Դերասան

Դերասան, անձ, որը խաղում է դրամատիկական կամ կատակերգական ստեղծագործություններում և աշխատում է կինոյում, թատրոնում, հեռուստատեսությունում, ռադիոյում կամ այլ նման հաստատություններում^[1]։

Տերմինաբանություն

1660 թվականից հետո առաջին անգամ սկսեցին օգտագործել դերասան և դերասանուհի տերմինները։ Օրինակ անգլիացիներն այդ բառը փոխառել են ֆրանսերենից^[2]։ Դերասան բառն առաջ բնորոշում էր բեմի վրա գործող անձ՝ անկախ սեռական պատկանելիությունից։ Բայց հասարակական կյանքում մեծ տարածում գտավ դերասանուհի տերմինը, որը բնորոշում էր կոնկրետ իգական սեռի ներկայացուցիչներին^[2]։ Գործնականում դերասանուհի տերմինը մեծ կիրառում գտավ 1950-1960 թվականներին, երբ կանանց ներդրումն արդեն էական էր մշակույթում^[3]։ Այնուհետև մրցանակաբաշխությունների ժամանակ սկսեց օգտագործվել դերասանուհի տերմինը՝ բնորոշելու համար կին հաղթողներին^[4]։

Պատմություն

Դերասաններ Ջիմ Բրոչուն և Սթիվ Շալչլին Մեծ ձայնը. Աստված և Մերմանը թատերական ներկայացմանը։

Դերասանական խաղի ամենաառաջին գրանցված դեպքը վերաբերում է մ.թ.ա. 534 թ. (թեև օրացույցների բազմաթիվ փոփոխությունների պատճառով կոնկրետ ժամանակ նշելը դժվար է), երբ հույն դերասան Թեսփիսը ելույթ ունեցավ Դիոնիոսի թատրոնում և դարձավ առաջին հայտնի մարդը, որը պատմական կերպար էր բեմադրել։ Մինչ Թեսփիսի դերը պատմությունը արձանագրել է միայն երգիչներ, պարողներ և մեկնաբաններ։ Թեսփիսի պատվին դերասաններին հաճախ անվանում են Թեփսիաներ։ Թատերական լեգենդները մինչև հիմա էլ հավատացնում են, որ Թեսփիսը մինչ այժմ գոյություն ունի որպես ոգի, և թատերական անհաջողություններից շատերը վերագրվում են նրա ուրվականի միջամտությանը։

Դերասաններն վաղ միջնադարում ավանդաբար բարձր կարգավիճակ չունեին։ Նրանք թատերական խմբերով անընդհատ շրջագայում էին և մարդկանց վստահությանը չէին արժանանում։ Եվրոպայի շատ վայրերում դերասանները նույնիսկ քրիստոնեական կանոններով չէին հուղարկավորվում, և այդ դարաշրջանում համարում էին, որ դերասանները դատապարտված են նման ճակատագրի։ Այդ բացասական կարծիքը շարունակվում էր մինչև XIX դարասկիզբ, իսկ դրանից հետո դերասան մասնագիտությունը դարձավ ամենահարգված և ամենատարածված մասնագիտություններից մեկը արվեստի բնագավառում^[5]։

Աշխատանքի վայր

Թատրոններ, կինոստուդիաներ, գովազդային գործակալություններ

Պատկերներ

Ծանոթագրություններ

↑ «Actor: Job description and activities». Prospects UK. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 12-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 «actress, n.». Oxford English Dictionaryedition=3. Oxford, England: Oxford University Press. 2010 թ․ նոյեմբեր. «Although actress remains in general use, actor is increasingly preferred for performers of both sexes as a gender-neutral term.»
↑ Goodman, Lizbeth; Holledge, Julie (1998). The Routledge reader in gender and performance. New York: Routledge. էջեր 8, 93. ISBN 0-415-16583-0.
↑ Linden, Sheri (2009 թ․ հունվարի 18). «From actor to actress and back again». Entertainment. Los Angeles Times. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 14-ին. «It would be several decades before the word "actress" appeared -- 1700, according to the Oxford English Dictionary, more than a century after the word "actor" was first used to denote a theatrical performer, supplanting the less professional-sounding "player."»
↑ Wilmeth, Don B.; Bigsby, C.W.E. (1998). The Cambridge history of American theatre. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press. էջեր 449–450. ISBN 978-0-521-65179-0.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

Արտաքին հղումներ

Երևանի Թատրոնի և Կինոյի Պետական Ինստիտուտ

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դերասան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դերասան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 360)։

[1] «Actor: Job description and activities». Prospects UK. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 12-ին.

[OED2010-2] 2,0 ^2,1 «actress, n.». Oxford English Dictionaryedition=3. Oxford, England: Oxford University Press. 2010 թ․ նոյեմբեր. «Although actress remains in general use, actor is increasingly preferred for performers of both sexes as a gender-neutral term.»

[De_GayGoodman1998-3] Goodman, Lizbeth; Holledge, Julie (1998). The Routledge reader in gender and performance. New York: Routledge. էջեր 8, 93. ISBN 0-415-16583-0.

[latimes-4] Linden, Sheri (2009 թ․ հունվարի 18). «From actor to actress and back again». Entertainment. Los Angeles Times. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 14-ին. «It would be several decades before the word "actress" appeared -- 1700, according to the Oxford English Dictionary, more than a century after the word "actor" was first used to denote a theatrical performer, supplanting the less professional-sounding "player."»

[5] Wilmeth, Don B.; Bigsby, C.W.E. (1998). The Cambridge history of American theatre. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press. էջեր 449–450. ISBN 978-0-521-65179-0.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]