Վիքիպեդիա

Սեռական բռնություն երեխաների նկատմամբ

Սեռական բռնություններ երեխաների նկատմամբ, երեխաների նկատմամբ բռնության տեսակ, որի դեպքում մեծահասակը կամ դեռահասը օգտագործում են երեխային՝ սեռական ստիմուլյացիայի համար[1]։ Երեխաների նկատմամբ սեռական բռնության ձևերին հիմնականում վերաբերվում են՝ երեխաներին սեռական գործողություներ առաջարկելը կամ ստիպելը (անկախ արդյունքից), անվայել մերկությունը (երեխաներին սեռական օրգանների ցուցադրումը և այլն), սեփական սեռական ցանկությունները բավարարեու նպատակով, երեխային վախեցնելը կամ դրդելը սեռական հարաբերությունների, ֆիզիկական սեռական հարաբերությունները երեխաների հետ, երեխաներին մանկական պոռնոգրաֆիայի արտադրության մեջ օգտագործելը[1][2][3]։

Երեխաների նկատմամբ սեռական բռնությունների հետևանքների մեջ առանձնացնում են դեպրեսիան, հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումները, տագնապայնությունը, ֆիզիկական խեղությունը և այլ խնդիրներ[4][5][6][7]։

Ընտանիքի անդամի կողմից կատարված սեռական բռնությունը ինցեստ է հանդիսանում և կարող է հանգեցնել ավելի ծանր և երկարաժամկետ հոգեբանական խանգարման, հատկապես ծնողներից մեկի ինցեստի ժամանակ[8]։ Սեռական բռնության ամեն երրորդ դեպք հանդիսանում է ինցեստ[9]։

Աշխարհում երեխաների նկատմամբ սեռական բռնությունը գնահատվում է 19,7 % աղջիկների և 7,9 % տղաների մոտ, համաձայն 2009 թվականին հրապարակված 22 երկրներում կատարված 65 հետազոտության։ Ըստ տվյալների երեխաների նկատմամբ բռնության առավել բարձր մակարդակ գրանցվել է Աֆրիկայում (34,4 %)։ Եվրոպայում տարածվածության մակարդակը ամենից ցածրն է (9,2 %), Ամերիկայում և Ասիայում տատանվում է 10,1 %- 23,9 % սահմաններում[10]։

Երեխաների նկատմամբ սեռական բռնություն կատարողներից ոչ բոլորն են պեդոֆոլներ[11][12]։ Որոշ տվյալների համաձայն երեխաների նկատմամբ սեռական բռնություն կատարող հանցաագործների միայն 2-10 %-ն են տառապում պեդոֆոլիայով[13]։ Երեխաների նկատմամբ սեռական բռնություն կատարողների մեծ մասը ծանոթ է զոհի հետ, 30 % դեպքերում հանդիսանում են երեխայի բարեկամները, հաճախ եղբայրները, հայրերը, քեռիները և այլք, շուրջ 60 %-ը «ընտանիքի ընկերներն» են խնամողները, հարևանները, անծանոթները երեխաների նկատմամբ սեռական բռնություն են կատարում 10 % դեպքերում[9]։

Հետևանքներ խմբագրել

Հոգեբանական հետևանքներ խմբագրել

Սեռական բռնությունը կարող է հանգեցնել ինչպես կարճաժամկետ այնպես էլ երկարաժամկետ հետևանքների, այդ թվում հոգեպաթոլոգիայի զարգացմանը[7][14]։ Մանկության շրջանում սեռական բռնության հետևանքներ և հատկանիշներ են հանդիսանում դեպրեսիան, տագնապայնությունը, մարսողության խանգարումներ, ցածր ինքնագնահատական, հոգեմարմնական հիվանդություններ, քնի խանգարում, դիսոցացիոն և տագնապային խանգարումներ, այդ թվում հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումներ[4][6][15][16][17][16][17][5][18][19][20]։

