Խաչատուր Կեսարացի (1590[1][2], Կեսարիա, Թուրքիա[1][2] - 1646[1][2], Նոր Ջուղա[1][2]), կրթական-լուսավորական գործիչ։

Խաչատուր Կեսարացի
Դիմանկար
Ծնվել է1590[1][2]
ԾննդավայրԿեսարիա, Թուրքիա[1][2]
Մահացել է1646[1][2]
Մահվան վայրՆոր Ջուղա[1][2]
ՔաղաքացիությունAncient Armenia
Մասնագիտությունլուսավորիչ և քահանա
 Khachatur Kesaratsi Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Երիտասարդ տարիներն անց է կացրել Կիպրոսի Ս. Մակարվանքում, ապա մեկնել Երուսաղեմ, Կոստանդնուպոլիս, այնտեղից էլ՝ Էջմիածին։ Աշակերտել է Գրիգոր Դարանաղցուն, Գրիգոր Կեսարացուն, Մովսես Սյունեցուն, Մելիքսեթ Երևանցուն, ստացել աստվածաբանական, պատմական, փիլիսոփայական գիտելիքներ, ուսումնասիրել Դավիթ Անհաղթի երկերը, ծանոթացել Արիստոտելի, Պլատոնի ուսմունքներին։ Եղել է Նոր Ջուղայի առաջնորդը և Ս. Ամենափրկիչ վանքում (վանահայր 1620-1646 թվականներին) կատարել է կրթական-լուսավորական աշխատանք։ Հիմնել է դպրոց, գրադարան, հավաքել Հայաստանից և այլ տեղերից բերված ձեռագիր գրքեր։ Նրա սաներից էին Հակոբ Ջուղայեցին, Ոսկան Երևանցին, Հովհաննես Ջուղայեցին և ուրիշներ։ Կրոնական, տրամաբանական, ճարտասանական գործերի հեղինակ է։ 1630 թվականին Մովսես կաթողիկոսի կարգադրությամբ փիլիսոփա և քերական Սիմեոն Ջուղայեցու հետ մեկնել է Լվով՝ լեհահայ համայնքի առաջնորդ Նիկոլ Թորոսովիչի և համայնքի միջև ծագած վեճերը հարթելու։ Վերադառնալով Նոր Ջուղա՝ 1638 թվականին հիմնել է Իրանի առաջին տպարանը[3]։ Խաչատուր Կեսարացին թաղված է Ս. Ամենափրկիչ վանքի տաճարում։

Հրատարակություններ

խմբագրել

Գրականություն

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խաչատուր Կեսարացի» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 23