Յուրի Օռլով

Յուրի Օռլով; Юрий Орлов
Ծնվել է	օգոստոսի 13, 1924; Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Մահացել է	սեպտեմբերի 27, 2020 (96 տարեկան); Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և ԱՄՆ
Մասնագիտություն	միջուկային ֆիզիկոս, իրավապաշտպան և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Կոռնելի համալսարան, Տեսական և փորձարարական ֆիզիկայի ինստիտուտ, Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտ և IZMIRAN?
Անդամակցություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, ՀՀ ԳԱԱ և Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն
Ալմա մատեր	ՄՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետ, Մոսկվայի Ֆիզիկատեխնիկական Ինստիտուտ և Տեսական և փորձարարական ֆիզիկայի ինստիտուտ
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն և անգլերեն
Ինչով է հայտնի	Միջուկային ֆիզիկա, բետատրոնային տատանումների ոչ գծային տեսություն, էլեկտրոնային արագացուցիչում դեմիֆիրացման տեսություն, ոչ գծային ֆոկուսացում, մասնիկների և հակամասնիկների թվի բազմացմամբ արագացուցիչ
Պարգևներ	Կարտեր-Մենիլի անվան մարդու իրավունքների մրցանակ Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ Մարդու իրավունքների եվրոպական մրցանակ Անդրեյ Սախարովի մրցանակ Կարտեր-Մենիլի անվան մարդու իրավունքների մրցանակ Ուփսալայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Robert R. Wilson Prize? և Dwight Nicholson Medal for Outreach?
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
	Yuri Orlov Վիքիպահեստում

Յուրի Ֆեոդորի Օռլով (ռուս.՝ Юрий Фёдорович Орлов, օգոստոսի 13, 1924, Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[9]), ռուս նշանավոր ֆիզիկոս, իրավապաշտպան և հասարակական գործիչ։ Ֆիզիկա-մաթեմատիակական գիտությունների դոկտոր (1963), պրոֆեսոր (1970)։ ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ (1968)։

Կենսագրություն խմբագրել

1952 թվականին ավարտել է Մոսկվայի պետական համալսարանը։ 1976 թվականին եղել է Մոսկվայի հելսինկյան խմբի հիմնադիր նախագահ, Մարդու իրավունքների միջազգային հելսինկյան Ֆեդերացիայի պատվավոր նախագահ։ Արվեստի և գիտության ամերիկյան ակադեմիայի և մի շարք գիտական ու հասարակական կազմակերպությունների անդամ, Ուպսալայի (Շվեդիա) համալսարանի պատվավոր դոկտոր է։ 1987 թվականից Կոռնելի համալսարանի (Իթակա, Նյու Յորք) ավագ գիտաշխատող է։ 1986 թվականից բնակվում է ԱՄՆ-ում։

Գործունեություն Հայաստանում խմբագրել

Արտեմ Ալիխանյանի հրավերով^[10] 1956-1972 թվականներին աշխատել է Հայաստանում^[11]։ Նա եղել է ԵրՖԻ-ի արագացուցչի նախագծողների և կառուցողների հիմնական կազմում, դասավանդել է ԵՊՀ-ում, ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ^[12]։ 1952-1956 թթ. աշխատել է ԽՍՀՄ ԳԱ տեսական և փորձարարական ֆիզիկայի ինստիտուտում, 1956-1972 թթ.՝ ԵրՖԻ-ի գիտաշխատող, լաբորատորիայի վարիչ։

Պարգևներ խմբագրել

Պարգևատրվել է Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերության Նիկոլսոնի մեդալով (1995) և այլ մեդալներով ու մրցանակներով։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Munzinger Personen (գերմ.)
↑ https://www.themoscowtimes.com/2020/09/28/veteran-russian-human-rights-leader-yury-orlov-dies-at-96-a71570
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 http://physics.cornell.edu/sites/people/files/Orlov%20c.v.%20and%20pubs%202018.pdf
↑ https://www.amacad.org/person/yuri-fyodorovich-orlov
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ https://www.uu.se/en/about-uu/traditions/prizes/honorary-doctorates/mathematics-and-science/
↑ https://www.aps.org/programs/honors/prizes/wilson.cfm
↑ https://www.aps.org/programs/honors/prizes/nicholson.cfm
↑ «Умер основатель Московской Хельсинкской группы Юрий Орлов». РБК (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
↑ «Ереванская сага физика-диссидента Юрия Орлова». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
↑ Правозащитник Юрий Фёдорович Орлов Права человека в России, հուլիսի 7, 2004
↑ Յուրի Օռլովի կենսագրակաը ՀՀ ԳԱԱ կայքում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուրի Օռլով» հոդվածին։

[_d9b123311287c9e3-1] Munzinger Personen (գերմ.)

[_9ca00800430b3049-2] ttps://www.themoscowtimes.com/2020/09/28/veteran-russian-human-rights-leader-yury-orlov-dies-at-96-a71570

[_6564ccc1ad833935-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://physics.cornell.edu/sites/people/files/Orlov%20c.v.%20and%20pubs%202018.pdf

[_a6a89c55bed533d9-4] ttps://www.amacad.org/person/yuri-fyodorovich-orlov

[_ea14253857e3e90f-5] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_387536f6c3e114a3-6] ttps://www.uu.se/en/about-uu/traditions/prizes/honorary-doctorates/mathematics-and-science/

[_7d1980e0d946d943-7] ttps://www.aps.org/programs/honors/prizes/wilson.cfm

[_463d8a2668babf53-8] ttps://www.aps.org/programs/honors/prizes/nicholson.cfm

[9] «Умер основатель Московской Хельсинкской группы Юрий Орлов». РБК (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.

[10] «Ереванская сага физика-диссидента Юрия Орлова». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.

[11] Правозащитник Юрий Фёдорович Орлов Права человека в России, հուլիսի 7, 2004

[12] Յուրի Օռլովի կենսագրակաը ՀՀ ԳԱԱ կայքում

[9]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

[11]

[12]

Յուրի Օռլով Юрий Орлов

Ծնվել է	օգոստոսի 13, 1924(1924-08-13)^[1] Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Մահացել է	սեպտեմբերի 27, 2020(2020-09-27)^[2] (96 տարեկան) Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և ԱՄՆ
Մասնագիտություն	միջուկային ֆիզիկոս, իրավապաշտպան և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Կոռնելի համալսարան, Տեսական և փորձարարական ֆիզիկայի ինստիտուտ^[3], Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտ^[3] և IZMIRAN?^[3]
Անդամակցություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա^[4], ՀՀ ԳԱԱ և Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն
Ալմա մատեր	ՄՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետ, Մոսկվայի Ֆիզիկատեխնիկական Ինստիտուտ և Տեսական և փորձարարական ֆիզիկայի ինստիտուտ
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն^[5] և անգլերեն
Ինչով է հայտնի	Միջուկային ֆիզիկա, բետատրոնային տատանումների ոչ գծային տեսություն, էլեկտրոնային արագացուցիչում դեմիֆիրացման տեսություն, ոչ գծային ֆոկուսացում, մասնիկների և հակամասնիկների թվի բազմացմամբ արագացուցիչ
Պարգևներ	Կարտեր-Մենիլի անվան մարդու իրավունքների մրցանակ Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ Մարդու իրավունքների եվրոպական մրցանակ Անդրեյ Սախարովի մրցանակ Կարտեր-Մենիլի անվան մարդու իրավունքների մրցանակ Ուփսալայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր ^[6] Robert R. Wilson Prize? ^[7] և Dwight Nicholson Medal for Outreach? ^[8]
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Yuri Orlov Վիքիպահեստում