Շյամա Պրասադ Մուկերջի

Շյամա Պրասադ Մուկերջի (բենգալերեն՝ শ্যামা প্রসাদ মুখার্জি, հուլիսի 6, 1901(1901-07-06), Կալկաթա, Բրիտանական կայսրություն - հունիսի 24, 1953(1953-06-24), Ջամմու և Քաշմիր, Հնդկաստան), հնդիկ աջակողմյան քաղաքական գործիչ, ազգայնական, Ջավահառլալ Ներուի առաջին կառավարությունում նախարար, ազգայնական հինդուիստական Բհարատիա ջան սանգհ կուսակցության հիմնադիր։ Հնդկական ազգային կոնգրես կուսակցության անդամ։

Շյամա Պրասադ Մուկերջի
Կուսակցություն՝	Akhil Bharatiya Hindu Mahasabha?, Bharatiya Jana Sangh? և Հնդկական ազգային կոնգրես
Կրթություն՝	Նախագահական համալսարան (1921) և Նախագահական համալսարան (1923)
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ, համալսարանի դասախոս, բարիսթեր և ազատության մարտիկ
Դավանանք	հինդուիզմ
Ծննդյան օր	հուլիսի 6, 1901(1901-07-06)
Ծննդավայր	Կալկաթա, Բրիտանական կայսրություն
Վախճանի օր	հունիսի 24, 1953(1953-06-24) (51 տարեկան)
Վախճանի վայր	Ջամմու և Քաշմիր, Հնդկաստան
Քաղաքացիություն	Հնդկաստան,  Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստանի տիրապետություն
Հայր	Ashutosh Mukherjee?
Պարգևներ	Կալկաթայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Վաղ տարիներ

Շյամա Պրասադ Մուկերջին ծնվել է 1901 թվականի հուլիսի 6-ին Կալկաթայում, Բրիտանական Հնդկաստան՝ բենգալական հինդուիստական ընտանիքում։ Շյամայի հայրը՝ Աշուտոշ Մուկերջին, եղել է հայտնի փաստաբան։ Տարրական և միջնակարգ կրթությունը ստացել է հայրենի քաղաքում՝ Կալկաթայում, որից հետո ուսումը շարունակել է Նախագահական համալսարանում։ Համալսարանն ավարտելուց հետո Շյամա Պրասադ Մուկերջին սկսել է զբաղվել իրավաբանական գործունեությամբ։ Այդ ընթացքում որոշ ժամանակ նաև աշխատել է Կալկաթայի համալսարանում։

Քաղաքական գործունեություն

Բրիտանական Հնդկաստանում

Շյաման իր քաղաքական կարիերան սկսել է 1929 թվականին՝ Կալկաթայի համալսարանից ընտրվելով Բենգիալիայի օրենսդրական ժողով։ 1941 թվականից մինչև 1942 թվականը զբաղեցրել է Բենգալիայի ֆինանսների նախարարի պաշտոնը։

Սկզբնապես Մուկերջին եղել է Հնդկական ազգային կոնգրես կուսակցության կողմնակից, սակայն 1930-ական թվականներին միացել է Հինդու Մահասահայի աջ հինդուիստական կազմակերպությանը։ 1943 թվականին, առողջական դրության պատճառով Հինդու Մահասահայի կազմակերպության նախագահի պաշտոնից Սավարկարի հեռացումից հետո, Մուկերջին դարձել է այդ կազմակերպության համահնդկական առաջնորդ։ Հինդու Մահասահայի բենգալական բաժանմունքը 1947 թվականի Բենգալիայի երկրորդ բաժանումից և դրան հաջորդող արյունոտ միջհամայնքային բախումներից հետո կարևոր դեր է խաղացել։ Մուկերջին հանդես է եկել ընդդեմ Պակիստանի ստեղծանը և մուսուլմանների ինքնակողմնորոշման իրավունքին։

Անկախությունից հետո

1947 թվականին Ջավահառլալ Ներուն Մուկերջիին ընդգրկել է առաջին կառավարության կազմում՝ որպես աջ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչ։ Շյաման մնացել է նախարարների գրասենյակի կազմում անգամ այն բանից հետո, երբ Մահաթմա Գանդին սպանվել էր Հինդու Մահասահայի հինդուիստական կազմակերպության անդամ Նադհուրամ Գոդսեի կողմից և այդ կազմակերպության գործունեությունը դադարեցվել էր։ 1950 թվականին Մուկերջին հրաժարվել է այդ պաշտոնից ի նշան բողոքի երկու երկրներում փոքրամասնությունների իրավունքների երաշխիքի մասին Ներուի և Պակիստանի վարչապետ Լիակատ Ալի Հանի հետ կնքած համաձայնագրի։

