Վիքիպեդիա

Մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիա

Մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիա՝ իմունոթերապիայի տեսակ, որն օգտագործվում է մոնոկլոնալ հակամարմինները որոշակի բջիջների կամ սպիտակուցների հետ կապելու նպատակով։ Թերապիայի իմաստը կայանում է նրանում, որ հիվանդի իմունիտետը ակտիվանա և ինքը սկսի ակտիվ պայքարել տվյալ բջիջների դեմ[1]։ Բոլորովին վերջերս մոնոկլոնալ հակամարմինները սկսել են օգտագործել T-ռեգուլյացիային մասնակցող յուրահատուկ մոլեկուլների հետ կապման համար։ Սա հնարավորություն է տալիս վերացնել որոշ հիվանդությունների կողմից ակտիվացող T-բջջային պատասխանի արգելակումը։ Այս պրոցեսը իմուն չեքփոինթ թերապիան է[2]։

Յուրաքանչյուր հակամարմին կապվում է միայն մեկ սպեցիֆիկ անտիգենի հետ։

Հնարավոր է ստեղծել mAb գրեթե բոլոր արտաբջջային կամ բջջի մակերեսին էքսպրեսվող սպեցիֆիկ թիրախի համար։ Ներկայումս կատարվում են մի շարք փորձեր, որոնք հնարավորություն կտան ստանալ հակամարմիններ այնպիսի հիվանդությունների համար, ինչպիսիք են ռևմատոիդ արթրիտը, ցրված սկլերոզը, Ալցհայմերի հիվանդությունը, Էբոլան, քաղցկեղի տարբեր տեսակներ[3]։

Հակամարմնի կառուցվածք և ֆունկցիա խմբագրել

Հավելյալ տեղեկություն՝ Մոնոկլոնալ հակամարմիններ

Իմունոգլոբուլին G (IgG) հակամարմինները հետերոդիմետրիկ մոլեկուլներ են (մոտավորապես 150կԴա)՝ կազմված ծանր և թեթև պոլիպեպտիդային շղթաներից։ Թեթև շղթաների երկու տեսակներն են կապպան (κ) և լյամբդան (λ)։ Պապաին ֆերմենտով ճեղքման արդյունքում հնարավոր է լինում հակամարմնի մոլեկուլի Fab (fragment-antigen binding) հատվածն անջատել Fc (fragment constant) հատվածից։ Fab հատվածները պարունակում են վարիաբել դոմեններ, որոնք կազմված են հակամարմնի երեք հիպերվարիաբել ամինաթթվային դոմեններից։ IgG-ի չորս հայտնի ենթատեսակները ներառված են հակամարմին կախյալ բջջային ցիտոտոքսիկության մեջ[4]։

Հակամարմինները հանդիսանում են ձեռքբերովի իմուն պատասխանի գլխավոր կոմպոնենտները, քանի որ դրանք պատասխանատու են և՛ օտար անտիգենի ճանաչման, և՛ իմուն պատասխանի ստիմուլացման համար։ Մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիան հնարավորություն է տալիս սինթեզել հակամարմիններ տարբեր ուռուցքային բջիջների կողմից էքսպրեսվող անտիգենների դեմ[5]։ Մոնոկլոնալ հակամարմինները կարող են անցնել իմուն համակարգ պասիվ կամ ակտիվ իմունիտետի միջոցով։

Ակտիվ մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիայի առավելությունը նրանում է, որ թերապիայի արդյունքում իմուն համակարգը սկսում է երկար ժամանակ արտադրել հակամարմիններ։ Բուժման ընթացքում իմուն պատասխանը որոշակի անտիգենների հանդեպ ոչ միանշանակ կարող է լինել՝ հատկապես տարեցների մոտ։ Ակտիվ մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիայի կողմնակի էֆֆեկտները պայմանավորված են անտիգենի դեմ երկարաժամկետ պատասխանով[6]։

Պասիվ մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիան հնարավորթյուն է տալիս օրգանիզմում պահպանել հակամարմինների հաստատուն կոնցենտրացիա, իսկ կողմնակի ազդեցությունների զարգացման դեպքում պետք է ուղղակի դադարեցնել բուժումը։ Այնուամենայնիվ թերապիայի կրկնումները և բարձր արժեքը հանդիսանում են մեծ թերություններ[6]։

Մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիան բավականին լավ արդյունք է տալիս քաղցկեղի, աուտոիմուն հիվանդությունների և նյարդային համակարգի հիվանդությունների, օրինակ Ալցհայմերի հիվանդությունը, բուժման գործում։ Քաղցկեղային բջիջները շատ արագ են պրոլիֆերացվում և ունեն յուրահատուկ մեխանիզմներ, որոնց միջոցով խուսափում են իմուն պատասխանից։ Այս դեպքում մոնոկլոնալ հակամարմինները կարող են օգնել բնածին իմունիտետին ավելի լավ ճանաչել օտար անտիգենները, քանի որ այդ հակամարմինները հաջողությամբ կապվում են քաղցկեղային բջիջների թիրախ անտիգենների հետ և ակտիվացնում իմուն համակարգը։

Պատմություն խմբագրել

 
Քաղցկեղի դեմ մոնոկլոնալ հակամարմիններ: ADEPT (antibody directed enzyme prodrug therapy), ADCC (antibody-dependent cell-mediated cytotoxicity), CDC (complement-dependent cytotoxicity), MAb (monoclonal antibody), scFv (single-chain Fv fragment)[7]:

