Վիքիպեդիա

Ժաննա Մարի Լեպրենս դը Բոմոն

ֆրանսիացի գրող, մանկավարժ

Ժաննա Մարի Լեպրենս դը Բոմոն (ֆր.՝ Jeanne-Marie Leprince de Beaumont, ի ծնե՝ Vaimboult, ապրիլի 26, 1711(1711-04-26)[1][2][3][…], Ռուան[4] - դեկտեմբերի 6, 1776(1776-12-06)[5][6][7], Avallon[5]) , ֆրանսիացի գրող, մանկավարժ, Պրոսպեր Մերիմեի մեծ տատիկը[9]։

Ժաննա Մարի Լեպրենս դը Բոմոն
ֆր.՝ Jeanne-Marie Leprince de Beaumont
Ծննդյան անունֆր.՝ Marie-Barbe Leprince
Ծնվել էապրիլի 26, 1711(1711-04-26)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՌուան[4]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 6, 1776(1776-12-06)[5][6][7] (65 տարեկան)
Վախճանի վայրAvallon[5]
Գերեզմանենթդ․ Ubexy[8]
Մասնագիտությունլրագրող, գրող, մանկագիր, ժողովրդական հեքիաթների բանահավաք, խմբագիր և վիպասան
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Ուշագրավ աշխատանքներԳեղեցկուհին ու Հրեշը և Magazin des enfans?
ԶավակներԷլիզաբեթ Շառլոտ Լեպրենս դե Բոմոն
 Jeanne-Marie Leprince de Beaumont Վիքիպահեստում

Կյանք և ստեղծագործություն

խմբագրել

Սերում էր փոքր ազնվականությունից[10]։ Երկու տարվա անհաջող ամուսնությունից հետո 1746 թվականին մեկնել է Լոնդոն, որտեղ զբաղվել է մեծահարուստ անգլիացիների երեխաների դաստիարակությամբ։ Անգլիայում նա ամուսնացավ և դարձավ մեծ ընտանիքի մայր։ Լուսավորության դարաշրջանում լայն տարածում գտավ նրա մանկավարժական համակարգը՝ «տոգորված երեխայի հանդեպ հարգանքի, ռացիոնալիզմի և գրքի հանդեպ խոնարհման ոգով»[11]։

1748 թվականին հրատարակել է «ճշմարտության հաղթանակը» դիդակտիկ վեպը։ Գրել է նաև դպրոցական դասագրքեր, դասավանդել աղջիկների դպրոցում։ Նրա գրչին են պատկանում հեքիաթներ, որոնցից մի քանիսը հայտնի սյուժեների մշակումներ են։ «Գեղեցկուհին և հրեշը» հեքիաթի նրա խմբագրությունը համարվում է քրիստոմատիական, որի մեկ այլ վերնագիրն է «Գեղեցկուհին և հրեշը»[12]։ Այն սովորաբար տպագրվում է որպես Շառլ Պերոյի հեքիաթների հավելված։

Անգլիայում 17 տարի մնալուց հետո Լեպրենս դե Բոմոնը մեկնել է մայրցամաք, վերջին տարիներն անցկացրել Սավոյայում։

Գրողի ամենահայտնի աշխատանքը «Magasin des Enfants ou Dialogues d ' une sage gouvernante avec ses eleves de la premier distinction» (Լոնդոն, 1756 թվական) ուսումնական ձեռնարկն է։ Ինչպես անունն է հուշում, գիրքը կազմված է կառավարչուհու՝ Մադմուազել Բոնի «երկխոսություններից» (ֆր.՝ բարի), տարբեր ազգությունների և տարբեր տարիքի ազնվական ընտանիքների աղջիկների հետ (5-13 տարեկան)։ Խոսելով պարզ բաների մասին` ուսուցիչը բացատրում է աշխարհի կառուցվածքը, խոսում է բարի կնոջ պարտականությունների մասին և այլն։ Եվ բարոյական հեքիաթները, որոնք լրացնում են յուրաքանչյուր այդպիսի երկխոսություն (իշխանները երջանիկ և դժբախտ են, հմայիչ Իշխանը, Գեղեցկուհին և հրեշը և այլն), տալիս են վարքի օգտակար օրինակներ և սովորեցնում բարություն, պատասխանատուություն և ողորմություն։ Օրինակ՝ Լեպրենս դե Բոմոնի հայտնի «Գեղեցկուհին և հրեշը» գրեթե ամբողջությամբ զուրկ է առասպելականությունից, բայց ազնվական աղջիկներին բացատրում է, որ չի կարելի վախենալ հրեշի ներկայացրած տգեղությունից և խուսափել դրանից։ Սառը սիրտը, որն ունեն Գեղեցկուհու քույրերը, պետք է զզվանք առաջացնի։ Պատահական չէ, որ որպես պատիժ, բարի փերին դրանք վերածում է արձանների և տեղադրում Գեղեցկուհու և նրա ամուսնու պալատի մուտքի մոտ։ Պատմությունը հաստատվում է իրական «կյանքից» օգտակար օրինակով։ Գավառապետուհու ունկնդիրներից մեկը հիշում է, որ մի անգամ նրա հայրը տուն է բերել բոլորովին սևամորթ փոքրիկ տղայի՝ որպես հետևակ ծառայելու, որն այնքան տգեղ էր, որ նա անընդհատ թաքնվում էր նրանից, բայց աստիճանաբար վարժվելով դրան՝ դադարեց վախենալ, և հիմա, երբ նա տանում է նրան կառքի մեջ, ընդհանրապես չի նկատում նրա տգեղ դեմքը։ Դրան ի պատասխան՝ մադեմուազել Բոնը նշում է. «Տգեղությանը կարելի է ընտելանալ, իսկ չարությանը՝ երբեք։ Պետք չէ ամաչել տգեղ լինելուց, բայց պետք է այնքան լավ բան անել, որ մարդիկ չնկատեն մեր տգեղ դեմքը և սիրեն մեզ մեր սրտի համար»։ Գիրքը տարածված էր Եվրոպայում և Ռուսաստանում և ունեցել է բազմաթիվ վերահրատարակություններ։ Գիրքը տարածված էր Եվրոպայում և Ռուսաստանում և ունեցել է բազմաթիվ վերահրատարակությունների։ Ռուսաստանում ընդհանուր տպաքանակը կարող էր հասնել 15 միլիոն օրինակի։ Իսկ ընթերցողների թվում էր նույնիսկ մանկահասակ մեծ իշխան Պավել Պետրովիչը։

