Վիքիպեդիա

Պահեստային (գիրք)

«Պահեստային» (անգլ.՝ Spare), արքայազն Հարիի հուշագրությունը, որը գրել է Հարրին լրագրող Ջոն Մեհրինգերի հետ համատեղ[4][5]։ Գիրքը հրապարակվել է 2023 թվականի հունվարի 10-ին։ Դեռ հրապարակումից առաջ հասարակական ընդվզումներ են տեղի ունեցել՝ կապված բրիտանական թագավորական ընտանիքի մասին սպասվող բացահայտումների հետ։

Պահեստային
անգլ.՝ Spare[1]
ՀեղինակՈւելսի արքայազն Հարրի[1] և Ջոն Մեհրինգեր[2]
Անվանվել էժառանգ և պահեստային[3]
Տեսակգրական ստեղծագործություն
Բնօրինակ լեզուանգլերեն
Հրատարակման տարեթիվհունվարի 10, 2023

Հրապարակում խմբագրել

Արքայազնի հուշերից առանձին հատվածներ բրիտանական լրատվամիջոցները հրապարակել են 2023 թվականի հունվարի սկզբին։ Նրանք պատմում են, թե ինչպես է Հարրին իր պատանեկության տարիներին թմրամիջոց օգտագործել[6], ինչպես է կորցրել կուսությունը, ինչպես է ծառայել Աֆղանստանում, որտեղ սպանել է 25 մարդու[7]։ «Պահեստային»-ի ամբողջական տեքստը հրապարակվել է 2023 թվականի հունվարի 10-ին[8], սակայն իսպանական En La Sombre («Ստվերում») հրատարակչության խմբաքանակի մի մասը, 2023 թվականի հունվարի 5-ին հայտնվել է Իսպանիայի գրախանութներում[8], թեև շտապ հանվել է վաճառքից[9][10][11]։ Գիրքը պետք է հրատարակվի մինչև 16 լեզվով, իսկ հասույթի մի մասը ուղղվելու է բարեգործությանը[12]։

Համառոտ սյուժե խմբագրել

Գրքի ողջ սյուժեի հիմքում ընկած է պահեւստային լինելու հետ կապված արքայազնի զայրույթը։ Առանձին գլուխներում նկարագրվում է նրա վաղ մանկությունը, սովորելու տարիները, Թագավորական և Բրիտանական բանակում ծառայելու ժամանակաշրջանը, հարաբերությունները ծնողների և եղբոր, ինչպես նաև կնոջ՝ Մեգանի հետ իրենց ծանոթությունից հետո մինչև ամուսնանալը և երեխաների լույս աշխարհ գալը[13]։

Մանկության տարիներ և արքայադուստր Դիանայի մահը խմբագրել

Ստեղծագործության գլուխներից մեկում Հարին իր ծննդյան հետ կապված սեփական խորհրդածություններն է կիսում՝ մտովի արտապատկերելով մոր՝ Ուելսի արքայադուստր Դիանայի հետ ունեցած արքայազն Չարլզի կարճ զրույցը։ «Հրաշալի՛ է։ Այժմ դու ինձ ժառանգ և պահեստային պարգևեցիր. իմ գործն արված է»։ Հարիի խոսքով նա իր հոր համար ծնվել է որպես պահուստ, որպեսզի հարկ եղած դեպքում լինի դոնոր վերջինիս օրգանների փոխպատվաստման կամ արյան փոխներարկման համար։ Արքայազնը հերքում է բոլոր այն շշուկները, որ ինքը ոչ թե Չարլզի, այլ իր մոր սիրեկաններից մեկի՝ Ջեյմս Հեվիթի որդին է։