Իմունոթերապիան զարգացել է հակամարմինների կառուցվածքի բացահայտումից և հիբրիդոմա տեխնոլոգիայի զարգացումից անմիջապես հետո՝ 1970-ականներին։ Հիբրիդոմա տեխնոլոգիան համարվում է մոնոկլոնալ հակամարմինների ստացման առաջին աղբյուրը[8][9]։ Այս զարգացումները հնարավորություն տվեցին թիրախավորել ուռուցքները և՛ in-vivo, և՛ in-vitro։ Չարորոակ նորագոյացություններին վերաբերող առաջին փորձերը ցույց տվեցին, որ մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիան հաջողում է սահմանափակ կամ կարճաժամկետ, եթե խոսքը վերաբերում է արյան չարորակացումներին[10][11]։ Թերապիան պետք է հարմարեցվեր նաև յուրաքանչյուր առանձին պացիենտի, ինչն անիրագործելի էր կլինիկական փորձարկումների պարամետրերում։

Ստեղծված հակամարմինների խմբերն էին՝ մուրինային, խիմերիկ, մարդատիպ և լիովին մարդու։ Յոորաքանչյուր խմբի հակամարմիններ ստացան յուրահատուկ տարբերակիչ վերջավորություններ։

Մուրին խմբագրել

Առաջին թերապևտիկ հակամարմինները մուրինի անալոգներ էին (վերջավորությունը -omab)։ Այս հակամարմինները ունեն in vivo կարճ կյանք՝ պայմանավորված իմուն կոմպլեքսների ձևավորմամբ, ուռուցքի մեջ թափանցելու սահմանափակ հնարավորություններ և բնութագրվում են տիրոջ օրգանիզմի իմուն էֆֆեկտոր ֆունկցիաների ոչ ադեկվատ ակտիվացմամբ[12]։ Հետագայում խիմերիկ և մարդատիպ հակամարմինները փոխարինեցին մուրինային հակամարմիններին[13]։

Մուրինային հակամարմինները սկզբում ստանում էին հիբրիդոմա տեխնոլոգիայով, սակայն մուրինի և մարդու իմուն համակարգի անհամապատասխանությունները բերեցին այս հակամարմինների կլինիկական ձախողման։ Մուրինային հակամարմինների մեծ թերությունն այն էր, որ դրանք նվազեցնում էին ցիտոտոքսիկության ստիմուլյացիան և կոմպլեքսների ձևավորումը, որն էլ բերում էր ալերգիկ ռեակցիաների զարգացման՝ նույնիսկ անաֆիլակտիկ շոկի[12]։ Ժամանակի ընթացքում հիբրիդոմա տեխնոլոգիան փոխարինվեց ԴՆԹ կլոնավորման տեխնոլոգիայով, տրանսգենային մկներով և ֆագային դիսփլեյով[13]։

Խիմերիկ և մարդատիպ խմբագրել

Որպեսզի իջեցվեր մուրինի իմունոգենությունը (իմուն համակարգի պայքարը հակամարմնի դեմ), մուրինի մոլկուլից հանվեցին իմունոգեն պարունակությունը և բարձրացվեց իմունոլոգիական արդյունավետությունը[12]։ Այսպես ստեղծվեցին խիմերիկ (վերջավորությունը -ximab) և մարդատիպ (վերջավորությունը -zumab) հակամարմինները։ Խիմերիկ հակամարմինները կազմված ենն մուրինի մոլեկուլի վարիաբել հատվածներից, որոնք միացված են մարդու հակամարմնի կոնստանտ հատվածներին։ Այս հակամարմինները մոտ 65%-ով մարու են, քանի որ կազմված են մարդու գենի կապպա թեթև շղթայից և IgG1 ծանր շղթայից։ Այսպիսով նվազում է իմունոգենությունը և բեարձրանում է շիճուկի կյանքի ժամանակը։

Մարդատիպ հակամարմինները ստանում են մուրինի հիպերվարիաբել հատվածները մարդու հակամարմնի ամինաթթվային դոմեններին միացնելու արդյունքում։ Այսպիսով ստացված մոլեկուլը 95%-ով մարդկային ծագում ունի։ Մարդատիպ հակամարմիններն ավելի թույլ են կապվում թիրախին քան մուրինային հակամարմինները, ինչը բերում է հարյուրավոր անգամներ աֆինության նվազման[14][15]։ Հակամարմին-անտիգեն կապի ուժեղացումը հնարավոր դարձավ կոմպլիմենտարությունը որոշող տեղեմասերում մուտացացիաների առաջացումով[16]։ Մուտացիաներն առաջացնելու համար օգտագործվեցին շղթաների տեղափոխում, կոմպլիմենտարությունը որոշող տեղեմասերի ռանդոմիզացիա, ՊՇՌ, E. coli մոտատոր շտամներ և սայտ-սփեցիֆիկ մուտագենեզ մեխանիզմները[1]։

Մարդու մոնոկլոնալ հակամարմիններ խմբագրել

Մարդու մոնոկլոնալ հակամարմինները (վերջավորությունը -umab) սինթեզվում են տրանսգենային մկներից կամ ֆագային դիսփլեյից՝ մարդու իմոնոգլոբուլինային գեները մուրինի գենոմի մեջ անցկացնելով և տրանսգենային մկանը ցանկալի անտիգենի դեմ պատվաստելու միջոցով։ Պատվաստումից հետո մկան իմուն համակարգը սկսում է արտադրել մոնոկլոնալ հակամարմինները[13]։ Այսպիսով մկան հակամարմինները in-vitro տրանսֆորմացվում են մարդու հակամարմինների[5]։

