Ռոմեն Գարի (մայիսի 21, 1914(1914-05-21)[1][2], Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 2, 1980(1980-12-02)[3][4][1][…], Փարիզի 7-րդ շրջան, Ֆրանսիա[5]), ծնունդով լիտվական հրեա, ֆրանսիացի դիվանագետ, վիպասան, ռեժիսոր և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակից օդաչու։ Նա միակ հեղինակն է, ով Գոնկուրյան մրցանակի կրկնակի դափնեկիր է (իր անվամբ և կեղծանունով)։

Ռոմեն Գարի
ֆր.՝ Romain Gary
Ծննդյան անունլեհ.՝ Roman Kacew
Ծնվել էմայիսի 21, 1914(1914-05-21)[1][2]
ԾննդավայրՎիլնյուս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էդեկտեմբերի 2, 1980(1980-12-02)[3][4][1][…] (66 տարեկան)
Վախճանի վայրՓարիզի 7-րդ շրջան, Ֆրանսիա[5]
Գրական անունFosco Sinibaldi[6], Shatan Bogat[6], Émile Ajar[6], Romain Gary, Lucien Brulard[6] և René Deville[6]
Մասնագիտությունկինոռեժիսոր, սցենարիստ, դիվանագետ, թարգմանիչ, օդաչու, վիպասան, գրող և Français libre
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա,  Ռուսական կայսրություն,  Լեհաստան և  Լիտվա
ԿրթությունՄասսենայի լիցեյ, Faculté de droit d'Aix-en-Provence? (1934), School of the Air and Space? (1939), Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ (1938) և Պոլ Սեզանի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներԴրախտի արմատները, Forest of Anger?, Խոստում լուսաբացին, Կյանքն առջևում է, White Dog? և Clair de femme?
Պարգևներ
ԱմուսինԼեսլի Բրենչ[8], Ջին Սիբերգ[8] և Leïla Chellabi?[9]
ԶավակներAlexandre Diego Gary?[8]
Изображение автографа
 Romain Gary Վիքիպահեստում

Վաղ տարիներ խմբագրել

Գարին ծնվել է Վիլնյուսում Ռոման Կացև անվամբ (իդիշ՝ קצב, ռուս.՝ Рома́н Ка́цев)[10]։ Իր գրքերում և հարցազրույցներում նա իր ծագման, զբաղմունքի և մանկության տարիների մասին զանազան տարբերակներ է ներկայացնում։ Նրա մայրը՝ Մինա Օվչինսկայան (1879 - ?)[11][12], հրեական ծագումով լիտվացի դերասանուհի էր, հայրը հրեական ծագումով լիտվացի գործարար Արյե-Լեյբ Կացևն էր (1883 - 1942)[13][14]։ 1925 թ. հայրը ընտանիքը լքում է և նորից ամուսնանում։ Հետագայում Գարին հայտարարում է, որ իր իրական հայրը հանրահայտ դերասան և կինոաստղ Իվան Մազուկինն է, ում հետ նա ապշեցուցիչ նմանություն ուներ (և ում դերը նա մարմնավորեց իր հուշերի՝ Խոստումներ արշալույսին։ ֆիլմում)[15]։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