1951 թվականին Մուկերջին հեռացել է Հինդու Մահասաբհի կազմակերպությունից և ստեղծել սեփական Բհարատիա ջան սանգհ կուսակցությունը (Հնդկական ժողովրդական միություն)։ Առաջին համընդհանուր ընտրություններում կուսակցությունը 3 մանդաթ է ստացել, իսկ Մուկերջին դարձել է Հնդկաստանի խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Լոկ սաբհայի պատգամավոր։ Բհարատիա ջան սագհը սկզբնապես համագործակցել է հինդուիստական ռազմականացված Ռաշտրի Սվայամսևակ Սագհ կազմակերպության հետ։

Շյամա Պրասադ Մուկերջին մահացել է 1953 թվականի հուլիսի 24-ին Ջամմու և Քաշմիրում՝ 51 տարեկան հասակում։

Գրականություն

• Graham, B. D. (1968). «Syama Prasad Mookerjee and the communalist alternative». In D. A. Low (ed.). Soundings in Modern South Asian History. University of California Press. ASIN B0000CO7K5.
• Graham, B. D. (1990). Hindu Nationalism and Indian Politics: The Origins and Development of the Bharatiya Jana Sangh. Cambridge University Press. ISBN 0-521-38348-X.

Արտաքին հղումներ

• Excerpts from convocation address at Benares Hindu University (1 December 1940)

