Վիքիպեդիա

Յուրգա Իվանաուսկայտե

Յուրգա Իվանաուսկայտե (լիտ.՝ Jurga Ivanauskaitė, 14 նոյեմբերի, 1961, Վիլնյուս - 17 փետրվարի, 2007, Վիլնյուս), լիտվացի նկարչուհի, գրող, ճանապարհորդ։

Յուրգա Իվանաուսկայտե
Jurga Ivanauskaitė
Jurga ivanauskaitė 02.jpg
Ծնվել էնոյեմբերի 14, 1961(1961-11-14)[1]
ԾննդավայրՎիլնյուս, Լիտվական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էփետրվարի 17, 2007(2007-02-17)[2][1] (45 տարեկան)
Վախճանի վայրՎիլնյուս, Լիտվա
ԳերեզմանԱնտակալնիսի գերեզմանատուն
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծուհի, ակնարկագիր և նկարչուհի
ՔաղաքացիությունFlag of Lithuania.svg Լիտվա
ԿրթությունՎիլնյուսի գեղարվեստի ակադեմիա
Ստեղծագործական շրջան1985-2007
ՊարգևներԼիտվայի Մեծ կոմս Գյադիմինասի շքանշանի սպայական խաչ

ԿենսագրությունԽմբագրել

Գրողի հայրը սցենարներ գրող և նկարիչ Իգոր Իվանովն է (ծն. 1937), մայրը՝ արվեստաբան Ինգրիդա Կորսակայտեն (ծն. 1938)։

Ավարտել է Վիլնյուսի գեղարվեստի ինստիտուտը (այժմ՝ Վիլնյուսի գեղարվեստի ակադեմիա, 1985), որտեղ սովորել է գրաֆիկա։ 1993—1995 թվականներին ճանապարհորդել է Հնդկաստանում, Նեպալում, Տիբեթում։ Եղել է բուդդայականության քարոզիչ և Տիբեթի ազատագրական շարժման մասնակից։

Բնակվել է Վիլնյուսում։ Կյանքի վերջին տարիներին եղել է քաղցկեղով հիվանդ։ Թաղված է Անտակալնիսի գերեզմանատանը[3]։

ՍտեղծագործություններԽմբագրել

Նորավեպերի առաջին հավաքածուն՝ «Pakalnučių metai», լույս է տեսել 1985 թվականին։ Հանրաճանաչ է դարձել «Ragana ir lietus» («Կախարդ և անձրև») վեպի շնորհիվ, որը մերժվել է Լիտվայի կաթոլիկ եկեղեցու կողմից։ Վեպի հիման վրա նկարահանվել է «Nuodėmės užkalbėjimas» («Մեղքի հմայություն») գեղարվեստական ֆիլմը։ Նորավեպերի, 6 վեպերի, մանկական հեքիաթների, փաստավավերագրական արձակ գրքի, բանաստեղծությունների, ինչպես նաև ակնարկային և հրատարակչական աշխատությունների հեղինակ է։

Յուրգա Իվանաուսկայտեի ստեղծագործությունները թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով, այդ թվում՝ ռուսերեն, անգլերեն, լատիշերեն, գերմաներեն, լեհերեն, չուվաշերեն։

ՀիշատակըԽմբագրել

2008 թվականին գրողի ազգականները, ընկերները և ստեղծագործության երկրպագուները հիմնեցին Յուրգա Իվանաուսկայտեի ստեղծագործական ժառանգության կենտրոնը (լիտ.՝ „Jurgos Ivanauskaitės kūrybos paveldo centras“)[4]։ Այդ կենտրոնում հաստատվել է Յուրգա Իվանաուսկայտեի անվան ամենամյա գրական մրցանակ։ Մրցանակը տրվում է 45 տարեկանից ոչ մեծ հեղինակներին՝ լիտվական գրականության լավագույն ստեղծագործությունների համար, որոնք համապատասխանում են «ազատ, բաց ու համարձակ ստեղծագործական ինքնարտահայտում» ձևակերպմանը[5]։ 2008 թվականի ապրիլին Վիլնյուսի Ագուոն փողոցի (որտեղ ապրել է Յուրգա Իվանաուսկայտեն) զբոսայգին կոչվել է ի պատիվ գրողի[6]։ 2009 թվականին այդ զբոսայգում տեղադրվեց «Կատու» գրանիտե քանդակը (քանդակի հեղինակ՝ Քսենյա Յարոշևայտե)։ Կատուն խորհրդանշում է անկախ բնավորությունը, որը հատուկ էր գրողին։ Կատվի կերպարը հանդիպում է Իվանաուսկայտեի բազմաթիվ ստեղծագործություններում։ Նրան ճանաչողների խոսքերով՝ նա շատ էր սիրում կատուներ և հրեշտակներ[7]։

