Լոնդոնի մետաղների բորսա

բիզնես ձեռնարկություն, ձեռնարկություն, Ֆյուչերսային բորսա
Բնագավառ	administration of financial markets, Արժեթղթերի շուկա
Ստեղծում	1877
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Կազմակերպչաիրավական ձև	բաց բաժնետիրական ընկերություն
Գլխամասի վայր	Լոնդոն
Սպասարկող	Hong Kong Exchanges and Clearing
Պաշտոնական կայք	www.lme.com

Լոնդոնի մետաղների բորսա (անգլ.՝ The London Metal Exchange, LME), աշխարհի առաջատար ապրանքային բորսա, որը մասնագիտացած է գունավոր մետաղների առևտրի ոլորտում։

Պատմություն

19-րդ դարի կեսերին Մեծ Բրիտանիան պղնձի և անագի ամենամեծ արտադրողն էր աշխարհում։ Զարգացող արդյունաբերության հումքի կարիքները հիմնականում ապահովվել են Հարավային Ամերիկայի, Աֆրիկայի և Ասիայի նոր հայտնաբերված հանքավայրերից մատակարարումներով։ Օվկիանոսներով հումքի տեղափոխումը լի էր ռիսկերով, տարբեր պատճառներով նավերը հասնում էին անհավասարաչափ, ինչը էական ազդեցություն էր ունենում գների վրա և, հետևաբար, ռիսկ էր գնորդների և վաճառողների համար։ Տրանսպորտի և կապի զարգացման հետ մեկտեղ (հայտնագործվել է հեռագիրը, իսկ ավելի ուշ՝ հեռախոսը) վաճառականները հնարավորություն են ունեցել նախապես տեղեկություններ ստանալ հումքի մատակարարման մասին։ Սա իր հերթին հանգեցրեց գործարքների կնքմանը ապագայի համար։ Առևտրի ծավալներն ավելացան, և առևտրականները սկսեցին կանոնավոր կերպով հանդիպել գործարքներ իրականացնելու համար^[1]։

Սկզբում առևտրականները հանդիպում էին Լոնդոնի Սիթիի կենտրոնում գտնվող Թագավորական բորսայի մոտ գտնվող սրճարանում (Jerusalem Coffee House), որտեղ գործարքները կատարվում էին բարձրաձայնով շրջանաձև^[1]։

1876 թվականին նրանք հիմնեցին Լոնդոնի մետաղների բորսան, որը սկսեց գործել 1877 թվականի հունվարի 1-ին Լոմբարդ դատարանի շենքում։ Ֆյուչերսային գործարքները սկսեցին իրականացվել եռամսյա ժամկետով, որը մոտավորապես համապատասխանում էր Չիլիից և Սինգապուրից Միացյալ Թագավորություն պղնձի առաքման ժամկետին։

1882 թվականին բորսան տեղափոխվեց նոր շենք Ուիթինգթոն պողոտայում, որտեղ այն մնաց 98 տարի, մինչև տեղափոխվեց Plantation House նոր շենք։

Փոխանակումը ներկայումս գտնվում է Լիդենհոլ փողոցի 56 հասցեում (Քաղաքում)։

Սկզբում բորսայում վաճառվում էր երկու մետաղ՝ պղինձ և անագ։ Արծաթի առևտուրը սկսվել է 1897 թվականին։ 1914 թվականին արծաթի առևտուրը դադարեց՝ վերականգնվելով միայն 1935-1939 թվականներին կարճ ժամանակով։ Այնուհետև բորսայում արծաթի առևտուրը վերսկսվեց 1968 թվականին և շարունակվեց մինչև 1989 թվականի հունիսը։ Կապարի և ցինկի առևտուրը պաշտոնապես սկսվեց 1920 թվականին։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ բորսան չի գործել մինչև 1949 թվականը^[2]։

Ալյումինի առևտուրը սկսվել է 1978 թվականին, իսկ նիկելի առևտուրը՝ 1979 թվականին։ Այսպիսով, LME-ն դարձավ վեց գունավոր մետաղների՝ պղնձի, ալյումինի, անագի, նիկելի, կապարի և ցինկի աշխարհի առաջատար առևտրային կենտրոնը։ 2000 թվականի ապրիլի 10-ին այս վեց մետաղների ինդեքսների համար սահմանվեց LMEX պայմանագիրը։

