Հելսինկիի համալսարան (ֆիններեն՝ Helsingin yliopisto, շվեդ.՝ Helsingfors universitet, լատին․՝ Universitas Helsingiensis), Ֆինլանդիայի հնագույն և խոշորագույն համալսարանը։ Համալսարանում սովորում է մոտ 38 հազար ուսանող (այդ թվում՝ 5 500 ասպիրանտ)։

Հելսինկիի համալսարան
շվեդ.՝ Kejserliga Alexanders Universitetet i Finland[1], շվեդ.՝ Helsingfors universitet, շվեդ.՝ Kungliga Akademien i Åbo և շվեդ.՝ Kejserliga Akademien
Տեսակհասարակական համալսարան
Հիմնադրված էմարտի 26, 1640
ՀիմնադրիրՔրիստինա
ՌեկտորSari Lindblom?
ԱնդամակցությունՈւտրեխտի ցանց, ORCID[2][3], Եվրոպայի համալսարանների միություն[4], ArXiv[5], Եվրոպական հետազոտական ​​համալսարանների լիգա, FinELib?[6] և Կոալիցիա հանուն հետազոտությունների գնահատման առաջխաղացման[7]
Երկիր Ֆինլանդիա
ՏեղագրությունՀելսինկի
Կայքhelsinki.fi/en(անգլ.)
Հելսինկիի համալսարան (Ֆինլանդիա)##
Հելսինկիի համալսարան (Ֆինլանդիա)
Հելսինկիի համալսարան, Ֆինլանդիա
 University of Helsinki Վիքիպահեստում
«Helsinki University» մրտավարդն անվանվել է՝ ի պատիվ Հելսինկիի համալսարանի 350-ամյակի

Բոլոնիայի հռչակագրի եվրոպական ստանդարտներին համապատասխան՝ համալսարանը 2005 թվականի օգոստոսի 1-ից առաջարկում է ուսուցում բակալավրի, մագիստրոսի և գիտությունների դոկտորի աստիճանների համար։ Համալսարանը Եվրոպական հետազոտական համալսարանների միության, «Unica»-ի (Եվրոպայի մայրաքաղաքների համալսարաններ) անդամ է։ Համալսարանն ընդգրկված է Եվրոպական համալսարանների Ուտրեխտի ցանցի ասոցիացիայի մեջ։ Համալսանի շրջակայքում կա բուսաբանական այգի[8]։ 2012 թվականի հունվարից համալսարանին կից բացվել է Ռուսաստանի հետազոտությունների նոր կենտրոն[9]։ 2017 թվականից համալսարանի կանցլերը Կաարլե Հյամերին է։

Ըստ 2018 թվականի տվյալների՝ Հելսինկիի համալսարանը «Times Higher Education»-ի համալսարանների համաշխարհային վարկանիշում զբաղեցրել է 48-րդ հորիզոնականը[10]։

Պատմություն խմբագրել

Համալսարանը հիմնադրվել է 1640 թվականին Աբո (Տուրկու) քաղաքում՝ որպես թագավորական ակադեմիա։

1809 թվականին՝ Ռուսական կայսրությանը Ֆինլանդիայի դքսության միանալուց հետո, համալսարանն սկսել է կոչվել Աբոյի կայսերական ակադեմիա։

Ալեքսանդրի կայսերական համալսարան (1828-1917) խմբագրել

1827 թվականին տեղի ունեցած ավերիչ հրդեհից հետո կայսր Նիկոլայ I-ի հրամանով համալսարանը տեղափոխվել է Հելսինգֆորս և ստացել Ալեքսանդրի կայսերական համալսարան (ի պատիվ կայսեր հանգուցյալ եղբոր՝ Ալեքսանդր I-ի) անվանումը։ Համալսարանի գլխավոր շենքը նախագծել է ճարտարապետ Կարլ Լյուդվիգ Էնգելը (1832)։

