Սպիտակաճակատ սագ
| Սպիտակաճակատ սագ | |
 Սպիտակաճակատ սագ | |
| Դասակարգում | |
| Ենթատիպ | Ողնաշարավորներ (Vertebrata) |
| Դաս | Թռչուններ (Aves) |
| Կարգ | Սագանմաններ (Anseriformes) |
| Ընտանիք | Բադեր (Anatidae) |
| Ենթաընտանիք | Anserinae |
| Տրիբա | Սագեր (Anserini) |
| Ցեղ | Սագ (Anser) |
| Տեսակ | Սպիտակաճակատ սագ (A. albifrons) |
| Միջազգային անվանում | |
| Anser albifrons | |
| Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ  Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Սպիտակաճակատ սագ (լատին․՝ Anser albifrons), բադերի ընտանիքին պատկանող ջրլող թռչուն։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կրմիր գրքում։
Սպիտակաճակատ սագը տարածված է Սառուցյալ օվկիանոսի կղզիներում, ափերի տունդրայում՝ Սպիտակ ծովից մինչև Չուկոտկա ընկած տարածքներում, ինչպես նաև Հյուսիսային Ամերիկայի տունդրայում, Գրենլանդիայում և Իսլանդիայում։ Եվրոպայի Սպիտակաճակատ սագերը ձմեռում են Միջերկրական, Սև, Կասպից ծովերի ափերում, երբեմն թռչում են նաև Միջին Ասիա և Հեռավոր Արևելքի երկրներ։
Տարածվածություն խմբագրել
Տարածված է Սառուցյալ օվկիանոսի կղզիներում, ափերի տունդրայում՝ Սպիտակ ծովից մինչև Չուկոտկա, Հյուսիսային Ամերիկայի տունդրայում, Գրելանդիաում և Իսպանիայում։ Ձմեռում է Եվրոպայում և Ասիայում։ Գարնանային և աշնանային չուի ընթացքում հանդիպում է Սևանա և Արփի լճերում և Արաքսի հովտում (նաև ձմռանը, բայց ոչ ամեն տարի)[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Բնադրման շրջանում նախընտրում է թփուտային տունդրայի գետերով և լճերով հարուստ վայրերը, ձմռանը՝ դաշտերը, տափաստանները և ջրավազանների ափերը։ Բնադրում է խոտաբույսերով պատված թմբիկներին, որոշ դեպքում՝ հողի և ավազի վրա։ Բնի փոսիկը պատում է նախորդ տարվա չորացած խոտաբույսերով, որի վրա առատորեն փռում են աղվափետուրները։ 70-81 մմ, սպիտակավուն ձվերը 5-7 հատ են։ Թխսումը տևում է 26-28 օր։ Ծնողները ակտիվ ձևով խնամում են ձվից դուրս եկած ձագերին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Չվող, բնադրող, ձմեռող, քիչ տարածված, հազվագյուտ տեսակ է, որն ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում ընդգրկված է քիչ մտահոգ կարգավիճակով և գնահատվում է որպես խոցելի տեսակ։
Թվաքանակը միշտ եղել է սակավաթիվ։ Չուի և ձմեռման ընթացքում՝ սագերի խմբում 10-20 անհատ։
Վտանգման հիմնական գործոններից են Սևանա լճի ավազանում և Արաքսի հովտում անհանգստացման գործոնը և որսորդությունը։
Պապանվում է «Սևան» և «Արփի լիճ» ազգային պարկում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
Գրականություն խմբագրել
- Бейчек В., Штясны К. Птицы. Иллюстрированная энциклопедия. — М.: Лабиринт-пресс.
- Ганзак Я. Иллюстрированная энциклопедия птиц. — Прага: Артия 1974.
- Жизнь животных. Т.6 Птицы. — М.: Просвещение, 1986.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Սպիտակաճակատ սագ (հայ.)
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սպիտակաճակատ սագ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սպիտակաճակատ սագ» հոդվածին։ |