Մշտապես զարգացնելով և կատարելագործելով առևտրի մեթոդները՝ բորսան նոր պայմանագրեր է կնքել 2002 թվականին ալյումինի համաձուլվածքների և 2005 թվականին պլաստիկի առևտրի համար^[2]։

LME-ն ձեռք է բերվել Hong Kong Exchanges and Clearing-ի կողմից (Հոնկոնգի ֆոնդային բորսայի օպերատոր) 2012 թվականի դեկտեմբերին^[3]։

Բորսայի գործառույթներ

Լինելով գունավոր մետաղների համաշխարհային առևտրի ճանաչված կենտրոն՝ բորսան իրականացնում է հետևյալ հիմնական գործառույթները^[4].

Ապրանքների օրական գնագոյացում, վաճառվող ապրանքների համաշխարհային գինը ձևավորվում է LME-ում։ Քանի որ բորսայում ներկայացված են գունավոր մետաղների առևտրի հետ կապված աշխարհի խոշորագույն ընկերությունների (արտադրողներ, սպառողներ, վերավաճառողներ) շահերը, առևտրի արդյունքներն արտացոլում են առաջարկի և պահանջարկի փոխհարաբերությունները, այսինքն՝ շուկայի ներկա իրավիճակը։
Հեջավորում. Սա պաշտպանության ձև է ապագայում ապրանքի վաճառքի կամ գնման գնի փոփոխության ռիսկից։ Հեջավորումը բորսայի առաջնային գործառույթներից մեկն է ավելի քան 130 տարի։ 1877 թվականին բորսայի ստեղծումից ի վեր LME-ի վրա հեջավորման գործարքներ են իրականացվել։
Ապրանքների առաքման երաշխիք (պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունների կատարման երաշխիք), Բորսայում գնված կամ վաճառվող իրական ապրանքների (ֆիզիկական մետաղի) առաքման երաշխիքն ապահովվում է բորսայի պահեստներում առկա բավարար քանակությամբ ապրանքների առկայությամբ։ Օրինակ, LME-ն ունի յոթ պահեստ Միացյալ Թագավորությունում, տասը պահեստ Եվրոպայում (Ռոտերդամ, Ջենովա, Համբուրգ, Անտվերպեն և այլն), յոթը՝ Հեռավոր Արևելքում (Ճապոնիա, Սինգապուր) և պահեստ Հյուսիսային Ամերիկայում։ Բորսայում կնքված պայմանագրերով պարտավորությունների կատարման երաշխիքը (ֆյուչերսներ, օպցիոններ) ապահովվում է հատուկ հաշվարկային համակարգի ստեղծմամբ, բորսաների մասին օրենսդրության ընդունմամբ և բորսայում գործարքներ կատարելու կանոնների մշակմամբ, կառավարական մարմինների կողմից փոխանակումների գործունեության վերահսկողությամբ։

Բորսաներն իրենց հիմնական գործառույթների կատարմանը զուգահեռ շուկայական տնտեսության ինստիտուտ են, որը շուկայական հարաբերությունների մասնակիցներին տալիս է հետևյալ հնարավորությունները.

խաղալ գների տարբերությունների վրա (սպեկուլյատիվ գործողություններ), այս տեսակի գործարքները նախատեսված չեն փաստացի ապրանքներ մատակարարելու կամ ստանալու համար (սպեկուլյանտները կարևոր դեր են խաղում ֆյուչերսների առևտրում` ավելացնելով շուկայի իրացվելիությունը և ստանձնելով գնային ռիսկեր, դրանով իսկ օգնելով հեջերներին).
կապիտալի ներդրում ապրանքի մեջ, շատ ընկերություններ (մասնավորապես՝ ֆինանսական, ներդրումային և այլն), փորձելով պաշտպանել իրենց փողերը գնաճից, գնում են բազմաթիվ ապրանքներ։ Ապրանքների գների բարձրացման դեպքում դա օգնում է նրանց ոչ միայն պաշտպանել փողը գնաճից, այլ երբեմն ավելի շահավետ եկամուտ ստանալ, քան ավանդական կապիտալի շուկայում.
արբիտրաժային գործողություններ, այն դեպքում, երբ տարբեր շուկաներում (տարբեր երկրների բորսաներում) ապրանքների գները տարբերվում են, բորսայական առևտրի մասնակիցները միաժամանակ վաճառում և գնում են ապրանքներ տարբեր բորսաներում՝ դրանով իսկ ստանալով լրացուցիչ շահույթ.
ֆինանսավորում, բորսայի այս ծառայությունից կարող են օգտվել երաշխիքի սեփականատերերը (բորսայի պահեստի անդորրագիր, որը տալիս է ապրանքը տնօրինելու իրավունք)։ Ենթադրենք, սեփականատերը չի ցանկանում վաճառել ապրանքը, բայց նրան մի որոշ ժամանակ գումար է պետք։ Այս դեպքում նա կարող է բրոքերի միջոցով կազմակերպել երաշխիքի վաճառքը ապագա առաքման համար ապրանքների միաժամանակյա գնմամբ։ Այս գործողությունը, որը հայտնի է որպես lending, թույլ է տալիս պահպանել ապրանքի սեփականատիրոջ դիրքը՝ որոշ ժամանակով միջոցներ ստանալով^[4]։

