Երեքշաբթի

Երեքշաբթի՝ շաբաթվա երկրորդ օրը արևմտյան երկրների մեծամասնությունում և երրորդ օրը ըստ Հուդա-Քրիստոնեական օրացույցի։

ԾագումնաբանությունԽմբագրել

Արես աստծու արձանի հռոմեական տարբերակը, որից սկիզբ է առնում երեքշաբթի օրվա անվանումը շատ լեզուներով ի պատիվ նրա անունով անվանված մոլորակի:

Հայերենով (Երեքշաբթի), վրացերենով (სამშაბათი — սամշաբաթի), բաշկիրերենով (шишәмбе - շիշամբե), տաջիկերենով (сешанбе-սեշամբե) և թաթարերեն (сишәмбе-սիշամբե) բառացի նշանակում է երեք օր շաբաթից։ Հին Հռոմում անվանումը նվիրված էր Մարսին (ֆր.՝ Mardi, իտալերեն՝ Martedì), հյուսիսգերմանական ցեղերի մոտ իր պատիվ Տյուրի (նորվ.՝ Tysdag), ինչը անդրադարձել է հռոմեական և գերմանական լեզուների վրա։

Լատիներենով երեքշաբթին կոչում են dies Martis («Մարսի օր») և համարվում է հունարեն ἡμέρα Ἄρεως (Արեսի օր) թարգմանությունը։ Շաբաթվա յոթ օրերի ասոցացումը յոթ դասական մոլորակների հետ հավանաբար գալիս է հելլենական ժամանակաշրջանից^[1]։ 1-ին և 3-րդ դարերին Հռոմեական կայսրությունում ութօրյա աշխատանքային շաբաթը փոխարինվեց յոթօրյային։ Անգլերենով երեքշաբթի բառը գալիս է հին անգլերեն Tiwesdæg բառից։ Այն գալիս է հին գերմաներենից, որը թարգմանվել է լատիներենից և Մարսի փոխարեն գրվել է գերմանական աստծու` Teiwaz (հին անգլերենով Tiw) անունը։ Այսպիսով երեքշաբթին բառացի նշանակում է «Տյուրի օր»^[2]։

Հնդկաստանի դասական լեզուներում երեքշաբթի օրվան ասում են Անգարակա («այն ունի կարմիր գույն»)^[3] և նվիրված է պատերազմի աստված Մանգալին և կարմիր մոլորակ Մարսին։

«Երեքշաբթի», ճապոներենում բառացի թարգմանվում է «կրակի օր» (火曜日):

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ Широкое использование семидневной недели всюду в Эллинистическом мире, представляющем смешанные культуры, привело к унификации названий дней недели и привязки их к названиям планет, данных по именам греческих богов, близких по функциям к вавилонским (http://www.symbols.com/encyclopedia/29/2916.html Archived 2011-08-10 at the Wayback Machine.)
↑ «Tuesday»։ Online Etymology Dictionary։ Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին։ Վերցված է օգոստոսի 31, 2010
↑ Turner Sir Ralph Lilley (1962)։ «aṅgāraka 126»։ A comparative dictionary of the Indo-Aryan languages. London: Oxford University Press։ Digital Dictionaries of South Asia, University of Chicago։ էջ 7։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-22-ին։ Վերցված է փետրվարի 21, 2010։ «126 aṅgāraka 1. Pali 'red like charcoal'; Sanskrit aṅārī. 2. Pali aṅgāraka masculine 'Mars'; Sanskrit aṅāro masculine 'Tuesday'.»

Շաբաթվա օրեր
Երկուշաբթի • Երեքշաբթի • Չորեքշաբթի • Հինգշաբթի • Ուրբաթ • Շաբաթ • Կիրակի

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Երեքշաբթի կատեգորիայում։

[1] Широкое использование семидневной недели всюду в Эллинистическом мире, представляющем смешанные культуры, привело к унификации названий дней недели и привязки их к названиям планет, данных по именам греческих богов, близких по функциям к вавилонским (http://www.symbols.com/encyclopedia/29/2916.html Archived 2011-08-10 at the Wayback Machine.)

[2] «Tuesday»։ Online Etymology Dictionary։ Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին։ Վերցված է օգոստոսի 31, 2010

[3] Turner Sir Ralph Lilley (1962)։ «aṅgāraka 126»։ A comparative dictionary of the Indo-Aryan languages. London: Oxford University Press։ Digital Dictionaries of South Asia, University of Chicago։ էջ 7։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-22-ին։ Վերցված է փետրվարի 21, 2010։ «126 aṅgāraka 1. Pali 'red like charcoal'; Sanskrit aṅārī. 2. Pali aṅgāraka masculine 'Mars'; Sanskrit aṅāro masculine 'Tuesday'.»

[1]

[2]

[3]