Խուզեսթան

Խուզեսթան օսթան; պարս.՝ استان خوزستان
Երկիր	Իրան
Կարգավիճակ	օսթան (նահանգ)
Մտնում է	Իրան
Վարչկենտրոն	Ահվազ
Բնակչություն	▲4 710 509 մարդ (2016)
Տարածք	64 055 կմ²
Սահմանակցում է	Իլամի նահանգ, Բուշեր, Չհարմահալ և Բախտիարի, Քոհգիլուե և Բոյեր-Ահմադ, Maysan Governorate?, Լոռեսթանի նահանգ և Բասրա
Ժամային գոտի	UTC+3:30 և UTC
ISO 3166-2 կոդ	IR-06
Հեռախոսային կոդ	0632422
	ostan-kz.ir
	Խուզեսթան Վիքիպահեստում

Խուզեսթան (պարս.՝ استان خوزستان, Օսթան-է Խուզեսթան), օսթան (նահանգ) Իրանի Իսլամական Հանրապետությանի հարավ-արևմուտքում, Իրանի 31 օսթաններից մեկը։ Հյուսիս-արևմուտքից սահմանակից է Իլամ, հյուսիսից` Լոռեսթան, արևելքից` Չհարմահալ և Բախտիարի և Քոհգիլուե և Բոյեր Ահմադ, հարավ-արևելքից` Բուշեհր օսթաններին, արևմուտքից` Իրաքին, հարավից ողողվում է Պարսից ծոցի ջրերով։ Օսթանի տարածքը կազմում է 64 055 կմ², բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով` ▲4 710 509 մարդ (2016)^[1]։ Մայրաքաղաքը Ահվազ քաղաքն է։

Խուզեսթան 1950 թվականի Իրանի վարչական ռեֆորմների արդյունքում ձևավորված 10 օսթաններից մեկն է։ 1970-ական թվականներին Խուզեսթանից անջատվել են Լոռեսթան և Քոհգիլուե և Բոյեր Ահմադ օսթանները^[2]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 4-րդ տարածաշրջանի^[3], որի կենտրոնն է Քերմանշահ քաղաքը։

Բնակչություն խմբագրել

2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 4 192 598 մարդ` 862 491 տնային տնտեսություններում^[4]։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 4 531 720 մարդ, որոնք ապրում էին 1 112 664 տնտեսություններում^[5]։ Ըստ վերջին` 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների` բնակչությունը կազմում էր արդեն 4 710 509 մարդ` 1 280 645 տնտեսություններում^[6]։

Խոշոր քաղաքներն են Ահվազը (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ` 1 184 788 մարդ), Դեզֆուլը (264 709 մարդ), Աբադանը (231 476 մարդ), Բանդար Մահշահրը (162 797 մարդ), Անդիմեշքը (135 116 մարդ), Խորամշահրը (133 097 մարդ), Բեհբեհանը (122 604 մարդ), Իզեհը (119 399 մարդ), Շուշթարը (101 878 մարդ), Մասջեդ Սոլեյմանը (100 497 մարդ), Բանդար Էմամ Խոմեյնին (78 353 մարդ), Շուշը (77 148 մարդ), Ռամհորմոզը (74 285 մարդ), Օմիդիեն (67 427 մարդ), Քութ Աբդոլլան (56 252 մարդ), Սուսանգերդը (51 431 մարդ)^[7]։ Ընդհանուր առմամբ քաղաքներում է ապրում 3 554 205 մարդ կամ օսթանի բնակչության 75,5%-ը^[6]։

Վարչական բաժանում խմբագրել

Խուզեսթան օսթանը բաժանված է 30 շահրեստանների (գավառների).

