Պրովանս (ֆր.՝ Provence), պատմական շրջան Ֆրանսիայի հարավ-արևելքում, այժմ Պրովանս Ալպեր Լազուր ափ երկրամասի մաս է կազմում։ Ներկայումս Պրովանսի տարածքի մեջ են մտնում Վար, Վոքլյուզ և Բուշ դյու Ռոն գավառները, ինչպես նաև Վերին Ալպերի Պրովանսը և Ծովափնյա Ալպերը։

Picto infobox map.png
Պրովանս
ֆր.՝ Provence
flag of Provence? Զինանշան
Flag of Provence.svg
Royal arms of Aragon.svg
Lavender field and Mont Ventoux.jpg
ԵրկիրՖրանսիա Ֆրանսիա
ՀիմնCopa Santa?
Կարգավիճակտարածաշրջան, մշակութային շրջան և պատմական շրջան
Մտնում էՊրովանս Ալպեր Լազուր ափ
Ներառում էՎար, Վոքլյուզ և Բուշ դյու Ռոն, Վերին Ալպերի Պրովանս, Ծովափնյա Ալպեր
Ամենաբարձր կետAiguille de Chambeyron?
Հիմնական լեզուֆրանսերեն
Provence-Alpes-Côte d’Azur region locator map.svg
Անվանված էprovincia?

Արևելյան մասում Պրովանսը սահմանակցում է Ալպերին, արևմուտքում` Ռոն գետին, իսկ հարավում` Միջերկրական ծովին։

Պրովանսի կենտրոնը Էքս-ան-Պրովանսն է` ֆրանսիական հնագույն քաղաքներից մեկը։

Անվան ստուգաբանությունԽմբագրել

Իր անվան համար Պրովանսը պարտական է հռոմեական ժամանակաշրջանին. մերձալպյան Գալիայի առաջին նվաճումների ժամանակ` մ. թ. ա. 58-51 թվականներին, այն միացվել է հռոմեական մի գավառի` Նարբոնյան Գալիային, որի մայրաքաղաքը եղել է Նարբոնը։

Նարբոնյան Գալիան հռոմեական առաջին տարածքներից է, որ գտնվել է Ապենինյան թերակղզու սահմաններից դուրս։ Այն հին հռոմեական գրականության մեջ հաճախ ավանվել է «Մեր նահանգ» (լատ.՝ Provincia Nostra) կամ ուղղակի «Նահանգ» (լատ.՝ Provincia): Ժամանակի ընթացքում այդ անվանումը փոփոխվելով ստացել է «Պրովանս» ձևը[1]։

Հուլիոս Կեսարը Գալիական պատերազմում Ռոն գետը անցնելու պահին խոսում է Պրովանսից (Provincia) Նարբոնենսիս (Narbonnensis) անցնելու մասին, ինչով բացատրվում է այն հանգամանքը, որ Նարբոնյան Գալիայի` Ռոնից արևելք ընկած հատվածն է կոչվել Պրովանս։

ՊատմությունԽմբագրել

Հնում ներկայիս Պրովանսի տեղում գոյություն են ունեցել փյունիկեցիների, հույների բնակավայրեր, իսկ մ. թ. ա. 2-րդ դարում այնտեղ հաստատվել են հռոմեացիները։ Արդյունքում Պրովանսը դարձել է Գալիայի առավել ռոմանացված գավառներից մեկը։ 3-րդ դարում այստեղ տարածում է գտել քրիստոնեությունը։ Հռոմեական կայսրության անկումից հետո նահանգը գրավել են գերմանական բարբարոսները` վեստգոթերն ու ֆրանկները։ 8-րդ դարում այս տարածքների վրա հարձակում են գործել արաբները։ 855-863 թվականներին գոյություն է ունեցել Պրովանսի թագավորությունը (արքա` Կառլ Պրովանսցի), որը բացի Պրովանսից ներառում էր Բուրգունդիայի մեծ մասը։ 1032 թվականից մինչև 1246 թվականը Պրովանսը մտել է Հռոմեական սրբազան կայսրության մեջ, իսկ դրանից հետո դարձել է ֆրանսիական թագավորության մի մասը։

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. Лободанов А. П., Морозова Е. В., Челышева И. И. Окситанский язык // Языки мира: Романские языки / Редакторы: Т. Ю. Жданова, О. И. Романова, Н. В. Рогова. — М. : Academia, 2001. — С. 278. — 720 с. — (Языки Евразии). — ISBN 5-87444-016-X

Տես նաևԽմբագրել