Հելսինկիի համալսարան (2017-ներկա ժամանակներ) խմբագրել

Ֆինլանդիայի անկախության հռչակումից հետո (1917) ուսումնական հաստատությունն ստացել է Հելսինկիի համալսարան անվանումը։

1944 թվականին համալսարանի շինությունների մի մասը ոչնչացվել է Հելսինկիի խորհրդային ռմբակոծության ժամանակ։

1990 թվականի օգոստոսի 28-ին՝ ԽՍՀՄ պատմության մեջ առաջին անգամ, խորհրդային «Ռելկոմ» գիտական ցանցը Հելսինկիի համալսարանի գիտնականների հետ հեռախոսային մոդեմի կապ է հաստատել, ինչը Ռունետի զարգացման ելակետերից մեկն է։

Համալսարանում կա դոցենտներ Արտո Լուկանենից և Պեկկի Կաուպալայից կազմված խումբ, որն զբաղվում է ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի կողմից Ֆինլանդիայի տարածքում հետախուզական գործունեության պատմության ուսումնասիրությամբ[11]։

1990 թվականին Ֆինլանդիայում համալսարանի հիմնադրման 350-ամյակի առթիվ 150 հազար տպաքանակով թողարկվել է «350 տարեկան Հելսինկիի համալսարան» անվանումով 100 նամականիշ։

2015 թվականի նոյեմբերին համալսարանի դասախոսները որոշում են կայացրել գործադուլ հայտարարել՝ ի նշան կառավարության կողմից ծրագրվող ֆինանսավորման զգալի կրճատման դեմ բողոքի[12]։

2016 թվականին համալսարանի վարչական բաժնի կառուցվածքը փոփոխությունների է ենթարկվել, կրճատվել է 200-300 աշխատակից[13]։

2017 թվականին համալսարանն ստացել է իր գոյության պատմության մեջ ամենամեծ դրամական նվիրատվությունը։ Ընդհանուր գրականագիտության և գեղագիտության նախկին պրոֆեսոր Մայա Լեհտոնենը համալսարանին 4 միլիոն եվրո Է կտակել՝ նպատակ ունենալով դրանք օգտագործել ֆրանսերենի, ֆրանսիական գրականության, Ֆրանսիայի պատմության, ֆինն-ֆրանսիական մշակութային հարաբերությունների և ֆիննական գրականության ուսումնասիրությանն աջակցելու համար[14]։

Ուսուցում խմբագրել

Ներկայումս այստեղ ներկայացված է ավելի քան 30 միջազգային մագիստրոսական ծրագիր։ Ուսուցման տևողությունը երկու տարի է (120 ECTS): Կա նաև դոկտորի աստիճան ստանալու հնարավորություն (PhD): PhD-ի համար դիմելու գործընթացն անհատական է յուրաքանչյուր ֆակուլտետի համար։

Համալսարանն առաջարկում է համաշխարհային մակարդակի ուսումնական միջավայր։ Արտասահմանցի ուսանողները շատ գոհ են լսարանների և լաբորատորիաների հագեցվածությունից, առցանց գրադարաններից, տեխնոլոգիաների և գիտահետազոտական աշխատանքի զարգացումից, ինչպես նաև դասախոսական կազմի աջակցությունից և բարյացակամ մթնոլորտից։

Արտասահմանցի ուսանողների ուսուցումը բոլոր մակարդակներում, բացի բակալավրից, դասավանդվում է անգլերեն։ Բակալավրի ծրագրերը դասավանդվում են ֆիններեն և շվեդերեն։

Հելսինկիի համալսարանում Ֆինլանդիայի, Եվրոպական միության և Եվրոպական տնտեսական գոտու քաղաքացիների համար կրթությունն անվճար է։ Արտասահմանցի ուսանողները (բացառությամբ Շվեյցարիայի քաղաքացիների) 2016 թվականից ի վեր վճարում են իրենց ուսման վարձը[15]։

