Չեխովի ամառանոց (Գուրզուֆ)

Չեխովի ամառանոց
Տեսակ	թանգարան
Երկիր	Ռուսաստան և Ուկրաինա
Տեղագրություն	Գուրզուֆ (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա)
Վայր	Գուրզուֆ (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա)
Հասցե	вулиця Чехова, 22, Гурзуф, АР Крим, Україна
Հիմնադրվել է	1987

Ա. Պ. Չեխովի և Օ. Լ. Կնիպպերի ամառանոց, Անտոն Չեխովի թանգարանը Գուրզուֆում (Ղրիմ), Ղրիմի գրական-գեղարվեստական հուշահամալիր-արգելոցի բաժին։ Գտնվում է Ջենևես-Կայա ժայռի ստորոտին՝ փոքր հրվանդանի մոտ՝ Գուրզուֆ, Չեխովի փողոց, 22 հասցեում։

Պատմություն խմբագրել

Անտոն Պավլովիչ Չեխովը չէր պատրաստվում ապրել Ղրիմում։ Նա սիրում էր կենտրոնական Ռուսաստանը, պաշտում էր Մոսկվան, որտեղ նա ապրել և աշխատել էր ուսանողական օրերից։ Բայց 1898 թվականին բժիշկները խստորեն խորհուրդ են տալիս նրան փոխել կլիման, տեղափոխվել ավելի չոր վայր Թոքերի վատ վիճակի պատճառով։ Նա 8 տարի տառապում էր տուբերկուլոզով^[1]

Անտոն Չեխովը կնոջ՝ Օլգայի հետ

Գալով Յալթա՝ Չեխովը գնել է հողատարածք, կառուցել է երկհարկանի տուն և այն անվանել Է «Սպիտակ ամառանոց»։ Արդեն 1899 թվականին քրոջ և մոր հետ տեղափոխվել է Ղրիմ։ Կես տարի ապրելով՝ նա հասկանում է, որ սխալ է արել։ Բոլոր նրանք, ովքեր գալիս էին Ղրիմ, իմանալով, որ Չեխովը ապրում է Յալթայում, հարկ էին համարում այցելել նրան։ Նա արդեն բավական հայտնի էր։ Սկզբում դա հոգնեցնում է նրան, իսկ հետո սկսում է զայրացնել, և նա գրում է իր եղբորը՝ Ալեքսանդրին.

Ես ամառանոցի փոխարեն, սեփական գումարով Ղրիմուն բանտ կառուցեցի։

Եվ դա համընկնում է այն ժամանակահատվածին, երբ նա սկսել էր հանդիպել իր ապագա կնոջ' Օլգա Լեոնարդովա Կնիպպերի հետ, որը Մոսկվայի թատրոնի դերասանուհին է։ Դրա համար նա որոշում է որպես ապաստան մի փոքրիկ տուն գնել։ Օգնում է պատահականությունը։ Գուրզուֆում վաճառվում էր թաթարական խրճիթ, բայց մեծ գումարով ՝ 3 000 ռուբլով։ Չեխովը ժամանում է Գուրզուֆ ապագա ձեռքբերումը դիտելու համար, որի համար պիտի վճարեր այդքան մեծ գումար։ Բայց երբ նա մտնում է բակը և մոտենում ծովածոցի եզրին, նույնիսկ չի սակարկում։ Տանտերը այդ ամբողջ գեղեցկությունը վաճառում էր տան հետ միասին, դա նրա մասնավոր սեփականությունն էր։ Իր քրոջը` Մ.Պ. Չեխովային, նա գրում է.

Ես գնել եմ Պուշկինյան ժայռով մի փոքր լողափ Գուրզուֆի նավամատույցի և զբոսայգու մոտ։ Այժմ մեզ է պատկանում մի ամբողջ ծովախորշ, որի մեջ կարող է կանգնել մի նավ կամ նավակ։ Տունը անշուք է, բայց ծածկված է կղմինդրով, ունի չորս սենյակ ու մեծ գավիթ։ Մեկ մեծ ծառ կա ՝ թթենի։

Գուրզուֆի ամառանոցը XX դարի սկզբին

1990 թվականի ամռանը այստեղ հանգստանում էին նրա մայրը՝ Ե. Յ. Չեխովան, քույր Մարիան և եղբոր ՝ Իվանի ընտանիքը, հուլիս-օգոստոս ամիսներին հյուրընկալվել է գրողի ապագա կինը՝ Օ. Լ. Կնիպպերը։ Ավելի ուշ ամառանոցում են հանգստացել կրտսեր եղբայրը ՝ Միխայիլը՝ ընտանիքի հետ, ավագ եղբայրը՝ Ալեքսանդրը։

Ա.Պ. Չեխովի և Օ Լ Կնիպերի ամառանոց-թանգարանը Գուրզուֆում

Գուրզուֆ, Ա. Պ. Չեխովի և Օ. Լ. Կնիպերի ամառանոցը

1900-ի օգոստոսին, որոնելով ստեղծագործական մենություն, Ա.Պ. Չեխովը մի քանի օր է անցկացնում այստեղ ՝ աշխատելով «Երեք քույրեր» դրամայի առաջին գործողության վրա։ Գրողի ընկերներից գրեթե ոչ ոք չգիտեր գուրզուֆյան տնակի գոյության մասին։ Կենդանության օրոք նրան այցելել են միայն Վ. Ֆ. Կոմիսարժևսկայան և Ի.Ա. Բունինը։ Գուրզուֆում Չեխովը դերասանուհուն նվիրել է իր լուսանկարը ՝ գրությամբ.