Անդրադառնալով արքայադուստր Դիանայի մահվանը՝ Հարին հիշում է, որ իրեն ողբերգական լուրը վաղ առավոտոյան առաջինը հայտնել է հայրը։ Արքայազնը պատմում է՝ ինչ սարսափազդու տպավորություն են թողել հասակակիցների վրա իրեն և եղբորը պատկերող մոր թաղման տեսարանները։ Նա ասում է, որ 10 տարի շարունակ հավատացած է եղել, որ մայրը փախուստի մեջ է, թաքնվում է ինչ-որ տեղ՝ լրագրողների հայացքից և հարցապնդումներից խուսափելու համար. նրա պնդմամբ՝ եղբայրը նույնպես այդ մտքերով է ապրել։ Արքայազնը քննարկման առարկա է դարձնում նաև մոր մահվան հանգամանքների հետաքննությունը՝ այն համարելով «պարզունակ և անհեթեթ»։ Նա հարց է տալիս, թե ինչու արքայադուստր Դիանային հետապնդող պապարացիները մինչ օրս այդպես էլ բանտում չհայտնվեցին։ Արքայազնի խոսքով, ինքն ու եղբայրը ցանկացել են համատեղ հայտարարությամբ հանդես գալ՝ պահանջելով գործի վերաբացումը, սակայն իրենց հայցը մերժվել է։ Հարին նշում է, որ 2007 թվականի ռեգբիի աշխարհի գավաթին Փարիզ կատարած այցելության ժամանակ ինքը խնդրել է, որ իրեն մեքենայով ուղեկցեն այն թունելի միջով, որտեղ տեղի է ունեցել պատահարը։ Արքայազնը խոստովանում է, որ հետո զղջացել է նման ցանկության համար, քանի որ իր խոսքերով այն «չափազանց ցավոտ է եղել»[14]։

Պատանեկություն, թմրանյութեր, ծառայությունը Աֆղանստանում խմբագրել

Իր հուշերում Հարին խոստովանում է, որ 17 տարեկանում տարված է եղել կոկաինով, ինչը օգնել է նրան «զգալ ուրիշներից տարբեր»։ Նա հիշում է նաև մարիխուանայի ազդեցության տակ երևակայան աղվեսի ականջին շշնջալը[15]։ Արքայազնն այնուհետև պատմում է մարդաշատ գարեջրատան հետնամասի այգում «ձիերին սիրող տարեց կնոջ հետ» կուսությունը կորցնելու «նվաստացուցիչ տեսարանի» մասին[16]։

Հարին հիշում է, թե ինչպես եղբայրը՝ Ուիլյամը, և ապագա հարսը՝ Քեթրինը, 2005 թվականին «Հայրենական և գաղութատիրական» տարազների խնջույքին ընդառաջ առաջարկեցին իրեն օդաչուի արտահագուստը նացիստական համազգեստով փոխարինել։ Նա նշում է, որ Քեթրինին «հավանել էր» առաջին հանդիպումից, որտեղ մեծապես տպավորված էր եղել ապագա հարսի քրքջոցով։ Վերհիշելով Աֆղանստանի մարտական գործողությունները՝ արքայազնն ասում է, որ այդ երկիր ուղևորվել է վեց անգամ, որի ընթացքում Թալիբան խմբավորման «25 անդամ է զոհվել»։ Հարրի խոսքերով ինքը վերջիններիս վերաբերվել է ոչ թե որպես մարդկանց, «այլ որպես շախմատի խաղաքարերի, որոնց տախտակից հեռացրել էին»։ Արքայազնը հավելում է նաև, որ «դա այնպիսի թիվ չէր, որն ինձ բավարարեր, համենայն դեպս ամոթի զգացում էլ չէր առաջացնում»[17]։

Հարաբերությունները Մեգանի հետ և հայր դառնալը խմբագրել

Հարին պատմում է, որ Մեգան Մարքլի հետ առաջին ժամադրությանը օրը նավով դուրս էր եկել ծով մրցավազքի, որտեղ ստիպված է եղել «թրջել տակը», քանի որ տարածքում սանհանգույց չի եղել։ Նա հիշում է նաև մինչև ամուսնությունը դերասանուհու հետ «արագ ծավալվող» սիրային հարաբերությունները վերանայելու եղբոր հորդորները։ Հեղինակը համոզմունք է հայտնում Մեգանին օգնելու հարցում իրենց օգնել է մայրը։ Նա հավելում է նաև, որ Ուիլյամն ի սկզբանե դեմ է եղել Վեստմինստերյան աբբայությունում կամ Սուրբ Պողոսի տաճարում իրենց պսակադրության գաղափարին։

Հեղինակն ի թիվս այլոց պատմում է ամուսնության վաղ շրջանում Մեգանի և Ուիլյամի կնոջ՝ Քեթրինի միջև տարաձայնությունների մասին։