2013 թվականի աշնանից ի վեր բոլոր շրջանավարտ ուսանողների դիպլոմային աշխատանքները ստուգվում են «Moodle» համակարգչային ծրագրի միջոցով՝ գրագողությունից խուսափելու համար։ Գրագողության առավելագույն պատիժը համալսարանից 1 տարի ժամկետով ժամանակավոր ազատումն է[16]։

Վարկանիշ խմբագրել

2015 թվականին համաշխարհային կարգի համալսարանների հետազոտության կենտրոնը (CWCU) Շանհայի Ցզյաո Տունի համալսարանում Հելսինկիի համալսարանին շնորհել է 67-րդ տեղը (500-ից), ինչը վեց հորիզոնականով ավելի բարձր է, քան 2014 թվականին[17]։

«Times Higher Education»-ի վարկանիշում.

Տարի 2011[18] 2012[19] 2013 2014 2015[20] 2016[20] 2018[10]
Հորիզոնականը լավագույն հարյուրյակում 91 - 67 - 48

Բրիտանական հեղինակավոր «Quacquarelli Symonds» (QS) ընկերության վարկանիշում.

Տարի 2011 2012 2013[21] 2014[22] 2015 2016 2017[23]
Հորիզոնականը լավագույն հարյուրյակում 69 67 91 102

Դասախոսներ խմբագրել

  • Լեո Աարիո, աշխարհագրագետ
  • Վիլհելմ Բոլին, փիլիսոփա
  • Վիկտոր Աքսել Հաքման, երկրաբան
  • Յակով Կարլովիչ Գրոտ, բանասեր
  • Հեյկի Կլեմետի, գիտությունների դոկտոր, կոմպոզիտոր, խմբավար, ֆիննական երգչախմբային երաժշտության դպրոցի հիմնադիր
  • Իոսիֆ Եմելյանովիչ Մանդելշտամ, ռուսաց լեզվի և գրականության պրոֆեսոր
  • Գունար Միկվից, պատմաբան
  • Օննի Օկկոնեն, ակադեմիկոս, արվեստագետ
  • Աննա-Մարի Սարայաս, ակադեմիկոս գրականագետ
  • Ֆրեդերիկ Սիգնեուս, գեղագիտության և գրականության պրոֆեսոր
  • Իլմարի Սուսիլուոտո, քաղաքագետ
  • Ֆրեդերիկ Էլվինգ, բուսաբան
  • Թոյվո Հաափանեն, երաժշտագետ
  • Յուլի Կարլովիչ Շիմանովսկի, վիրաբույժ