Մարդու IgG հակամարմնի ծանր և թեթև շղթաները էքսպրեսվում են կառուցվածքային պոլիմորֆ (ալոտիպ) ձևով։ Մարդու IgG ալոտիպը հնարավոր է բերի իմունոգենության[17][18]։

Թիրախ հիվանդություններ խմբագրել

Քաղցկեղ խմբագրել

Մոնոկլոնալ հակամարմինային թերապիան հնարավորթյուն է տալիս տարբեր մեխանիզմներով թիրախավորել քաղցկեղային բջիջները։ Ռամուցիրումաբը ռեկոմբինանտ մարդու մոնոկլոնալ հակամարմին է, որն օգտագործվում է չարորակ նորագոյացությունների բուժման համար[19]։ Փորձերը ցույց են տվել, որ հակամարմնիային թերապիան բավականին լավ արդյունք է տալիս մանկական լիմֆոմայի բուժման գործում[20]։

Աուտոիմուն հիվանդություններ խմբագրել

Ինֆլիքսիմաբը և ադալիմումաբը մեծապես օգտագործվում են ռևմատոիդ արթրիտի, Կրոնի հիվանդության և ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտի բուժման համար։ Այս թերապևտիկ մոնոկլոնալ հակամարմինները ազդում են աուտոիմուն հիվանդությունների զարգացման վրա, քանի որ կապվում են TNF-α-ի հետ[21]։ Բազիլիքսիմաբը և դացիլիզումաբը արգելակում են ակտիվ T-բջիջների կողմից էքսպերսվող IL-2-ը՝ խոչընդոտելով երիկամային տրանսպլանտանտի մերժումը[21]։ Օմալիզումաբը օգտակար է չափավոր կամ ծանր ալերգիկ ասթմայի դեպքում, քանի որ արգելակում է մարդու իմունոգլոբուլին E-ն (IgE)։

Ալցհայմերի հիվանդություն խմբագրել

Ալցհայմերի հիվանդությունը բազմակողմանի, տարիքից կախված, պրոգրեսիվող նեյրոդեգեներատիվ հիվանդություն է։ Հանդիսանում է դեմենցիայի զարգացման գլխավոր պատճառներից մեկը[22]։ Համաձայն ամիլոիդային տեսության տեղի է ունենում արտաբջջային բետա ամիլոիդի կուտակում, որը բերում է սինապտիկ դիսֆունկցիայի և նեյրոդեգեներացիայի[23]։ Մոնոկլոնակ հակամարմիններով բուժումը դրոնկան արդյունք է ցուցաբերում հիվանդության բուժման գործում, քանի որ արգելակում է Aβ-օլիգոմերիզացիան և կանխում նեյրոտոքսիկությունը։ Հետաքրքիր է այն փաստը, որ mAb-երը բավականին մեծ են և չեն կարող անցնել արյուն-ուղեղային պատնեշի պասիվ պրոտեինային անցուղիներով։ Սակայն համաձայն ծայրամասային հոսքի վարկածի mAb-երը կարիք չունեն անցելու արյուն-ուղեղային պատնեշը[24]։ Այնուամենայնիվ մի շարք Ալցհայմերի հիվանդության բուժման փորձեր ձախողվել են[23]։

Հակա-Aβ վակցինաները կարող են ակտիվացնել APP (amyloid precursor proteins) ունեցող տրանսգենային մկների մոտ հակամարմին կախյալ Aβ ագրեգատների մաքրումը և նվազեցնել կոգնիտիվ խանգարումների զարգացման ռիսկը[22]։ Վակցինաները ստիմուլացնում են իմուն համակարգը և այն սկսում է արտադրել իր սեփական հակամարմինները[25]։ Այսպես տրանսգենային մկների մոտ աշխատում է ակտիվ իմունիզացիան։ Հնարավոր է նաև կենդանու օրգանիզմ ներմուծել պատրաստի հակամարմիններ, այսինքն կատարել պասիվ իմունիզացիա։ APP ունեցող մկների դեպքում և՛ պասիվ, և՛ ակտիվ իմունիզացիան տվել են դրական արդյունքներ Aβ ագրեգատների մաքրման և կոնգնիտիվ ֆունկցիայի վերականգնման հարցում[23]։ Ներկայումս կատարվում են փորձեր Ալցհայմերը բուժելու և՛ պասիվ, և՛ ակտիվ իմունիզացիայի միջոցով։ Այս փորձերը հաստատված են ՍԴՎ-ի կողմից, և հավանաբար մոտակա ժամանակներում կհրապարակվեն արդյունքները[23]։ Փորձարկումների փուլում են նաև բապինեյզումաբ, սոլանեզումաբ և գաուտեներումաբ դեղերը։

