Վիքիպեդիա

Դոնատո Բրամանտե

Դոնատո Բրամանտե (իտալ.՝ Donato "Donnino" di Angelo di Pascuccio, 1444[1][2][3][4][5][6][7][8], Ֆերմինիանո, Պեզարո է Ուրբինո, Մարկե, Իտալիա - ապրիլի 11, 1514[1], Հռոմ, Պապական մարզ)[9], իտալացի ճարտարապետ, նկարիչ։ Ծնվելիս նրան տրվել է Դոնատո դե Պասկուչիո դ'Անտոնիո անունը[10]։ Հայտնի է նաև Բրամանտե Լաձարի անունով։ Նա Միլան ներմուծեց վերածննդի ճարտարապետության ոճը, իսկ Հռոմ՝ բարձր վերածննդի ճարտարապետության ոճը։ Դոնատո Բրամանտեի նախագծերի հիման վրա է կառուցվել Արևմուտքի քրիստոնյաների գլխավոր տաճարը՝ Սուրբ Պետրոսի բազիլիկը Վատիկանում (այդ գործում որոշակի ավանդ է ներդրել նաև իտալացի մեծահամբավ քանդակագործ, նկարիչ, ճարտարապետ Միքելանջելոն)։ Հռոմում Բրամանտեի կառուցած Սան Պիետրո ին Մոնտորիոն համարվում է բարձր վերածննդի սկիզբը։ Այդ սրբավայրը Հռոմի Հուլիոս Երկրորդ պապի պատվերով նա կառուցել է այն վայրում, որտեղ, ըստ ավանդության, խաչված է եղել Պետրոս առաքյալը։

Դոնատո Բրամանտե
իտալ.՝ Donato Bramante
Donato Bramante.jpg
Ծնվել է1444[1][2][3][4][5][6][7][8]
ԾննդավայրՖերմինիանո, Պեզարո է Ուրբինո, Մարկե, Իտալիա
Մահացել էապրիլի 11, 1514[1]
Վախճանի վայրՀռոմ, Պապական մարզ
Ոճ(եր)Բարձր վերածնունդ
Ուշագրավ աշխատանքներSanta Maria Nuova (Abbiategrasso)? և Սան Սատիրո
Donato Bramante Վիքիպահեստում

ԿյանքԽմբագրել

ՈւրբինոԽմբագրել

Դոնատո Բրամանտեն ծնվել է Իտալիայի Ֆերմինիանո կոմունայում՝ Ուրբինոյի մոտ։ Պատանեկություննու վաղ երիտասարդությունն անց է կացրել Ուրբինոյում, որտեղ էլ սկսել է իր կարիերան որպես նկարիչ՝ կրելով Պիերո դելլա Ֆրանչեսկայի և Լուչիանո Լաուրանայի ազդեցությունը: Ուրբինոյում 1467 թվականին Լուչիանո Լաուրանան Դուկալե պալատին ավելացրել է կամարաշար և որոշ վերածննդյան տարրեր Ֆեդերիկո դա Մոնտեֆելտրոյի դուքսական պալատին (ենթադրվում է, որ Դոնատոն ևս մասնակցել է այդ աշխատանքներին)։ Բրամանտեի ճարտարապետական հմտությունները գերազանցել են նկարչականին։ Նրան հայտնի էին նկարիչներ Մելոցո դե Ֆորլին և Պիեռա Դելլա Ֆրանչեսկան, ովքեր հետաքրքրված էին հեռանկարի կանոններով և իտալացի նկարիչ Անդրեա Մանտենյայի նկարների պատրանքային առանձնահատկություններով։

ՄիլանԽմբագրել

Մոտ 1474 թվականին Դոնատո Բրամանտեն տեղափոխվել է Միլան՝ գոթական ճարտարապետության ավանդույթներ ունեցող քաղաք: Միլանում Բրամանտեն կառուցել է եկեղեցիներ անտիկ ճարտարապետության ոճով: Միլանի դուքսը՝ Լյուդովիկո Սֆորցան սկսած 1476 թվականից, նրան դարձրել է իր ճարտարապետը: Նրա պատվերով Բրամանտեն ավարտել է Սան Սատիրոյի կառուցումը (1482–1486 թվականներ): Եկեցեցում կա ավանդատուն: Դոնատո Բրամանտեն Միլանում կառուցել է նաև Սանտա Մարիա դելլա Գրացիե եկեղեցին (1492–1498 թվականներ): Վաղ գործերը ներառում են Միլանի Սուրբ Ամբրոջիո վանքը, Պավիայի և Լենյանոյի մի շարք շինություններ:

