ժողովրդականության պատճառը[6]։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Definition of ANTIQUE». merriam-webster.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 6-ին.
- ↑ «The difference between antique, vintage, and collectible item. - Antique HQ». antique-hq.com. 2008 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 6-ին.
- ↑ Atlantic. (1984). United Kingdom: American Chamber of Commerce (United Kingdom)|date=August 2020
- ↑ «About: A concise history of AACA in the beginning». Antique Automobile Club of America. US. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Lucie-Smith, Edward, A Concise History of Furniture, p. 13, 1979, Thames & Hudson, World of Art series
- ↑ «Decorative Hardware of the Victorian Era - An American Perspective, DHI Magazine, 11 September 2021». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 16-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հնաոճ» հոդվածին։ |