Նոր Բայազետի գավառ

գավառ Երևանի նահանգի կազմում

Նոր Բայազետի գավառ, վարչաքաղաքական միավոր Ռուսական կայսրության կազմում։ 1849-1918 թվականներին մտել է Երևանի նահանգի մեջ։ Գավառի կենտրոնը Նոր Բայազետ (հետագայում՝ Կամո, այժմ՝ Գավառ) քաղաքն էր։

Նոր Բայազետի գավառ
Новобаязетский уезд

Զինանշան

Երևանի նահանգի զինանշանը
ԵրկիրՌուսական կայսրություն Ռուսական կայսրություն
Կարգավիճակգավառ
Մտնում էԵրևանի նահանգ
Ներառում է16 համայնք
ՎարչկենտրոնՆոր Բայազետ
Խոշորագույն քաղաքՆոր Բայազետ
Հիմնական լեզուՀայերեն, ռուսերեն, ադրբեջաներեն
Բնակչություն (1897)112․111
Ազգային կազմՀայեր (մոտ 67 %)[1]
Տարածք4.731
Հիմնադրված է1849 թ.
Պատմական շրջան(ներ)Գեղարքունիք, Սոթք, Վարաժնունիք

Նոր Բայազետի գավառը հյուսիս-արևմուտքում սահմանակցում է Երևանի նահանգի Ալեքսանդրապոլի, արևմուտքում՝ Էջմիածնի ու Երևանի, հարավում՝ Շարուր-Դարալագյազի գավառներին։ Արևելքում և հյուսիսում՝ Սևանի և Արևելյան Սևանի լեռնաշղթաների երկայնքով, անցնում էր սահմանը Ելիզավետպոլի նահանգի հետ։

Ներառել է հիմնականում ժամանակակից Գեղարքունիքի մարզի տարածքի մեծ մասը՝ բացառությամբ Ճամբարակի շրջանի, ինչպես նաև ներառել է Հրազդանի շրջանի մի մասը։

Պատմություն

խմբագրել

Գավառը կազմվել է 1849 թվականին։ 1828 թվականի Թուրքմենչայի պայմանագրի ստորագրումից առաջ գոյություն ունեցող Երևանի խանությունը վերածվում է ռուսական Երևանի գավառի՝ Հայկական մարզի կազմում։ Սևանա լճի ավազանում, մասնավորապես՝ արևմտյան ափերին, 1828-1829 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմից հետո Բայազետ քաղաքից հաստատվում են հազարավոր հայեր։

1849 թվականին կայսերական հատուկ հրովարտակով կազմվում է Երևանի նահանգը։ Այն ներառում էր 1840 թվականին լուծարված Հայկական մարզի և Ալեքսանդրապոլի գավառի տարածքը՝ հանդիսանալով ժամանակակից Հայաստանի Հանրապետության հիմքը։

1918-1920 թվականներին մտել է Հայաստանի առաջին հանրապետության, իսկ 1920 թվականից՝ Խորհրդային Հայաստանի կազմի մեջ։

1930-ական թվականներին լուծարվել է, և նրա տարածքում առաջացել են Սևանի, Գավառի, Մարտունու, Վարդենիսի և Հրազդանի շրջանները։

Բնակչություն

խմբագրել

1897 թվականին գավառի բնակչությունը կազմել էր 112 111[2] մարդ, այդ թվում՝

Գավառի կենտրոն Նոր Բայազետ քաղաքում բնակվել է 8734 մարդ։

Վարչական բաժանում

խմբագրել

1913 թվականին գավառի կազմում եղել են 16 գյուղական համայնքներ[4]՝

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г., Распределение населения по родному языку и уездам Российской Империи кроме губерний Европейской России, Новобаязетский уезд
  2. «Первая Всеобщая перепись населения Российской империи 1897 года. Наличное население в губерниях, уездах, городах Российской Империи (без Финляндии). Эриванская губерния» ((ռուսերեն)). demoscope.ru. 2016 թ․ փետրվարի 22.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  3. «Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку. Новобаязетский уезд» ((ռուսերեն)). demoscope.ru. 2016 թ․ փետրվարի 22.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  4. , Волостныя, станичныя, сельскія, гминныя правленія и управленія, а также полицейскіе станы всей Россіи съ обозначеніем мѣста ихъ нахожденія, Кіевъ, «Изд-во Т-ва Л. М. Фишъ», 113։

Արտաքին հղումներ

խմբագրել