Բապինեյզումաբ խմբագրել

Բապինեյզումաբը մարդատիպ հակա-Aβ մոնոկլոնալ հակամարմին է՝ ուղղված Aβ-ի N- վերջավորության դեմ։ Երկրորդ ֆազայի փորձերը ցույց են տվել, որ հակամարմինը իջեցնում է Aβ ագրեգատների քանակությունը չափավոր կամ թեթև ընթացով Ալցհայմերի հիվանդություն ունեցող պացիենտների մոտ։ Սակայն մեծ քանակներով ապոլիպոպրոտեին (APOE) e4 ունեցող պացիենտների մոտ բապինեյզումաբը բերում է ցիտոտոքսիկ վիճակի՝ վազոգենային այտուցի[26]։ Այտուցն առաջանում է, քանի որ վնասվում է արյուն ուղեղային պատնեշը և տեղի է ունենում մազանոթներից հեղուկի անցում ուղեղի ներբջջային և արտաբջջային տարածություններ[27]։ Երրորդ ֆազայի փորձերի արդյունքում պարզ է դարձել, որ APOE e4 բարձր և APOE e4 ցածր մակարդակով պացիենտների մոտ բապինեյզումաբը էական կերպով չի ազդել Aβ ագրեգատների քանակի վրա։ Այդ է պատճառը, որ բապինեյզումաբին վերաբերող փորձերը դադարեցվել են[27]։

Սոլանեզումաբ խմբագրել

Սոլանեզումաբը հակա-Aβ մոնոկլոնալ հակամարմին է՝ ուղղված Aβ-ի N- վերջավորության դեմ։ Առաջին և երկրորդ ֆազայի փորձերի ընթացքում սոլանեզումաբով բուժումը բերել է ուղեղ-ողնուղեղային հեղուկում Aβ-ի մակարդակի բարձրացման, հետևաբար գլխուղեղում նվազել են Aβ ագրեգատները։ Բացի այդ, չեն հայտնաբերվել կողմնակի էֆֆեկտներ։ Երրորդ ֆազայի փորձերում սոլանեզումաբով բուժումը թեթև ընթացքով պացիենտների մոտ հանգեցրել է կոգնիտիվ վնասումների վերացման, իսկ ծանր ընթացքով հիվանդենրի մոտ էական փոփոխություններ չեն հայտնաբերվել։ Այնուամենայնիվ, Aβ կոնցենտրացիան էապես չի փոխվել ՝ AD այլ բիոմարկերների հետ միասին, ներառյալ ֆոսֆո-տաու էքսպրեսիան և հիպոկամպի ծավալը։ III ֆազայի փորձարկումները ներկայումս շարունակվում են[24]։

Կանխարգելիչ փորձեր խմբագրել

Երրորդ ֆազայի փորձերում մի շարք դեղերի ձախողումը հանգեցրեց Ալցհայմների հիվանդությունը կանխարգելոլու միջոցների որոնման։ Պասիվ հակա-Aβ թերապաին հնարավոր է օգտագործել հիվանդության զարգացումը կանխելու և ծանր բարդություններից խուսափելու համար։ Ներկայումս կատարվում են փորձեր տարեցների և գենետիկ նախատրամադրվածություն ունեցող հիվանդների մոտ հիվանդության կանխարգելման ուղղությամբ։ Այդ փորձերն են՝ Alzheimer's Disease (A4), the Alzheimer's Prevention Initiative (API), and DIAN-TU[24]։ DIAN-TU-ն մեկնարկել է 2012-ին։ Այն կենտրոնանում է Ալցհյմերի հիվանդության գենային նախատրամադրվածություն ունեցող երիտասարդ անձանց վրա[24]։ A4 փորձերը կենտրոնանում են այն տարեց անձանց վրա, ովքեր չունեն գենետիկ նախատրամադրվածություն[24]։

Թերապիայի տեսակներ խմբագրել

Ռադիոիմունոթերապիա խմբագրել

Ռադիոիմունոթերապիան օգտագործում է ռադիոակտիվորեն կոնյուգացված մուրինային հակամարմիններ, որոնք ակտիվ են բջջային անտիգենների դեմ։ Փորձերը հիմնականում կատարվում լիմֆոմաների ուղղությամբ, քանի որ դրանք զգայուն են ճառագայթման հանդեպ։ Չափից դուրս ճառագայթումից խուսափելու համար ընտրվել են մուրինային հակամարմինները, քանի որ դրանք ունեն բարձր իմունոգենություն և արագ են վերացնում քաղցկեղային բջիջները։ Ոչ հոջկինյան լիմֆոմայի բուժման համար օգտագործվում է տոզիտումոմաբը։

Հակամարմին ուղղված նախադեղային թերապիա խմբագրել

Հակամարմին ուղղված նախադեղային թերապիան օգտագործում է քաղցկեղի դեմ ազդող մոնոկլոնալ հակամարմիններ՝ կապված դեղին ակտիվացնող ֆերմենտի հետ։ Ոչ թունավոր հակամարմնի կանոնավոր ներմուծումը բերում է օրգանիզմում թոքսիկի փոխակերպման՝ հանգեցնելով ցիտոտոքսիկ էֆֆեկտի զարգացման և քաղցկեղային բջջի ոչնչացման։ Այս թերապիայի կլինիկական հաջողությունները սահմանափակ են[28]։

Հակամարմին-դեղ կոնյուգատներ խմբագրել

Հակամարմին-դեղ կոնյուգատները հակամարմիններ են, որոնք կապված են մեկ կամ մի քանի դեղի մոլեկուլի հետ։ Աշխատանքի մեխանիզմը հետևյալն է․ հակամարմինի միջոցով կոնյուգատը հասնում է թիրախին, տեղի է ունենում դեղի առանձնացում հակամարմինից և դեղի միջոցով թիրախի ոչնչացում։ Ներկայումս հակամարմին-դեղ կոնյուգատները փորձարկումների փուլում են։ 2016-ին դրանցից որոշները հաստատվել են։