Վերա Ֆյոդորովնա Կոմիսարժևսկայային, օգոստոսի 3-ին՝ բուռն օրը, երբ ծովը աղմկում էր, խաղաղ Անտոն Չեխովից։

Բունինը Չեխովի ամառանոցում եղել է 1900 թվականին և 1901 թվականի ապրիլին։

1901 թվականին օգոստոսի 3-ին Ա.Պ. Չեխովի կողմից կազմված կտակի համաձայն Գուրզուֆի ամառանոցը փոխանցվում էր իր կնոջը՝ Օ. Լ. Կնիպպերին, որը ամեն տարի (բացառությամբ պատերազմի տարիների) ամառն անցկացնում էր Գուրզուֆում^[2]։ Քաղաքացիական պատերազմի տարիներին այստեղ ապրում էին «Կաչալովյան խմբի» նկարիչները, որոնք շրջագայում էին Ռուսաստանի Հարավում։ Ավելի ուշ հյուրընկալվել են Ս. Ռիխտերը և Ն. Դորլիակը, Ի. Կոզլովսկին, Օ. Ն.Եֆրեմովը։ Գուրզուֆում Օ. Լ. Կնիպպերի հարևանները պուշկինագետներ Բ. Տոմաշևսկու և Ի. Մեդվեդևայի ընտանիքներն էին, մոտակայքում տնակ է գնել կոմպոզիտոր Լև Կնիպպերը ՝ «Պոլյուշկո-բևեռ» հայտնի երգի հեղինակը։

Գուրզուֆյան ծովածոցը միշտ գրավել է արվեստի մարդկանց։ Այն նկարել են Ռ. Քենթը, Հ. Բիդստրուպը, հայտնի ծովանկարիչ Հ. Այվազովսկին և նրա աշակերտ Մագդեսյանը, ավելի ուշ՝ նկարիչներ Կուկրինիկսին, Մեշկովը, Բիստը և 20-րդ դարի շատ այլ նկարիչներ։ Այն ոգեշնչել է բանաստեղծներ Մայակովսկուն, Զաբոլոդսկուն, Մ. Դուդինին, Բ. Չիչիբաբինին, Է. Ռեյնին։ Այստեղ նկարահանվել են Պուշկինի և Չեխովի մասին ֆիլմեր։ Վերջին անգամ Օլգա Կնիպպերը Մոսկվայից այստեղ էր եկել 1953 թվականին։ 1958 թվականինին նա ամառանոցը վաճառել է նկարիչ Մեշկովին, 1963 թվականից ամառանոցը դարձել է ԽՍՀՄ նկարիչների միության սեփականությունը, տարածքը հսկում էին շները։ 1987 թվականին Օլեգ Եֆրեմովի նախաձեռնությամբ տունը վերականգնվել է այն տեսքով, որը Ա.Պ. Չեխովը տեսել էր գնելիս։ 1995 թվականից ամառանոցը բաց է այցելության համար որպես Յալթայում Ա. Պ. Չեխովի տուն-թանգարանի մասնաճյուղ, 2016 թվականից Ղրիմի գրական-գեղարվեստական արգելոց-թանգարանի բաժիններից մեկն է։ Թանգարանը գործում է մարտի 1-ից սեպտեմբերի 30-ը. այստեղ է գտնվում Չեխովի ցուցադրությունը և ժամանակավոր թեմատիկ ցուցահանդեսները։

Ցուցադրություն խմբագրել

1996 թվականից սենյակներից մեկում ներկայացնած է Ա. Պ. Չեխովին և Օ. լ. Կնիպպերին նվիրված ցուցադրությունը, իսկ մյուսում « Երեք քույրեր» պիեսի ստեղծման պատմությանը նվիրված գրական ցուցադրությունն է։ Ներկայացված են հերոսների նախատիպերի լուսանկարներ, ձեռագիր էջերի պատճեններ, առաջին հրապարակումը և 1901 թվականի առաջին առանձին հրատարակությունները։

Հատուկ հետաքրքրություն են ներկայացնում կատարողների լուսանկարները, ներկայացումների տեսարանները և 1901 թվականի հունվարին Մոսկվայի գեղարվեստական թատրոնում առաջին բեմադրության ծրագրերը։ Ցուցադրվում են բեմական իրեր, դերասանների այցեքարտեր։ Բացի այդ, ներկայացված են Ի. Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի՝ 1940 թվականի ապրիլի «Երեք քույրեր» բեմադրության նյութերը։ 1999 թվականին երրորդ սենյակում բացվել է «Չեխովի շրջապատը» ցուցադրությունը։ Ցուցադրվում են գրողի մտերիմներին, ընտանիքի անդամներին և ընկերներին նվիրված լուսանկարներ, փաստաթղթեր, նկարներ և այլ նյութեր։

Այստեղ ներկայացված են Չեխովի դիմանկարների վերարտադրությունները, որոնք կատարել են հայտնի նկարիչները. երիտասարդ գրողի դիմանկարը, որը նկարել է իր եղբայրը՝ Նիկոլայը, 1884 թվականին,Ի. Լևիտանի նկարած երիտասարդ Չեխովի դիմանկարը, 1898 թվականին Տրետյակովյան պատկերասրահի պատվերով Օ. Բրազի նկարած դիմանկարը, 1902 թվականին Վ. Սերովի նկարած դիմանկարը։

Գուրզուֆյան ցուցահանդեսը պարունակում է հսկայական քանակությամբ հազվագյուտ և քիչ հայտնի լուսանկարներ, որոնք չեն ցուցադրվել Յալթայի Ա.Պ. Չեխովի տուն-թանգարանի ցուցահանդեսներում։