Նազըմ Հիքմեթ

Նազըմ Հիքմեթ Ռան (թուրք.՝ Nâzım Hikmet Ran, հունվարի 15, 1902(1902-01-15)[1], Սալոնիկ[2] - հունիսի 3, 1963(1963-06-03)[1][3][4][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2]), թուրք բանաստեղծ, արձակագիր, սցենարիստ և դրամատուրգ: Թուրքական հեղափոխական պոեզիայի հիմնադիր: Զբաղվել է հասարակաքաղաքական գործունեությամբ: 1950 թվականին ստացել է Խաղաղության միջազգային մրցանակ:

Նազըմ Հիքմեթ
թուրք.՝ Nâzım Hikmet Ran
Nazim Hikmet.jpg
Ծնվել էհունվարի 15, 1902(1902-01-15)[1]
ԾննդավայրՍալոնիկ[2]
Վախճանվել էհունիսի 3, 1963(1963-06-03)[1][3][4][…] (61 տարեկան)
Վախճանի վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ[2]
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Գրական անունOrhan Selim
Մասնագիտությունդրամատուրգ, բանաստեղծ, գրող, սցենարիստ, հեղինակ և արձակագիր
Լեզութուրքերեն
ԱզգությունԹուրքեր
ՔաղաքացիությունFlag of the Ottoman Empire (1844–1922).svg Օսմանյան կայսրություն, Flag of Turkey.svg Թուրքիա և Flag of Poland (1928–1980).svg Լեհաստան
ԿրթությունԳալաթասարայի վարժարան, Turkish Naval High School?, Ի․Վ․ Ստալինի անվան Արևելքի աշխատավորների կոմունիստական համալսարան և Մոսկվայի պետական համալսարան
ԱմուսինMünevver Andaç?
Nazim Hikmet Signature.png
Կայքnazimhikmet.org.tr
Nazım Hikmet Ran Վիքիպահեստում

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է արիստոկրատական ընտանիքում: Հայրը` Հիքմեթ բեյը, եղել է օսմանյան պետծառայող` աշխատելով Օսմանյան կայսրության արտաքին գործերի նախարարությունում: Ունեցել է չերքեզական ծագում: Պապը` Մեհմեդ Նազըմ փաշան եղել է Դիարբեքիր, Հալեպի, Կոնիայի և Սեբաստիայի նահանգապետ: Եղել է Մևլևի սուֆիստական ուխտի անդամ:

Նազըմի մայրը`Ջելալ հանըմը եղել է կրթված կին: Զբաղվել է նկարչությամբ, խոսել է Ֆրանսերեն, նվագել դաշնամուր: Եղել է օսմանյան գեներալ Էնվեր Ջելլալեդին փաշայի դուստրը: Մորական նախապապը եղել է լեհ Կոնստանտին Բոժեցկին (Konstanty Borzęcki[5], ով 1826—1876 թթ.) թվականներին ներգաղթել էր Թուրքիա, ընդունել իսլամ և Մուստաֆա Ջելլալեդին փաշայի անվան ներքո ծառայել օսմանյան բանակում: 1869 թվականին Ստամբուլում տպագրվեց նրա «Les Turcs anciens et modernes» («Հին և ժամանակակից թուրքեր») գիրքը, որը սկիզբ դրեց թուրքական նորագույն քաղաքական մտքին:

ԳործունեությունԽմբագրել

Լինելով կոմունիստ գրող, Հիքմեթին հաճախ համեմատում էին Ալեքսանդր Պուշկինի հետ: Նազըմ Հիքմեթը թուրքական գրականություն ներմուծել է այսպես կոչված ազատ արձակը (վերլիբրը): Նրա առաջին բանաստեղծությունները գրվել են սիլլհաբական համակարգով, սակայն որոշ ժամանակ անց դրանք նոր ձև ստացան: Հիքմեթի վրա մեծ ազդեցություն են ունեցել սովետական ֆուտուրիստները, հատկապես Մայակովսկին: 1924 թվականին վերադառնալով հայրենիք` նա գլխավորեց թուրքական գրական շարժումը` գրելով բանաստեղծություններ, երկեր և կինոսցենարներ: Հրաժարվելով սիլլհաբական ուղղությունից` Հիքմեթը անցավ վերլիբրին, ինչը թույլ տվեց նրան ներառել իր ստեղծագործություններում թուրքերենի վոկալային ողջ տվյալները: Օսմանյան բանաստեղծական տարրերը, նրա պոեզիայի շրջանակներում նոր երանգավորում ստացան:

Բանաստեղծը շատ է գրել թուրք ժողովրդի սոցիալ- տնտեսական ծանր իրադրության վերաբերյալ: Նա կոչ էր անում դուրս գալ պայքարի և ապստամբել, ինչն էլ ակնհայտ երևում էր նրա հետևյալ ժողովածուներում`

  • «835 տող» (1929)
  • «Վարան—3» (1930)
  • «1+1=1» (1930)
  • «Ձայնը կորցրած քաղաքը» (1931)

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 filmportal.de — 2005.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library, Austrian National Library Record #118550888 // Общий нормативный контроль (GND) — 2012—2016.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Munzinger Archiv (գերմ.) — 1913.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Энциклопедия Брокгауз (գերմ.)
  5. ↑ MUSTAFA CELALEDDİN PAŞA(KONSTANTY BORZECKI) — Ödevarsivi Görüntüle (Döküman, sunumlar, ödev, tez, kitap özetleri, e-kitaplar, öss soru ve cevapları, aöf-açıköğretim dökümanlar…

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նազըմ_Հիքմեթ&oldid=7271905» էջից