Իմունոլիպոսոմային թերապիա խմբագրել

Իմունոլիպոսոմները իրենցից ներկայացնում են հակամարմնին միացված լիպոսոմներ։ Լիպոսոմները կարող են տեղափոխել դեղեր կամ թերապևտիկ նուկլեոտիդներ և մոնոկլոնալ հակամարմինների հետ կապելու դեպքում կարող են օգտագործվել չարորակ բջիջների դեմ։ Իմունոլիպոսոմները հաջողության են հասել in-vivo։ Օգտագործվել են մարդու տրանսֆերին ընկալիչի դեմ սինթեզված հակամարմիններ։ Իմունոլիպոսոմը, հասնելով քաղցկեղին, բջիջների մեջ ներդնում է քաղցկեղ ճնշող գեներ, որոնք ակտիվանալով բերում են բջջի ոչնչացման։ Կրծքագեղձի քաղցկեղի և գլխուղեղի քաղցկեղի բուժման նպատակով կիրառվել են իմունոլիպոսոմներ, որոնք ներդնում են բջիջների մեջ հյուսվածք-սպեցիֆիկ գեներ[29]։

Չեքփոինթ թերապիա խմբագրել

Չեքփոինթ թերապիան օգտագործում է հակամարմիններ և այլ միջոցներ, որոնց միջոցով արգելակում է քաղցկեղային բջիջների կողմից իմուն համակարգի սուպրեսիան։ Քաղցկեղային բջջի յուրաքանչյուր պաշտպանական կետ անվանում են չեքփոինթ։ Համակցված թերապիան կարող է ճնշել միանգամից մի քանի պաշտպանական կետ։ Հայտնի են CTLA-4 ուղղված իպիլիմումաբը, PD-1 ուղղված նիվոլումաբը, պեմբրոլիզումաբը[2]։

Ուռուցքային միկրոշրջապատը կանխում է T-բջիջների անցոմը ուռուցքի մեջ։ Օգտագորվող մեխանիղմներից է CCL2 քեմոկինի նիտրացումը և T-բջիջների ստրոմայում թակարդումը։ Մետամիելոցիտային և քաղցկեղային բջիջները կորղ են up-regulation-ի ենթարկել PD-L1 էքսպրեսիան, որը պայմանավորված է հիպօքսիկ վիճակով կամ յուրահատուկ ցիտոկինների արտադրությամբ (IFNβ)[30]։

ՍԴՎ հաստատված թերապևտիկ հակամարմիններ խմբագրել

Սննդի և դեղերի վարչության կողմից առաջին հատատված մոնոկլոնալ հակամարմինը մուրին IgG2a CD3 սպեցիֆիկ տրանսպլանտատի մերժման դեմ կիրառվող OKT3-ն էր (այլ կերպ Մուրոմոնաբ)։ Այս մոնոկլոնալ հակամարմինը օգտագործվում էր այն պացիենտների շրջանում, ովքեր ստերոիդ ռեզիստենտ էին[31]։

Սննդի և դեղերի վարչության կողմից հաստատված թերապևտիկ մոնոկլոնալ հակամարմիններ
Հակամարմին Բրենդային անվանում Կազմակեր-պություն Հաստատման տարեթիվ Ընդունման եղանակ Տեսակ Թիրախ Ցուցում

(թիրախ հիվանդություն)

BLA STN Դեղի

պիտակ

Աբցիքսիմաբ ReoPro Centocor 12/22/1994 ներերակային Խիմերիկ Fab GPIIb/IIIa Միջմաշկային կորոնար միջամտություն 103575 Link
Ադալիմումաբ Humira Abbvie 12/31/2002 ենթամաշկային լիովին մարդու TNF Ռևմատոիդ արթրիտ 125057 Link
Ադալիմումաբ-ատտո Amjevita Amgen 9/23/2016 ենթամաշկային լիովին մարդու, բիոանալոգ TNF Ռևմատոիդ արթրիտ
Յուվենիլ իդեոպաթիկ արթրիտ
Փսորիատիկ արթրիտ
Անկիլոզացնող սպոնդիլոարթրիտ
Կրոնի հիվանդություն
Ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտ		 761024 Link
Ադո-տրանստուզումաբ

