Ժիլբեր Պոռետացի
Ժիլբեր Պոռետացի, Ջիլբերտուս (լատին․՝ Gilbertus Porretanus, ֆր.՝ Gilbert de la Porré, ոչ վաղ քան 1070 և ոչ ուշ քան 1076, Պուատիե - սեպտեմբերի 4, 1154[1], Պուատիե), ֆրանսիացի փիլիսոփա-աստվածաբան։
 | |
| Ծնվել է | ոչ վաղ քան 1070 և ոչ ուշ քան 1076 Պուատիե |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 4, 1154[1] Պուատիե |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Դավանանք | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի |
| Մասնագիտություն | աստվածաբան, քահանա, պրոֆեսոր, փիլիսոփա և գրող |
| Գործունեության ոլորտ | փիլիսոփայություն |
| Պաշտոն(ներ) | եպիսկոպոս և chancellor? |
| Տիրապետում է լեզուներին | լատիներեն[2] |
| Ազդվել է | Հիլարիոս |
| Ուսուցիչ | Bernard of Chartres? և Anselm of Laon? |
| Աշակերտներ | Alain de Lille?, Ջոն Սոլիսբուրիացի[3], Օտտոն Ֆրայզինգացի, Jordan Fantosme?[3] և Jean Beleth?[3] |
Ներշնչվել է
| |
 Gilbert de La Porrée Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելԺիլբեր Պոռետացին սովորել է Պուատիեում, Փարիզում՝ Գիլիոմ դը Շամպոյի մոտ, Լաոնում՝ Անսելմի և նրա եղբոր՝ Ռաուլի մոտ։ Դասավանդել է Շարտրում և Փարիզում։ Լինելով չափավոր ռեալիզմի կողմնակից՝ Սանսի ժողովում (1140 թվական) նա որպես պաշտոնական մեղադրող քննադատել է Աբելյարի կոնցեպտուալիզմը։ Ավելի ուշ, արդեն որպես Պուատիեի եպիսկոպոս, նա հանդես է եկել Երրորդության դավանանքի մասին մեկնաբանությամբ, որով իր նկատմամբ հարուցել է հերետիկոսության մեղադրանքը։ Նրա հակառակորդները, որոնց թվում էր ազդեցիկ Սբ. Բեռնար Կլերվոյցին, նրան վերագրել են Երրորդության չորրորդ անձի (Քառորդության պնդում) ներդրումը։ Ժիլբերը, սակայն, կարողացել է ապացուցել մեղադրանքների սխալ լինելը, չի դատապարտվել և մինչև իր մահը պահպանել է եպիսկոպոսի կոչումը[4][5]։
Ժիլբերի հետևորդներն էին պոռետացիները (պոռետանցիները, լատին․՝ porretani)՝ սխոլաստիկ ռեալիստների խումբը[5]։
Աշխատություններ
խմբագրելԺիլբեր Պոռետացին «Գիրք վեց սկզբունքների մասին» երկը հայտնի է եղել նաև միջնադարյան Հայաստանում և համարվել է Արիստոտելի տրամաբանական ուսմունքը պարզաբանող աշխատություն։
1334 թվականին Հակոբ Քռնեցին և Պետրոս Արագոնացին այն թարգմանել են հայերեն։
Վերջինս գրել է նաև այդ երկի մեկնությունը՝ «Համառօտ հաւաքումն վերլուծութեան վեցից սկզբնաց գրոց», որը հայերեն է թարգմանել Հակոբ Քռնեցին։
Գիրքը 1643 թվականին թարգմանել է նաև Ոսկան Երևանցին։
Այդ թարգմանությունների և Պետրոս Արագոնացու մեկնության ձեռագրերը պահվում են Մատենադարանում (ձեռագիր № 1646) և հայերեն ձեռագրերի այլ հավաքածուներում։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture (իտալ.) — SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gilbert_de_la_Porr%C3%A9e_et_disciples.jpg
- ↑ «Гильберт Порретанский». www.hrono.ru. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «ГИЛЬБЕРТ ПОРРЕТАНСКИЙ». www.pravenc.ru. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 22-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Հայ գրատպություն և գրքարվեստ» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում-Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժիլբեր Պոռետացի» հոդվածին։ |