Վիքիպեդիա

Օդիլո Գլոբոչնիկ

Օդիլո Լոտարիո Գլոբոչնիկ (գերմ.՝ Odilo Lotario Globocnik; ապրիլի 21, 1904(1904-04-21)[1], Տրիեստ, Ավստրո-Հունգարիա - մայիսի 31, 1945(1945-05-31), Paternion, Villach-Land District, Կարինտիա, Ավստրիա), ավստրիական ծագմամբ նացիստական Գերմանիայի պետական և քաղաքական գործիչ, «ՍՍ» գրուպենֆյուրեր և ոստիկանության գեներալ-լեյտենանտ (1942)[2]։ «ՍՍ»-ի գեներալ-նահանգապետության (օկուպացված Լեհաստանի) տարածքում ՍՍ-ի կառուցվածքի և մահվան ճամբարների ստեղծման գծով լիազորված ռեյխսֆյուրերը (1941 թվականի հուլիսի 17-ից 1942 թվականի հունվարի 31-ը), գաուպտբերեյխտսլեյտերը (1941 թվականի նոյեմբերի 9)։ Նրա անձնական գործում եղել է հետևյալ բնութագիրը. «Անխոհեմությունն ու քմահաճույքը նրան հաճախ հանգեցնում են սահմանված սահմանների խախտման նույնիսկ էսեսյան միաբանության շրջանակներում»[3]։

Օդիլո Գլոբոչնիկ
սլովեն.՝ Odilo Globočnik
 
Կուսակցություն՝ Նացիոնալ-սոցիալիստական ​​գերմանական բանվորական կուսակցություն
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, police officer և շինարար
Ծննդյան օր ապրիլի 21, 1904(1904-04-21)[1]
Ծննդավայր Տրիեստ, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանի օր մայիսի 31, 1945(1945-05-31) (41 տարեկան)
Վախճանի վայր Paternion, Villach-Land District, Կարինտիա, Ավստրիա
Քաղաքացիություն  Նացիստական Գերմանիա,  Ավստրիա և  Ցիսլեյտանիա
Ի ծնե անուն գերմ.՝ Odilo Lotario Globocnik
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է ավստրիացի պաշտոնաթող հեծելազորի սպա Ֆրանց Գլոբոչնիկի (Franc Globočnik) ընտանիքում, ով աշխատել է որպես փոստային պաշտոնյա, ազգանունն ունի սլովենական ծագում[4]։ Պապին անվանում են Ֆրանց Յոհան Գլոբոչնիգ (Franz Johann Globotschnig)[5]: Կրթությունը ստացել է կադետի կորպուսում (1918)[6]։ 1923 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Կլագենֆուրտի բարձրագույն արհեստագործական ուսումնարանը որպես դիպլոմավորված ճարտարագետը։ Աշխատել է շինարարական ընկերություններում։

1919-1920 թվականներին եղել է Կարինտյան ծառայության անդամ[7]։ 1922 թվականին միացել է Ավստրիայի ազգային սոցիալիստական շարժմանը։

1931 թվականի հունվարի 1-ին մտել է «Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն» (տոմս № 442 939), 1934 թվականի սեպտեմբերի 1-ին՝ «ՍՍ» (տոմս № 292 776): 1933 թվականին եղել է Կարինտիայի գաուլեյթերի տեղակալ։ 1933-1934 թվականներին բազմիցս ձերբակալվել և պահվել է բանտում քաղաքական գործունեության համար։ 1933 թվականին Գերմանիա է փախել Վիեննայի ոսկերչի սպանության մեղադրանքի պատճառով։ 1936 թվականին ընդունվել է Ավստրիայում «ՆՍԳԲԿ»-ի բարձրագույն ղեկավարության կազմում, կապ է հաստատել ավստրիացի նացիստների և Մյունխենում կենտրոնական վարչության միջև։

