Աիջալ
Աիջալ, Այզայուլ (Այզոլ, հինդի՝ आइज़ोल Āizol, բենգալերեն՝ আইজল, Āijal, անգլ.՝ Aizawl), քաղաք Հնդկաստան արևելյան հատվածում։ Միզորամ նահանգի վարչական կենտրոն։ Նահանգի խոշորագույն բնակավայրն է՝ 291 822 բնակչությամբ[1]։ Աիջալը հիմնադրվել է 1894 թվականին։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Աիջալ | ||
 | ||
| Երկիր |  Հնդկաստան | |
| Մակերես | 457 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1132±1 մետր | |
| Բնակչություն | 293 416 մարդ (2011) | |
| Ժամային գոտի | UTC+5:30 | |
| Հեռախոսային կոդ | 0389 | |
| Փոստային դասիչ | 796001 | |
| Պաշտոնական կայք | aizawl.nic.in | |
| ||
Ֆիզիկա-աշխարհագրական բնութագիր խմբագրել
Աիջալը գտնվում է հյուսիսային արևադարձից հյուսիս՝ Միզորամի հյուսիսում։ Քաղաքը տեղակայված է լեռնաշղթայի վրա, որի արևմուտքում գտնվում է Տլոնգ գետի հովիտը, իսկ արևելքում՝ Տուրիալ գետի հովիտը։ Միջին բարձրություն ծովի մակարդակից կազմում է 1 132 մետր։
Կլիմա խմբագրել
Աիջալն ունի մեղմ, արևադարձային կլիմա, որը կապված է նրա դիրքադրության և ծովի մակարդակից բարձրության հետ։ Կյոպպենի կլիմաների դասակարգման համաձայն՝ քաղաքի կլիման դասակարգում է որպես մերձարևադարձային մուսսոնային կլիմա (Cwa): Ամռան միջին ջերմաստիճանը կազմում է 20-30 C, իսկ ձմռան միջին ջերմաստիճանը՝ 11-21 C[2]:
| Aizawlի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 20.4 (68.7) |
21.7 (71.1) |
25.2 (77.4) |
26.8 (80.2) |
26.3 (79.3) |
25.5 (77.9) |
25.3 (77.5) |
25.5 (77.9) |
25.7 (78.3) |
24.7 (76.5) |
23.0 (73.4) |
21.0 (69.8) |
24.3 (75.7) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 11.4 (52.5) |
12.8 (55) |
15.6 (60.1) |
17.5 (63.5) |
18.1 (64.6) |
18.9 (66) |
19.1 (66.4) |
19.1 (66.4) |
19.2 (66.6) |
18.0 (64.4) |
15.1 (59.2) |
12.2 (54) |
16.4 (61.5) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 13.4 (0.528) |
23.4 (0.921) |
73.4 (2.89) |
167.7 (6.602) |
289.0 (11.378) |
406.1 (15.988) |
320.4 (12.614) |
320.6 (12.622) |
305.2 (12.016) |
183.7 (7.232) |
43.2 (1.701) |
15.3 (0.602) |
2161,4 (85,094) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ {{{միավոր տեղումների օրեր}}}) | 0.5 | 2.1 | 5.0 | 8.4 | 12.8 | 19.4 | 19.3 | 19.6 | 17.2 | 10.6 | 1.8 | 0.4 | 117.1 |
| աղբյուր: Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպություն[3] | |||||||||||||
Բնակչություն խմբագրել
2011 թվականի մարդահամարի տվյալների համաձայն՝ քաղաքի բնակչությունը կազմել է 291 822 մարդ, որոնցից 143 803-ը՝ տղամարդիկ և 148 019-ը՝ կանայք։ Գրագիտության միջին մակարդակը կազմում է 98,80 % (տղամարդկանց մոտ 99,30 %, իսկ կանանց՝ 98,31 %)[4]:
2005 թվականին Աիջալ քաղաքի բնակչությունը կազմել է 256 399 մարդ, որոնցից 124 917-ը՝ տղամարդիկ և 131 482-ը՝ կանայք[5]։
Տնտեսություն խմբագրել
Աիջալում տեղակայված են նահանգի հիմնական բանկերի գրասենյակները։ Նաև քաղաքում տեղակայված է 3-աստղանի հյուրանոց՝ Hotel Regency: Աիջալը նահանգի կարևորագույն առևտրային և ֆինանսական կենտրոնն է։
Տրանսպորտ խմբագրել
Քաղաքը սպասարկում է Լենգպուի օդանավակայանը։ Նրանից իրականացվում են կանոնավոր թռիչքներ դեպի Կալկաթա, Գուվահատի, Իմպհալ։
Ազգային № 54 մայրուղին քաղաքը միացնում է Սիլչարի հետ, № 40-ը՝ Ագարթալայի հետ և № 150-ը՝ Իմպհալի հետ։ Հասարակական տրանսպորտը ներկայացված է տաքսիով և մասնավոր ավտոբուսներով։
Զբոսաշրջություն խմբագրել
Նահանգի կառավարությունը ոչ քիչ ջանքեր է գործադրում զբոսշրջիկների գրավման համար՝ կառուցվում են զբոսաշրջային կոմպլեքսներ, անցկացվում են փառատոններ։ Քաղաքի շրջակայքը զբոսաշրջիկներին հետաքրքրում է իր գեղեցիկ բնությամբ։
Տեսարժան վայրեր խմբագրել
- Միզորամ նահանգի թանգարանը տեղակայված է քաղաքի կենտրոնում գտնվող ՄըքԴոնալդ բլրի վրա։ Չնայած փոքր չափսերին այն նշանավոր է պատմական մասունքների, հնագույն զգեստների և ավանդական գործիքների հետաքրքիր հավաքածուներով։
- Սոլոմոնի վանք
- Աիջալից 12 կմ հեռավորության վրա գտնվող ավանդական Ռեյեկ գյուղը
- Հմույֆանգ, լեռ կուսական անտառներով, որը տեղակայված է Աիջալից 50 կմ հեռավորության վրա։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Aizawl City Population». census2011.co.in. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 15-ին.
- ↑ «Aizawl - the State Capital». Mizoram. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
- ↑ «World Weather Information Service–Aizawl». Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպություն. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 16-ին.
- ↑ «Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above» (PDF) (անգլերեն). Provisional Population Totals, Census of India 2011. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
- ↑ «Townwise Population — Mizoram at a glance\\Civil Secretariat, Aizawl». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աիջալ» հոդվածին։ |