ՀրատարակություններԽմբագրել

  • Pakalnučių metai։ novelių rinkinys. Vilnius։ Vaga, 1985; Tyto alba, 2003.
  • Mėnulio vaikai։ romanas. Vilnius։ Vaga, 1988.
  • Kaip užsiauginti baimę։ novelių ir apsakymų rinkinys. Vilnius։ Vaga, 1989.
  • Stebuklinga spanguolė։ pasaka vaikams su autorės iliustracijomis. Vilnius։ Vyturys, 1991.
  • Pragaro sodai։ romanas. Vilnius։ Vaga, 1992.
  • Agnijos magija։ romanas. Vilnius։ Vaga, 1995.
  • Ištremtas Tibetas։ publicistika. Vilnius։ Tyto alba, 1996.
  • Kelionė į Šambalą։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 1997.
  • Prarasta pažadėtoji žemė։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 1999.
  • Sapnų nublokšti։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 2000.
  • Ragana ir lietus։ romanas. Vilnius։ 1993; Tyto alba, 2002.
  • Placebas։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 2003.
  • Kelionių alchemija։ esė. Vilnius։ Tyto alba, 2003.
  • Šokis dykumoje։ eilėraščiai. Vilnius։ Tyto alba, 2004 (Vilnius։ Vilniaus spauda)։ 149, [1] p.։ iliustr. Tir. [1000] egz. ISBN 9986-16-374-9.
  • Kaip Marsis Žemėje laimės ieškojo։ pasaka. Vilnius։ Tyto alba, 2004.
  • Švelnūs tardymai։ interviu. Vilnius։ Tyto alba, 2005.
  • Miegančių drugelių tvirtovė։ romanas. Vilnius։ Tyto alba, 2005.
  • Odė džiaugsmui։ eilėraščiai. Vilnius։ Tyto alba, 2007.
  • Viršvalandžiai։ esė. Vilnius։ Tyto alba, 2007.
  • Nežaiskite su mėnuliu։ pjesės. Vilnius։ Tyto alba, 2008.

Գերմաներեն թարգմանություններԽմբագրել

  • Die Regenhexe. Übersetzt von Markus Roduner. Aus der Reihe։ «dtv-Taschenbücher», ISBN 3-423-13132-2, ISBN 978-3-423-13132-2. Einband։ Kartoniert. DTV Deutscher Taschenbuch Verlag, Seitenzahl։ 304. Stilrichtung։ Roman, Deutsch. 02.2004.
  • Placebo. Roman, dtv premium. Übersetzt von Markus Roduner, 2005. 440 Seiten. Deutsche Erstausgabe ISBN 3-423-24453-4.

Լատվիերեն թարգմանություններԽմբագրել

  • Ragana un lietus. No lietuviešu vai. tulk. Talrids Rullis. Rīga։ Preses nams, 1994. 247 l. ISBN 9984-000-71-0.
  • Ceļojums uz Šambalu. Tulkojums Talrids Rullis. Rīga։ Jumava, 1998. 440 l. ISBN 9984-051-66-8.
  • Sapņiem līdzi. Tulkojums Talrids Rullis. Rīga։ Dienas Grāmata, 2006. 424 l. ISBN 9984-789-25-X.

Ռուսերեն թարգմանություններԽմբագրել

ՊարգևներԽմբագրել

Լիտվայի Մեծ կոմս Գյադիմինասի շքանշանի սպայական խաչ (3 փետրվարի, 2003)[8]

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ http://news.monstersandcritics.com/europe/news/article_1265349.php/Lithuanian_author_Jurga_Ivanauskaite_is_dead
  3. ↑ «Antakalnio cemetery ~ Անտակալնիսի գերեզմանատուն»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008-10-30-ին։ Վերցված է 2015-03-29 
  4. ↑ Žuolytė Jūratė (2008-04-25)։ «Išėjusiųjų kūryba užmarštin nenugrims»։ Diena.lt (լիտվերեն)։ UAB “Diena Media Web”։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-25-ին։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27 
  5. ↑ «Jurgos Ivanauskaitės premija» (լիտվերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-25-ին։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27 
  6. ↑ Алексинайте Кристина (15 ноября 2008 г.)։ «О писательнице Ю.Иванаускайте напомнят книга, фильм, премия и скульптура»։ ru.delfi.lt։ Delfi։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-25-ին։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27 
  7. ↑ ««Կատու» քանդակը Յուրգա Իվանաուսկայտեի հիշատակին»։ ru.delfi.lt։ Delfi։ 25 сентября 2009 г.։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-25-ին։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 27 
  8. ↑ «Декрет президента Литовской Республики Nr. 2042 от 3 февраля 2003» (լիտվերեն)։ Официальный сайт Сейма Литовской Республики։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-02-04-ին։ Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 15 

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յուրգա_Իվանաուսկայտե&oldid=8683257» էջից