1938 թվականի մայիսի 22-ին նշանակվել է Վիեննայի գաուլյայթեր և շուտով դարձել Ռեյխսթագի պատգամավոր։

Վիեննայում ընդդիմության հետապնդման հարցով Գլոբոչնիկի գործունեությունն այնպիսի վրդովմունք է առաջացրել, որ արդեն 1939 թվականի հունվարի 30-ին նա մեղադրվել է արժութային խաբեությունների մեջ, զրկվել գաուլյեյթերի պաշտոնից և տեղափոխվել «ՍՍ»-ի զորքեր։ 1939 թվականի նոյեմբերի 9-ից եղել է Լյուբլինի օկրուգի «ՍՍ»-ի և ոստիկանության պետը։ Միաժամանակ 1941 թվականի հուլիսի 17-ից մինչև 1942 թվականի հունվարի 31-ը եղել է«ՍՍ»-ի ռեյխսֆյուրերի անձնական ներկայացուցիչը «ՍՍ»-ի կառավարման կառուցվածքի և մահվան ճամբարների ստեղծման գծով գեներալ-նահանգապետության (այսինքն՝ օկուպացված Լեհաստանի) տարածքում։ Անմիջականորեն ղեկավարել է Բելժեցի, Մայդանեկի և Սոբիբորի, ինչպես նաև Տրեբլինկայի մահվան ճամբարների ստեղծումը՝ Լյուբլինի շրջակայքում[8]։ Մասնակցել է Վարշավայի և Բելոստոկի գետտոյի (1943) ոչնչացմանը։ 1943 թվականի հուլիսի 14-ին արժանացել է պետական քարտուղարի աստիճանին։

1943 թվականի օգոստոսի 16-ին Լյուբլինում պաշտոնը թողել է։ 1943 թվականի սեպտեմբերի 13-ին նշանակվել է Ադրիատիկ ափի օպերատիվ գոտու ոստիկանության և «ՍՍ»-ի բարձրագույն ղեկավար (գերմ.՝ HSSPF Adriatisches Kustenland): Նրա գլխավոր խնդիրը եղել է պարտիզանների դեմ պայքարը, բայց նա կրկին առաջատար դեր է խաղաել հրեաներին, այս անգամ՝ իտալացիների հետապնդման գործում։

Պատերազմի ավարտին դաշնակից զորքերի մոտենալու հետ փախել է Կարինտիա (Ավստրիա), մերձակա գործընկերների ընկերակցությամբ բարձրացել լեռներ՝ թաքնվելով Վայսենզեի մերձակա ալպիական տնակում, որտեղ 1945 թվականի մայիսի 31-ին Գլոբոչնիկն իր ադյուտանտ Էռնստ Լերհոմի հետ ձերբակալվել է անգլիացիների կողմից։ Ինքնասպան է եղել (կծել է բերանում թաքցրած ցիանիդի սրվակը) ալպյան հիվանդանոցում՝ բրիտանական զորքերի կողմից ձերբակալության ժամանակ։

Մշակույթում խմբագրել

  • Գլոբոչնիկը (Գլոբուս) Ռոբերտ Հարիսի «Ֆաթերլենդ» վեպի գլխավոր բացասական կերպարն է այլընտրանքային պատմության թեմայով։ Նա կրում է «ՍՍ»-ի օբերգրուպենֆյուրերի կոչումը և անձամբ իրականացնում է հրեական հարցի վերջնական լուծման վերաբերյալ խորհրդակցության մասնակիցներին սպանելու գործողությունը։
  • Որպես աննշան կերպար՝ նա հայտնվում է Հարի Տերտլդավի«In the Presence of Mine Enemies» վեպում։
  • Գլոբոչնիկը հայտնվում է Ջոնաթան Լիթելի «Բարեհաճողները» վեպում։

