Բասկեր (բասկ.՝ euskaldunak, իսպ.՝ vascos, ֆր.՝ basques)՝ ազգություն, որը բնակվում է բասկյան հողերում՝ Իսպանիայի հյուսիսային և Ֆրանսիայի հարավարևմտյան մասում։ Հնդեվրոպական լեզվախմբի լեզվով չխոսող միակ արևմտաեվրոպական ազգն է։

Բասկեր
Ընդհանուր քանակ

4-5 միլիոն

Բնակեցում
Իսպանիա Իսպանիա 2.359.400 [1]
      Բասկերի երկիր Բասկերի երկիր 1.850.500 [1]
      Նավառա 508.900 [1]
Ֆրանսիա Ֆրանսիա 230.200 [1]
Արգենտինա Արգենտինա 3.500.000 [2][3]
Չիլի Չիլի 1.300.000-2.600.000 [4][5][6]

[7][8]

Կուբա Կուբա 1.500.000 [9]
Կոլումբիա Կոլումբիա 60.000 [10]
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 35.000-57.793
Ուրուգվայ Ուրուգվայ 102.200
Կոստա Ռիկա Կոստա Ռիկա 9.800 [11]
Վենեսուելա Վենեսուելա 5.500 [12]
Լեզու(ներ)
Բասկերեն, Իսպաներեն, Ֆրանսերեն և այլն
Հավատք(ներ)
Հիմնականում Կաթոլիկություն
Բարեկամական էթնիկ խմբեր
իսպանացիներ
Բասկերի թվաքանակը ըստ երկրների

Մարդաբանակ գծեր

խմբագրել
 
Բասկ պարը
 
Բասկ հագուստ

Ծագում

խմբագրել

Բասկ ժողովրդի ծագման վերաբերյալ գոյություն ունի մի քանի տեսակետ։ Սակայն ամենա հավանականը, որ նրանք հին որսորդների և հավաքողների ժառանգներն են։ պատմական վկայություններ, լեզվական և տեղանունային ընդհանրություններ։

Ինքնանվանում

խմբագրել

Անգլերեն (Basque) բառը ծագում է ֆրանսերեն (Bascue) բառից, որը, իր հերթին, գալիս է գասկոներեն (Basco) բառից, որը կապված է իսպաներեն (Vasco) բառի հետ, իսկ վերջինս՝ լատիներեն (Vascō) բառից է ծագում։

Բասկերի ինքնության հիմնական նշանը հանդիսանում է նրանց լեզուն՝ բասկերենը (Euskara), որը այսօր խոսում է տարածաշրջանի բնակչության 25%-30%-ը[13]: Լեզվի մշակութային նշանակությունը երևում է նրանում, որ բասկերն իրենց անվանում են «եուսկալդուն» (Euskaldun), իսկ իրենց երկիրը՝ «Եուսկալ Հերիա» (Euskal Herria), ինչը բառացիորեն նշանակում է «բասկերեն խոսող» և «Բասկերի լեզվի երկիր»: Լեզուն դարձել է քաղաքական խնդիր՝ կապված իսպանական և ֆրանսիական իշխանությունների՝ նրա կիրառումը սահմանափակելու պատմական կամ ներկայիս քաղաքականությունների հետ։ Մեկուսացված լեզու որը տարբերվում է մյուս եվրոպական լեզուներից, որոնց մեծ մասը պատկանում է հնդեվրոպական լեզվական ընտանիքին:

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 IV. Inkesta Soziolinguistikoa Gobierno Vasco, Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco 2008, ISBN 978-84-457-2775-1
  2. «::: Euskonews & Media ::: Kosmopolita ::: Los nuevos vascos (I de II)». Euskonews.com. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  3. «La inmigración vasca en la Argentina». Juandegaray.org.ar. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  4. Mikel Soro (1997 թ․ դեկտեմբերի 1). «Diariovasco». Diariovasco. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  5. «entrevista al Presidente de la Cámara vasca». Deia.com. 2008 թ․ մայիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  6. vascos Ainara Madariaga: Autora del estudio "Imaginarios vascos desde Chile La construcción de imaginarios vascos en Chile durante el siglo XX".
  7. «Basques au Chili». Euskonews.com. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  8. Contacto Interlingüístico e intercultural en el mundo hispano. Instituto valenciano de lenguas y culturas, University of Valencia, citation: "Un 20% de la población chilena tiene su origen en el País Vasco".
  9. «Vascos en Cuba» (PDF). Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  10. «Vascos en Colombia». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  11. Joshua Project. «Ethnic groups - Costa Rica». Joshuaproject.net. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  12. Joshua Project. «Ethnic groups - Venezuela». Joshuaproject.net. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  13. «Basque sociolinguistics». Eke.eus. Արխիվացված օրիգինալից 2024-12-19-ին. Վերցված է 2024-12-19-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 303