Վիքիպեդիա

Ենս Սթոլթենբերգ

Ենս Սթոլթենբերգ (նորվ.՝ Jens Stoltenberg, մարտի 16, 1959(1959-03-16)[1][2][3][…], Օսլո, Նորվեգիա[3]), նորվեգացի պետական քաղաքական գործիչ, 2000-2001 և 2005-2013 թվականներին Նորվեգիայի վարչապետ, 2014 թվականի հոկտեմբերի 1-ից ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար։

Ենս Սթոլթենբերգ
բուկմոլ՝ Jens Stoltenberg
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 16, 1959(1959-03-16)[1][2][3][…] (65 տարեկան)
ԾննդավայրՕսլո, Նորվեգիա[3]
Քաղաքացիություն Նորվեգիա
Մայրենի լեզունորվեգերեն
ԿրթությունDepartment of Economics? (1987), Oslo Waldorf School?, Oslo Cathedral School? և Օսլոյի համալսարան
Գիտական աստիճանCand.oecon.?[4] (1987)
Մասնագիտությունտնտեսագետ, քաղաքական գործիչ և պետական գործիչ
ԱշխատավայրՆԱՏՕ
ԱմուսինԻնգրիդ Շուլերուդ[5]
Ծնողներհայր՝ Թորվալդ Սթոլթենբերգ[3], մայր՝ Կարին Սթոլթենբերգ[3]
Զբաղեցրած պաշտոններՆորվեգիայի ֆինանսների նախարար, Նորվեգիայի վարչապետ, Նորվեգիայի վարչապետ, Նորվեգիայի խորհրդարանի անդամ, ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար, Նորվեգիայի նավթի և էներգետիկայի նախարար, Նորվեգիայի պառլամենտի փոխանդամ, Նորվեգիայի խորհրդարանի անդամ, Նորվեգիայի խորհրդարանի անդամ, Նորվեգիայի խորհրդարանի անդամ, Նորվեգիայի խորհրդարանի անդամ, Նորվեգիայի խորհրդարանի անդամ, Նորվեգիայի խորհրդարանի անդամ, State Secretary? և կուսակցության առաջնորդ
ԿուսակցությունՆորվեգական բանվորական կուսակցություն[3]
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունNorwegian Civil Service Union?[14] և Աշխատավորների երիտասարդական լիգա
ԵրեխաներCatharina Stoltenberg?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Jens Stoltenberg Վիքիպահեստում

Վաղ տարիներ խմբագրել

Ծագում է Նորվեգիայում հայտնի քաղաքական ընտանիքից։ Նրա հայրը` Թուրվալդ Ստոլտենբերգը զբաղեցրել է Նորվեգիայի Արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը։ Վաղ մանկության տարիներին (1960—1963) ապրել է Հարավսլավիայում, որտեղ նրա հայրը դեսպան էր։ Ավագ քույր Կամիլլայի ազդեցությամբ, որն այն ժամանակ «Կարմիր երիտասարդության» (Մարքս-Լենինի կոմունիստական բանվորական կուսակցության կազմակերպություններից) ակտիվիստներից էր, մասնակցել է ԱՄՆ-ի Վիետնամի հետ պատերազմելու դեմ ուղղված ցույցերին։ Սովորել է Օսլոյի Վալդորֆյան (Rudolf-Steiner-Schule) դպրոցում և եկեղեցական դպրոցում (Katedralskole)[15]:

Քաղաքական կարիերա խմբագրել

Իր կարիերան սկսել է որպես լրագրող ժամանակի ազդեցիկ թերթում` «Arbeiderbladet», որը հանդիսանում էր նորվեգական ձախերի պաշտոնական խոսափողը։ 1985-1989 թվականներին գլխավորել է Նորվեգիայի բանվորական կուսակցության երիտասարդական թևը։ 1993-1196 թվականներին Գրու Հարլեմ Բրունթլանի ղեկավարության կազմում զբաղեցրել է Էներգետիակայի և առևտրի նախարարի պաշտոնը։

2000 թվականի մարտին ղեկավարել է երկրի կառավարությունը։ 2001 թվականի սեպտեմբերի 10-ին հերթական պառլամենտական ընտրություններում Նորվեգական բանվորական կուսակցությունը իր ամբողջ պատմության մեջ ստացել է ամենավատ արդյունքը` հավաքելով ընտրողների ձայների միայն 24 տոկոսը։

Ներքին կուսակցական ճգնաժամի պայմաններում փոխարինել է Տուրբյորն Յագլանդին կուսակցության ներկայացուցչի պաշտոնում և 2002 թվականին ղեկավարել Նորվեգիայի բանվորական կուսակցությունը։ Կարողացել է պառլամենտական ընտրություններում կուսակցության համար հաղթանակ ապահովել։ 2005 թվականի սեպտեմբերի 12-ի պառլամենտական ընտրությունների արդյունքներով կուսակցությունը կարողացավ կոալիցիա ձևավորել կենտրոնամետների և Սոցիալիստական ձախ կուսակցության հետ։ 2005 թվականի հոկտեմբերի 17-ին կառավարությունը Ենս Սթոլթենբերգի ղեկավարությամբ անցավ աշխատանքի։