Խոսելով հայր դառնալու մասին՝ արքայազնը հիշում է. որ իրենց առաջնեկի լույս աշխարհ գալու մասին իրեն հուշել են երկու նշան՝ Մեգանի երգը ծովաշներին, որոնք ի պատասխան արձագանքել են նրան և տան պայմաններում երբեմն-երբեմն արվող հղիության թեստերը։ Հարին հաստատում է նաև 2018թ. հոկտեմբերին զարմիկ էժենիի հարսենական արարողության ժամանակ ընտանիքին այդ լուրը հայտնելը։ Հարին խոստովանում է նաև, որ Մեգանի ծննդաբերության ժամանակ մեկ ցիստեռն ծիծաղեցնող գազ է օգտագործել «հանդարտությունը պահպանելու համար»[18]։ Արքայազնը կիսվում է նաև 2020-ին Մեգանի վիժումից հետո ունեցած տխուր փորձառություններով[19]։ Հարին ասում է, որ իր համար անսպասելի է եղել արքայական տիտղոսից հրաժարվելուց հետո պետական ֆինանսավորմամբ անվտանգության ծառայությունից զրկվելը։

Արքայական տիտղոսից հրաժարվելը խմբագրել

Հեղինակը գրքում մանրամասն անդրադարձ է կատարում 2019թ.եղբոր հետ ունեցած տարաձայնություններին[20]։ Նա պատմում է նաև, որ իր հորը խիստ զարմացրել է «խնայողություններ անել» չկարողանալու պատրվագով Մեգանի դերասանական կարիերայով զբաղվել շարունակելու ցանկությունը։ Չարլզը ֆինանսապես սատարել է զույգին մինչև նրանց Միացյալ Թագավորությունից հեռանալը։ Նրան առավելապես մտահոգել է Մեգանի հանրահայտ լինելը, ինչն իր կարծիքով կարող էր «ստվեր գցել» ընտանիքի վրա[21]։

Հարրին հիշատակում է նաև պապի՝ Արքայազն Ֆիլիպի թաղման արարողությանը Չարլզի և Ուիլյամի հետ ունեցած տխուր հանդիպումից մեկ դրվագ, որտեղ հայրն ասում է, «Խնդրում եմ տղաներ, կյանքիս վերջին տարիները մի՛ վերածեք թշվառության»[22]։

Վաճառք խմբագրել

Գիրքը հասանելի է ինչպես կոշտ կազմով տպագիր, այնպես էլ էլեկտրոնային և աուդիո տարբերակներով։ Հրատարակության առաջին օրը միայն Միացյալ Թագավորությունում վաճառվեց ընդհանուր առմամբ 400,000 օրինակ։ Նույն ժամամակահատվածում ԱՄՆ-ում, Կանադայում և Ավստրալիայում վաճառքի ընդհանուր ցուցանիշը կազմել է 1,4 միլիոն։ Penguin Random House հրատարակչությունը ռեկորդային այս ծավալները բնութագրել է որպես աննախադեպ։ Այն տեղ է գտել նաև Գինեսի ռեկորդների գրքում՝ գերազանցելով ԱՄՆ 44-րդ նախագահ Բարաք Օբամայի «Ավետյաց երկիր» գրքին (2020թ․)։ Նախնական գնահատված գինը եղել է 36 ԱՄՆ դոլար, սակայն մանրածախ վաճառքի շատ հարթակներ (WHSmith, Amazon) այն առաջարկում են կես գնով։ Նաև եղել են տեղեկություններ WhatsApp հավելվածի միջոցով գիրքն անվճար PDF ձևաչափով տարածելու մասին։

Հրատարակությունից հետո մեկ շաբաթվա ընթացքում Միացյալ Թագավորությունում վաճառվեց գրքի ընդհանուր առմամբ 467 օրինակ, որից 183-ը տպագիր են։