Բորսայի կառուցվածք

Լոնդոնի մետաղների բորսայի շենքի գլխավոր մուտքը

Իր կազմակերպաիրավական կարգավիճակով բորսան սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն է։

Բորսայի գործունեության ընդհանուր կառավարումն իրականացնում է բորսայի կոմիտեն, որը, մասնավորապես, ամեն օր հայտարարում է օրվա պաշտոնական գինը՝ ելնելով առևտրի արդյունքներից։

Բորսան սահմանում է բորսայի անդամների տարբեր կարգավիճակներ։ LME-ում կան մասնակիցների վեց կատեգորիաներ^[5]․

Ring Dealing Members - առավելագույն իրավունքներով մասնակիցներ, ներառյալ ռինգում բոլոր գործարքները կատարելու իրավունքը
Associate Broker Clearing Members – անդամներ, որոնք ունեն նախորդ կատեգորիայի անդամների բոլոր իրավունքները, բացառությամբ առևտրային նստաշրջանի ընթացքում ռինգում գործարքներ կնքելու իրավունքը
Associate Trade Clearing Members - անդամներ, ովքեր իրավունք ունեն հաշվարկներ կատարել քլիրինգային պալատի միջոցով սեփական գործարքների վերաբերյալ, բայց առանց ռինգում գործարքներ կատարելու իրավունքի։
Associate Broker Members – կարող են տրամադրել բրոքերային ծառայություններ, բայց իրենք իրավունք չունեն գործարքներ կատարել առևտրի ընթացքում
Associate Trade Members – կարող են գործարքներ կատարել բորսայում որպես հաճախորդ
Անհատական և պատվավոր անդամներ - բորսայում առևտուր անելու իրավունք չունեն։

Ռինգում առևտուր անող ընկերությունների ցանկ

Աճուրդ Լոնդոնի մետաղների բորսայում,1897 թվական

2012 թվականի ապրիլի 26-ի դրությամբ Ring Dealing Անդամների ցանկը ներառում էր^[6]․

Amalgamated Metal Trading Limited
Barclays Capital
ED&F Man Capital Markets
INTL FCstone (Europe) Ltd
J.P.Morgan Securities Ltd
MAREX Financial Limited
Metdist Trading Ltd
Natixis Commodity Markets Limited
Newedge Group (Մեծ Բրիտանիայի մասնաճյուղ)
Société Générale
Sucden Financial Limited
Triland Metals Ltd

Աճուրդների կազմակերպում

Բորսայում առևտուրն իրականացվում է ամեն օր, բացառությամբ հանգստյան և տոն օրերի, երկու նստաշրջանների ընթացքում.

Առաջին նստաշրջանը առևտուրն սկսվում է 11:40-ին և ավարտվում 14:45-ին
Երկրորդ նստաշրջանը սկսվում է 14:55-ին և ավարտվում 17:00-ին^[7]։

Առաջին և երկրորդ նստաշրջանների ընթացքում յուրաքանչյուր մետաղի համար առևտուրն իրականացվում է երկու անգամ։ Մեկ մետաղի առևտրի ժամանակը 5 րոպե է։ Յուրաքանչյուր ապրանքի օրվա պաշտոնական գինը հայտարարվում է առաջին (առավոտյան) նստաշրջանի երկրորդ առևտրի արդյունքներով։

Առևտուրն իրականացվում է ստանդարտ փոխանակման պայմանագրերի համաձայն։ Կան երկու տեսակի պայմանագրեր՝ ֆյուչերսներ և օպցիոններ։ Յուրաքանչյուր պայմանագիր սահմանում է.

