Վիքիպեդիա

IX բանակ (Օսմանյան կայսրություն)

IX բանակը (թուրքերեն՝ Dokuzuncu Ordu, «Դոքուզունջու օրդու»), Օսմանյան կայսրության զինված ուժերի մեծ ռազմական կազմավորում էր՝ զորամիավորում, դաշտային բանակ Օսմանյան ցամաքային զորքերի կազմում։ Այն ունեցավ բավական կարճ պատմություն։ Իններորդ բանակը կազմավորվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, ավելի որոշակի՝ հունիսի 7, 1918[1]՝ Օսմանյան կայսրության կողմից Արևելյան Հայաստանի նկատմամբ ռազմական ագրեսիայի ժամանակաշրջանում՝ Հայ ժողովրդի 1918 թվականի Մայիսյան հերոսամարտերից հետո, երբ Օսմանյան կայսրությունը, որը նպատակադրվել էր ցեղասպանության միջոցով վերջնականապես լուծել Հայկական հարցը, Արարատյան դաշտում, Ապարանում և Փամբակի ձորում հանդիպելով հայկական բանակային կորպուսի զորքերի հերոսական դիմադրությանը՝ ստիպված եղավ դառնալ աշխարհի առաջին պետությունը, որը ճանաչեց Հայկական անկախ պետականության վերականգնումը (1918 թվականի հունիսի 4, Բաթումի պայմանագիր)[4]։ Օսմանյան իններորդ դաշտային բանակը մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ռազմագործողություններին, մասնավորապես՝ Կովկասի ռազմաճակատում, այսինքն՝ փաստացի՝ Արևմտյան Հայաստանում, իսկ ապա՝ Արևելյան Հայաստանում։ Օսմանյան Զինված ուժերի՝ իններորդ բանակային կորպուսը լուծարվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի փաստացի ավարտը հանդիսացող Մուդրոսի զինադադրից գրեթե հինգ ամիս հետո՝ 1919 թվականի ապրիլի 3-ին[2]։

IX բանակ
(Օսմանյան կայսրություն)
թուրքերեն՝ Dokuzuncu Ordu,
անգլ.՝ Ninth Army (Ottoman Empire),
ռուս.՝ 9-я армия (Османская империя),
արաբ․՝ (الجيش التاسع (الإمبراطورية العثمانية‎‎,
գերմ.՝ Neunte Armee (Osmanisches Reich)
Ընդհանուր տեղեկություն
Տեսակռազմական կազմավորում, մշտական օպերատիվ-մարտավարական զորամիավորում (բանակ, դաշտային բանակ) ցամաքային զորքերի կազմում
Զորքերի տեսակցամաքային զորքեր
ԵրկիրՕսմանյան կայսրություն Օսմանյան կայսրություն, Թուրքիա՝ Օսմանյան կայսրություն
ԵնթարկոումՕսմանյան կայսրության Սուլթան
Գործառույթռազմական պաշտպանություն և անվտանգություն
.
ՏեղաբաշխումԿարս, Կարին՝ Էրզրում
ՇրաբԿարս, Կարսի մարզ (Թուրքիա), Թուրքիա
Պատմություն
Ստեղծվեցհունիսի 7, 1918[1]
ՃակատամարտերԱռաջին համաշխարհային պատերազմ
Կովկասյան ռազմաճակատ՝ Կովկասյան պատերազմաշրջան
ԼուծարվեցԱպրիլի 3, 1919[2]
Հրամանատարներ
Հայտնի հրամանատարներՅաղուբ Շևքի Սուբաշը՝ Yakup Şevki Pasha (հունիս 8, 1918[3] – ապրիլ 3, 1919[2])
IX բանակի զորահրամանատարը՝ գեներալ Յաղուբ Շևքի փաշան:

Առաջին աշխարհամարտ խմբագրել

Մարտակազմը 1918-ի հունիսին խմբագրել

1918 թվականի հունիսին օսմանյան իններորդ բանակն ուներ հետևյալ մարտակազմը[5].

Մարտակազմը 1918-ի սեպտեմբերին խմբագրել

1918 թվականի սեպտեմբերին Օսմանյան կայսրության իններորդ դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը[6].

Մարտակարգը 1918-ի նոյեմբերին խմբագրել

1918 թվականի նոյեմբերին Իններորդ օսմանյան դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը[7].

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Edward J. Erickson, Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 187.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 39. (թուրքերեն)
  3. ↑ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 23. (թուրքերեն)
  4. ↑ Տե՛ս Գնդապետ Մնացական Ռ. Խաչատրյան, Հայաստանի ռազմական պատմություն։ Երևան, 2013 (անտիպ)։
  5. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 188.
  6. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 197.
  7. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 202.

Գրականություն խմբագրել

  • Erickson E. J. Ordered to Die։ A History of the Ottoman Army in the First World War. — 1. — Westport, CT։ Greenwood Publishing Group, 2001. — 265 p.
  • Erickson E. J. Ottoman Army Effectiveness in World War I։ A Comparative Study. — 1. — New York, NY։ Taylor & Francis, 2007. — 236 p. — (Cass Series։ Military History and Policy).
  • И. Г. Дроговоз «Турецкий марш. Турция в огне сражений» — Минск։ «Харвест», 2007.
  • David Nicolle, colour plates by Rafaelle Ruggeri, The Ottoman Army 1914-18, Men-at-Arms 269, Ospray Publishing Ltd., 1994.
  • Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001. (թուրքերեն)
  • T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 23. (թուրքերեն)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=IX_բանակ_(Օսմանյան_կայսրություն)&oldid=8243246» էջից