Ռիսորջիմենտո (իտալ.՝ Risorgimento - բառացի՝ վերածնունդ), սոցիալ-քաղաքական շարժում Իտալիայում՝ հանուն երկրի միավորման և միասնական ազգային պետության ստեղծման։ Տեղի է ունեցել 19-րդ դարի վերջին՝ 1861 թվականին (Ռիսորջիմենտո նշանակում է նաև այդ ժամանակաշրջանը) և վերջնականապես ավարտվել 1870 թվականին, երբ Հռոմը միացել է Իտալիայի թագավորությանը և հռչակվել երկրի մայրաքաղաք[1][2]։

Իտալիայի պատմություն
Իտալիայի զինանշան
Հին աշխարհ
Նախապատմական Իտալիա
Էտրուսկներ (մ.թ.ա. 12-6-րդ դարեր)
Մեծ Հունաստան (մ.թ.ա. 12-6-րդ դարեր)
Հին Հռոմ (մ.թ.ա. 8-րդ դար - մ.թ. 5-րդ դար)
Իտալիան օստգոթերից տիրապետության տակ (5-6-րդ դարեր)
Միջին դարեր
Միջնադարյան Իտալիա
Իտալիան Բյուզանդիայի տիրապետության տակ (6-8-րդ դարեր)
Լանգոբարդական թագավորություն (6-8-րդ դարեր)
Իտալիայի միջնադարյան թագավորություն
Իսլամը և նորմանները Հարավային Իտալիայում
Ծովային հանրապետություններ և Իտալիայի քաղաք-պետություններ
Նոր ժամանակներ
Իտալական վերածնունդ (14-16-րդ դարեր)
Իտալական պատերազմներ (1494-1559)
Իտալիան նոր ժամանակներում (1559-1814)
Ռիսորջիմենտո (1815-1861)
Ժամանակակից պատմություն
Իտալիայի թագավորություն (1861-1945)
Իտալիան Առաջին համաշխարհային պատերազմում (1914-1918)
Ֆաշիզմ և գաղութային կայսրություն (1918-1945)
Իտալիան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում (1940-1945)
Իտալիայի նորագույն պատմություն (1945-այժմ)
Կապարային տարիներ (1970-ականներ - 1980-ականներ)
Առանձին թեմաներ
Իտալիայի պատմական պետություններ
Իտալիայի ռազմական պատմություն
Իտալիայի տնտեսական պատմություն
Իտալիայի ընտրական իրավունքի պատմություն
Իտալիայի նորաձևության պատմություն
Իտալիայի փոստի և փոստային նամականիշների պատմություն
Իտալիայի երկաթուղային տրանսպորտի պատմություն
Իտալիայում փողերի պատմություն
Իտալիայում երաժշտության պատմություն

Իտալիայի պորտալ
Իտալիայի միացումը 1829-1871

Ռիսորջիմենտոն գլխավորելու համար պայքարել են դեմոկրատ-հանրապետականները (առաջնորդներն էին Ջուզեպպե Մացցինին, Ջուզեպպե Գարիբալդին և ուրիշներ) և լիբերալները (գլխավորում էին Կամիլլո Բենսո Կավուրը և ուրիշներ)։

Իտալիայում երկրորդ Ռիսորջիմենտո անվանում են հակաֆաշիստական ազատագրական պայքարը (1943-1945) Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի (1939-1945) ժամանակ։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Collier, Martin (2003). Italian unification, 1820–71. Heinemann Advanced History (First ed.). Oxford: Heinemann. էջ 2. ISBN 978-0-435-32754-5. «The Risorgimento is the name given to the process that ended with the political unification of Italy in 1871»
  2. Riall, Lucy (1994). The Italian Risorgimento: state, society, and national unification (First ed.). London: Routledge. էջ 1. ISBN 978-0-203-41234-3. «The functional importance of the Risorgimento to both Italian politics and Italian historiography has made this short period (1815–60) one of the most contested and controversial in modern Italian history»


Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։  
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռիսորջիմենտո» հոդվածին։