ՀռոմԽմբագրել

1499 թվականին Դոնատո Բրամանտեն Հռոմում էր: Այնտեղ նա ճանաչվեց Հռոմի Պապ Հուլիոս II-ի կողմից: Արագոնի Ֆերդինանդի և Կաստիլիայի թագուհի Իզաբելլա I-ի կամ հնարավոր է Հռոմի Պապ Հուլիոս II-ի համար, Բրամանտեն նախագծել է ներդաշնակ շենքերից մեկը, վերածննդի ճարտարապետության ոճով՝ Սան Պիետրո ին Մոնտորիո եկեղեցին, որը տեղակայված է Յանիկուլում բլրի լանջին: 1503 թվականի նոյեմբերին Հուլիոս II-ը պատվիրեց Բրամանտեին կառուցել Սուրբ Պետրոսի տաճարը:

ԱշխատանքներԽմբագրել

Նրա աշխատանքներից են․

  • Սան Սատիրո՝ ճարտարապետական հուշարձան Միլանում, որը կառուցվել է 1482-1486 թվականներին
  • Սանտա Մարիա դելլա Գրացիե՝ եկեղեցի և Դոմինիկյան վանական համալիր Միլանում, որը կառուցվել է 1492–1498 թվականներին
  • Սան Պիետրո ին Մոնտորիո՝ եկեղեցի Հռոմում, որը կառուցվել է 1502 թվականին
  • Սանտա Մարիա դելա Պաչե՝ եկեղեցի Հռոմում, որը կառուցվել է 1504 թվականին
  • Սուրբ Պետրոսի տաճար

Տես նաևԽմբագրել

ԳրականությունԽմբագրել

  • Бартенев И. А. Зодчие итальянского Возрождения. — М., 1965.
  • «Браманте»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907 
  • Всеобщая история архитектуры. — Том 5. — М., 1967.
  • Arnaldo Bruschi, Bramante architetto, Roma-Bari, 1969.
  • Arnaldo Bruschi, Bramante, Laterza, 1973.
  • Bramante milanese e l'architettura del Rinascimento lombardo , atti del seminario di studi a cura di Christoph L. Frommel; Luisa Giordano; Richard Schofield, Padova 2005
  • E. H. Gombrich, Norma e forma. Studi sull'arte del Rinascimento, Torino, 1964
  • Stefania Buganza, Qualche considerazione sui primordi di Bramante in Lombardia in "Nuovi Studi" 11, 2005.
  • Horst Bredekamp, "La fabbrica di San Pietro. Il principio della distruzione pruduttiva", Torino, Einaudi, 2005
  • Giorgio Vasari, Le vite de' più eccellenti pittori, scultori e architettori (1550)/Bramante da Urbino
  • Simone Ferrari-Alberto Cottino, Forestieri a Milano. Riflessioni su Bramante e Leonardo alla corte di Ludovico il Moro, Busto Arsizio, Nomos, 2013.

ՊատկերասրահԽմբագրել

  • Սանտա Մարիա դելա Գրացիե եկեղեցին Միլանում(1495-1497).

  • Միլանի Սան Սատիրո տաճարի խորանը

  • Սանտա Մարիա դելա Գրացիե եկեղեցու խորանը

  • Սանտա Մարիա դելլա Պաչե

  • Սան Պիետրո ին Մոնտորիոյի գավիթը /Հռոմ/

  • Ռոկավերանո

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 AA.VV. Dizionario Biografico degli Italiani — 1960.
  2. ↑ 2,0 2,1 Donato Bramante
  3. ↑ 3,0 3,1 Donato Bramante
  4. ↑ 4,0 4,1 Kunstindeks Danmark
  5. ↑ 5,0 5,1 Store norske leksikon — 1978.
  6. ↑ 6,0 6,1 RKDartists
  7. ↑ 7,0 7,1 Art Renewal Center — 2000.
  8. ↑ 8,0 8,1 AGORHA
  9. ↑ Davies Paul, Hemsoll David (1996)։ «Bramante, Donato»։ in Turner Jane։ The Dictionary of Art IV։ New York: Grove։ էջեր 642–653։ ISBN 9781884446009։ (subscription required (help)) 
  10. ↑ Forsyth Joseph (2001)։ Remarks on Antiquities, Arts, and Letters During an Excursion in Italy, in the Years 1802 and 1803։ University of Delaware Press։ էջ 289 

Արտաքին հղումներԽմբագրել

 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դոնատո_Բրամանտե&oldid=6138177» էջից