Ռեկտորներ խմբագրել

  • 1640-1641, 1649-1650 Էսկիլ Պետրեուս
  • 1647-1648, 1652-1653 Գեորգ Ալանուս
  • 1676-1677, 1683-1684 Էլիաս Թիլանդս
  • 1729-1730 Դանիել Յուլենիուս
  • 1755-1756 Կարլ Աբրահամ Կլևբերգ
  • 1756-1757, 1765-1766, 1772-1773 Պեռ Կալմ
  • 1767-1768 Մարտին Վալենիուս
  • 1786-1787, 1798-1799 Հենրիխ Գաբրիել Պորտան
  • 1803-1804, 1811-1812, 1825-1827 Յուհան Գադոլին
  • 1806-1807, 1813-1814, 1827-1828, 1829-1832 Գուստավ Գաբրիել Գյոլստրյոմ
  • 1824-1825 Կարլ Ռեյնգոլդ Զալբերգ
  • 1828-1829 Դանիիլ Միրեն
  • 1832-1833 Էրիկ Գաբրիել Մելարտին
  • 1833-1839 Ֆրեդերիկ Վիլհելմ Փիփինգ
  • 1839-1845 Նիլս Աբրամ ֆոն Ուրսին
  • 1845-1848 Վիլհելմ Գաբրիել Լագուս
  • 1848-1858 Գավրիիլ Ռեյն
  • 1859-1869 Ադոլֆ Էդվարդ Արպե
  • 1869-1872 Լոուրենս Լինդելյոֆ
  • 1872-1875 Ադոլֆ Մոբերգ
  • 1875-1878 Սակարիաս Տոպելիուս
  • 1878-1884 Վիլհելմ Գաբրիել Լագուս
  • 1884-1887 Ավգուստ Ալկվիստ
  • 1887-1896 Թեոդոլֆ Ռեյն
  • 1896-1899 Յակո Ֆորսման
  • 1899-1905, 1905-1907 Էդվարդ Հիելթ
  • 1905 Ռաբբե Աքսել Վրեդե
  • 1907-1911, 1920-1922 Իվաև Հեյկել
  • 1911-1915 Անդերս Սևերին Դոներ
  • 1915-1920 Վալդեմար Ռուին
  • 1926-1930 Անտի Թուլենհեյմո
  • 1941-1945 Ռոլֆ Հերման Նևանլինա
  • 1956-1962 Էդվին Լինկոմիես
  • 1971-1973 Միկկո Յուվա
  • 2003-2008 Իլկա Նիյնիլուոտո
  • 2008-2013 Թոմաս Վիլհելմսոն
  • 2013-2018 Յուկա Կոլա[24]
  • Յարի Նիեմելյա (2018 թվականից)[25]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Uppslagsverket Finland (շվեդերեն)Svenska folkskolans vänner.
  2. https://orcid.org/members/001G000001zUlVeIAK-university-of-helsinki
  3. https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
  4. https://eua.eu/about/member-directory.html
  5. Our Members / Tier 4
  6. https://www.kiwi.fi/pages/viewpage.action?pageId=50169951
  7. https://web.archive.org/web/20231109092552/https://coara.eu/coalition/membership/
  8. Растения, находящиеся под угрозой исчезновения, сохраняют в Хельсинки с помощью банка семян // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 8 июля 2013.(Ստուգված է 9 Հուլիսի 2013)
  9. В Финляндии создан новый центр исследования России — директор центра Кивинен: на Западе не понимают Россию // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 10 января 2012.(Ստուգված է 10 հունվարի 2012)
  10. 10,0 10,1 «Хельсинкский университет вошел в топ-50 лучших университетов мира». Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. 2018 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  11. Арто Луукканен: Данных о советской разведке в Финляндии открывается все больше. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 20 сентября 2013.(Ստուգված է 22 Սեպտեմբերի 2013)
  12. В университетах готовят забастовку против политики правительства. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 12 ноября 2015.(Ստուգված է 12 Նոյեմբերի 2015)
  13. Университет Хельсинки увольняет 200-300 человек. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 13 января 2016.(Ստուգված է 14 հունվարի 2016)
  14. «Гуманитарии университета Хельсинки получили крупное денежное пожертвование». Վերցված է 2017 թ․ մարտի 15-ին.
  15. «Вузы теряют иностранных студентов — платное образование нравится не всем». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  16. «Университет Хельсинки усилит борьбу с плагиатом». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  17. «Университет Хельсинки поднимается в мировом рейтинге». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
  18. «Университет Хельсинки — в числе 100 лучших вузов в мире». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
  19. «Университет Хельсинки больше не входит в сотню престижных университетов мира». Фонтанка.Fi. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
  20. 20,0 20,1 «Университет Хельсинки лишился места в списке ста лучших университетов мира». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
  21. «Рейтинг лучших вузов по версии QS: Хельсинкский университет на 69-ом месте». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
  22. «Хельсинкский университет занял 67-ое место в рейтинге лучших мировых вузов». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
  23. «Позиция университета Хельсинки в рейтинге QS ухудшилась». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
  24. «Выбран новый ректор Университета Хельсинки». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  25. «Professor Jari Niemelä appointed as rector of the University of Helsinki | University of Helsinki». University of Helsinki (անգլերեն). 2018 թ․ ապրիլի 25. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 1-ին.

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել