Անի Փաշայան

Անի Փաշայան, հայ գրականագետ, այվազյանագետ, խմբագիր, լրագրող, բանասիրական գիտությունների թեկնածու (2007), դոցենտ(2023), ԱՄՆ հայ գրողների միության անդամ(2017), Հանրային խորհրդի մշակույթի ենթահանձնաժողովի անդամ։

Անի Փաշայան
Ծնվել է	հոկտեմբերի 18, 1970(1970-10-18) (53 տարեկան)
Ծննդավայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Կոչում	դոցենտ
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների թեկնածու
Մասնագիտություն	գրականագետ, գրական քննադատ, հրապարակախոս և խմբագիր

Կյանք և գործունեություն

Անի Փաշայանը ծնվել է Երևանում, մտավորականների ընտանիքում։ Բնագիտության պատմաբան Ասատուր Փաշայանի դուստրն է, արևելագետ Արաքս Փաշայանի քույրը։ Ավարտել է Երևանի Հրանտ Մաթևոսյանի անվան միջնակարգ դպրոցը։ Ավարտել է Երևանի Առնո Բաբաջանյանի անվան երաժշտա-մանկավարժական ուսումնարանի դաշնամուրային բաժինը։ 1994 թվականին ավարտել է ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետը, այնուհետև սովորել է ասպիրանտուրայի լեզվաբանության բաժնում։

1995 թվականից աշխատել է Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի հայոց լեզվի և բժշկական տերմինաբանության ամբիոնում՝ որպես ավագ դասախոս։

2002 թվականից Հայ-ռուսական (Սլավոնական) համալսարանի հայագիտության ամբիոնի դոցենտ է։ 2007 թվականին ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում պաշտպանել է գիտական ատենախոսություն՝ «Աղասի Այվազյանի արձակի արվեստը»՝ ստանալով բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ Երկու մենագրության և մեկ տասնյակից ավելի գիտական հոդվածների հեղինակ է։ Գիտական աշխատանքները նվիրված են գրականության տեսական հարցերին, մասնավորապես ժամանակակից գրականության խնդիրներին, Աղասի Այվազյանի ստեղծագործությունների քննությանը, ինչպես նաև լեզվաբանության տարբեր բաժիններին։ Անի Փաշայանը հանդես է եկել պարբերական մամուլում։ Հոդվածները հիմնականում լույս են տեսել ««Հանդես Երևանի համալսարանի», «Նոր-Դար», «Նորք», «Կանթեղ», «Անդին» գրական ամսագրերում, «Գրական թերթում», «Ազգ» օրաթերթում։

Մասնակցել է բազմաթիվ միջազգային գիտաժողովների։ Կազմել և խմբագրել է 30-ից ավելի գեղարվետական և գիտական գրքեր, բանաստեղծական ժողովածուներ, վեպեր, գրել գեղարվեստական գրքերի առաջաբաններ։ Որպես երաժշտագետ՝ խմբագրել է յոթ հատորից բաղկացած «Գրպանի երգարանը»։

2004 թվականին լույս է տեսել «Գիտության և ոգու ասպետը» մենագրությունը՝ նվիրված ակադեմիկոս, հասարակական գործիչ Էմիլ Գաբրելյանի կյանքին և գործունեությանը, որը նաև անդրադարձ է Հայաստանի բժշկական, քաղաքական և մշակութային կյանքին։

2000 թվականից զբաղվում է Աղասի Այվազյանի ստեղծագործությունների ուսումնասիրությամբ, հատկապես արձակի արվեստի խնդիրներով։ Խմբագրել է գրողի «Խորքի խորությունը» գիրքը, իսկ 2007 թվականից՝ որպես «Աղասի Այվազյան հիմնադրամի» անդամ և այվազյանագետ՝ կազմակերպել է «Այվազյանական ընթերցումներ» հայտնի միջոցառումների շարքը, ինչպես նաև հիմնադրամի մյուս անդամների հետ, երկու անգամ, «Այվազյանական դրամատուրգիական փառատոնը»՝ միաժամանակ կազմելով և խմբագրելով այս իրադարձություններին վերաբերող ժողովածուներ։

2014 թվականին հիմնադրել է «Գրականություն» ֆեյսբուքյան խումբը, որը լուսաբանում է ժամանակակից գրականության ընթացքը՝ տեղ հատկացնելով գրական քննադատությանը, թարգմանական արվեստին, հայ և համաշխարհային գրականության, գեղանկարչության և երաժշտության լավագույն նմուշներին, ներկայացնում երիտասարդ ստեղծագործողներին։

2015-2019 թվականներին «Վեմ» ռադիոկայանով վարել է «Գրական ընտրանի» հաղորդաշարը։

2019 թվականի մայիսից` «Նոյան տապան»-ում վարում է «Երկուսը՝ հեղինակ որոնելիս» հեղինակային հաղորդաշարը։

2019-2024 թվականներին եղել է Հայ-Ռուսական համալսարանի հայոց լեզվի և գրականության ամբիոնի վարիչ։

Մասնակցել է մեկ տասնյակից ավելի միջազգային և հանրապետական գիտաժողովների, հանդես եկել զեկուցումներով։ Մասնագիտական հարթակներում և մամուլում ներկայանում է արդի հայ գրականության հիմնախնդիրների մասին հրապարակումներով, հեղինակ է բազմաթիվ ակադեմիական հետազոտությունների։ Ուսումնասիրությունների ծանրակշիռ մասը նվիրված են ժամանակակից հայ գրականության հիմնախնդիրներին։ Անի Փաշայանը նոր ուղի է բացել այվազանագիտական ուսումնասիրությունների ոլորտում։

Հրապարակումներ

Մենագրություններ

• Գիտության և ոգու ասպետը (մենագրություն), Երևան, 2004, 410 էջ։
• Գործնական աշխատանքներ հայոց լեզվից (Երևանի Մ. Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան), Երևան, 2000, 17 էջ։

Մամուլ

• Համլիկ Թումանյան, «Հանդես Երևանի համալսարանի», Երևան, 1996, էջ 101-108։
• Բաղհյուսական բարդությունները Պ. Սևակի ստեղծագործություններում, «Հանդես Երևանի համալսարանի», Երևան, 1997, էջ 50-57։
• Աղասի Այվազյանի «Աղի կոմսը վիպակը, «Նոր-Դար» ՀԳՄ գրական-գեղարվեստական ամսագիր, Երևան, 2000, էջ 188-196։
• Ոգեղենը «Արմինուսում, «Նորք» ՀԳՄ գրական-գեղարվեստական, հասարակական-քաղաքական հանդես, Երևան, 2001, էջ 145-151։
• Հայոց գրերի գյուտը ռուս հայագետների աշխատություններում, Միջազգային գիտաժողովին նվիրված զեկուցումների դրույթներ, Երևան, 2005, էջ 46-49։
• Մարդը Աղասի Այվազյանի արձակում, «Նոր-Դար» ամսագիր, Երևան, 2006։
• Արևելյան նրբերանգներն Աղասի Այվազյանի արձակում, «Մերձավոր Արևելք» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2006, էջ148-152։
• Տարածությունը և ժամանակը Աղասի Այվազյանի արձակում, «Կանթեղ» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2006, էջ 21-25։
• Աղասի Այվազյանի կենդանի ժամանակը, «Այվազյանական ընթերցումներ-2008» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2008, էջ18-25։
• Արևելցին Աղասի Այվազյանի ստեղծագործություններում, «Մերձավոր Արևելք» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2007, էջ 149-152։
• Ուրիշի, մյուսի խնդիրը Այվազյանի արձակում, «Կանթեղ» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2008, էջ 18-23։
• Չարենցը և Արևելքը, «Մերձավոր Արևելք» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2008, էջ 222-228։
• Ռուդաքիի պոեզիայի մի քանի առանձնահատկությունների համեմատական վերլուծության փորձ, «Մերձավոր Արևելք» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2009, էջ 343-349։
• Տարածաժամանակային մտածողությունը Աղասի Այվազյանի դրամատուրգիայում, «Այվազյանական ընթերցումներ-2010։ Դրամատուրգիա» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2010, էջ 24-31։
• Արաբական դյուցազներգության և Սասնա ծռեր էպոսի համեմատական վերլուծության փորձ, «Հայկական էպոսը և համաշխարհային էպիկական ժառանգությունը», գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2012, էջ 72-77։
• Հայրենիքը, ցեղի արմատները, «Այվազյանական ընթերցումներ-2012» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2012, էջ 67-79։
• Աղասի Այվազյանի անկախության տարիներին գրված ստեղծագործությունները, «Ժամանակակից հայ արձակի հիմնախնդիրներ» գիտաժողովի նյութեր, Երևան, 2013, էջ280-287։
• Դիանա Համբարձումյանի նոր՝ «Դուռը թակում են վեպը», «Կամուրջ» տարեգիրք, Թբիլիսի, 2014, էջ 326-330։
• Որ տիեզերքւմ անգամ ոչ ոք չտխրի, «Անդին» գրական-գեղարվեստական, հասարակական-քաղաքական» ամսագիր, Երևան, 2015, էջ188-191։
• Արձակի արվեստը Դերենիկ Դեմիրճյանի «Ավելորդը» պատմվածքւմ, «Դերենիկ Դեմիրճյանի հարկի ներքո» գիտական հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2016, էջ62-74։
• Պոեզիան իմ սիրուհին է, «Անդին» գրական-գեղարվեստական, հասարակական-քաղաքական ամսագրի կայքէջ, 2016, 21 հունիս։
• Ժամանակակից հայ արձակի մասին, Լոս Անջելես, 1916, ԱՄՆ-ի ՀԳՄ «Վերնատուն» պարբերական, թիվ 3, էջ 45-47։
• Ալիս Հովհաննիսյանի «Լենինական-Կումայրի-Գյումրի» վեպի պոետիկան, «Միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածու», Երևան, 2018, էջ 432-445։
• Դերենիկ Դեմիրճյանի արձակի ռիթմը, «Անդին» գրական-գեղարվեստական, հասարակական-քաղաքական» ամսագրի կայքէջ, 2019, 19 հունիսի։
• Աղասի Այվազյանի արձակի արվեստը, «Հայկազեան հայագիտական հանդէս, Պեյրութ, 2019, 39-րդ հատոր /ընթացքի մեջ/:
• Երևանի պետական բժշկական համալսարանի ռեկտորները, «Ապագա բժիշկ» պաշտոնաթերթ, Երևան, 2000, թիվ 15, էջ 21։
• Աղասի Այվազյանի ոգեղեն աշխարհը, «Գրական կյանք» Գրականության և արվեստի ակադեմիայի պարբերաթերթ, Երևան, 2010, թիվ 4, էջ1։
• Աղասի Այվազյանի ժամանակը, «Գրական թերթ», Երևան 2012, թիվ 38, էջ 3։
• Աշոտ Հովսեփյանի «Հերվան ձյունի փնտրտուք» ժողովածուն, «Գրական թերթ», Երևան, 2013, թիվ 42, էջ7։
• Lege artis (Բենիկ Ստեփանյանի բանաստեղծությունների մասին), «Գրական թերթ», Երևան, 2014, թիվ, էջ7։
• «Քո մասին է, Չիկագո» (Անուշ Ասլիբեկյանի արձակի մասին), «Գրական թերթ», Երևան, 2014, թիվ 14, էջ 7։
• Կարճ նախադասությունների անսահմանությունը (Արամ Պաչյանի արձակի մասին), «Գրական թերթ», Երևան, 2014, թիվ 19, էջ7։
• Ռուբեն Ֆիլյանի գեղագիտությունը, «Գրական թերթ», Երևան, 2014, էջ 4։
• Իմ գրականությունը սեր է (Աղասի Այվազյանի գրականության մասին) «Գրական թերթ», Երևան, 2015, թիվ, էջ 5-8։
• Պոեզիայի լուռ կախարդանքը, «Գրական թերթ», Երևան, 2015, թիվ 20, էջ7։
• Ռուզան Ասատրյանի «Օրերի դեմքը գիրքը», «Գրական թերթ», 2016, թիվ 39, էջ 6։
• Ժամանակը՝ նոր չափումներում, «Գրական թերթ», Երևան, 2016, էջ 3-6։
• Գոհար Գալստյանի բանաստեղծությունների նոր ժողովածուն, «Գրական թերթ», Երևան, 2017, էջ 6։
• Մտերմիկ զրույց ընթերցողի հետ, «Գրական թերթ», Երևան, 2016, թիվ 1, էջ 6-8։
• «Քո մասին է, Չիկագո» (Անուշ Ասլիբեկյանի արձակի մասին), «Գրական թերթ», Երևան, 2014, թիվ14, էջ 7։
• Անթարգմանելի վիպակի նորույթները, «Ազգ» շաբաթաթերթ, Երևան, 2017, թիվ 36 (5484), էջ 6։
• Նաիրա Փիրումյանի մեկ տերևի առասպելը, «Ազգ» շաբաթաթերթ, Երևան, 2017, 17 նոյեմբեր, թիվ 43, էջ 4։
• Նարինե Ավագյանի բանաստեղծությունների ներաշխարհը, «Ազգ» շաբաթաթերթ, Երևան, 2018, 19 հոկտեմբեր, թիվ 39 (5537), էջ 2։
• Վարդգես Դավթյանի կենսունակ պատումը, «Ազգ» շաբաթաթերթ, Երևան, 2018, 23 նոյեմբեր, թիվ44 (5542), էջ2-3
• Օրագրային բանաստեղծություններ (Էդուարդ Ավագյանի բանաստեղծական ժողովածուի մասին), «Ազգ» շաբաթաթերթ, Երևան, 2019, 17 մայիս, թիվ19 (5566), էջ3։
• «Շառլ Ազնավուր՝ արտիստը և հայը», «Ազգ» շաբաթաթերթ, Երևան, 2019, 31 մայիս, թիվ 21 (5568), էջ 4։
• Եթե չգրեմ, կխելագարվեմ, «Ազգ» շաբաթաթերթ, Երևան, 2019, 14 հունիս, թիվ 25(5570), էջ 3-4։

Խմբագրած գրքեր և առաջաբաններ

• Էմիլ Գաբրիելյան, Բեկորներ անցյալի հուշերից, Երևան, 2009, 616 էջ։
• Աղասի Այվազյան, Խորքի խորությունը /պատմվածքներ, վիպակ, Երևամ, 2010, 182 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Վահան Զանոյան, Վերադարձ /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2010, 93 էջ / նաև առաջաբանը/:
• Այվազյանական ընթերցումներ-2010 ։ Դրամատուրգիա /հոդվածների ժողովածու, Երևան, 2010, 64 էջ։
• Գրպանի երգարան, գլխավոր խմբագիր և առաջաբանի հեղինակ, Երևան, 2011, 7 հատոր։
• Արաքս Փաշայան, Լիլիթ Հարությունյան, Սիրիայի հայ համայնքը. Արդի հիմնահարցեր, Երևան, 2011, 154 էջ։
• Արաքս Փաշայան, Իսլամական կոնֆերանս կազմակերպությունը, Երևան, 2003, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, Զանգակ հրատարակչություն։
• Վահան Զանոյան Եզրէն դուրս /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2011, 100 էջ։
• Այվազյանական ընթերցումներ-2012 /հոդվածների ժողովածու/, Երևան, 2012, 133 էջ։
• Կարինե Սահակյան, Տարիների խաչմերուկում /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2013, 115 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Աշոտ Հովսեփյան, Հերվան ձյունի փնտրտուք /պատմվածքներ, վիպակներ/, Երևան, 2013, 352 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Վահան Զանոյան, Հեռավոր մի տեղ /վեպ/, Երևան, 2013, 404 էջ։
• Նարինե Ավագյանի «Լռության խորհուրդ» ժողովածուի առաջաբանը, Երևան, 2014։
• Դիանա Համբարձումյան, Դուռը թակում են /վեպ/, Երևան, 2014, 254 էջ։
• Ասատուր Փաշայան, Ֆրանց Վերֆելի «Մուսա լեռան քառասուն օրը», Երևան, 2014, 184 էջ։
• Նանե, Ջրհոսի դարաշրջանի դավադրությունը /էսսեներ/, Երևան, 2015, էջ121 /նաև առաջաբանը/:
• Վահան Զանոյան, Օհանավանքի աղավնիները /վեպ/, Երևան, 2015, 420 էջ։
• Պարույր Սևակի «Ու ծակում հոգիս» գերմաներեն լեզվով բանաստեղծական ժողովածուի առաջաբանը, Բեռլին, 2015։
• Գրիշ Դավթյան, Օրավուր /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2015, 192 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Ժորժ Կևորկյան, Ֆրանսիական ռազմածովային նավատորմի օգնությունը հայերին /մենագրություն/, Երևան, 2015, 145 էջ։
• Նարինե Ավագյան, Նուռը /պատմվածք/, Երևան, 2015, 7 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Կարինե Ռաֆայելյան, Ժամանակի չափումներում /պատմվածքներ/, Երևան, 2016, 62 էջ, նաև առաջաբանը/:
• Նարինե Ավագյան, Չգրված տողերի լուսանցքներում /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2016, 113 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Ժաննա Ղոչիկյան, «Պատից այս կողմ» բանաստեղծական ժողովածուի առաջաբանը, Երևան, 2016։
• Բենիկ Ստեփանյան Փարոսները հայտնբի և անհայտ /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2016, 110 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Աննե Մարի, Քո և քո միջև, Երևան, 2017, 204 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Աննե Մարի, Այս լույսը թավշե /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2018, 144 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Ռուզան Ասատրյան, Ծառի ցավը /բանաստեղծություններ/, Երևան, 2019, 168 էջ /նաև առաջաբանը/:
• Անուշ Ասլիբեկյան, Պրոֆեսորը /վիպակ/, Երևան, 2019, 44 էջ /նաև առաջաբանը/:

Հարցազրույցներ

• «Գրականություն՝ առանց ինձ ու քեզ», 168 ժամ օրաթերթ, /լրագրող Լիլիթ Ավագյանին/, 2010, ապրիլի 3-7, թիվ 33։
• «Ժամանակակից գրողն այլևս թոքախտավոր և վաղամեռիկ չէ» 168 ժամ օրաթերթ /Լիլիթ Ավագյանին/, 2012, մարտի 26-28, թիվ 27։
• Ազատություն ռադիոկայանին, « Գրողը և իր իրականությունը» հաղորդաշար /Գայանե Դանիելյանին/, 2012, 6 հոկտեմբերի։
• «Ոչ սիրային եռանկյունի», 168 ժամ օրաթերթ, /Լիլիթ Ավագյանին/, 2012, նոյեմբերի 17-19, թիվ 112։
• «Հեռու մի տեղ, որն այքան էլ հեռու չէ», 168 ժամ օրաթերթ, /լրագրող Լիլիթ Ավագյանին/, 2013, հունիսի 15-16, թիվ 61։
• «Անի Փաշայան՝ հայացք ներսից», ՀՌՀ շաբաթաթերթ, /Նելլի Չախոյանին/, 2013, սեպտեմբերի 2-ին։
• Հանրային ռադիոյի «Գրական հանդիպում» հաղորդաշարին /հաղորդման հեղինակ՝ Հուսիկ Արա, 2014, 27 մարտի։
• «Խոսքն ուրախ գրականության մասին չէ, այլ լույսի պարունակության», Իրատես օրաթերթ, 2014, ապրիլի 18-21, թիվ 26։
• Հանրային հեռուստաընկերության «Առավոտ լուսո» հաղորդաշարին, 2014, 11 նոյեմբերի։
• «Երկիր Զաբախա» լրատվական ռադիոյին /հաղորդավար՝ Վահե Սարգսյան/, 2015, 11 փետրվարի։
• «Աղասի Այվազյանի ճանաչելով՝ կփրկենք ոչ միայն ազգային, այլև մեր ներսի կյանքը», Հետք լրատվական կայք, /Մարինե Մարտիրոսյանին/, 2015, 23 մարտի։
• «Աղասի Այվազյանն ապագայի գրող է», Իրատես օրաթերթ, /Արմինե Սարգսյանին/, 2015, 17 ապրիլի։
• «Երկիր Զաբախա» լրատվական ռադիոյին /հաղորդավար՝ Վահե Սարգսյան/, 2015, 10 նոյեմբերի։
• «Մեզ մոտ շատ լավ մասնագետներ մնում են տիզմի մեջ», Իրատես օրաթերթ /Կարինե Ռաֆայելյանին, 2016, հունվարի 15-18, թիվ 1։
• Հանրային հեռուստատեսության «Չակերտներ» հաղորդաշարին /հաղորդավար՝ Արթուր Բախտամյան/, 2016, 3 մարտի։
• «Տեսնում եմ այն կածանը, որտեղ կհանդիպեն գրողն ու ընթերցողը», Առավոտ օրաթերթ, /Սամվել Դանիելյանին/, 2016, 15 հոկտեմբերի, թիվ 200։
• «Աղասի Այվազյանի գրականությունը հոգու և մարմնի պատմություն է», Իրատես օրաթերթ /Կարինե Ռաֆայելյանին, 2017, ապրիլի 14-17, թիվ 28։ «Ճշմարիտ, ժշմարիտ են ասում», Վեմ ռադիոկայանի »Հայելի» /հեղինակ՝ Լիլիթ Ավագյան/, Դանիել Երաժիշտի հետ, 2018, 5 հունվարի։
• «Վերդյանի պատկերացմամբ...», Իրատես օրաթերթ, /Կարինե Ռաֆայելյանին, 2018, հուլիսի 10-12, թիվ 49։
• Ստեփանակերտի հեռուստաընկերության «Ողջույն, Արցախ» հաղորդաշարին, 2018, 26-ը նոյեմբերի։
• «Եռանկյունու» բազմանկյունները Վեմ ռաիոկայանի «հայելի» հաղորդաշարին /հեղինակ՝ Լիլիթ Ավագյան/, 2018, 28 դեկտեմբերի։
• Հանրային հեռուստաընկերության «Առավոտ լուսո» հաղորդաշարին, 2019, 16 հունվարի։
• «Ինչպես ճաշակավոր ընթերցող ձևավորել», Առավոտ օրաթերթ, /Գոհար Հակոբյանին/, 2019, 7 փետրվարի, թիվ 21։
• «Նոյան տապան» լրատվական կենտրոնին Անուշ Ասլիբեկյանի հետ / հաղորդավար՝ Տիգրան Հարությունյան/, 2019, 27 մարտի։