Արձագանք խմբագրել

Գրքի հատվածների հրապարակումը լայն հասարակական բողոքի է արժանացել՝ պայմանավորված դրանց պոտենցիալ բացահայտող բնույթով և արքայազն Հարիի ժողովրդականությամբ։ Փորձագետները կարծում են, որ «պահեստային»-ը կարող է հարված լինել բրիտանական թագավորական ընտանիքի առանձին անդամներին, բայց ոչ ամբողջ Բրիտանական միապետության ինստիտուտին[23]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 https://www.theguardian.com/books/2023/jan/04/prince-harry-william-physical-attack-2019-meghan-spare-book
  2. ↑ https://www.standard.co.uk/insider/who-jr-moehringer-prince-harry-book-autobiography-memoir-b946683.html
  3. ↑ https://news.sky.com/story/prince-harrys-new-book-title-and-release-date-revealed-12731369
  4. ↑ «JR Moehringer: who's the celebrity ghostwriter behind Prince Harry's tell-all book?». Evening Standard. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  5. ↑ Swain, Marianka; Ward, Victoria (2021 թ․ հուլիսի 20). «Who is JR Moehringer, Prince Harry's 'super ghost writer?». The Daily Telegraph. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  6. ↑ Принц Гарри признался в употреблении наркотиков
  7. ↑ Принц Гарри признался в убийствах на военной службе в Афганистане
  8. ↑ 8,0 8,1 Cursino, Malu (2022 թ․ հոկտեմբերի 27). «Prince Harry to release his memoir in January». BBC. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  9. ↑ «Prince Harry's memoir Spare accidentally goes on sale in Spain days before release». The Independent (անգլերեն). 2023 թ․ հունվարի 5. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 6-ին.
  10. ↑ Reuters (2023 թ․ հունվարի 5). «Factbox: Highlights from Prince Harry's memoir 'Spare'». Reuters (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 6-ին. {{cite news}}: |last= has generic name (օգնություն)
  11. ↑ Rowe, Helen; HAZLEWOOD, Phil. «Leaked Spanish version of Prince Harry's book details sex, drugs, fights and killing». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 6-ին.
  12. ↑ Shaffi, Sarah (2022 թ․ հոկտեմբերի 27). «Prince Harry's 'unflinching' memoir, Spare, to be published in January». The Guardian. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  13. ↑ "Prince Harry details physical attack by brother William in new book". The Guardian. Archived from the original on 5 January 2023. Retrieved 4 January 2023.
  14. ↑ Pengelly, Martin (5 January 2023). "Prince Harry says woman with 'powers' relayed message from Diana". The Guardian. Archived from the original on 5 January 2023. Retrieved 5 January 2023.
  15. ↑ Sachdeva, Maanya (5 January 2023). "Prince Harry admits doing cocaine as teenager 'to feel different'". The Independent. Archived from the original on 5 January 2023. Retrieved 5 January 2023.
  16. ↑ Harry opens up about how he learned of Diana's car crash – and says King barred Meghan from Balmoral after Queen's death". Sky News. 5 January 2023. Archived from the original on 5 January 2023. Retrieved 5 January 2023.
  17. ↑ Dalton, Jane (5 January 2023). "Prince Harry says he killed 25 people in Afghanistan during tour of duty". The Independent. Archived from the original on 5 January 2023. Retrieved 5 January 2023.
  18. ↑ Calvert, Alana (7 January 2023). "King Charles feared Meghan would steal his limelight, Prince Harry claims". The Independent. Archived from the original on 7 January 2023. Retrieved 7 January 2023.
  19. ↑ Grebenyuk, Yana (5 January 2023). "Prince Harry Reflects on Meghan Markle's Miscarriage, Details the Days After They Left the Hospital". Us Weekly. Archived from the original on 6 January 2023. Retrieved 6 January 2023.
  20. ↑ Pengelly, Martin (4 January 2023). "Prince Harry details physical attack by brother William in new book". The Guardian. Archived from the original on 5 January 2023. Retrieved 4 January 2023.
  21. ↑ Calvert, Alana (7 January 2023). "King Charles feared Meghan would steal his limelight, Prince Harry claims". The Independent. Archived from the original on 7 January 2023. Retrieved 7 January 2023.
  22. ↑ Pengelly, Martin (4 January 2023). "Prince Harry details physical attack by brother William in new book". The Guardian. Archived from the original on 5 January 2023. Retrieved 4 January 2023.
  23. ↑ Названы последствия для британской монархии из-за мемуаров принца Гарри
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պահեստային_(գիրք)&oldid=9805367» էջից