ապրանքների ծավալը (օրինակ՝ պղինձ -25 տ, ալյումին - 25 տ., նիկել - 6 տ, անագ - 5 տ, ցինկ - 25 տ, կապար - 25 տոննա)
առաքման պայմաններ (CIF Rotterdam)
պարտավորությունների կատարման վերջնաժամկետ (անմիջական առաքում, երեք ամիս, վեց ամիս և այլն)
արտադրանքի որակի ստանդարտ պահանջներ (օրինակ, ալյումին - 99,7%; ցինկ - 99,995%, անագ - 99,85% և այլն)

Գործարք կնքելու համար անհրաժեշտ է միայն որոշել պայմանագրերի քանակը և գինը։

Մրցույթի մասնակիցները նստում են շրջագծով դասավորված աթոռների վրա։ Յուրաքանչյուր հայտատուի նշանակվում է հատուկ աթոռ։ Այսպիսով, աթոռները կազմում են շրջան, այսպես կոչված «բռնցքամարտի ռինգ»։ Գործարքները ավանդաբար կատարվում են ձայնային գոռգոռոցներով (օգտագործելով բացականչության մեթոդը)։ Նիստից հետո բոլոր պայմանագրերը գրանցվում են բորսայի քլիրինգային պալատում։

Լոնդոնի մետաղների բորսա^[8]
Մետաղ	խմբաքանակի ծավալ	պայմանագրերի տեսակ	լոտի գինը 24/05/2012 ԱՄՆ դոլար	պաշարը 07/15/2011-ի դրությամբ՝ տոննաներով
Ալյումին	25 տոննա	ֆյուչերսներ և օպցիոններ	1 969 $	4.412 միլիոն
Պղինձ	25 տոննա	ֆյուչերսներ և օպցիոններ	7 660 $	462 025
Կապար	25 տոննա	ֆյուչերսներ և օպցիոններ	1 934 $	307 850
Նիկել	6 տոննա	ֆյուչերսներ և օպցիոններ	16 915 $	103 194
Անագ	5 տոննա	ֆյուչերսներ և օպցիոններ	19 655 $	21 305
Ցինկ	25 տոննա	ֆյուչերսներ և օպցիոններ	1867 $	891 350
Պողպատե գնդեր	65 տոննա	ֆյուչերսներ	380 $
Մոլիբդեն	6 տոննա	ֆյուչերսներ	30 350 $
Կոբալտ	1 տոննա	ֆյուչերսներ և օպցիոններ	30 625 $

Արտաքին հղումներ

London Metal Exchange
London Bullion Market Association (անգլերեն)
Minor Metals Trade Association Արխիվացված 2008-02-24 Wayback Machine (անգլերեն)
London Platinum and Palladium Market Արխիվացված 2008-06-23 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լոնդոնի մետաղների բորսա» հոդվածին։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 The London Metall exchange. Services and History
↑ ^2,0 ^2,1 LME 130th Anniversary Supplement
↑ «London Metal Exchange. History». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 6-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 Стровский Л.Е., Казанцев С.К., Паршина Е.А. и др. Внешнеэкономическая деятельность предприятия. Учебник для вузов Под ред. проф. Л.Е. Стровского. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2004, с.613-631
↑ The London Metall Exchange. List of members
↑ «Ring Dealing Members». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.
↑ «The London Metall Exchange. Trading times». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
↑ «LME - Non-ferrous metals». lme.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 27/05/2012-ին.

[LMEH-1] 1,0 ^1,1 The London Metall exchange. Services and History

[LME130-2] 2,0 ^2,1 LME 130th Anniversary Supplement

[3] «London Metal Exchange. History». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 6-ին.

[ВЭД-4] 4,0 ^4,1 Стровский Л.Е., Казанцев С.К., Паршина Е.А. и др. Внешнеэкономическая деятельность предприятия. Учебник для вузов Под ред. проф. Л.Е. Стровского. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2004, с.613-631

[Members-5] The London Metall Exchange. List of members

[RDM-6] «Ring Dealing Members». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.

[TT-7] «The London Metall Exchange. Trading times». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.

[8] «LME - Non-ferrous metals». lme.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 27/05/2012-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]