Վլադիմիր Բասով
Վլադիմիր Պավլովիչ Բասով (հուլիսի 28, 1923[1][2], Ուրազովո, Valuysky Uyezd, Վորոնեժի նահանգ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - սեպտեմբերի 17, 1987[2], Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային կինոռեժիսոր, դերասան և սցենարիստ։ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1983), Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի Արևելյան ռազմաճակատի («Հայրենական մեծ պատերազմ», 1941-1945) մասնակից. ԽՄԿԿ անդամ (1948)[3]։
 ռուս.՝ Владимир Павлович Басов | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 28, 1923[1][2] |
| Ծննդավայր | Ուրազովո, Valuysky Uyezd, Վորոնեժի նահանգ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 17, 1987[2] (64 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Կունցևսկոե գերեզմանատուն |
| Կրթություն | Մոսկվայի Գերասիմովի անվան կինեմատոգրաֆիայի ինստիտուտ (1952) |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | դերասան, կինոռեժիսոր և սցենարիստ |
| Ակտիվ շրջան | 1952-1987 |
| Ամուսին(ներ) | Ռոզա Մակագոնովա, Նատալյա Ֆատեևա և Վալենտինա Տիտովա |
| Երեխա(ներ) | Վլադիմիր Բասով և Ալեքսանդր Բասով |
| Պարգևներ և մրցանակներ |                և  |
Կենսագրություն խմբագրել
Վլադիմիր Բասովը ծնվել է 1923 թվականի հուլիսի 28-ին (կա կարծիք, որ նա իր ծննդյան տարին փոխել է, որպեսզի ռազմաճակատ գնա) Ուրազովո գյուղում (ներկայումս քաղաքատիպ ավան Ռուսաստանի Բելգորոդի մարզի Վալույսկի շրջանում)[4] Պավել և Ալեքսանդր Բասովների ընտանիքում։
1931-1941 թվականներին սովորել է Մոսկվայի № 64 միջնակարգ դպրոցում[5]։
1941 թվականի ամռանը գնացել է ՎԳԻԿ, որպեսզի իմանա՝ ընդունելության համար ինչ է անհրաժեշտ, սակայն պատերազմը խախտում է նրա ծրագրերը։
1941 թվականից մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի Արևելյան ռազմաճակատի («Հայրենական մեծ պատերազմ», 1941-1945) գործողություններին։ Չորրորդ հատուկ հրաձգային բրիգադայի ինտենդանտական ծառայության լեյտենանտը բրիգադայի ակումբի պետի պաշտոնի պարտականությունների օրինակելի կատարման համար 1943 թվականին պարգևատրվեց մեդալով՝ «Ռազմական ծառայության համար»։ Նրա կազմավորած գեղարվեստական ինքնագործունեությամբ զբաղվող համույթը ավելի քան 150 համերգ տվեց զինվորների համար։ 1945 թվականի փետրվարի 23-ին ստանձնելով գրոհային խմբի ղեկավարությունը՝ զավթեցին գերմանական պաշտպանության հենակետը։ Մարտի ժամանակ ծանր կոնտուզիայի է ենթարկվել և իր սխրագործության համար պարգևատրվել Կարմիր աստղի շքանշանով[6]։
1947 թվականին ընդունվել է ՎԳԻԿ-ի ռեժիսուրայի բաժին՝ Սերգեյ Յուտկևիչի և Միխայիլ Ռոմի արվեստանոց (ավարտել է 1952 թվականին)։
1950-1952 թվականներին եղել է ռեժիսորի օգնական, 1952 թվականից՝ Մոսֆիլմ կինոստուդիայի դերասան և ռեժիսոր։ Ռեժիսորական առաջին աշխատանքը 1952 թվականին «Նախլեբնիկ» թատրոն-ստուդիայի ներկայացման էկրանավորումն էր (Մ․ Կորչագինի և Բ․ Լիֆանովի հետ համատեղ)։ 1954 թվականին նկարահանեց «Խիզախության դպրոց» ֆիլմը, որտեղ խաղում էր նրա առաջին կինը՝ Ռոզա Մակագոնովան, ում հետ ծանոթացել էր ինստիտուտում։
Բասովը բազմակողմանի արտիստ էր։ Յուրօրինակ դեմք, արտահայտիչ միմիկա, մեծ արտիստիզմ և հմայիչ գրավչություն ուներ։ Դերասանի տաղանդն ավելի վառ բացահայտվում էր խարակտերային դերեր խաղալիս։ Բնատուր երաժշտական էր և թեև ձայնը փոքր-ինչ ուրույն էր (խռպոտ էր)՝ ֆիլմերում շատ երգեր է կատարել։ Դերասանի բոլոր բացասական հերոսները գրավիչ են, խորիմաստ և զվարճալի։
Տաղանդավոր դերասանը ոչ միայն խարակտերային կերպարներ ստեղծեց կինոյում, այլև այնպիսի բան արեց, որը ոչ բոլորն էին կարող՝ կինո տեղափոխեց թատերական դրամատուրգիան։ Միխայիլ Բուլգակովի և Ջոն Բոյնթոն Պրիստլիի էկրանավորումները մինչև հիմա էլ գրավում են ոչ միայն նրա տաղանդի երկրպագուներին, այլև հանդիսատեսի լայն շրջանի։
Իր ֆիլմերի սցենարիստն էր կամ սցենարների համահեղինակը։ ԽՍՀՄ կինեմատոգրաֆիստների միության անդամ։ ԽՄԿԿ անդամ 1948 թվականից։
1983 թվականին կաթվածից հետո Բասովի ձախ մասը պարալիզվեց։ Նյութապես օգնելու համար նրան թողեցին ռեժիսոր-խորհրդականի պաշտոնում։
Մահացել է 1987 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Մոսկվայում՝ երկրորդ կաթվածից։ Թաղված է Կունցևսկի գերեզմանոցում (հողատարածք № 10)[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Басов Владимир Павлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Новая Российская энциклопедия: в 12 т. / Редкол.: А. Д. Некипелов, В. И. Данилов-Данильян, В. М. Карев и др. — М.: ООО «Издательство „Энциклопедия“» Т. 2 А — Баяр, 2005. — 960 с.: ил.
- ↑ Анна КОРШУНОВА, Марина РОМАНОВА. «Куряне на киноэкране». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
- ↑ Басов Владимир Павлович - Киносозвездие - авторский проект Сергея Николаева
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941—1945 годах» Номер записи в базе данных: 25712915
- ↑ Могила на Кунцевском кладбище, уч. 10
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Վլադիմիր Բասով (անգլ.) Internet Movie Database կայքում
- Владимир Басов Արխիվացված 2022-07-15 Wayback Machine Рускино.ру
- Владимир Басов — Биография и фотографии
- Как они умирали — Актёр Владимир Басов
- Владимир Басов. «Сколько себя помню» (Мемуарная проза. Предисловие и составление текста — Александр Басов)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վլադիմիր Բասով» հոդվածին։ |