Դորիան Գրեյի դիմանկարը (ֆիլմ, 1945)

Դորիան Գրեյի դիմանկարը; անգլ.՝ The Picture of Dorian Gray
Երկիր	ԱՄՆ
Ժանր	սարսափ ֆիլմ, ֆենթեզի ֆիլմ, դրամա, զգեստավորված դրամա և վեպի էկրանավորում
Թեմա	գերբնական, Հեդոնիզմ, մեղքի հույզ, ճակատագիր և Դաժանություն
Հիմք	Դորիան Գրեյի դիմանկարը
Թվական	մարտի 1, 1945
Լեզու	անգլերեն
Ռեժիսոր	Ալբերտ Լևին
Պրոդյուսեր	Պանդրո Ս․ Բերման
Սցենարի հեղինակ	Ալբերտ Լևին
Դերակատարներ	Ջորջ Սանդերս, Հարդ Հեթֆիլդ, Դոննա Ռիդ, Անժելա Լենսբերի, Փիթեր Լոֆորդ, Մերի Ֆորբս, Սեդրիք Հարդվիք, Ռիչարդ Ֆրեյզեր, Դուգ Ուոլթոն, Ռեջինալդ Օուեն և Դուգլաս Ուոլթոն
Օպերատոր	Հարի Սթրադլինգ ավագ
Երաժշտություն	Հերբերտ Սթոթհարթ
Մոնտաժ	Ֆերիս Ուեբստեր
Պատմվածքի վայր	Լոնդոն
Կինոընկերություն	Մետրո Գոլդվին Մայեր
Տևողություն	110 րոպե
	The Picture of Dorian Gray (film) Վիքիպահեստում

«Դորիան Գրեյի դիմանկարը» (անգլ.՝ The Picture Of Dorian Gray), ռեժիսոր Ալբերտ Լևինի կինոֆիլմը, թողարկվել է 1945 թվականին։ Օսկար Ուայլդի համանուն վեպի էկրանավորումը։

1945 թվականի համար սև-սպիտակ ֆիլմում լավագույն օպերատորական աշխատանքի համար «Օսկար» մրցանակ Հարի Ստրեդլինգ ավագին։

Սյուժե խմբագրել

Լորդ Հենրի Ուոթոնը, որն իրեն նվիրել է «ոչ մի բանի մեծ գիտությանը» և զվարճանում է ուրիշների զգացմունքներին հետևելու համար, գալիս է իր ընկերոջ՝ նկարիչ Բեզիլ Հոլուորդի մոտ։ Ի հեճուկս արգելքի՝ Հենրին ներխուժում է արվեստանոց, որտեղ Բեզիլին գտնում է գեղեցիկ պատանու դիմանկարի վրա աշխատելիս։ Տերը հիացած էր։ Նա այդ նկարը ճանաչում է Բեզիլի լավագույն աշխատանքով և խորհուրդ է տալիս նրան ուղարկել ցուցահանդես։ Նա հրաժարվում է՝ նկատի ունենալով, որ չափից շատ է իրեն դրել այդ նկարի մեջ։ Խոսակցության ընթացքում Հենրին կարողանում է ընկերոջից իմանալ նրա անունը, որի հետ տերը ծանոթանում է անմիջապես, և հմայիչ Դորիան Գրեյը խնդրում է նրան մնալ զրույցի ժամանակ։

Դիմանկարն ավարտված էր։ Հայտնվում է Բեզիլի զարմուհին՝ Գլեդիսը, իր անվան առաջին տառը դնում է քեռու ստորագրությամբ նկարում։ Լորդ Հենրիի սադրիչ հարցին, թե «ով է նրան ավելի դուր գալիս, Դորիանը կամ նրա դիմանկարը», Գլեդիսը ընտրում է Դորիանին՝ նկատելով, որ Դորիանը երբեք չի ծերանա։

Նայելով դիմանկարին՝ Դորիանը ցանկություն է հայտնում, որ դիմանկարն իր փոխարեն ծերանա։ Այս գեղեցիկ մարդը պատրաստ է նույնիսկ հոգին տալ։ Բեզիլը խորհուրդ է տալիս Դորիանին ավելի զգույշ արտահայտել նման ցանկությունները կատվի արձանիկի ներկայությամբ (Եգիպտոսի յոթանասուն երեք աստվածություններից մեկի պատկերը, որը կարող է կատարել ցանկությունները)։

«Երկու կրիա» վարիետում Դորիանը ծանոթանում է երգչուհի Սիբիլա Վեյնին (նրա թագի համարը՝ «Փոքրիկ դեղին թռչուն»), իսկ որոշ ժամանակ անց ցանկություն է հայտնում ամուսնանալ նրա հետ։ Հենրին խորհուրդ է տալիս ստուգել հարսնացուի բարոյականությունը. հրավիրել իր տուն և փորձել հրապուրել, իսկ հաջողված փորձից հետո առավոտյան նրան գրում է հիասթափության լի մի նամակ, որում հայտնում է խզման և հեռանալու մասին։