Սեռական բռնության տևական հետևանքների շարքին են դասվում՝ ինքնասպանության փորձերը, վախերը, դեպրեսիան, ալկոհոլի և թմրանյութերի չարաշահումը, ուսոցման ընդհատումը դպրոցում, սեռական խանգարումներ, ընդհանուր բնույթի հոգեկան խնդիրներ[21]։ Ըստ շվեդ հետազոտողների՝ մանկության ընթացքում սեռական բռնության ենթարկված աղջիկների 17 %-ը ինքնասպնության մտքեր ունեին, ավելի քան 30 %-ը ինքնասպանության կամ ինքնավնասման փորձ են կատարել[22]։ Համապատասխան թվերը տղաների շրջանում՝ 8 % և 33 %[21]:

Ինչպես ցույց են տալիս որոշ հետազոտություններ՝ 70 % մարդիկ, ովքեր սեռական բռնության են ենթարկվել, այդ թվում առանց ֆիզիկական բռնության դեպքերի, 21 տարեկանում սկսում են տառապել հոգեկան լուրջ շեղումներով[23]։ Այս շեղումները ներառում են մոլական-դեպրեսիվ փսիխոզ, ֆոբիաներ, հետտրավմատիկ սինդրոմ, ալկոհոլիզմ, թմրամոլություն, հակահասարակական վարքագիծ։ Մարդկանց ավելի քան քառորդ մասը փորձել են ինքնասպանություն գործել։ Ընդ որում հոգեբանական շեղումներ նկատվել են 27 % մարդկանց մոտ, ովքեր մանկության ընթացքում նմանատիպ սեռական փորձ չունեին։ Հարկ է նշել, որ մանկության ընթացքում սեռական բռնության հետևանքների գնահատումը բարդանում է նրանով, որ սեռական բռնության զոհ հաճախ դառնում են այն երեխաները, ովքեր արդեն ենթարկվել են բռնության այլ տեսակների։

Հետազոտողների գնահատմամբ այս կամ այն հոգեբանական ախտանշանները ի հայտ են գալիս 51-79 % մարդկանց մոտ, ովքեր ենթարկվել են սեռական բռնության[24][25]։ Հոգեբանական տրավմայի աստիճանը բարձր է, եթե բռնավորը բարեկամ է, եթե բռնությունը ներառում է սեռական ակտ կամ այն կատարելու փորձ, ինչպես նաև, եթե բռնավորը ֆիզիկական ուժ կամ սպառնալիքներ է կիրառում[26]։ Հոգեբանական վնասի աստիճանը կարող է կախված լինել տարբեր գործոններից, ինչպես օրինակ բռնության տևականությունը և հաճախականությունը[7][14][27][28]։ Սեռական բռնության սոցիալական ստիգմատիզացիան կարող է ուժեղացնել երեխաներին հասցված հոգեբանական վնասվածքը[28][29]։ Ընտանիքի աջակցությունը ընդհակառակը՝ նվազեցնում է տուժած երեխաների բացասական հետևանքները[30][31]։

Դիսոցիացիա և հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարում խմբագրել

Հիմնական հոդվածներ՝ Դիսոցիացիա (հոգեբանություն) և Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարում

Բռնությունը երեխաների նկատմամբ, այդ թվում սեռական բռնությունը քրոնիկական բռնություն է, որը ծագում է վախ տարիքում, հանգեցնում է վառ արտահայտված դիսոցիացիոն ախտանշանների, այդ թվում ամնեզիայի[32]։ Դիսոցիացիոն ախտանշանների արտահայտվածության աստիճանը բարձր է առավել դաժան բռնության դեպքում (մի քանի բռնավորներ, շարունակելիություն)[33]։ Մանկության շրջանում սեռական բռնության ենթարկվածները կարող են տառապել հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարմամբ, (հայտնի է որպես «աֆղանական սինդրոմ» կամ «չեչենական սինդրոմ»), ինքնության դիսոցիացիոն խանգարում կամ սահմանային անձնային խանգարում[34]։