Խուզեսթան օսթանի շահրեստանները
Շահրեստան	Բնակ. 2006^[4]	Բնակ. 2011^[5]	Բնակ. 2016^[6]	Վարչ. կենտրոն
Աբադան շահրեստան	275 126	271 484	298 090	Աբադան
Ահվազ շահրեստան	1 317 377	1 395 184	1 302 591	Ահվազ
Աղաջարի շահրեստան¹	—	—	17 654	Աղաջարի
Անդիմեշք շահրեստան	154 081	167 126	171 412	Անդիմեշք
Անդիքա շահրեստան²	—	50 797	47 629	Քալե Խաջե
Բաղե Մալեք շահրեստան	103 217	107 450	105 384	Բաղե Մալեք
Բավի շահրեստան³	—	89 160	96 484	Մոլլասանի
Բեհբեհան շահրեստան	172 597	179 703	180 593	Բեհբեհան
Գոթվանդ շահրեստան	58 311	64 951	65 468	Գոթվանդ
Դաշտե Ազադեգան շահրեստան	126 865	99 831	107 989	Սուսանգերդ
Դեզֆուլ շահրեստան	384 851	423 552	443 971	Դեզֆուլ
Դեզփարթ շահրեստան⁴	—	—	—	Դեհդեզ
Իզե շահրեստան	193 510	203 621	198 871	Իզե
Լալի շահրեստան	35 549	37 381	37 963	Լալի
Խորամշահր շահրեստան	155 224	163 701	170 976	Խորամշահր
Համիդիե շահրեստան³	—	—	53 762	Համիդիե
Հաֆթքել շահրեստան⁵	—	22 391	22 119	Հաֆթքել
Հենդիջան շահրեստան	35 932	37 440	38 762	Հենդիջան
Հովեյզե շահրեստան⁶	—	34 312	38 886	Հովեյզե
Մահշահր շահրեստան	247 804	278 037	296 271	Բանդար Մահշահր
Մասջեդ Սոլեյման շահրեստան	167 226	113 257	113 419	Մասջեդ Սոլեյման
Շադեգան շահրեստան	138 226	153 355	138 480	Շադեգան
Շուշ շահրեստան	189 793	202 762	205 720	Շուշ
Շուշթար շահրեստան	182 282	191 444	192 028	Շուշթար
Ռամհորմոզ շահրեստան	120 194	105 418	113 776	Ռամհորմոզ
Ռամշիր շահրեստան	49 238	48 943	54 004	Ռամշիր
Սեյդուն շահրեստան⁷	—	—	—	Սեյդուն
Քարխե շահրեստան⁸	—	—	—	Ալվան
Քարուն շահրեստան³	—	—	105 872	Քութ Աբդոլլա
Օմիդիե շահրեստան	85 195	90 420	92 335	Օմիդիե
Ընդհանուր	4 192 598	4 531 720	4 710 509
¹Առանձնացվել է Բեհբեհան և Օմիդիե շահրեստաններից ²Առանձնացվել է Մասջեդ Սոլեյման շահրեստանից ³Առանձնացվել է Ահվազ շահրեստանից ⁴Առանձնացվել է Իզե շահրեստանից ⁵Առանձնացվել է Ռամհորմոզ շահրեստանից ⁶Առանձնացվել է Դաշտե Ազադեգան շահրեստանից ⁷Առանձնացվել է Բաղե Մալեք շահրեստանից ⁸Առանձնացվել է Շուշ շահրեստանից

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.) — 1965.
↑ Iran Provinces
↑ «استان‌های کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
↑ ^5,0 ^5,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2020 թ. հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է դեկտեմբերի 19-ին.
↑ «IRAN: Khuzestan» (անգլերեն).

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խուզեսթան» հոդվածին։

[_017b991d0b98a1d6-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.) — 1965.

[provinces-2] Iran Provinces

[3] «استان‌های کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.

[2006_census-4] 4,0 ^4,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.

[2011_census-5] 5,0 ^5,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.

[2016_census-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2020 թ. հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է դեկտեմբերի 19-ին.

[City_populations-7] «IRAN: Khuzestan» (անգլերեն).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]