Հիասթափվելով իր առաջին սիրուց՝ Դորիանը որոշում է մի փոքր շեղվել և հերթական զբոսանքի է մեկնում Լոնդոնի ոչ առավել պատկառելի շրջաններում։ Վերադառնալով նկատում է, որ դիմանկարը փոխվել է, դեմքի արտահայտությունը դարձել է չար։ Դորիանը դա ընդունում է որպես երևակայության խաղ, բայց հաջորդ օրը հասկանում է, որ փոփոխությունն իսկապես տեղի է ունեցել։ Նա հասկանում է, որ անզգույշ արտահայտած ցանկությունն իրականացել է։ Դիմանկարը դառնում է իր հոգու հայելին։ Դորիանը որոշում է այլևս չտրամադրել կշտամբանքների առիթին, մտադիր է հաշտվել Սիբիլայի հետ և ներողություն խնդրելու նամակ է գրում նրան։ Նրան ընդհատում է լորդ Հենրիի հայտնվելը Սիբիլայի ինքնասպանության հաղորդագրությամբ։

Հաջորդ օրը Դորիանը այցելում է Բեզիլին։ Նկարիչը զարմացած է, որ Դորիանը օպերա է այցելել այն ժամանակ, երբ նրա սիրեցյալը մահացած էր պառկած։ Դորիանը հակադարձում է, թե իսկապես տառապել է, բայց, որպես ուժեղ անձնավորություն, արագ հաղթահարել է իր զգացմունքները։ Հեռանալուց առաջ նկարիչը ցանկանում է նայել դիմանկարին, բայց բախվում է Դորիանի սկզբունքային արգելքին, իսկ Բեզիլի հեռանալուց հետո էլ նրան վերևում գտնվող հին դասասենյակ է տեղափոխում։ Կտավի տեղափոխման հետ մեկտեղ թարմացվում է նաև ծառաների կազմը. հեռացվել էին հները, վարձվել նորերը։

Քսան տարի է անցել։ Դորիան դեռ մնում է երիտասարդ և գեղեցիկ։ Քաղաքում նրա մասին լուրեր էին պտտվում, շատերը դադարեցին խոսել նրա հետ։ Եվ նա, իր հերթին, սիրահարվեց Գլեդիսին, որը աղջկանից վերածվեց գեղեցիկ երիտասարդ կնոջ։ Բեզիլին դուր չեկավ Դորիանի քրոջ անպարտությունը, բայց նա չցանկացավ որևէ բան լսել։

Մի օր, ուշ վերադառնալով ակումբից, Դորիանը դիմավորում է Բեզիլին, ով Փարիզ մեկնելուց առաջ որոշել է լուրջ խոսել նրա հետ։ Բեզիլը թվարկում է Դորիանի հետ կապված լուրերը, իսկ երբ ցանկություն է առաջանում «տեսնել քո հոգին», Դորիանը բացում է նրա հայացքը թաքցված դիմանկարը։ Բազիլը սարսափած էր, բայց ճանաչում է նրա դիմանկարը։ Վախեցնելով, որ իր գաղտնիքը կարող է դուրս գալ սենյակից այն կողմ, Դորիանը դանակ է առնում և սպանում նկարչին։ Դիակը ոչնչացնելու համար Դորիանը շանտաժի միջոցով դիմել է ծանոթ քիմիկոս Ալան Քեմփբելի ծառայություններին։ Իսկ արդեն մի քանի օր անց Դորիանը առաջարկոություն է անում Գլեդիսին։

Հերթական հարձակումի մեջ ընկնելուց հետո Դորիանը հարձակվում է Ջեյմս Վեյնի՝ Սիբիլայի եղբոր վրա, ով փայփայել է վրեժի երազանքը այս բոլոր տարիներին։ Դորիան ին հաջողվում է համոզել նրան, որ նա դեռ շատ փոքր է, որպեսզի դառնա քրոջ մահվան պատճառը։ Վեյնը հավատում է նրան, սակայն անմիջապես նրան հայտնում են «սըր Տրիստանի» իրական տարիքը, իրական անունն ու հասցեն (այսպես էր կոչում Դորիան Սիբիլը՝ ի պատիվ սիրելի ասպետական վեպի հերոսի)։