էմտանզին

Kadcyla Genentech 2/22/2013 ներերակային մարդատիպ, հակամարմին-դեղ կոնյուգատ HER2 Մետաստատիկ կրծքագեղձի քաղցկեղ 125427 Link
Ալեմտուզումաբ Campath, Lemtrada Genzyme 5/7/2001 ներերակային մարդատիպ CD52 Քրոնիկ լիմֆոցիտային լեյկեմիա 103948 Link
Ալիրոկումաբ Praluent Sanofi Aventis 7/24/2015 ենթամաշկային լիովին մարդու PCSK9 Հետերոզիգոտ ընտանեկան հիպերխոլեստերոլեմիա familial hypercholesterolemia
Ռեֆրակտոր հիպերխոլեստերոլեմիա		 125559 Link
Ատեզոլիզումաբ Tecentriq Genentech 5/18/2016 ներերակային մարդատիպ PD-L1 Ուրոթելիալ կարցինոմա 761034 Link
Ատեզոլիզումաբ Tecentriq Genentech 10/18/2016 ներերակային մարդատիպ PD-L1 Ուրոթելիալ կարցինոմա
Թոքի ոչ մանր բջջային քաղցկեղ		 761041 Link
Ավելումաբ Bavencio EMD Serono 3/23/2017 ներերակային լիովին մարդու PD-L1 Մերկելի բջջային քաղցկեղ 761049 Link
Բազիլիքսիմաբ Simulect Novartis 5/12/1998 ներերակային խիմերիկ IL2RA երիկամային տրանսպլանտանտի մերժման կանխում 103764 Link
Բելիմումաբ Benlysta Human Genome Sciences 3/9/2011 ներերակային լիովին մարդու BLyS Համակարգային կարմիր գայլախտ 125370 Link
Բևացիզումաբ Avastin Genentech 2/26/2004 ներերակային մարդատիպ VEGF Կոլոռեկտալ քաղցկեղ 125085 Link
Բեզլոտոքսումաբ Zinplava Merck 10/21/2016 ներերակային լիովին մարդու Clostridium difficile տոքսին B Հետադարձ Clostridium difficile վարակի կանխում 761046 Link
Բլինատումոմաբ Blincyto Amgen 12/3/2014 ներերակային մկան, բիսպեցիֆիկ CD19 Պրեկուրսոր B-բջջային սուր լիմֆոբլաստիկ լեյկեմիա 125557 Link
Բրենտուքսիմաբ վեդոտին Adcetris Seattle Genetics 9/19/2011 ներերակային խիմերիկ, հակամարմին-դեղ կոնյուգատ CD30 Հոջկինի լիմֆոմա
Անապլաստիկ հսկա բջջային լիմֆոմա		 125388 Link
Բրոդալումաբ Siliq Valeant 2/15/2017 ենթամաշկային խիմերիկ IL17RA Փսորիազ 761032 Link
Կանակինումաբ Ilaris Novartis 6/17/2009 ենթամաշկային լիովին մարդու IL1B Կրիոպրին-ասոցացված համակարգային համախտանիշ 125319 Link
Կապրոմաբ պենդետիդ ProstaScint Cytogen 10/28/1996 ներերակային մուրին, ռադիոակտիվ նշված PSMA Նոր ախտորոշված շագանակագեղձի քաղցկեղի կամ հետպրոստատէկտոմիայի ախտորոշիչ պատկերապատման միջոց 103608 Link
Ցերտոլիզումաբ պեգոլ Cimzia UCB (company) 4/22/2008 ենթամաշկային մարդատիպ TNF Կրոնի հիվանդություն 125160 Link
Ցետուքսիմաբ Erbitux ImClone Systems 2/12/2004 ներերակային խիմերիկ EGFR Կոլոռեկտալ կարցինոմա 125084 Link
Դակլիզումաբ Zenapax Roche 12/10/1997 ներերակային մարդատիպ IL2RA երիկամային տրանսպլանտանտի մերժման կանխում 103749 Link
Դակլիզումաբ Zinbryta Biogen 5/27/2016 ենթամաշկային մարդատիպ IL2R Ցրված սկլերոզ 761029 Link
Դարատումումաբ Darzalex Janssen Biotech 11/16/2015 ներերակային լիովին մարդու CD38 Բազմակի միելոմա 761036 Link Արխիվացված 2018-05-14 Wayback Machine
Դենոսումաբ Prolia, Xgeva Amgen 6/1/2010 ենթամաշկային լիովին մարդու RANKL Օստեոպորոզ պոստմենոպաուզալ շրջանում գտնվող կանանց մոտ 125320 Link
Դինուտուքսիմաբ Unituxin United Therapeutics 3/10/2015 ներերակային խիմերիկ GD2 Մանկական նեյրոբլաստոմա 125516 Link
Դուպիլումաբ Dupixent Regeneron Pharmaceuticals 3/28/2017 ենթամաշկային լիովին մարդու IL4RA Ատոպիկ դերմատիտ, ասթմա 761055 Link
Դուրվալումաբ Imfinzi AstraZeneca 5/1/2017 ներերակային լիովին մարդու PD-L1 Ուրոթելիալ քաղցկեղ 761069 Link
Էկուլիզումաբ Soliris Alexion 3/16/2007 ներերակային մարդատիպ Կոմպլիմենտի համակարգի C5 Պարոքսիզմալ գիշերային հեմոգլոբինուրիա 125166 Link
Էլոտուզումաբ Empliciti Bristol-Myers Squibb 11/30/2015 ներերակային մարդատիպ SLAMF7 Բազմակի միելոմա 761035 Link
Էվոլոկումաբ Repatha Amgen 8/27/2015 ենթամաշկային լիովին մարդու PCSK9 Հետերոզիգոտ ընտանեկան հիպերխոլեստերոլեմիա familial hypercholesterolemia
Ռեֆրակտոր հիպերխոլեստերոլեմիա		 125522 Link
Գոլիմումաբ Simponi Centocor 4/24/2009 ենթամաշկային լիովին մարդու TNF Ռևմատոիդ արթրիտ
Փսորիատիկ արթրիտ
Անկիլոզացնող սպոնդիլոարթրիտ		 125289 Link
Գոլիմումաբ Simponi Aria Janssen Biotech 7/18/2013 ներերակային լիովին մարդու TNF Ռևմատոիդ արթրիտ 125433 Link