Ստեղծագործություններ, որոնք հրատարակվել են Ռոմեն Գարի կեղծանվամբ

  • Եվրոպական դաստիարակություն / Education européenne (1945 )
  • Վարդակակաչ / Tulipe (1946)
  • Մեծ հնոտիաշուկա / Le grand vestiaire (1949, рус. перевод 2013)
  • Օրվա գույները / Les couleurs du jour (1952)
  • Երկնքի արմատները / Les racines du ciel (1956)
  • Խոտում արևածագին / La promesse de l’aube (1960)
  • Ջոնի Քըր / Johnie Coeur (1961)
  • Փառք մեր պիոներներին / Gloire à nos illustres pionniers (1962, պատմվածքներ)
  • Լեդի Լ. / Lady L. (1963)
  • Դահուկային բում / The ski bum (1965)
  • Սգանարելիայի համար / Pour Sganarelle (1965, էսսե)
  • Աստղեր ուտողները / Les mangeurs d’étoiles (1966)
  • Չինգիս Խաիմայի պարը/ La danse de Gengis Cohn (1967, рус. перевод 2000)
  • Մեղավոր գլուխը / La tête coupable (1968)
  • Հաջողություն, Գարի Կուպեր / Adieu Gary Cooper (1969)
  • Սպիտակ շունը / Chien blanc (1970, рус. перевод 1998)
  • Կարմիր ծովի գանձերը/ Les trésors de la Mer Rouge (1971)
  • Եվրոպա / Europa (1972)
  • Կախարդներ / Les enchanteurs (1973)
  • Գիշերը հանգիստ կլինի / La nuit sera calme (1974, հարցազրույց)
  • Ձեր տոմսը այլևս չի գործում / Au-delà de cette limite votre ticket n’est plus valable (1975)
  • Կնոջ լույսը / Clair de femme (1977)
  • Փրկեք մեր հոգիները / Charge d’âme (1977)
  • Բարի կեսը / La bonne moitié (1979)
  • Տխուր ծաղրածուներ / Les clowns lyriques (1979)
  • Օդային օձեր / Les cerfs-volants (1980)
  • Էմիլ Աժարի կյանքն ու մահը / Vie et mort d’Émile Ajar (1981, էսսե)
  • Աղավնին ձեռքին մարդը / L’homme à la colombe (1984)

Ստեղծագործություններ, որոնք հրատարակվել են Էմիլ Աժար կեղծանվամբ

  • Աղավնյակ / Gros calin (1974)
  • Ողջ կյանքը առջևում է / La vie devant soi (1975, Գոնկուրովյան մրցանակ)
  • Կեղծ / Pseudo (1976)
  • Սողոմոն արքայի վախերը / L’Angoisse du roi Salomon (1979)

Ստեղծագործություններ, որոնք հրատարակվել են Ֆոսկո Սինիբալդի կեղծանվամբ

  • Աղավնիով մարդը / L’homme à la colombe (1958)

Ստեղծագործություններ, որոնք հրատարակվել են Շատան Բոգա կեղծանվամբ

  • Ստեֆանիի գլուխները / Les têtes de Stéphanie (1974)

Գրականություն խմբագրել

  • Ajar, Émile (Romain Gary), Hocus Bogus, Yale University Press, 2010, 224p, ISBN 978-0-300-14976-0 (translation of Pseudo by David Bellos, includes The Life and Death of Émile Ajar)
  • Anissimov, Myriam, Romain Gary, le caméléon (Denoël 2004)
  • Bellos, David, Romain Gary։ A Tall Story, Harvill Secker, 2010, 528p, ISBN 978-1-84343-170-1
  • Gary, Romain, Promise at Dawn (Revived Modern Classic), W.W. Norton, 1988, 348p, ISBN 978-0-8112-1016-4
  • Huston, Nancy, Tombeau de Romain Gary (Babel, 1997)
  • Cahier de l'Herne, Romain Gary (L'Herne, 2005)
  • Schoolcraft, Ralph W. (2002). Romain Gary։ The Man Who Sold his Shadow. University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-3646-7.
  • Marret, Carine, Romain Gary – Promenade à Nice (Baie des Anges, 2010)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Broadway Database — 2000.
  2. 2,0 2,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
  3. 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Britannica
  5. 5,0 5,1 5,2 The Rise and Fall of Pseudonyms // The New York Times / J. KahnManhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2011. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Schuller A. Das Leben als Akt der Verzweiflung — 2011.
  7. https://www.academiegoncourt.com/tous-les-laureats-prix-goncourt
  8. 8,0 8,1 8,2 Kindred Britain
  9. https://www.lepoint.fr/culture/immortel-romain-gary-04-12-2010-1271567_3.php
  10. «Romain Gary et la Lituanie» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 13-ին.
  11. Myriam Anissimov. Romain Gary, le Caméléon. Paris: Les éditions Folio Gallimard, 2004. ISBN 978-2-207-24835-5
  12. Benjamin Ivry «A Chameleon on Show»
  13. Encyclopedie sur la mort «Romain Gary»
  14. Schoolcraft, Ralph W. (2002). Romain Gary: the man who sold his shadow. University of Pennsylvania Press. էջ 165. ISBN 0-8122-3646-7.
  15. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 13-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոմեն Գարի» հոդվածին։