Մասնակցություն գիտաժողովներին

• «Հայոց գրերի գյուտը ռուս հայագետների աշխատություններում» թեմայով։ Միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված հայոց գրերի 1600-ամյակին, Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիա, Երևան, 12-17 սեպտեմբերի, 2005։
• «Բնագիտությունը Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» պոեմում» թեմայով, Գիտաժողով՝ նվիրված Նարեկացու 1000-ամյակին, Հայ- Ռուսական համալսարանի հայագիտության ամբիոն, ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ, Երևան, 12-13 մարտի, 2004։
• «Արևելյան նրբերանգներն Աղասի Այվազյանի արձակում» թեմայով, Երիտասարդ արևելագետների հանրապետական 27-րդ գիտաժողով, Երևան, 8-9 հունիսի, 2006։
• «Ուրիշի, մյուսի խնդիրը Աղասի Այվազյանի արձակում» թեմայով, 9-րդ տարեկան գիտաժողով, ՌԴ կրթության և գիտության նախարարություն, ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն, Հայ-ռուսական համալսարան, Երևան, 4-8 դեկտեմբերի, 2006։
• «Արևելցին Աղասի Այվազյանի ստեղծագործություններում» թեմայով, Երիտասարդ արևելագետների հանրապետական 28-րդ գիտաժողով, Երևան, 14-45 հունիսի, 2007։
• «Չարենցը և Արևելքը» թեմայով, Երիտասարդ արևելագետների հանրապետական 27-րդ գիտաժողով, Երևան, հունիսի 11-13, 2008։
• «Թումանյանի և Աղասի Այվազյանի Հայրենիքը» թեմայով, Հայ-Ռուսական համալսարան, Երևան, 28-29 ապրիլի, 2009։
• «Ռուդաքիի պոեզիայի մի քանի առանձնահատկությունների համեմատական վերլուծության փորձ» թեմայով, Երիտասարդ արևելագետների հանրապետական 30-րդ գիտաժողով, Երևան, հուլիսի 14-16, 2009։
• ««Սասնա ծռերի» և արաբական էպոսի համեմատության փորձ» թեմայով, Միջազգային գիտաժողով՝ «Հայկական ժողովրդական էպոսը և համաշխարհային էպիկական ժառանգությունը», ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ, Հայ-Ռուսական համալսարան, Երևան, 12-14 նոյեմբերի, 2009։
• «Աղասի Այվազյանի անկախության տարիներին գրված ստեղծագործությունները» թեմայով «Ժամանակակից հայ արձակի հիմնախնդիրներ» գիտաժողով, Համազգային հայ կրթական և մշակութային միություն, Երևանի պետական համալսարան, Հայաստանի գրողների միություն, Ծաղկաձոր, 5-6 ապրիլի, 2013։
• «Հարկահանությունը և ավարառությունը հայկական և արաբական էպոսներում» թեմայով, Միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված Հայ-ռուսական համալսարանի 20-ամյակին, ՀՌՀ, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ, Կալիֆոռնիայի Լոս-Անջելեսի համալսարան, Երևան, 11-13 հոկտեմբերի, 2017։
• «Արձակի ռիթմը (Դ. Դեմիրճյան, Ա. Այվազյան)» թեմայով, 12-րդ տարեկան գիտաժողով՝ նվիրված Հայ-ռուսական համալսարանի 20-ամյակին, ՌԴ կրթւթյան և գիտության նախարարություն, ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն, Հայ-ռուսական համալսարան, Երևան-Ծաղկաձոր, 4-8 դեկտեմբերի, 2017։
• «Դերենիկ Դեմիրճյանի արձակի ռիթմը» թեմայով, Դ. Դեմիրճյանի 140-ամյակին նվիրված գիտաժողով, Գրականության և արվեստի թանգարանի մասնաճյուղ Դ. Դեմիրճյանի տուն-թանգարան, Երևան, 12 մարտի, 2017։
• Ալիս Հովհաննիսյանի ««Լենինական-Կումայրի-Գյումրի» թեմայով միջազգային գիտաժողով, ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն, Վանաձորի Հ. Թումանյանի անվան պետական համալսարան, Երևան, 2 նոյեմբերի, 2018։

Արտաքին հղումներ

• Անի Փաշայան, Գրողն ու իր իրականությունը, 2012
• Անի Փաշայան, «Չակերտներ» հաղորդաշար, 2016
• Անի Փաշայան, Արծբի Բախչինյան, «Ողջույն Արցախ» հաղորդաշար, 2018
• https://old.araratnews.am/%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8-%D5%BD%D6%80%D5%BF%D5%AB-%D5%A6%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81-%D5%A7-%D5%BD%D6%80%D5%BF%D5%AB-%D5%B0%D5%A5%D5%BF/, Անի Փաշայան, Գրականությունը սրտի զրույց է սրտի հետ, 2019
• https://www.grakantert.am/archives/tag/%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D6%83%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%B6, Անի Փաշայան, Գրական թերթ։
• Անի Փաշայան, Վեմ ձայնադարան, Հայելի հաղորդաշար, «Եռանկյունու» բազմանկյունները, , հյուր՝ գրականագետ Անի Փաշայան, 2021