Իբրիտումոմաբ տիուքսետան Zevalin Spectrum Pharmaceuticals 2/19/2002 ներերակային մուրին, ռադիոիմունոթերապիա CD20 Ֆոլիկուլյար կամ ոչ Հոջկինյան լիմֆոմա 125019 Link
Իդարուցիզումաբ Praxbind Boehringer Ingelheim 10/16/2015 ներերակային մարդատիպ Fab Դաբիգատրան Դաբիգատրանի հակամակարդիչ էֆֆեկտի հրատապ վերացում 761025 Link
Ինֆլիքսիմաբ Remicade Centocor 8/24/1998 ներերակային խիմերիկ TNF alpha Կրոնի հիվանդություն 103772 Link
Ինֆլիքսիմաբ-abda Renflexis Samsung Bioepis 4/21/2017 ներերակային խիմերիկ, բիոանալոգ TNF Ռևմատոիդ արթրիտ
Փսորիատիկ արթրիտ
Անկիլոզացնող սպոնդիլոարթրիտ
Կրոնի հիվանդություն
Ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտ		 761054 Link
Ինֆլիքսիմաբ-dyyb Inflectra Celltrion Healthcare 4/5/2016 ներերակային խիմերիկ, բիոանալոգ TNF Ռևմատոիդ արթրիտ
Յուվենիլ իդեոպաթիկ արթրիտ
Փսորիատիկ արթրիտ
Անկիլոզացնող սպոնդիլոարթրիտ
Կրոնի հիվանդություն
Ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտ		 125544 Link
Իպիլիմումաբ Yervoy Bristol-Myers Squibb 3/25/2011 ներերակային լիովին մարդու CTLA-4 Մետաստատիկ մելանոմա 125377 Link
Իքսեկիզումաբ Taltz Eli Lilly 3/22/2016 ենթամաշկային լիովին մարդու IL17A Փսորիազ 125521 Link
Մեպոլիզումաբ Nucala GlaxoSmithKline 11/4/2015 ենթամաշկային լիովին մարդու IL5 Ծանր ասթմա 125526 Link
Նատալիզումաբ Tysabri Biogen Idec 11/23/2004 ներերակային մարդատիպ alpha-4 ինտեգրին Ցրված սկլերոզ 125104 Link
Նեցիտումումաբ Portrazza Eli Lilly 11/24/2015 ներերակային լիովին մարդու EGFR Թոքի ոչ մանր տափակ բջջային քաղցկեղ 125547 Link
Նիվոլումաբ Opdivo Bristol-Myers Squibb 12/22/2014 ներերակային լիովին մարդու PD-1 Մետաստատիկ մելանոմա 125554 Link
Նիվոլումաբ Opdivo Bristol-Myers Squibb 3/4/2015 ներերակային լիովին մարդու PD-1 Թոքի ոչ մանր տափակ բջջային քաղցկեղ 125527 Link
Օբիլտոքսաքսիմաբ Anthem Elusys Therapeutics 3/18/2016 ներերակային խիմերիկ Սիբիրախտի տոքսինի պաշտպանիչ անտիգեն Սիբիրախտ 125509 Link
Օբինուտուզումաբ Gazyva Genentech 11/1/2013 ներերակային մարդատիպ CD20 Քրոնիկ լիմֆոցիտային լեյկեմիա 125486 Link
Օկրելիզումաբ Ocrevus Genentech 3/28/2017 ներերակային մարդատիպ CD20 Ցրված սկլերոզ 761053 Link
Օֆատումումաբ Arzerra Glaxo Grp 10/26/2009 ներերակային լիովին մարդու CD20 Քրոնիկ լիմֆոցիտային լեյկեմիա 125326 Link
Օլարատումաբ Lartruvo Eli Lilly 10/19/2016 ներերակային լիովին մարդու PDGFRA Փափուկ հյուսվածքի սարկոմա 761038 Link
Օմալիզումաբ Xolair Genentech 6/20/2003 ենթամաշկային մարդատիպ IgE Չափավոր կամ ծանր պերսիստող ասթմա 103976 Link
Պալիվիզումաբ Synagis MedImmune 6/19/1998 միջմկանային մարդատիպ Ռեսպիրատոր սինցիցիալ վիրուսի F պրոտեին Ռեսպիրատոր սինցիցիալ վիրուս 103770 Link
Պանիտումումաբ Vectibix Amgen 9/27/2006 ներերակային լիովին մարդու EGFR Կոլոռեկտալ քաղցկեղ 125147 Link
Պեմբրոլիզումաբ Keytruda Merck 9/4/2014 ներերակային մարդատիպ PD-1 Մետաստատիկ մելանոմա 125514 Link
Պերտուզումաբ Perjeta Genentech 6/8/2012 ներերակային մարդատիպ HER2 Կրծքագեղձի քաղցկեղ 125409 Link
Ռամուցիրումաբ Cyramza Eli Lilly 4/21/2014 ներերակային լիովին մարդու VEGFR2 Ստամոքսի քաղցկեղ 125477 Link
Ռանիբիզումաբ Lucentis Genentech 6/30/2006 աչքի մեջ ներարկում մարդատիպ VEGFR1
VEGFR2		 Մակուլոդեգեներացիա 125156 Link
Ռաքսիբակումաբ Raxibacumab Human Genome Sciences 12/24/2012 ներերակային լիովին մարդու Bacillus anthracis-ի պաշտպանիչ անտիգեն Սիբիրախտ 125349 Link
Ռեսլիզումաբ Cinqair Teva 3/23/2016 ներերակային մարդատիպ IL5 Ծանր ասթմա 761033 Link
Ռիտուքսիմաբ Rituxan Genentech 11/26/1997 ներերակային խիմերիկ CD20 Ոչ հոջկինյան լիմֆոմա 103705 Link
Սեկուկինումաբ Cosentyx Novartis 1/21/2015 ենթամաշկային լիովին մարդու IL17A Փսորիազ 125504 Link
Սիլտուքսիմաբ Sylvant Janssen Biotech 4/23/2014 ներերակային խիմերիկ IL6 Կաստելմանի հիվանդություն 125496 Link
Տոցիլիզումաբ Actemra Genentech 1/8/2010 ներերակային մարդատիպ IL6R Ռևմատոիդ արթրիտ 125276 Link
Տոցիլիզումաբ Actemra Genentech 10/21/2013 մարդատիպ IL6R Ռևմատոիդ արթրիտ
Պոլիարտիկուլյար Յուվենիլ իդեոպաթիկ արթրիտ