Աղբյուրներ

• Ahir, D.C. (1991), Buddhism in modern India, Sri Datguru Publications
• Aich, Dipak Kumar (1995), Emergence of Modern Bengali Elite: A Study of Progress in Education, 1854–1917, Minerva Associates
• Andersen, Walter K.; Damle, Shridhar D. (1987) [Originally published by Westview Press], The Brotherhood in Saffron: The Rashtriya Swayamsevak Sangh and Hindu Revivalism, Delhi: Vistaar Publications
• Bakshi, Shiri Ram (1991), Struggle for Independence: Syama Prasad Mookerjee, Anmol Publications
• Bandyopādhyāẏa, Śekhara (1 January 2004), From Plassey to Partition: A History of Modern India, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-2596-2
• Bapu, Prabhu (2013), Hindu Mahasabha in Colonial North India, 1915–1930: Constructing Nation and History, Routledge, ISBN 978-0-415-67165-1
• Basu, Rita (1995), Dr. Shyama Prasad Mookherjee & an alternate politics in Bengal, Progressive Publishers
• Baxter, Craig (1969), The Jana Sangh; a biography of an Indian political party, University of Pennsylvania Press
• Begum, Jahanara (1994), The last decade of undivided Bengal: parties, politics & personalities, Minerva Associates
• Bhave, Y.G. (1 January 1995), The First Prime Minister of India, Northern Book Centre, ISBN 978-81-7211-061-1
• Chakrabarty, Saroj; Roy, Bidhan C. (1974), With Dr. B. C. Roy and Other Chief Ministers: A Record Upto 1962, Benson's
• Chander, Harish (2000), Dr. Syama Prasad Mookerjee, a contemporary study, Noida News
• Chandra, Bipan (2008), Communalism in Modern India, Har-Anand, ISBN 978-81-241-1416-2
• Chatterji, Joya (2002), Bengal Divided: Hindu Communalism and Partition, 1932–1947, Cambridge University Press, ISBN 9780521523288
• Chaturvedi, R.P. (2010), Great Personalities, Upkar Prakashan, ISBN 9788174820617
• Christenson, Ron (1991), Political Trials in History: From Antiquity to the Present, Transactions Publishers, ISBN 9781412831253
• Das, S.C (2000), The Biography of Bharat Kesri Dr. Syama Prasad Mookerjee with Modern Implications, Abhinav Publications, ISBN 9788170173878
• Dash, Shreeram Chandra (1968), The Constitution of India: A Comparative Study, Chaitanya Publishing
• Dossani, Rafiq; Rowen, Henry S. (2005), Prospects for Peace in South Asia, Stanford University Press, ISBN 9780804750851
• Gandhi, Gopal (2007), A Frank Friendship: Gandhi and Bengal: A Descriptive Chronology, Seagull Publications
• Golwalkar, M.S. (1974), Shri Guruji Samagra Darshan, Volume 4, Bharatiya Vichar Sadhana
• Harun-or-Rashid (2003), The Foreshadowing of Bangladesh: Bengal Muslim League and Muslim Politics, 1906–1947, The University Press Limited
• Hashmi, Taj ul-Islam (1994), Peasant utopia: the communalization of class politics in East Bengal, 1920–1947, The University Press Limited
• Islam, Shamsul (2006b), Savarkar Myths and Facts, Anamaika Publishing & Distributors
• Islam, Shamsul (2006a), Religious Dimensions of Indian Nationalism: A Study of RSS, Media House, ISBN 978-81-7495-236-3
• Kadian, Rajesh (2000), The Kashmir tangle, issues & options, Vision Books
• Kumar, Kedar Nath (1990), Political Parties in India, Their Ideology and Organisation, Mittal Publications, ISBN 9788170992059
• Kumar, Raj (2014), Essays on Indian Freedom Movement, Discovery Publishing House, ISBN 9788171417056
• Lal, Makkhan (2008), Secular Politics, Communal Agenda: 1860–1953, Pragun Publication
• Majumdar, Ramesh Chandra (1978), History of Modern Bengal, Oxford University Press
• Mishra, Basanta Kumar (2004), The Cripps Mission: A Reappraisal, Concept Publishing Company
• Mookherjee, Shyama Prasad (2000), Leaves from a Dairy, Oxford University Press
• Mukherjee, Janam (2015), Hungry Bengal: War, Famine and the End of Empire, HarperCollins India, ISBN 9789351775836
• Mukhopadhyay, Shyamaprasad (1993), Leaves from a diary, Oxford University Press
• Noorani, Abdul Gafoor Abdul Majeed (2000), The RSS and the BJP: A Division of Labour, LeftWord Books, ISBN 978-81-87496-13-7
• Puniyani, Ram (21 July 2005), Religion, Power and Violence: Expression of Politics in Contemporary Times, SAGE Publications, ISBN 978-0-7619-3338-0
• Ram, Hari (1983), Special Status in Indian Federalism: Jammu and Kashmir, Seema Publications
• Roy, Tathagata (2007), A suppressed chapter in history: the exodus of Hindus from East Pakistan and Bangladesh, 1947–2006, Bookwell
• Roy, Tathagata (2014), The Life & Times of Shyama Prasad Mookerjee, Prabhat Prakashan, ISBN 9789350488812
• Sarkar, Sumit; Bhattacharya, Sabyasachi (2008), Towards freedom: documents on the movement for independence in India, 1946, Part 1, Oxford University Press
• Sen, Khagendra Nath (1970), Education and the nation: An Indian perspective, University of Calcutta
• Sengupta, Nitish K. (2011), Land of Two Rivers: A History of Bengal from the Mahabharata to Mujib, Penguin Books India, ISBN 9780143416784
• Sharma, Urmila; Sharma, S.K. (2001), Indian Political Thought, Atlantic Publishers & Distributors, ISBN 9788171566785
• Sharma, Vishwanathan (2011), Famous Indians of the 20th Century, V&S Publishers, ISBN 9788192079684
• Sharma, Yoga Raj (2003), Special Status in Indian Federalism: Jammu and Kashmir, Radha Krishna Anand & Company
• Singh, Amrik (2000), The Partition in Retrospect, Anamika Publishers & Distributors, ISBN 9788186565650
• Singh, K.V. (2005), Political profiles of modern India, Vista International Publishing House
• Singh, M.K. (2009), Encyclopaedia Of Indian War Of Independence (1857–1947) (Set Of 19 Vols.), Anmol Publications
• Singh, Narendra Kr. (1996), International encyclopaedia of Buddhism: France, Volume 15, Anmol Publications
• Singh, Trilochan (1952), Personalities: A Comprehensive and Authentic Biographical Dictionary of Men who Matter in India. [Northern India and Parliament], Arunam & Sheel
• Sinha, Dinesh Chandra; Dasgupta, Ashok (2011), 1946: The Great Calcutta Killings and Noakhali Genocide, Kolkata: Himangshu Maity
• Smith, Donald Eugene (2015), South Asian Politics and Religion, Princeton University Press, ISBN 9781400879083

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շյամա Պրասադ Մուկերջի» հոդվածին։