Ֆիզիկական հետևանքներ խմբագրել

Ֆիզիկական վնասվածքներ խմբագրել

Երեխաների նկատմամբ սեռական բռնությունը կարող է հանգեցնել ներքին վնասվածքների և արյունահոսության։ Առաջացման հավանականությունը կախված է երեխայի տարիքից և հասակից, ինչպես նաև կիրառված ֆիզիկական բռնության աստիճանից։ Հատուկ ծանր դեպքերում կարող են հասցնել ներքին օրգանների վնասվածքների, այդ թվում մահվան[35]։ Հյուսիսային Կարոլինայում 1985-1994- ական թվականներին բացահայտվել էր սեռական բռնության արդյունքում մահացած 6 հաստատված և 6 ենթադրական դեպքեր։ Մահացածները 2-ից 10 տարեկան երեխաներ էին։ Մահվան պատճառներից էին՝ սեռական օրգանի կամ ուղիղ աղիքի վնասվածքը կամ խեղությունը[36]։

Վարակներ խմբագրել

Սեռական բռնությունները երեխաների նկատմամբ կարող են հանգեցնել վարակների և հիվանդությունների, որոնք փոխանցվում են սեռական ճանապարհով[37]։ Անչափահաս աղջիկների մոտ վարակի վտանգը մեծ է, հեշտոցային քսուքի պատճառով։ Հանդիպում են վագինիտի դեպքեր[37]։