Նրա «Magasin des Enfants»-ի օրինակով ռուս գրող Ա. Թ. Բոլոտովը գրել է «մանկական փիլիսոփայություն կամ բարոյախոսական խոսակցություններ մեկ տիկնոջ և նրա երեխաների միջև, որոնք կազմված են երիտասարդների իրական օգուտները խթանելու համար» գիրքը, որը հրատարակվել է Մոսկվայում երկու մասով՝ 1776-1779 թվականներին[13][14]։

Աշխատություններ

խմբագրել
  • Civan, roi de Bungo: Histoire japonnoise ou tableau de l'éducation d'un prince. Slatkine. 1998. ISBN 978-2-05-101683-4. (1st edition 1758)
  • Jeanne-Marie Leprince de Beaumont (1983). Beauty and the Beast. Illustrator Willi Glasauer. Gallimard Jeunesse. ISBN 978-2-07-053881-2.

Հեքիաթներ

խմբագրել
  • Magasin des enfants
  • Le Prince Chéri (Prince Darling)
  • La Curiosité (The Curiosity)
  • La Belle et la Bête (Beauty and the Beast)
  • Le Prince Fatal et le Prince Fortuné (Prince Fatal and Prince Fortune)
  • Le Prince Charmant (Prince Charming)
  • La Veuve et ses deux filles (The Widow and her Two Daughters)
  • Le Prince Désir (Prince Hyacinth and the Dear Little Princess)
  • Aurore et Aimée (Aurore and Aimée)
  • Conte des trois souhaits (The Tale of the Three Wishes)
  • Conte du pêcheur et du voyageur (The Tale of the Fisherman and the Traveler)
  • Joliette
  • Le Prince Tity (Prince Tity)
  • Le Prince Spirituel (Prince Spirituel)
  • Belote et Laidronette (Belote and Laidronette)
  • Morlock te Money (Morlock te Money)

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. ↑ 3,0 3,1 NooSFere (ֆր.) — 1999.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119481006 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 burial record — 1776. — P. 190.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Ֆրանսիայի ազգային գրադարան — 1537.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 http://leprincedebeaumont.univ-lorraine.fr/fr/chronologie
  8. ↑ http://www.ecrivosges.com/auteurs/bio_bibli.php?biosearch=Bio&id_bio=2904&id=2&recherche=beaumont#:~:text=1780%20%3A%20D%C3%A9c%C3%A8s%20le%208%20septembre,de%20cette%20grande%20conteuse...
  9. ↑ ЛЮБЯЩЕЕ СЕРДЦЕ ИСПОЛНИЛОСЬ 200 ЛЕТ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ ПРОСПЕРА МЕРИМЕ. Леонид ПОРИЦКИЙ | Персоналии | Человек
  10. ↑ Ерёмин Виктор Жизнеописания славных писателей-сказочников. — Aegitas, 2016-04-24. — 404 с. — ISBN 9781772466751
  11. ↑ «Н. А. Копанев, заведующий петербургской Библиотекой Вольтера». Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 6-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 3 (օգնություն)
  12. ↑ Сказки Франции. — Терра, 2007. — 488 с. — ISBN 9785275015126
  13. ↑ Н. Л. Вершинина Псковский край в литературе. — Псковский гос. педагог. ин-т им. С.М. Кирова, 2003. — 816 с.
  14. ↑ Бен Хеллман Сказка и быль: История русской детской литературы. — Новое Литературное Обозрение, 2016-10-20. — 1504 с. — ISBN 9785444804643

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժաննա Մարի Լեպրենս դը Բոմոն» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժաննա_Մարի_Լեպրենս_դը_Բոմոն&oldid=10050082» էջից