Դորիանը մեկնել էր Սելբի, որտեղ հյուրերը հավաքվել էին նշելու նրա 38-ամյակը։ Որսը այդքան էլ հաջող չէր։ Երբ հյուրերից մեկը ցանկացել էր գնդակահարել նապաստակին, Դորիանն անսպասելիորեն պաշտպանել է կենդանուն։ Հյուրը, այնուամենայնիվ, կրակել էր, բայց ամբողջ վճարը բաժին է հասել սաղարթի տակ թաքնված մարդուն։ Սպանվածը Դորիանին հետապնդող Ջեյմս Վեյնն էր։

Դորիանը շտապ մեկնում է Լոնդոն՝ Գլեդիսին նամակ թողնելով նշանադրության դադարեցման մասին հայտարարությամբ, իսկ ճանապարհին հանդիպում է Դևիդ Սթոունի հետ, որը շտապում էր խզել ամուսնությունը Դորիան Գրեյի գաղտնի սենյակում սարսափելի մարդու դիմանկարի գտածոյի մասին հաղորդագրությամբ։

Դորիանը գաղտնի սենյակում նայում է այլանդակված դեմքով մարդու դիմանկարին։ Նա որոշում է ապրել արդար կյանքով, հեռանալ, իսկ չարաբաստիկ դիմանկարը ոչնչացնել։ Բայց հենց որ նա դանակ է մտցնում է նկարի մեջ, մահանում է հենց ինքը։ Դիմանկարը կրկին դառնում է հիասքանչ, իսկ Դորիանի դիակը՝ տգեղ։ Այդպես էլ նրան գտնում են լորդ Հենրին, Գլեդիսը և Դևիդը։

Դերերում խմբագրել

Ջորջ Սանդերս՝ լորդ Հենրի Ուոթոնը
Հերդ Հետֆիլդ՝ Դորիան Գրեյ
Դոննա Ռիդ՝ Գլեդիս Հոլուորդ
Անջելա Լենսբերի՝ Սիբիլ Վեյն
Փիթեր Լոուֆորդ՝ Դեյվիդ Սթոուն
Լոուել Գիլմոր՝ Բեզիլ Հոլուորդ
Ռիչարդ Ֆրայզեր՝ Ջեյմս Վեյն
Դուգլաս Ուոլթոն՝ Ալան Կեմպբել
Մորտոն Լոուրի՝ Ադրին Սինգլեթոն
Մայլզ Մանդեր՝ սըր Ռոբերտ Բենթլի
Լիդիա Բիլբրուկ՝ տիկին Վեյն
Մերի Ֆորբս՝ լեդի Ագատա
Ռոբերտ Գրեյգ՝ սըր Թոմաս
Բիլլի Բևան
Ռենի Կարսոն՝ երիտասարդ ֆրանսուհի
Լիլիան Բոնդ՝ Քեյ
Սեդրիկ Հարդվիկ՝ պամիչ
Գիբսոն Գոուլենդ՝ Գիբսոն
Ստյուարտ Հոլմս՝ որսորդ (ենթագրերի մեջ նշված չէ)
Անջելո Ռոսսիտո՝ մատուցող (ենթագրերի մեջ նշված չէ)
Սքելթոն Կնագս՝ մատուցող (ենթագրերի մեջ նշված չէ)

Նկարահանման խումբ խմբագրել

Սցենարի հեղինակ՝ Ալբերտ Լևին, Օսկար Ուայլդի համանուն վեպի հիման վրա
Ռեժիսոր՝ Ալբերտ Լևին
Օպերատոր՝ Հարրի Սթրեդլինգ
Նկարիչներ՝
- Սեդրիկ Գիբոնոս
- Հանս Փիթերս
Կոմպոզիտոր՝ Հերբերտ Սթոտհարթ
Մոնտաժ՝ Ֆերրիս Ուեբստեր
Պրոդյուսեր՝ Պանդրո Բերման

Մրցանակներ խմբագրել

Տաի	Մրցանակ	Արդյունք	Անվանակարգ	Հավակնորդ
1946	Օսկար	Առաջադրված	Բեմադրող նկարչի լավագույն աշխատանք	Ջոն Բոնար, Սեդրիկ Գիբոնոս, Հյու Հանթ, Հանս Փիթերս և Էդվին Ուիլս
		Առաջադրված	Օսկար երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհու համար	Անջելա Լենսբերի
		Հաղթանակ	Լավագույն օպերատորական աշխատանք	Հարրի Սթրեդլինգ
	Ոսկե գլոբուս	Հաղթանակ	Երկրորդ պլանի լավագույն կանանց դեր	Անջելա Լենսբերի
	Հյուգո	Հաղթանակ	Լավագույն բեմադրություն

Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 լավագույն դրական և բացասական հերոսներ՝
- Դորիան Գրեյ՝ ոճրագործ (անվանակարգ)

