Սոֆիա Յակովլևնա Պարնոկ (ռուս.՝ Софи́я Я́ковлевна Парно́к, իսկական ազգանունը՝ Պարնոխ, ռուս.՝ Парно́х, հուլիսի 30 (օգոստոսի 11), 1885[1][2][3][…], Տագանրոգ, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[4] - օգոստոսի 26, 1933(1933-08-26)[1][2][5] կամ օգոստոսի 26, 1932(1932-08-26)[3], Կարինսկոե (գյուղ, Օդինցովսկի շրջան), ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), ռուս խորհրդային բանաստեղծուհի, թարգմանչուհի։

Սոֆյա Պարնոկ
ռուս.՝ Парно́к София Яковлевна
Ծննդյան անունֆր.՝ Sofia Iakovlevna Parnok
Ծնվել էհուլիսի 30 (օգոստոսի 11), 1885[1][2][3][…]
ԾննդավայրՏագանրոգ, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[4]
Վախճանվել էօգոստոսի 26, 1933(1933-08-26)[1][2][5] (48 տարեկան) կամ օգոստոսի 26, 1932(1932-08-26)[3] (47 տարեկան)
Վախճանի վայրԿարինսկոե (գյուղ, Օդինցովսկի շրջան), ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանՎվեդենսկոե գերեզմանատուն
Գրական անունАндрей Полянин
Մասնագիտությունլեզվաբան, բանաստեղծուհի, գրող, թարգմանչուհի և լրագրող
Լեզուռուսերեն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունԲեստուժևյան դասընթացներ և Մարիինյան գիմնազիա
ԱմուսինՎլադիմիր Վոլկենշտեյն
Համատեղ ապրողՄարինա Ցվետաևա, Lyudmila Erarskaya?, Olga Tsuberbiller? և Nina Vedeneyeva?
Կայքparnok.narod.ru
 Sophia Parnok Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Սոֆիա Պարնոկը ծնվել է 1885 թվականի հուլիսի 30-ին (օգոստոսի 11)[6][7][8] Տագանրոգում` ռուսացած մեծահարուստ հրեայի ընտանիքում։ Հայտնի երաժշտական գործիչ, բանաստեղծ ու թարգմանիչ Վալենտին Պարնախի և բանաստեղծուհի Ելիզավետա Տարախովսկայայի քույրն է։

Հայրը՝ Յակով Սոլոմոնովիչ Պարնոխը (1853-1913 թթ.), դեղագործ էր և դեղատների սեփականատեր, Տագանրոգ քաղաքի պատվավոր քաղաքացի։ Մայրը՝ Ալեքսանդրա Աբրամովնա Պարնոխը (ծննդյան ազգանունը՝ Իդելսոն, 1853-1895 թթ.), բժիշկ էր։

Մոր անժամանակ մահը (նա մահացել է երկվորյակների՝ Վալենտինի և Ելիզավետայի ծնունդից շատ չանցած) և հոր երկրորդ ամուսնությունը տնային դաստիարակչուհու հետ Սոֆիայի կյանքը Տագանրոգի տանը դարձրին անտանելի, իսկ հոր հետ հարաբերությունները՝ օտարացած։

Տագանրոգի Մարիինյան գիմնազիան ոսկե մեդալով ավարտելուց հետո (1894-1903 թթ.) մի տարի ապրել է Շվեյցարիայում, որտեղ սովորել է Ժենևի կոնսերվատորիայում։ Ռուսաստան վերադառնալուց հետո հաճախել է Բեստուժևի կուրսեր։

Բանաստեղծություններ տպագրել սկսկել է 1906 թվականից։ Որոշ ժամանակ ամուսնացած է եղել գրող Վլադիմիր Վոլկենշտեյնի հետ (ամուսնությունը կատարվել է հուդայականության ծիսակարգով)։

1916 թվականին հրատարակել է «Բանաստեղծություններ» գիրքը։ Հարել է կլասիցիզմին հակված, բանաստեղծության պարզությունն ու ներդաշնակությունը հավաստող «Քնարական շրջանակ» խմբին։ Պարնոկի պոեզիայում մեծ տեղ են գրավում անտիկ դիցաբանության, աստվածաշնչի կերպարները, արվեստի, սիրո, մահվան թեմաները, միայնության մոտիվները։

Ընտանիք խմբագրել

  • Յակով Պարնոխ (1853-1912 թթ.) — հայրը, դեղագործ, դեղատների սեփականատեր, Տագանրոգի քաղաքային Դումայի անդամ, Տագանրոգի պատվավոր քաղաքացի։
  • Վալենտին Պարնախ - եղբայրը, ռուս պոետ, թարգմանիչ, երաժիշտ, պարող, խորեոգրաֆ, ռուսական ջազի հիմնադիր։
  • Ելիզավետա Տարախովսկայա - քույրը, ռուս բանաստեղծուհի, թարգմանիչ։
  • Ալեքսանդր Պարնախ - զարմիկը, գրող։
  • Մաքսիմ Պարնախ - եղբոր թոռը, նկարիչ, մանկավարժ։

Ժողովածուներ խմբագրել

«Պիերիայի վարդերը» անթոլոգիական ժողովածուի (1922 թ.), «Որթ» (1923 թ.), «Երաժշտություն» (1926 թ.), «Կես ձայնով» (1928 թ.) ժողովածուների հեղինակ է։ Հանդես է եկել նաև որպես քննադատ (Անդրեյ Պոլյանին կեղծանունով), Շ․ Բոդլերի, Ռ․ Ռուանի, Մ․ Պրուստի, Ժ․ Ժիրոդուի, Ա․ Բարբյուսի, Ժ․ Ռենարի և այլոց գործերի թարգմանիչ։ Հ․ Թումանյանի «Թմկաբերդի առումը» պոեմի հիման վրա գրել է «Ալմաստ» օպերայի լիբրետոն (ռուսական)։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (ռուս.) / под ред. О. В. Богданова
  4. 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118641492 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. 5,0 5,1 5,2 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 21—23. — ISBN 5-94848-307-X
  6. Бургин Д. Л. София Парнок. Жизнь и творчество русской Сафо. — СПб.: ИНАПРЕСС, 1999. — С. 410. — ISBN 5-87135-065-8.
  7. Ревенко Л. В. Парнок Софья Яковлевна // Таганрог. Энциклопедия. — Таганрог: Антон, 2008. — С. 546. — ISBN 978-5-88040-064-5.
  8. Романова Е. А. Опыт творческой биографии Софии Парнок. — СПб.: Нестор-История, 2005. — С. 11. — ISBN 5-98187-088-5.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոֆյա Պարնոկ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 203