Պարգևներ խմբագրել

  • Երկաթե խաչ (1939) 2-րդ և 1-ին դասի
  • 2-րդ և 1-ին դասի «Ռազմական արժանիքների համար» սուրերով խաչ
  • Գերմանական խաչը արծաթի մեջ (1945 թվականի հունվարի 20)
  • Գերմանական խաչը ոսկով (1945 թվականի փետրվարի 7)
  • «Պարտիզանների դեմ պայքարի համար» արծաթե կրծքանշան (1944 սեպտեմբերի 17)
  • Հիտլերյուգենդի ոսկե պատվավոր կրծքանշան (1944 թվականի մայիսի 15)
  • «Մահացած գլուխ» մատանի
  • «ՍՍ»-ի պատվավոր ռեյխսֆյուրերայի սուսեր

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ Friedrich, Klaus-Peter (2011). «Jahrbücher für Geschichte Osteuropas (Yearbook for the History of Eastern Europe)». Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  3. ↑ Der Dienstkalender Heinrich Himmlers: 1941/42. (im Auftrag der Forschungsstelle für Zeitgeschichte in Hamburg bearbeitet, kommentiert und eingeleitet von Peter Witte). Christians, Hamburg 1999, 3-7672-1329-X, p. 306.
  4. ↑ Vollständiger Name nach Michael Wedekind: Nationalsozialistische Besatzungs- und Annexionspolitik in Norditalien 1943 bis 1945. München 2003, p. 446.
  5. ↑ Poprzeczny, Odilo Globočnik, pp. 9–14.
  6. ↑ Siegfried J. Pucher: „… in der Bewegung führend tätig“. Odilo Globočnik. Kämpfer für den „Anschluß“. Vollstrecker des Holocaust. Drava, Klagenfurt 1997, p. 18
  7. ↑ Poprzeczny, Odilo Globočnik, pp. 24–25.
  8. ↑ Poprzeczny, Odilo Globocnik, pp. 28–29.

Գրականություն խմբագրել

  • Rieger, Berndt Creator of Nazi Death Camps. The Life of Odilo Globocnik. — London/Portland OR: Vallentine Mitchell, 2007. — ISBN 9780853035237
  • Pucher, Siegfried J. … in der Bewegung führend tätig. Odilo Globocnik - Kämpfer für den "Anschluss", Vollstrecker des Holocaust. — Klagenfurt/Celovec: Drava Verlag, 1997. — ISBN 3-85435-278-6
  • Poprzeczny, Joseph Hitler's Man in the East – Odilo Globocnik. — Jefferson and London: McFarland & Company, 2004. — ISBN 0-7864-1625-4
  • Hamilton, Charles Leaders and Personalities of the Third Reich Vol.2. — San Jose: Bender, 1996.
  • Snyder, Louis L. Encyclopedia of the Third Reich. — New York: Paragon House, 1989.
  • Caldwell Stewart, Emilie Signatures of the Third Reich. — New Jersey, 1996.
  • Wistrich, Robert S. Who's Who in Nazi Germany. — London: Routledge, 1995.
  • Yerger, Mark C. German Cross in Silver: Holders of the SS and Police. — San Jose: Bender, 2002.
  • Josef Wulf. «Das Dritte Reich und seine Vollstrecker», München 1978, ISBN 3-598-04603-0
  • Залесский К.А. Кто был кто в Третьем рейхе: Биографический энциклопедический словарь. — М.: АСТ; Астрель, 2003. — С. 227—228. — 942 [2] с. — ISBN 5-17-015753-3 (АСТ); ISBN 5-271-05091-2 (Астрель)
  • Залесский К. СС. Охранные отряды НСДАП. — М.: Эксмо, 2004. — С. 181. — 656 с. — ISBN 5-699-06944-5
  • Залесский К. НСДАП. Власть в Третьем рейхе. — М.: Яуза; Эксмо, 2005. — С. 169—170. — 672 с. — ISBN 5-699-09780-5

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օդիլո Գլոբոչնիկ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Օդիլո_Գլոբոչնիկ&oldid=9305645» էջից