Յազդ
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Յազդ կամ Եզդ (պարսկերեն՝ یزد - Յազդ), Իրանի իսլամանական հանրապետության կենտրոնական հատվածում գտնվող քաղաք, համանուն Յազդ շրջանի վարչական կենտրոնը։ Իրանի ամենահին քաղաքային բնակավայրերից մեկը։ Բնակչության թիվը 505,000 հազար մարդ։
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Յազդ | ||
| یزد | ||
 | ||
| Երկիր |  Իրան | |
| Օսթան | Յազդ | |
| Հիմնադրված է | 3 հազարամյակ մ.թ.ա. թ. | |
| Մակերես | 131,551 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1216 մետր | |
| Կլիմայի տեսակ | շոգ | |
| Պաշտոնական լեզու | Պարսկերեն | |
| Բնակչություն | 505․000 մարդ (2006) | |
| Ազգային կազմ | պարսիկներ, | |
| Կրոնական կազմ | շիի մուսուլմաններ, զրադաշտականներ | |
| Ժամային գոտի | UTC+3:30 | |
| Հեռախոսային կոդ | 0351 | |
| Պաշտոնական կայք | yazd.ir(պարս.) | |
| ||
ՊատմությունԽմբագրել
Մ.թ.ա 3000 թվականից ի հայտ եկան քաղաքի մասին հիշատակումներ։ Այն նշված էր, որպես Մեդիայի Իսատիս քաղաք։ Հնագիտական պեղումների ընթացքում գտնվել են նաև առարկանրեր, որոնք պատկանում էին Աքեմենյանների դինաստիային։
Շենքերը կառուցված են հիմնականում կավից, որոնք կառուցվել են մ.թ.ա 3-րդ հազարամյակում։ Գտնվում է Սպահանից 250 կմ արևելք։
Յազդը գտնվում է պատմական մայրաքաղաքներից հեռու, այդ պատճառով էլ կարողացել է խուսափել վնասներից։ Քաղաքում պահպանվել են պատմական հուշարձաններ և մշակութային հին մասունքներ։
Չինգիզ-Խանի հարձակումների ժամանակ այստեղ թաքնվում էին նկարիչներ, գիտնականներ և պոետներ։
Յազդ է այցելել Մարկո Պոլոն։ Նրա պատմվածքներում, այս քաղաքը զարգացած էր մետաքսի արտադրությամբ։
Տեսարժան վայրերԽմբագրել
Յազդը Իրանի զարգացած քաղաքներից մեկն է, որտեղ պահպանվել է հին քաղաքի տեսքը, ինչպես մի քանի դար առաջ։ Քաղաքում շատ կան պատմական հուշարձաններ։
Ամենահայտնի պատմամշակութային հուշարձաններն են՝
- Դովազդեխ Իմամի դամբարան (11-րդ դար)
- Մայր մզկիթ
- Շամսիայի մեդրես
- Ամիր Չակմակի համալիր
- ջրի թանգարան
- զրադաշտականության տաճար
Յազդը Իրանի մշակույթի կենտրոններից մեկն է։ Մանրապատկերների հնագույն կենտրոնը։
Քամու աշտարակԽմբագրել
Քամու աշտարակը նախատեսված է օդի սառեցման համար։
Ղաջարիների դինաստիայի ժամանակ Յազդը ղեկավարում էր Բախտիյարա խանը։
Պատմամշակութային և հոգևոր մեծ արժեք ներկայացնելու համար Յազդը համարվում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային մշակույթի ժառանգություններից մեկը։
Հայտնի բնակիչներԽմբագրել
- Շարաֆ ադ-Դին Յազդի
- Մոհամմադ Հատամ
- Մոշե Կացավ
