Ջիվան Գասպարյան

Ջիվան Արամայիսի Գասպարյան (հոկտեմբերի 12, 1928(1928-10-12), Սոլակ, Հայաստան - հուլիսի 6, 2021(2021-07-06), Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), նշանավոր հայ դուդուկահար և կոմպոզիտոր։ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1978 թ.): Հայաստանի և Կանադայի երաժշտական ակադեմիաների անդամ։

Ջիվան Գասպարյան
Հիմնական տվյալներ
Ծնվել է	հոկտեմբերի 12, 1928(1928-10-12) Սոլակ, Հայաստան
Երկիր	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Մահացել է	հուլիսի 6, 2021(2021-07-06) (92 տարեկան) Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Գերեզման	Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոն
Ժանրեր	Հայկական ազգային երաժշտություն
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր
Գործիքներ	դուդուկ
Աշխատավայր	Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա
Լեյբլ	All Saints Records?
Պարգևներ	, , , , , և Երևանի պատվավոր քաղաքացի
Կայք	Ջիվան Գասպարյան
Djivan Gasparyan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Ջիվան Գասպարյանը ծնվել է Կոտայքի մարզի Սոլագ գյուղում 1928 թվականին։ Դժվար մանկություն է ունեցել քանի որ մայրը վաղ էր մահացել և հայրը Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմում զինվոր է եղել։ Այդ պատճառով էլ մեծացել է որբանոցում։

Դուդուկ սկսել է նվագել վեց տարեկանից՝ առանց դասավանդումի։ 1947 թվականին մեկնում է Մոսկվա ազգային սիրողական համույթի հետ, որտեղ համերգից հետո Ստալինից ստանում է Պոբեդա ժամացույց։ 1949 թվականին միանում է Թաթուլ Ալթունյանի անվան Հայկական ժողովրդական երգի-պարի պետական անսամբլի Ազգային երգ ու պարի համույթին, և իր առաջին մասնագիտական ելույթը որպես մենակատար լինում է Երևանյան երաժշտասիրական նվագախմբի հետ, քանի դեռ նոտաները կարդալ չգիտեր։

1956 թվականին ստանում է առաջին մրցանակը, 1959 թվականին՝ առաջին ոսկե մեդալը Չորրորդ Միջազգային փառատոնում՝ ՄԱԿԳՄի (UNESCO) հովանավորության տակ։ Նույն մրցույթին մասնակցելով, 1962 թվականին ստացել է արծաթե մեդալ, 1973 թվականին՝ բրոնզե, 1973 թվականին արժանացել է ՀՀ Ազգային արվեստագետ պատվավոր կոչմանը։

Միջազգային գործունեություն

Ուշացած լուսանկար արձանախումբը՝ նվիրված Վաչե Հովսեփյանին, Լևոն Մադոյանին և Ջիվան Գասպարյանին

1988 թվականից սկսել է միջազգային երաժշտական գործունեությունը։ Նույն թվականին Բրայան Ինոն, պատահաբար լսելով երաժշտի ներկայացումը Մոսկվայում, որոշում է նրան Լոնդոն հրավիրել։ Պիտեր Գաբրիելը նրա նվագը օգտագործել է Մարտին Սկորսեզեի ֆիլմում՝ «Քրիստոսի վերջին գայթակղությունը»։ Համագործակցել է Կրոնոս կվարտետի և Լոս Անջելեսի Երաժշտասիրական Օրկեստրայի հետ։

Ջիվան Գասպարյանը մասնակցել է համաշխարհային ճանաչում վայելած ֆիլմերի երաժշտությունների ստեղծմանը` «Քրիստոսի վերջին գայթակղությունը» (1988 թ., ԱՄՆ), «Ռոնին» (1998 թ., ԱՄՆ), «Օնեգին» (1999 թ., ԱՄՆ), «Գլադիատոր» (2000 թ., ԱՄՆ), «Սիրանա» (2005 թ., ԱՄՆ), «Արյունոտ ադամանդ» (2006 թ., ԱՄՆ), «Ձյուն և մոխիր» (2015 թ., Ռուսաստան) և այլն։

Թողարկել է ավելի քան 20 ձայնասկավառակ, ունի ավելի քան 1000 ձայնագրություններ, նվագել է շուրջ 20 հազար համերգներում։

Պարգևներ

• ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, 1978 թ.
• Երևանի պատվավոր քաղաքացի, 2000 թ.
• ՀՀ «Մեսրոպ Մաշտոց» մեդալ, 2001 թ.
• «Ոսկե գլոբուս» մրցանակ, 2001 թ.
• «Womex Award» միջազգային հեղինակավոր մրցանակ, 2002 թ.
• 2006 թվականին ներկայացվել է ԱՄՆ «Գրեմմի» միջազգային երաժշտական մրցանակի
• ՀՀ Ազգային Ժողովի Պատվո մեդալ, 2013 թ.
• «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի շքանշան, 2017 թ.
• ՀՀ մշակույթի նախարարության շնորհակալագիր, 2017 թ.

Արտաքին հղումներ

• Ջիվան Գասպարյանի կայք Archived 2008-12-04 at the Wayback Machine.
• MSNBC Ջիվան Գասպարյանի կենսագրություն Archived 2009-08-28 at the Wayback Machine.