Տեսակներ խմբագրել

Երեխաների նկատմամբ սեռական բռնությունը կարող է ծագել ինչպես ֆիզիկական կապի այնպես էլ առանց անմիջական ֆիզիկական կոնտակտի դեպքերում[38][39]։ մարդիկ, ովքեր տառապում են երկբեւեռային խանգարումներից եւ անհատական խանգարումներից տղամարդկանց եւ կանանց միջեւ սպանել եւ բռնաբարել են երեխաներին եւ աղջկան բռնաբարել եւ սպանել, ոմանք չեն գտել այս հետազոտության արդյունքում եւ մարդկային մտավոր դեմոկրատիայի մեջ այս երեւույթի համաշխարհային ուսումնասիրությունը, սեռական բռնության եւ սեռական բռնության հետ,որ որոշ փորձագետների հոգեբաններ եւ հոգեբույժներ մարդկային միտքը ասում է, որ ապագայում իր երեխաների բռնությունը մեծապես կաճի անհամաչափ։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 «Child Sexual Abuse». Medline Plus. U.S. National Library of Medicine. 2008 թ․ ապրիլի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
  2. ↑ Martin J, Anderson J, Romans S, Mullen P, O'Shea M (1993). «Asking about child sexual abuse: methodological implications of a two stage survey». Child Abuse & Neglect. 17 (3): 383–92. doi:10.1016/0145-2134(93)90061-9. PMID 8330225.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  3. ↑ Child sexual abuse definition from the NSPCC
  4. ↑ 4,0 4,1 Roosa, M.W.; Reinholtz, C.; Angelini, P.J. (1999). «The relation of child sexual abuse and depression in young women: comparisons across four ethnic groups». Journal of Abnormal Child Psychology. 27 (1): 65–76. PMID 10197407. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |author-separator= ignored (օգնություն)
  5. ↑ 5,0 5,1 Widom C.S. (1999). «Post-traumatic stress disorder in abused and neglected children grown up». American Journal of Psychiatry. 156 (8): 1223–1229.
  6. ↑ 6,0 6,1 Levitan, R. D., N. A. Rector, Sheldon, T., & Goering, P. (2003). "Childhood adversities associated with major depression and/or anxiety disorders in a community sample of Ontario: Issues of co-morbidity and specificity Արխիվացված 2020-03-05 Wayback Machine, " Depression & Anxiety; 17, 34-42.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Dinwiddie S, Heath AC, Dunne MP, et al. (January 2000). «Early sexual abuse and lifetime psychopathology: a co-twin-control study». Psychological Medicine 30 (1): 41-52. doi:10.1017/S0033291799001373. PMID 10722174.
  8. ↑ Courtois, Christine A. (1988). Healing the incest wound: adult survivors in therapy. New York: Norton. p. 208. ISBN 0-393-31356-5.
  9. ↑ 9,0 9,1 Julia Whealin, Ph.D. (2007-05-22). «Child Sexual Abuse». National Center for Post Traumatic Stress Disorder, US Department of Veterans Affairs.
  10. ↑ «Prevalence of Child Sexual Abuse in Community and Student Samples: A Meta-Analysis». Journalist’s Resource.org.
  11. ↑ Laws, Dr. Richard; William T. O’Donohue (1997). «H. E.Barbaree, M. C.Seto». Sexual Deviance: Theory, Assessment, and Treatment. Guilford Press. pp. 175—193. ISBN 1-57230-241-0.
  12. ↑ Blaney, Paul H.; Millon, Theodore (2009). Oxford Textbook of Psychopathology (Oxford Series in Clinical Psychology) (2nd ed.). Oxford University Press, USA. pp. 528. ISBN 0-19-537421-5.
  13. ↑ Werner Stangls Arbeitsblätter(գերմ.)
  14. ↑ 14,0 14,1 Nelson EC, Heath AC, Madden PA, et al. (February 2002). «Association between self-reported childhood sexual abuse and adverse psychosocial outcomes: results from a twin study». Archives of General Psychiatry 59 (2): 139-45. doi:10.1001/archpsyc.59.2.139. PMID 11825135.
  15. ↑ Widom CS, DuMont K, Czaja SJ (January 2007). «A prospective investigation of major depressive disorder and comorbidity in abused and neglected children grown up». Archives of General Psychiatry 64 (1): 49-56. doi:10.1001/archpsyc.64.1.49. PMID 17199054. Lay summary — ScienceDaily (January 3, 2007).
  16. ↑ 16,0 16,1 Arnow BA (2004). «Relationships between childhood maltreatment, adult health and psychiatric outcomes, and medical utilization». Արխիվացված 2016-05-16 Portuguese Web Archive The Journal of Clinical Psychiatry 65 Suppl 12: 10-5. PMID 15315472.
  17. ↑ 17,0 17,1 Walsh, K.; DiLillo, D. (2011). «Child sexual abuse and adolescent sexual assault and revictimization». In Paludi, Michael A.. The psychology of teen violence and victimization. 1. Santa Barbara, CA: Praeger. pp. 203—216. ISBN 0-313-39375-3.
  18. ↑ Noll, J. G., Trickett, P. K., Susman, E. J., & Putnam, F. W. (2006). «Sleep disturbances and childhood sexual abuse». Journal of Pediatric Psychology, 31 (5): 469—480. doi:10.1093/jpepsy/jsj040