Փաստեր խմբագրել

Գրեյի փոխված դիմանկարը գրվել է 1943 թվականին Այվեն Օլբրայթի կողմից։
Ռուբայի Օմար Խայամը կարդում է երեք անգամ՝ սկզբում, ապա Դորիանը արտասանում է Ալան Քեմպլուին և եզրափակիչում

Ես իմ հոգին ուղարկեցի անտեսանելիի միջոցով` պարզելու, թե ինչ է մեզ սպասում հետագա կյանքի ընթացքում
Հոգին, վերադառնալով, պատասխանեց. «Իմացեք, ես և երկինք եմ, և դժոխք»

Ֆիլմում մեջբերվում Է Օսկար Ուայլդի «Սֆինքս» պոեմը (ճիշտ է կրճատ տարբերակով և կոչվում է բանաստեղծություն) և ցուցադրվում են Օդրի Բրեդսլիի «Սալոմե» նկարազարդումները։
Անջելա Լենսբերիի «Փոքրիկ դեղին թռչուն» երգը տարիներ անց կատարել է «Նա սպանություն է գրել» սերիալում։

Սյուժեի տարաձայնություններ վեպի հետ խմբագրել

Գրքում Դորիանի սիրելի Գետի Մերտոնը ոչ թե Բասիլի քույրն էր, այլ գյուղի մի աղջիկ, որն ապրում էր Սելբիի մերձակայքում։ Դորիան իրոք չի հրապուրել նրան, բայց միայն դրանից դիմանկարը չի փոխվել դեպի լավը։
Սիբիլան վեպում դրամատիկ դերասանուհի էր, այլ ոչ թե էստրադային երգչուհի։
Դորիանը վեպում Սիբիլին նետել է այն պատճառով, որ հիասթափվել է նրան որպես դերասանուհի, այլ ոչ թե այն պատճառով, որ նա հեշտությամբ թույլ է տվել իրեն գայթակղել։
Դորիանի դիակը գտել են նրա ծառաները։
Դեյվիդ Սթոուն անունով կերպար վեպում չկա։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դորիան Գրեյի դիմանկարը (ֆիլմ, 1945)» հոդվածին։

[_3cc720a4a2698ff3-1] ttp://www.allmovie.com/movie/the-picture-of-dorian-gray-v38093/awards

[_4c1ce62181a17343-2] ttp://www.priceminister.com/offer/buy/82541386/le-portrait-de-dorian-gray-collection-fnac-cinema-de-albert-lewin-dvd-zone-2.html

[_ca9f66dcbf27e8b5-3] ttp://www.streamingclic.com/le-portrait-de-dorian-gray-en-streaming,15197

[_b161a294fa43ef03-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 https://web.archive.org/web/20200728203105/https://www.bfi.org.uk/news-opinion/news-bfi/lists/10-great-films-set-victorian-london

[_f1accdeafe130533-5] ttps://web.archive.org/web/20120401135828/http://www.ropeofsilicon.com/movie/picture_of_dorian_gray/

[_9a3973da456b5803-6] ttp://www.filmaffinity.com/en/film877185.html

[_ab2a522c5ca0026f-7] ttp://www.cinematographers.nl/GreatDoPh/stradling.sr.htm

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Դորիան Գրեյի դիմանկարը անգլ.՝ The Picture of Dorian Gray

Երկիր	ԱՄՆ^[1]
Ժանր	սարսափ ֆիլմ, ֆենթեզի ֆիլմ, դրամա, զգեստավորված դրամա^[2]^[3] և վեպի էկրանավորում^[4]
Թեմա	գերբնական, Հեդոնիզմ^[4], մեղքի հույզ^[4], ճակատագիր^[4] և Դաժանություն^[4]
Հիմք	Դորիան Գրեյի դիմանկարը^[4]
Թվական	մարտի 1, 1945^[5]
Լեզու	անգլերեն
Ռեժիսոր	Ալբերտ Լևին
Պրոդյուսեր	Պանդրո Ս․ Բերման
Սցենարի հեղինակ	Ալբերտ Լևին
Դերակատարներ	Ջորջ Սանդերս, Հարդ Հեթֆիլդ, Դոննա Ռիդ, Անժելա Լենսբերի, Փիթեր Լոֆորդ, Մերի Ֆորբս, Սեդրիք Հարդվիք, Ռիչարդ Ֆրեյզեր, Դուգ Ուոլթոն, Ռեջինալդ Օուեն և Դուգլաս Ուոլթոն
Օպերատոր	Հարի Սթրադլինգ ավագ^[6]^[7]
Երաժշտություն	Հերբերտ Սթոթհարթ
Մոնտաժ	Ֆերիս Ուեբստեր
Պատմվածքի վայր	Լոնդոն^[4]
Կինոընկերություն	Մետրո Գոլդվին Մայեր
Տևողություն	110 րոպե
The Picture of Dorian Gray (film) Վիքիպահեստում