2009 թվականի սեպտեմբերի 13-ի պառլամենտական ընտրությունների արդյունքով Նորվեգիայի բանվորական կուսակցությունը իր հետ կոալիցիա կազմած համախոհների հետ կարողացավ պառլամենտում նշանակալի տեղ ապահովել, որը Ենս Սթոլթենբերգին հնարավորություն տվեց կրկին լինել վարչապետ[16]։ 2009 թվականի հոկտեմբերի 20-ին Ենս Սթոլթենբերգը ներկայացրեց երկրի նախարարների նոր կազմը։ Նոր կառավարության գլխավոր տարբերությունը նախկինից գենդերային հավասարության ապահովումն էր. նախարարների կազմում էին 10 տղամարդ և 10 կին[17]։

ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար խմբագրել

 
Երկրների ղեկավարությունների հանդիպմանը` նվիրված նոր հազարամյակի սկզբին, Նյու Յորք, 2000

2014 թվականի մարտի 28-ին ՆԱՏՕ-ի խորհուրդը Սթոլթենբերգին նշանակեց ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար, որտեղ նա փոխարինեց Անդերս Ռասմուսենին (պաշտոնը ստանձնելու էր 2014 թվականի հոկտեմբերի 1-ից)[18]։ Սթոլթենբերգը առաջին նորվեգացին էր այդ պաշտոնում։ Նրա առաջխաղացման նախաձեռնությունը Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելինն էր։ Թեկնածու դնելուց առաջ Մերկելը ստացել էր ԱՄՆ-ի և Անգլիայի հովանավորությունը, այնուհետև նաև ալյանսի այլ անդամների[19]։ 2014 թվականի հոկտեմբերի 1-ին նա սկսեց աշխատանքը[20]։

Ռուսաստանի հանդեպ դիրքորոշում խմբագրել

Մեկնաբանների կարծիքով, Սթոլթենբերգի այդ պաշտոնում աշխատանքի կարևոր ուղղությունը ՆԱՏՕ-ի քաղաքական հարաբերություններն էին Ռուսաստանի հետ նախագահ Պուտինի օրոք[21]։

Սթոլթենբերգը խիստ քննադատում էր Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականությունը դեռևս մինչև պաշտոնի ստանձնումը։ Այսպես, 2014 թվականի մարտի 25-ին Նորվեգիայի բանվորական կուսակցության համագումարում իր խոսքում նա հայտարարեց, որ Ռուսաստանը խանգարում է Եվրոպայի անվտանգությանն ու կայունությանը[22]։

ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար ընտրվելուց հետո Սթոլթենբերգը ընդգծեց ալյանսի զինվորական ուժի ամրապնդման անհրաժեշտությունը, ներառելով միջուկային զենք, Ռուսաստանի կողմից միջազգային օրենքների խախտման և ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների հարաբերություններում սպառնալիքի կասեցման համար[23]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. ↑ 2,0 2,1 Albert M. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 https://www.stortinget.no/no/Representanter-og-komiteer/Representantene/Representantfordeling/Representant/?perid=JES&tab=Biography
  4. ↑ https://www.stortinget.no/no/Representanter-og-komiteer/Representantene/Representant/?perid=JES
  5. ↑ ANDERSEN M. A., SKARVØY L. J. Stoltenberg vil ikke vurdere om forloveren må gå — VG, 2012.
  6. ↑ https://peergynt.no/gallery/arets-peer-gynt/
  7. ↑ http://www.europeiskungdom.no/omoss/arets-europeer/
  8. ↑ https://krogerup.dk/om-krogerup/hal-koch-prisen/
  9. ↑ http://www.kongehuset.no/binfil/download2.php?tid=133159
  10. ↑ https://www.nrk.no/nyheter/jens-stoltenberg-far-sonstebyprisen-1.16217002
  11. ↑ https://www.president.gov.ua/documents/5562023-48201
  12. ↑ https://www.forsvaretsforum.no/nato-pris-tyskland/stoltenberg-fikk-kissinger-pris/352474
  13. ↑ https://www.vg.no/nyheter/innenriks/i/8Jy7v2/jens-stoltenberg-er-aarets-navn
  14. ↑ Johnsen A. B., Røsvik E., Fjellanger R. Jens Stoltenberg vil fortsatt være LO-medlem — 2022.
  15. ↑ «„Stoltenberg beste Wahl, die ich mir vorstellen kann" -...». bundeswehr-journal (գերմաներեն). 2014 թ․ ապրիլի 1. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  16. ↑ Mitte-Links-Regierung bleibt wohl im Amt(գերմ.)
  17. ↑ Норвежский король утвердил новое правительство
  18. ↑ «Appointment of Secretary General designate». North Atlantic Treaty Organization. 2014 թ․ մարտի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 28-ին.
  19. ↑ «Stoltenberg skal lære seg fransk» [Stoltenberg will learn French]. Aftenposten (նորվեգերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  20. ↑ «Генсеком НАТО назначен бывший премьер Норвегии Йенс Столтенберг». ИТАР-ТАСС. Վերցված է 28 марта, 2014-ին.
  21. ↑ James Kanter (2014 թ․ մարտի 28). «Norwegian to Lead NATO as It Is Poised for Bigger Role». Նյու Յորք Թայմս. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  22. ↑ Lars Molteberg Glomnes (2014 թ․ մարտի 25). «Stoltenberg med hard Russland-kritikk» [Stoltenberg was met with fierce criticism from Russia]. Aftenposten (նորվեգերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  23. ↑ Tron Strand, Anders Haga; Kjersti Kvile, Lars Kvamme (2014 թ․ մարտի 28). «Stoltenberg frykter russiske raketter» [Stoltenberg fears of Russian missiles]. Bergens Tidende (նորվեգերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ենս_Սթոլթենբերգ&oldid=9515744» էջից