Վրթանես Ախիկյան

հայ նկարիչ

Վրթանես Գալուստի Ախիկյան (հոկտեմբերի 26, 1873(1873-10-26), Վան[1][2] - փետրվարի 21, 1936(1936-02-21)[1][2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2]), հայ նկարիչ, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1935)։

Վրթանես Ախիկյան
Ծնվել էհոկտեմբերի 26, 1873(1873-10-26)
ԾննդավայրՎան[1][2]
Վախճանվել էփետրվարի 21, 1936(1936-02-21)[1][2] (62 տարեկան)
Մահվան վայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2]
Ազգությունհայ
Քաղաքացիություն Օսմանյան կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա (1912)[1]
Մասնագիտություննկարիչ և ուսուցիչ
ՈւսուցիչՊավել Կովալևսկի[1], Ֆրանց Ռուբո[1], Նիկոլայ Սամոկիշ[1] և Իլյա Ռեպին[1]
ԱշակերտներԳոհար Ֆերմանյան և Հմայակ Ավետիսյան
Պարգևներ
Վրթանես Ախիկյան Վիքիդարանում
 Vrtanes Akhikyan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

1890 թվականին ընդունվել է Կոստանդնուպոլսի գեղարվեստի վարժարան։ 1894-1912 թվականներին եղել է Պավել Կովալևսկու և Իլյա Ռեպինի արվեստանոցներում։ 1899-1912 թվականներին սովորել է Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայի բարձրագույն ուսումնարանում։

Առաջին անգամ ցուցադրվել է Լոնդոնում՝ Ռուս նկարիչների ընկերության ցուցահանդեսում (1911)։ 1912-1915 թվականներին դասավանդել է Վանի կեդրոնական վարժարանում, 1915-1918 թվականներին՝ Թիֆլիսի Գայանյան դպրոցում, 1921-1929 թվականներին՝ ԵԳԱՏ-ում։ Փոքրաչափ բնանկարների, նատյուրմորտների վարպետ է[3]։ Աշխատակցել է Թիֆլիսում և Երևանում հրատարակաված «Հասկեր», «Հոկտեմբերիկ», «Պատկոմ», «Մաճկալ» և «Հայաստանի աշխատավորուհի» պարբերականներին[4]։

Աշխատանքներից գտնվում են Հայաստանի ազգային պատկերասրահում[5]։

 
Վրթանես Ախիկյանի գերեզմանը Կոմիտասի անվան պանթեոնում

Ստեղծագործություններ

խմբագրել
  • «Դեղձեր» (1925)
  • «Արարատ» (1925)
  • «Ժողտան շինարարությունը» (1928, Հայաստանի ազգային պատկերասրահ)
  • «Արզնու բազալտ կտրողները» (1933)
  • «Գեղարդի տեսարան» (էտյուդ, 1927)
  • «Գետառ գետը Ավան գյուղի մոտ» (1928)
  • «Ավան գյուղ. Արագած» (1928)
  • «Պապը և թոռնիկը» (1929)
  • «Մեղվի փեթակ» (1929)
  • «Ժողտան քար ջարդող մեքենան» (1930)
  • «Ծաղիկներ Արզնիից» (1935)

Գրականություն

խմբագրել
  • Արվեստի վաստակավոր գործիչ Վրթանես Ախիկյանի նկարների ցուցահանդես [կատալոգ], Ե., 1937
  • Շիշմանյան Ռ., Բնանկարն ու հայ նկարիչները, Ե., 1958

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.)Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
  3. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
  4. «Շտեմարան - Հավաքածու - Հայաստանի ազգային պատկերասրահ». www.gallery.am. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
  5. «Շտեմարան - Հայաստանի ազգային պատկերասրահ». www.gallery.am. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վրթանես Ախիկյան» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վրթանես Ախիկյան» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 200