Նազըմ Հիքմեթ

Նազըմ Հիքմեթ; թուրք.՝ Nâzım Hikmet Ran
Ծնվել է	հունվարի 15, 1902
Ծննդավայր	Սալոնիկ, Հունաստան
Վախճանվել է	հունիսի 3, 1963 (61 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գրական անուն	Orhan Selim
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, բանաստեղծ, գրող, սցենարիստ, հեղինակ և արձակագիր
Լեզու	թուրքերեն
Ազգություն	Թուրքեր
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն; Թուրքիա; Լեհաստան
Կրթություն	Գալաթասարայի վարժարան, Turkish Naval High School?, Ի․Վ․ Ստալինի անվան Արևելքի աշխատավորների կոմունիստական համալսարան և Մոսկվայի պետական համալսարան
Ամուսին	Münevver Andaç?
Կայք	nazimhikmet.org.tr
	Nazım Hikmet Ran Վիքիպահեստում

Նազըմ Հիքմեթ Ռան (թուրք.՝ Nâzım Hikmet Ran, հունվարի 15, 1902(1902-01-15)^[1]^[2], Սալոնիկ, Հունաստան^[1] - հունիսի 3, 1963(1963-06-03)^[1]^[2]^[3]^[4], Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[1]), թուրք բանաստեղծ, արձակագիր, սցենարիստ և դրամատուրգ: Թուրքական հեղափոխական պոեզիայի հիմնադիր: Զբաղվել է հասարակաքաղաքական գործունեությամբ: 1950 թվականին ստացել է Խաղաղության միջազգային մրցանակ:

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է արիստոկրատական ընտանիքում: Հայրը` Հիքմեթ բեյը, եղել է օսմանյան պետծառայող` աշխատելով Օսմանյան կայսրության արտաքին գործերի նախարարությունում: Ունեցել է չերքեզական ծագում: Պապը` Մեհմեդ Նազըմ փաշան եղել է Դիարբեքիր, Հալեպի, Կոնիայի և Սեբաստիայի նահանգապետ: Եղել է Մևլևի սուֆիստական ուխտի անդամ:

Նազըմի մայրը`Ջելալ հանըմը եղել է կրթված կին: Զբաղվել է նկարչությամբ, խոսել է Ֆրանսերեն, նվագել դաշնամուր: Եղել է օսմանյան գեներալ Էնվեր Ջելլալեդին փաշայի դուստրը: Մորական նախապապը եղել է լեհ Կոնստանտին Բոժեցկին (Konstanty Borzęcki^[5], ով 1826 —1876 թթ.) թվականներին ներգաղթել էր Թուրքիա, ընդունել իսլամ և Մուստաֆա Ջելլալեդին փաշայի անվան ներքո ծառայել օսմանյան բանակում: 1869 թվականին Ստամբուլում տպագրվեց նրա «Les Turcs anciens et modernes» («Հին և ժամանակակից թուրքեր») գիրքը, որը սկիզբ դրեց թուրքական նորագույն քաղաքական մտքին:

ԳործունեությունԽմբագրել

Լինելով կոմունիստ գրող, Հիքմեթին հաճախ համեմատում էին Ալեքսանդր Պուշկինի հետ: Նազըմ Հիքմեթը թուրքական գրականություն ներմուծել է այսպես կոչված ազատ արձակը (վերլիբրը): Նրա առաջին բանաստեղծությունները գրվել են սիլլհաբական համակարգով, սակայն որոշ ժամանակ անց դրանք նոր ձև ստացան: Հիքմեթի վրա մեծ ազդեցություն են ունեցել սովետական ֆուտուրիստները, հատկապես Մայակովսկին: 1924 թվականին վերադառնալով հայրենիք` նա գլխավորեց թուրքական գրական շարժումը` գրելով բանաստեղծություններ, երկեր և կինոսցենարներ: Հրաժարվելով սիլլհաբական ուղղությունից` Հիքմեթը անցավ վերլիբրին, ինչը թույլ տվեց նրան ներառել իր ստեղծագործություններում թուրքերենի վոկալային ողջ տվյալները: Օսմանյան բանաստեղծական տարրերը, նրա պոեզիայի շրջանակներում նոր երանգավորում ստացան:

Բանաստեղծը շատ է գրել թուրք ժողովրդի սոցիալ- տնտեսական ծանր իրադրության վերաբերյալ: Նա կոչ էր անում դուրս գալ պայքարի և ապստամբել, ինչն էլ ակնհայտ երևում էր նրա հետևյալ ժողովածուներում`

«835 տող» (1929)
«Վարան—3» (1930)
«1+1=1» (1930)
«Ձայնը կորցրած քաղաքը» (1931)

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118550888 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 filmportal.de — 2005.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Munzinger-Archiv — 1913.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q974352"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ MUSTAFA CELALEDDİN PAŞA(KONSTANTY BORZECKI) — Ödevarsivi Görüntüle (Döküman, sunumlar, ödev, tez, kitap özetleri, e-kitaplar, öss soru ve cevapları, aöf-açıköğretim dökümanlar…

Արտաքին հղումներԽմբագրել

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284_citetype_Q340169"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիայի_ազգային_գրադարան|German_National_Library]],_[[:Բեռլինի_պետական_գրադարան|Berlin_State_Library]],_[[:en:Bavarian_State_Library|Bavarian_State_Library]]_et_al.</i>_[http://d-nb.info/gnd/118550888/_Record_#118550888]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118550888 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q1414426"_data-entity-id="Q15706812">filmportal.de<span_class="wef_low_priority_links">_—_2005.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 filmportal.de — 2005.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q2085381_citetype_Q386724_citetype_Q166118"_data-entity-id="Q974352">Munzinger-Archiv<span_class="wef_low_priority_links">_—_1913.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q974352"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Munzinger-Archiv — 1913.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q974352"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q5292"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Բրոքհաուզի_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[5] MUSTAFA CELALEDDİN PAŞA(KONSTANTY BORZECKI) — Ödevarsivi Görüntüle (Döküman, sunumlar, ödev, tez, kitap özetleri, e-kitaplar, öss soru ve cevapları, aöf-açıköğretim dökümanlar…

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Նազըմ Հիքմեթ թուրք.՝ Nâzım Hikmet Ran

Ծնվել է	հունվարի 15, 1902(1902-01-15)^[1]^[2]
Ծննդավայր	Սալոնիկ, Հունաստան^[1]
Վախճանվել է	հունիսի 3, 1963(1963-06-03)^[1]^[2]^[3]^[4] (61 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[1]
Գրական անուն	Orhan Selim
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, բանաստեղծ, գրող, սցենարիստ, հեղինակ և արձակագիր
Լեզու	թուրքերեն
Ազգություն	Թուրքեր
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն Թուրքիա Լեհաստան
Կրթություն	Գալաթասարայի վարժարան, Turkish Naval High School?, Ի․Վ․ Ստալինի անվան Արևելքի աշխատավորների կոմունիստական համալսարան և Մոսկվայի պետական համալսարան
Ամուսին	Münevver Andaç?

Կայք	nazimhikmet.org.tr
Nazım Hikmet Ran Վիքիպահեստում