Վիքիպեդիա

Աֆուլահ

Աֆուլահ[2] (եբրայերեն՝ עֲפֻלָּה, עפולה‎; արաբ․՝ العفولة‎‎, ալ-Աֆուլահ) քաղաք Իսրայելում[3], հիմնադրվել է 1925 թվականին Իսրայելաան հովտում այլ հրեական բնակավայրերի կողքին[4]։ Բնակչությունը՝ ▲60 000 մարդ (օգոստոսի 14, 2020)։

Քաղաք
Աֆուլահ
עֲפוּלָה
Զինանշան

ԵրկիրԻսրայել Իսրայել
ՇրջանՀյուսիսային մարզ
ՀամայնքԻսրայել
ՔաղաքապետԱվի Էլկաբեց
Հիմնադրված է1925 թ.
Տվյալ կարգավիճակում1972 թվականից
Մակերես26909 կմ²
ԲԾՄ125 մ
Բնակչություն49169 մարդ (2018)
Ազգային կազմՀրեաներ (91,8%), այլ (8,2%)
Ժամային գոտիUTC+2
Հեռախոսային կոդ+972 4
Փոստային դասիչ18105[1], 18106[1], 18110[1], 18111[1], 18120[1], 18121[1], 18122[1], 18123[1], 18124[1], 18126[1], 18127[1], 18129[1], 18130[1] և 18132[1]
Պաշտոնական կայքafula.muni.il
Աֆուլահ (Իսրայել)##
Աֆուլահ (Իսրայել)
Ջրային աշտարակ՝ Աֆուլահի տեսարժան վայր

Պատմություն

խմբագրել

Իսրայելական Քանանի նվաճման ժամանակ ներկայիս Աֆուլայի տեղակայքը Օֆելի (կամ Օֆերի) բնակավայրն էր, որը նշանակում է «աշտարակ» կամ «ամրացված բնակավայր բլրի վրա»[5]։ Հավանաբար, հենց այստեղ էր, որ Գեդեոնը՝ Թանախի հերոսը, իսրայելցի դատավորներից մեկը, զոհասեղան կառուցեց. «Եվ Գեդեոնը այնտեղ զոհասեղան շինեց Տիրոջ համար և անվանեց. նա դեռ գտնվում է Օֆրե Ավիեզերովայի մոտ» (Դատավորներ (գիրք) 6:24)[6]։

1799 թվականին Նապոլեոնի եգիպտական արշավանքի ընթացքում, Թաբոր լեռան մոտակայքում գտնվող ժամանակակից Աֆուլահի ներկայիս վայրում, տեղի ունեցավ ֆրանսիացիների և թուրքերի ճակատամարտը[7]։

Աֆուլահից ոչ հեռու՝ այսօրվա կիբուցի Մերհավիայի տեղում, կար մի փոքր արաբական գյուղ Ալ-Աֆուլա (ալ-Ֆուլա), որի բնակիչները, հողը վաճառելով հրեական բնակիչներին, հեռացան այս տարածքից[8]։

Ժամանակակից Աֆուլահը հիմնադրվել է 1925 թվական[9], իսրայելական հովտում հրեական բնակավայրերի գործունեության բարձրության վրա[10]։

Քաղաքը գտնվում է Եհոշուա Հանկինի օգնությամբ ձեռք բերված հողերի վրա Սիոնիստական ամերիկյան հողերի զարգացման հիմնադրամի կողմից[7]։ Սրանք ճահճային, անպիտան էին մարդու կյանքի համար[11]։ Աստիճանաբար, նրանց վրա սկսեցին հայտնվել հրեական գյուղատնտեսական բնակավայրեր։

Երուսաղեմի համալսարանի պրոֆեսոր Էլիզեր Սուկենիկի գլխավորած հնագիտական պեղումների արդյունքում, որոնք տեղի են ունեցել 1926-31 թվականներին Աֆուլահի զարգացման նոր պլաններով[12], հայտնաբերվել են բազմաթիվ մշակութային շերտեր, որոնք վկայում են պղնձի դարաշրջանից (մ.թ.ա. երրորդ հազարամյակ) այստեղ գտնվող մարդկանց ներկայության մասին[13]։ Այս բնակավայրերի շարունակականության պակաս էլ կար, այսինքն՝ եղել են անկման և ամայացման ժամանակներ, երբ ոչ ոք չէր ապրում այդ հողերում[14]։

Աֆուլահ քաղաքը տեղակայված է հովտի կենտրոնում։ Այն գտնվում է Հայֆա-Դամասկոս երկաթգծից ոճ հեռու։ «Ռակեվետ ա-Էմեկ»-ը (հովտային գնացք) հիջազ երկաթուղու մասնաճյուղն է[15]։

«Հայֆա-Բեյթ-Շեան» երկաթուղու առաջին հատվածը շահագործման է հանձնվել 1904 թվականի հունվարին, իսկ 1948 թվականի մարտին՝ Յարմուք գետի վրայի կամուրջների պայթյունից հետո, այս ճանապարհի երթևեկությունը դադարեցվել է[15]։