  19. ↑ Arehart-Treichel, Joan (2005-08-05). «Dissociation Often Precedes PTSD In Sexually Abused Children». Psychiatric News (American Psychiatric Association) 40 (15): 34.
  20. ↑ Arehart-Treichel, Joan (2005-08-05). «Dissociation Often Precedes PTSD In Sexually Abused Children». Արխիվացված 2006-03-03 Wayback Machine Psychiatric News (American Psychiatric Association) 40 (15): 34.
  21. ↑ 21,0 21,1 Svedin Carl-Göran Expert report. Sexual abuse of children. Discovery and consequences. Արխիվացված 2013-04-21 Wayback Machine University Hospital, Linköping. 2002
  22. ↑ Edgardh Karin, Adolescent Sexuality and Sexual Abuse. Licentiat avhandling, Department of Dermatology and Venerology. Stockholm: Karolinska Institutet. 1999
  23. ↑ Silverman A. B., Reinherz H. Z., Giaconia R. M. The long-term sequelae of child and adolescent abuse: a longitudinal community study. // Child Abuse & Neglect. — 1996. — Vol. 20, No. 8. P. 709.
  24. ↑ Kendall-Tackett KA, Williams LM, Finkelhor D (January 1993). «Impact of sexual abuse on children: a review and synthesis of recent empirical studies». Psychological Bulletin 113 (1): 164-80. doi:10.1037/0033-2909.113.1.164. PMID 8426874.
  25. ↑ Caffaro-Rouget, A.; Lang, R. A.; Van Santen, V. (1989). «The Impact of Child Sexual Abuse On Victims' Adjustment». Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment 2: 29. doi:10.1177/107906328900200102.
  26. ↑ Bulik CM, Prescott CA, Kendler KS (November 2001). «Features of childhood sexual abuse and the development of psychiatric and substance use disorders». The British Journal of Psychiatry 179 (5): 444-9. doi:10.1192/bjp.179.5.444. PMID 11689403.
  27. ↑ Beitchman JH, Zucker KJ, Hood JE, daCosta GA, Akman D, Cassavia E (1992). «A review of the long-term effects of child sexual abuse». Child Abuse Negl 16 (1): 101-18. doi:10.1016/0145-2134(92)90011-F. PMID 1544021.
  28. ↑ 28,0 28,1 Browne A, Finkelhor D (January 1986). «Impact of child sexual abuse: a review of the research». Psychological Bulletin 99 (1): 66-77. doi:10.1037/0033-2909.99.1.66. PMID 3704036.
  29. ↑ Holguin, G (2003). «The 'sexually abused child': Potential mechanisms of adverse influences of such a label». Aggression and Violent Behavior 8 (6): 645. doi:10.1016/S1359-1789(02)00101-5.
  30. ↑ Romans SE, Martin JL, Anderson JC, O’Shea ML, Mullen PE (January 1995). «Factors that mediate between child sexual abuse and adult psychological outcome». Psychological Medicine 25 (1): 127-42. doi:10.1017/S0033291700028154. PMID 7792348.
  31. ↑ Spaccarelli S, Kim S (September 1995). «Resilience criteria and factors associated with resilience in sexually abused girls». Child Abuse & Neglect 19 (9): 1171-82. doi:10.1016/0145-2134(95)00077-L. PMID 8528822.
  32. ↑ Chu JA, Frey LM, Ganzel BL, Matthews JA (May 1999). «Memories of childhood abuse: dissociation, amnesia, and corroboration». The American Journal of Psychiatry 156 (5): 749-55. PMID 10327909.
  33. ↑ Draijer N, Langeland W (March 1999). «Childhood trauma and perceived parental dysfunction in the etiology of dissociative symptoms in psychiatric inpatients». The American Journal of Psychiatry 156 (3): 379-85. doi:10.1016/j.biopsych.2003.08.018. PMID 10080552.
  34. ↑ Hornor, G. (2010). «Child sexual abuse: Consequences and implications». Journal of Pediatric Health Care 24 (6): 358—364. doi:10.1016/j.pedhc.2009.07.003.
  35. ↑ Anderson, James; Mangels, Nancie; Langsam, Adam (2004). «Child Sexual Abuse: A Public Health Issue». The Justice Professional 17: 107. doi:10.1080/08884310420001679386.
  36. ↑ Herman-Giddens ME, Brown G, Verbiest S, et al. (August 1999). «Underascertainment of child abuse mortality in the United States». JAMA 282 (5): 463-7. doi:10.1001/jama.282.5.463. PMID 10442662.
  37. ↑ 37,0 37,1 De Jong AR (1985). «Vaginitis due to Gardnerella vaginalis and to Candida albicans in sexual abuse». Child Abuse & Neglect 9 (1): 27-9. doi:10.1016/0145-2134(85)90088-2. PMID 3872154.
  38. ↑ Роберт Крукс, Карла Баур. «Сексуальность. Глава 14. Сексуальные преступления». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
  39. ↑ «Памятки родителям: Сексуальное насилие над детьми». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

Գրականություն խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սեռական_բռնություն_երեխաների_նկատմամբ&oldid=9492788» էջից