Դանիայի ազգային պատկերասրահ

Դանիայի ազգային պատկերասրահ
Տեսակ	պատկերասրահ
Երկիր	Դանիա
Տեղագրություն	Կոպենհագեն
Կազմված է	The Royal Collection of Graphic Art? և Royal Cast Collection?
Հասցե	Sølvgade 48-50, 1307 København K1307Sølvgade? (48-50)
Հիմնադրվել է	1896
Այցելուներ	451 195 մարդ (2015)
Տնօրեն	Mikkel Bogh?
Կայք	smk.dk(դան.) և smk.dk/en(անգլ.)

Դանիայի ազգային պատկերասրահ (դան․՝ Statens Museum for Kunst, SMK), ազգային պատկերասրահ Դանիայում, գտնվում է Կոպենհագենի կենտրոնում^[3]։

Թանգարանը հավաքում, գրանցում, պահպանում, հետազոտում և ուսումնասիրում է 14-րդ դարից մինչև մեր օրեր դանիական, ինչպես նաև օտարերկրյա արվեստի նմուշները։

ՊատմությունԽմբագրել

Դանիայի ազգային պատկերասրահի հավաքածուի հենքը եղել է դանիական միապետերի արվեստի պալատը (դան․՝ Kunstkammeret): Երբ գերմանացի Գերհարդ Մորելը 1750 թվականին դարձավ Ֆրեդերիկ V-ի Արվեստի պալատի պահապանը, նա թագավորին առաջարկեց ստեղծել նկարների առանձին հավաքածու։ Համոզված լինելու համար, որ իր հավաքածուն չի զիջում այլ թագավորական ընտանիքների և տեղական կոմսերի հավաքածուներին, թագավորը գնեց բազում իտալական, հոլանդական և գերմանական նկարներ։ Հավաքածուն համալրվեց նաև ֆլամանդական և հոլանդական արվեստի լավագույն նմուշներով։ Մորելի օրոք ձեռք բերվեց Անդրեա Մանտենյայի «Քրիստոսը որպես տառապանքի փրկիչ» կտավը։ Թագավորական արվեստի պատկերասրահը (Det Kongelige Billedgalleri) մինչև 1884 թվականը գտնվել է Քրիստիանսբորգ պալատում^[4], մինչև 1896 թվականին թանգարանի բացմամբ ունեցավ նոր շենք^[5]։

Այդ ժամանակից ի վեր մի շարք մեծ գնումներ արվեցին։ XIX դարում գերիշխում էր դանիացի արվեստագետների գործերը, ուստի թանգարանն ունի Դանիայի ոսկե դարաշրջանի անզուգական հավաքածու։ Երկրում ստեղծվում էին բարձր գեղարվեստական որակի գործեր, և 1754 թվականին ստեղծվեց Դանիայի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիան։

Հին և նոր շենքերի հանդիպում

Վերջին տարիներին հավաքածուն համալրվել է նվիրատվություններով և երկարաժամկետ փոխառություններով։ 1928 թվականին թանգարանին է նվիրաբերվել Յոհանես Թամփսի վաղ ֆրանսիացի ժամանակակից նկարիչների կտավների հավաքածուն, որին հաջորդել է ֆրանսիական ավանդույթով քանդակների ու կտավների գնումը^[6]։

ՃարտարապետությունԽմբագրել

Թանգարանի նախնական շենքը նախագծել է դանիացի ճարտարապետ Վիլհելմ Դահլերուպը և Գ. Ե. Ու. Մյոլերը։ Շենքը կառուցվել է 1889-1896 թվականներին Իտալական Վերածննդի ճարտարապետական ոճով^[7]։

Թանգարանի հետևի մասի ժամանակակից նոր ընդլայնումը նախագծել է ճարտարապետ Աննա Մարիա Ինդրիոն և Arkitektfirmaet C. F. Møller ճարտարապետական ընկերությունից Մադս Մյոլլերը։ 1998 թվականին թանգարանն ընդլայնվեց և այնտեղ տեղավորվեց ժամանակակից արվեստի հավաքածուն։ Երկու շինությունները միմյանց կապված են «Քանդակների փողոց» ապակեպատ ճեմուղով և թատրոնով^[8]։

ՀավաքածուԽմբագրել

Հռոմեական օստերիայում, Կարլ Հենրիխ Բլոխ, 1866

Թանգարանի հավաքածուն կազմում է գրեթե 9000 նկար և քանդակ, ինչպես նաև 240000 արվեստի գործեր թղթի վրա, հնագույն ժամանակների, միջին դարերի և Վերածննդի դարաշրջանի ավելի քան 2600 գիպսե ֆիգուրներ։ Թանգարանի հիմնական հավաքածուի գերակշիռ մասը Դանիայի թագավորների պալատների արվեստի գործերն են։

Հավաքածուում ներառված են՝

Եվրոպական արվեստ 1300-1800 թվականներ
Դանիական և սկանդինավյան արվեստ 1750-1900 թվականներ
Ֆրանսիական արվեստ 1900-1930 թվականներ
Դանիական և միջազգային արվեստ 1900 թվականից հետո
Գրաֆիկական արվեստի թագավորական հավաքածու
Թագավորական գիպսե հավաքածու

ՊատկերասրահԽմբագրել

Անհայտ իսպանացի նկարիչ, Սուրբ Միքայելն ու վիշապը
Դոնատո Բրամանտե, «Սուրբ Քրիստոֆերը», 1490
Լուկաս Կրանախ Ավագ (1472-1553), «Խաչելություն»
Ալբրեխտ Դյուրեր, «Միաեղջյուրի հափշտակում», 1516
Լուկաս Կրանախ Ավագ, «Փարիզի դատավճիռ», 1527
Ուիլհելմ Համերսհեյ, «Սուրբ Աննա փողոցից երևացող ասիական ընկերության շենքերը», 1902
Հերալդ Սլոթ Մյոլլեր, «Դանիական բնանկար», 1891
Ուիլհելմ Համերսհեյ, «Արտեմիս», 1893-1894
Լուկաս Կրանախ Ավագ, «Վեներան ու կուպիդոնը. մեղրի գող», 1530
Դիեգո Վելասկես, «Իզաբելլա Բուրբոն», 1630
Լորենցո Բերնինի, Կամիլա Բարբադորի կիսանդրին, 1619
Ամեդեո Մոդիլիանի, «Ալիս», 1915,