2016 թվականի հոկտեմբերին բացվեց երկաթուղային գիծ, որը քաղաքը կապում էր Հայֆայի և Բեյթ-Շեանի հետ[15]։

Աֆուլահը կարևոր ռազմավարական կետ է երկու հիմնական ուղղությունների խաչմերուկում՝ Արևմուտք - Արևելք և Հարավ - Հյուսիս[16]։ Այս ճանապարհներից մեկը Աֆուլահը կապում է Թել Ավիվի հետ[17], իսկ մյուսը՝ Երուսաղեմի, Շխեմի (Նաբլուս) և Ջենինի հետ[18]։

1972 թվականին Աֆուլահը ստացել է քաղաքի կարգավիճակ[19]։

Աֆուլահում բնակվում էր ռուս գրող և գրականագետ Հայնրիխ Էլշտեյն-Գորչակովը, ինչպես նաև գիտաֆանտաստիկ Պավել Ամնուելը[20]։

Բնակչություն

խմբագրել

Ըստ Իսրայելի վիճակագրության կենտրոնական բյուրոյի, քաղաքի բնակչությունը 2018 թվականի սկզբին կազմել է 49 169 մարդ[21]։

Առաջիկա 20 տարիների զարգացման երկարաժամկետ ծրագրի համաձայն, քաղաքի բնակչությունը կաճի մինչև 100000 մարդ։

Աֆուլահը բաղկացած է երեք մեծ տարածքներից՝ ինքն Աֆուլահը, Վերին Աֆուլահը (Աֆուլահ-Իլիթ) և Գիվ աթ ա-Մորէն։ Գիվ աթ ա-Մորէնը տեղակայված է Մորե լեռան լանջին՝ ծովի մակարդակից 250-400 մետր բարձրության վրա։ Այս տարածքները հանվում են ստորին քաղաքից՝ Աֆուլահից[22], որը գտնվում է ծովի մակարդակից 45 մետր ցածր[23]։

Այսօրվա Աֆուլահը[24] ժամանակակից զարգացող քաղաք է ընդարձակ ենթակառուցվածքներով, Իսրայելական հովտի վարչական կենտրոն[25]։

Արդյունաբերություն

խմբագրել

Աֆուլահի բոլոր ձեռնարկությունները կենտրոնացած են երկու փոքր արդյունաբերական գոտում` Աֆուլ Իլիթում և Աֆուլահում[26]։ Այսօր աշխատատեղերի ամենամեծ քանակը «ա-Էմեկ» հիվանդանոցային համալիրում է[27]։ Հիվանդանոցի անձնակազմը բաղկացած է գրեթե 2000 բժիշկներից, բուժքույրերից, սպասավորներից և տեխնիկական անձնակազմից[28]։

Քույր քաղաքներ

խմբագրել
 
Afula water tower
Քաղաք State Country
Ingelheim am Rhein   Rhineland-Palatinate {{{2}}} Germany
Osnabrück   Lower Saxony {{{2}}} Germany
Biłgoraj {{{2}}} Lublin Voivodeship   Poland
Providence   Rhode Island   United States
Worcester   Massachusetts   United States
New Haven   Connecticut   United States
Stamford   Connecticut   United States
West Hartford   Connecticut   United States
Fresno   California   United States
Santa Fe {{{2}}} Santa Fe Province {{{2}}} Argentina
Mingachevir Կաղապար:No flag Mingachevir {{{2}}} Azerbaijan

