Ավգուստ Բեբել
Ավգուստ Բեբել[8] (գերմ.՝ August Bebel, փետրվարի 22, 1840[1][2][3][…], Դոյց, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն - օգոստոսի 13, 1913[1][4][5][…], Պասուգ, Churwalden, Գրաուբյուդեն, Շվեյցարիա[6]), գերմանական և միջազգային բանվորական շարժման գործիչ, սոցիալ-դեմոկրատ, Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության հիմնադիրներից մեկը, «Կինը և սոցիալիզմը» հայտնի գրքի հեղինակ։
Ավգուստ Բեբել գերմ.՝ August Bebel | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | փետրվարի 22, 1840[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Դոյց, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն |
Մահացել է | օգոստոսի 13, 1913[1][4][5][…] (73 տարեկան) |
Մահվան վայր | Պասուգ, Churwalden, Գրաուբյուդեն, Շվեյցարիա[6] |
Գերեզման | Զիլֆելդի գերեզմանատուն[7] |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ, գրող և turner |
Ամուսին | Julie Bebel? |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Գերմանական կայսրության Ռեյխստագի անդամ, member of the Reichstag of the North German Confederation? և Մաքսային պառլամենտի պատգամավոր |
Կուսակցություն | Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն, Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն և Saxon People's Party? |
Անդամություն | Առաջին ինտերնացիոնալ |
Երեխաներ | Bertha Friederike Bebel? |
Ստորագրություն![]() | |
![]() |
Կենսագրություն խմբագրել
Մանկություն և պատանեկություն խմբագրել
Ավգուստ Բեբելը ծնվել է ենթասպա Յոհան Գոտլոբ Բեբելի և Վիլհելմինա Յոհաննայի աղքատ ընտանիքում։ Բեբելի հայրը մահացել է 1844 թվականին՝ 35 տարեկանում՝ թոքախտից և մայրն ամուսնացել է հորեղբոր հետ, ով 2 տարի անց ևս մահացավ։ Բեբելի մայրը, կորցնելով իր մի քանի զավակներին, ինչպես նաև թոշակ չստանալով, ստիպված էր վերադառնալ հայրենի Վեցլար, որտեղ Ավգուստը սկսեց դպրոց հաճախեց։ 1854-1857 թվականներին Ավգուստը խառատագործություն է ուսումնասիրում[9]։
Առաջին քայլերը քաղաքականության մեջ խմբագրել
1860 թվականին մի քանի տարի դեգերելուց հետո Բեբելը հաստատվեց Լայպցիգում։ 1866 թվականին Վիլհելմ Լիբկնեխտի հետ (Կարլ Լիբկնեխտի հայրը) հիմնեց Ռադիկալ-դեմոկրատ սաքսոնական ժողովրդական կուսակցությունը։ Մեկ տարի անց Բեբելն ընտրվեց Աշխատավորների միության խորհրդի նախագահ[10]։ Նախագահ ընտրվելուց հետո Բեբելը կապ հաստատեց Առաջին ինտերնացիոնալի հետ, որի արդյունքում դեմոկրատները բաժանվեցին 2 թևի՝ լիբերալ և բուրժուաական, իսկ մնացած միությունները և Սաքսոնական ժողովրդական կուսակցությունը 1869 թվականին միավորվեցին Սոցիալ-դեմոկրատ աշխատավորական կուսակցության։ Մաքսիմ Կովալևսկու վկայությամբ՝ Կարլ Մարքսը Բեբելին գնահատում էր որպես լավագույնը գերմանական սոցիալ-դեմոկրատիայի առաջնորդներից[11]։
1867 թվականին Բեբելն ընտրվեց Հյուսիսգերմանական միության առաջին ռայխստագի պատգամավոր[9], որտեղ 1870 թվականի նոյեմբերի 26-ին կոչ արեց խաղաղություն կնքել ֆրանսիացիների հետ և հրաժարվել ցանկացած ձևի անեքսիայից և համերաշխություն առաջարկեց Փարիզի կոմունային։ 102 օր ազատազրկման մեջ անցկացնելուց հետո Բեբելը դատավարության ժամանակ Լայպցիգում 2 տարվա ազատազրկման դատապարտվեց՝ պետական դավաճանության համար և 9 ամիս էլ՝ միապետին վիրավորելու համար[12]։ Ազատազրկման ժամանակ Բեբելը զբաղվում էր ինքնակրթությամբ և այդ ժամանակաշրջանը կոչել է «բանտային համալսարան»։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 В. В—в Бебель, Фердинанд-Август (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1891. — Т. III. — С. 252—253.
- ↑ 3,0 3,1 J. W. He. Bebel, Ferdinand August // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 3. — P. 601.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Matthias E. Encyclopædia Britannica
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Discogs — 2000.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Бебель Август // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Loacker N., Hänsli C. Where Zurich Comes to Rest - The Cemeteries of the City of Zurich (գերմ.) — Zürich: Orell Füssli, 1998. — S. 288. — ISBN 3-280-02809-4
- ↑ Հովհաննես Բարսեղյան (2006)։ «Ավանդական և պատմական անձնանունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում»։ Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու։ Երևան: 9-րդ հրաշալիք։ էջ 56։ ISBN 99941-56-03-9
- ↑ 9,0 9,1 "August Bebel, German Socialist Leader, Dies in Switzerland," The Weekly People [New York], vol. 23, no. 21 (23 August 1913), pp. 1–2.
- ↑ Andrei Pozdnyakov, "August Bebel," Karl Marx, Frederick Engels Collected Works: Volume 44. New York: International Publishers, 1989; p. 684.
- ↑ Жуков Н.Н.. Воспоминания о Марксе и Энгельсе - Фридрих Энгельс и Карл Маркс Собрание сочинений
- ↑ Chisholm Hugh, ed. (1911)։ «Bebel, Ferdinand August»։ Encyclopædia Britannica (11th ed.)։ Cambridge University Press
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Նյութեր Վիքիքաղվածքում | |
Ավգուստ Բեբել Վիքիպահեստում |
- Ա․ Բեբել «Կինը և սոցիալիզմը» (ռուս.)
- Ի․ Ստալին «Ավգուստ Բեբել՝ գերմանացի աշխատավորների առաջնորդը» (ռուս.)
- Գ․ Գեմկով «Ավգուստ Բեբել» (ռուս.)
- 12-2007 August Bebel und Mittelost, Webversion (գերմ.))
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 350)։ |