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 http://www.geopostcodes.com/Jezreel_Valley
  2. ↑ «Postal and ZIP Code database». www.geopostcodes.com. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 14-ին.
  3. ↑ Monthly Bulletin of Statistics, August 2018. UN. 2018 թ․ հոկտեմբերի 1. էջեր 1–21. ISBN 978-92-1-363083-9.
  4. ↑ Muhlestein, Kerry (2013 թ․ սեպտեմբերի 30). «Execration and Execration Texts». Encyclopedia of the Bible Online. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  5. ↑ «Germania Judaica». Encyclopedia of Jewish History and Culture Online. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  6. ↑ Palmer, Samuel (1974 թ․ մարտի 6). The Letters of Samuel Palmer, Vol. 2: 1860–1881. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-874486-3.
  7. ↑ 7,0 7,1 Kitchener. I.B. Tauris. 2016. ISBN 978-0-85772-756-5.
  8. ↑ www.afternic.com https://www.afternic.com/forsale/govisitisrael.com?utm_source=TDFS&utm_medium=sn_affiliate_click&utm_campaign=TDFS_GoDaddy_DLS&traffic_type=TDFS&traffic_id=GoDaddy_DLS. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  9. ↑ Conder, Claude R. (1876-01). «Early Christian Topography in Palestine». Palestine Exploration Quarterly. 8 (1): 11–23. doi:10.1179/peq.1876.8.1.11. ISSN 0031-0328.
  10. ↑ «Pringle, Sir Norman Robert, (18 Oct. 1871–18 April 1919)». Oxford University Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  11. ↑ «Supplementary file 1. Point mutated genes». dx.doi.org. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  12. ↑ «New Patent Lock». Scientific American. 14 (26): 216–216. 1859 թ․ մարտի 5. doi:10.1038/scientificamerican03051859-216. ISSN 0036-8733.
  13. ↑ Spatz, M.; Renkawek, K.; Murray, M. R.; Klatzo, I. (1975 թ․ դեկտեմբերի 26). «Uptake of radiolabeled glucose analogues by organotypic pia arachnoid cultures». Brain Research. 100 (3): 710–715. doi:10.1016/0006-8993(75)90174-2. ISSN 0006-8993. PMID 130.
  14. ↑ «Department of State, Memorandum, Proposed Representations to Provisional Government of Israel Regarding Maintenance of Peace in Palestine, August 16, 1948, Top Secret, NARA». U.S. Intelligence on the Middle East, 1945-2009. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Ma, Ronald (1959-11). «The Age Structure of Quoted Public Companies». Applied Statistics. 8 (3): 158. doi:10.2307/2985872. ISSN 0035-9254.
  16. ↑ Durham, Scott (1993). «From Magritte to Klossowski: The Simulacrum, between Painting and Narrative». October. 64: 16. doi:10.2307/778712. ISSN 0162-2870.
  17. ↑ Barlow, Hugh D. (2015 թ․ դեկտեմբերի 3). «Dead for Good». doi:10.4324/9781315635286. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  18. ↑ «Washington Post District of Columbia Mail Service Poll, December 1994». ICPSR Data Holdings. 2005 թ․ հունվարի 7. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  19. ↑ Menon, P. K.; Ohlmeyer, Ernest J. (2000 թ․ նոյեմբերի 9). «Integrated Guidance-Control Systems for Fixed-Aim Warhead Missiles». Fort Belvoir, VA. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  20. ↑ «Afula to Double in Size | Hamodia.com». Hamodia (անգլերեն). 2016 թ․ սեպտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-02-19-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  21. ↑ «Кротов А.В. Право на национальное самоопределение в конституционном праве Израиля». Право и политика. 12 (12): 60–71. 2019-12. doi:10.7256/2454-0706.2019.12.31482. ISSN 2454-0706.
  22. ↑ Testing for rating of room air-conditioners, BSI British Standards, Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին
  23. ↑ «2008 IEEE International Integrated Reliability Workshop Final Report». 2008 IEEE International Integrated Reliability Workshop Final Report. IEEE. 2008. doi:10.1109/irws.2008.4796064. ISBN 978-1-4244-2194-7.
  24. ↑ Segev, R.; Rodnay, G. (1999). Journal of Elasticity. 56 (2): 129–144. doi:10.1023/a:1007651917362. ISSN 0374-3535 http://dx.doi.org/10.1023/a:1007651917362. {{cite journal}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  25. ↑ «NETWATCH: Botany's Wayback Machine». Science. 316 (5831): 1547d–1547d. 2007 թ․ հունիսի 15. doi:10.1126/science.316.5831.1547d. ISSN 0036-8075.
  26. ↑ A New Life in Israel. Boston, USA: Academic Studies Press. 2019 թ․ դեկտեմբերի 31. էջեր 66–95. ISBN 978-1-61811-717-5.
  27. ↑ Morse, Jedidiah, 1761-1826. ([1812]). The American universal geography, or, A view of the present state of all the kingdoms, states, and colonies in the known world. : In two volumes. The first volume contains a copious introduction, adapted to the present improved state of astronomical science--a brief geography of the earth--a general description of America--an account of North-America, and its various divisions, particularly of the United States--a general account of the West-Indies, and of the four groupes [sic] of islands into which they are naturally divided, and a minute account of the several islands--a general description of South-America, and a particular account of its various states and provinces--and a brief description of the remaining American islands. : The second volume contains a geography of the Eastern continent--a general description of Europe, and a minute account of its various kingdoms and states--a general description of Asia, its kingdoms, provinces, and islands--an account of the numerous islands arranged by modern geographers under the names of Austral Asia and Polynesia--a general description of Africa, and a particular account of its various states and islands. : To which are added an abridgement of the last census of the United States--a chronological table of remarkable events from the creation to this time--an improved list of ancient and modern learned and eminent men--and a copious index to the whole work. The whole comprehending a complete system of modern geography. : Accompanied by a new and elegant general atlas of the world, containing (in a separate volume,) sixty three maps, comprising, as far as they could be obtained, all the latest discoveries to the present time. Published by Thomas & Andrews, and sold, wholesale and retail, at their bookstore, no. 45, Newbury-Street--May, 1812. J.T. Buckingham, printer, Winter-Street. OCLC 426074334.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  28. ↑ Karmon, Yehuda (1960-04). «The Drainage of the Huleh Swamps». Geographical Review. 50 (2): 169. doi:10.2307/211506. ISSN 0016-7428.

Հղումներ

խմբագրել
  1. Քաղաքապետարանի պաշտոնական կայք Արխիվացված 2015-07-26 Wayback Machine
  2. Քաղաքապետարանի կայք ռուսերեն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Աֆուլահ&oldid=10147208» էջից