Համակարգային Յուվենիլ իդեոպաթիկ արթրիտ

125472 Link
Տրանստուզումաբ Herceptin Genentech 9/25/1998 ներերակային մարդատիպ HER2 Կրծքագեղձի քաղցկեղ 103792 Link
Ուստեկինումաբ Stelara Centocor 9/25/2009 ենթամաշկային լիովին մարդու IL12
IL23		 Փսորիազ 125261 Link
Ուստեկինումաբ Stelara Janssen Biotech 9/23/2016 ենթամաշկային և ներերակային լիովին մարդու IL12
IL23		 Փսորիազ

Փսորիատիկ արթրիտ

Կրոնի հիվանդություն

761044 Link
Վեդոլիզումաբ Entyvio Takeda 5/20/2014 ներերակային մարդատիպ Ինտեգրինային ընկալիչ Ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտ
Կրոնի հիվանդություն		 125476 Link
Սարիլումաբ Kevzara Sanofi Aventis 5/22/17 ենթամաշկային լիովին մարդու IL6R Ռևմատոիդ արթրիտ 761037 Link
Ռիտուքսիմաբ և

Հիալուրոնիդազ

Rituxan Hycela Genentech 6/22/17 ենթամաշկային խիմերիկ, համաձևված CD20 Ֆոլիկուլյար լիմֆոմա
Դիֆուզ հսկա B-բջջային լիմֆոմա

Քրոնիկ լիմֆոցիտային լեյկեմիա

761064 Link
Գուսելկումաբ Tremfya Janssen Biotech 7/13/17 ենթամաշկային լիովին մարդու IL23 Փսորիազ 761061 Link
Ինոտուզումաբ օզոգամիցին Besponsa Wyeth 8/17/17 ներերակային մարդատիպ, հակամարմին-դեղ կոնյուգատ CD22 Պրեկուրսոր B-բջջային սուր լիմֆոբլաստիկ լեյկեմիա 761040 Link
Ադալիմումաբ-adbm Cyltezo Boehringer Ingelheim 8/25/17 ենթամաշկային լիովին մարդու, բիոանալոգ TNF Ռևմատոիդ արթրիտ
Յուվենիլ իդեոպաթիկ արթրիտ
Փսորիատիկ արթրիտ
Անկիլոզացնող սպոնդիլոարթրիտ
Կրոնի հիվանդություն
Ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտ		 761058 Link
Գեմտուզումաբ օզոգամիցին Mylotarg Wyeth 9/1/17 ներերակային մարդատիպ, հակամարմին-դեղ կոնյուգատ CD33 Սուր միելոիդ լեյկեմիա 761060 Link
Բևացիզումաբ-awwb Mvasi Amgen 9/14/17 ներերակային մարդատիպ, բիոանալոգ VEGF Կոլոռեկտալ քաղցկեղ
Ոչ տափակաբջջային ոչ մանր բջջային քաղցկեղ

Գլիոբլաստոմա
Երիկամաբջջային կարցինոմա

Արգանդի վզիկի քաղցկեղ

761028 Link
Բենրալիզումաբ Fasenra Astrazeneca 11/14/17 ենթամաշկային մարդատիպ ինտերլեյկին-5 ընկալիչի ալֆա ենթամիավոր Էոզինոֆիլային ֆենոտիպով ասթմա 761070 Link
Էմիցիզումաբ-kxwh Hemlibra Genentech 11/16/17 ենթամաշկային մարդատիպ, բիսպեցիֆիկ IXa գործոն, X գործոն Հեմոֆիլիա A 761083 Link
Տրաստուզումաբ-dkst Ogivri Mylan 12/1/17 ներերակային մարդատիպ, բիոանալոգ HER2 HER2-գերէսպրեսիայով կրծքագեղձի քաղցկեղ 761074 Link
Ինֆլիքսիմաբ-gbtx Ixifi Pfizer 12/13/17 ներերակային խիմերիկ, բիոանալոգ TNF Ռևմատոիդ արթրիտ
Փսորիատիկ արթրիտ
Անկիլոզացնող սպոնդիլոարթրիտ
Կրոնի հիվանդություն
Ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտ		 761072 Link
Իբալիզումաբ-uiyk Trogarzo TaiMed Biologics 3/6/18 ներերակային մարդատիպ CD4 ՄԻԱՎ 761065 Link
Տիլդրակիզումաբ-asmn Ilumya Merck 3/20/18 ենթամաշկային մարդատիպ IL23 Փսորիազ 761067 Link
Բուրոսումաբ-twza Crysvita Ultragenyx 4/17/18 ենթամաշկային լիովին մարդու FGF23 X-շղթայակցված հիպոֆոսֆատեմիա 761068 Link
Էրենումաբ-aooe Aimovig Amgen 5/17/18 ենթամաշկային լիովին մարդու CGRP ռեցեպտոր Միգրենի կանխարգելում 761077 Link

Բիսպեցիֆիկ հակամարմինները, որոնք թերապևտիկ հակամարմինների ավելի նոր տարրատեսակն են, ցույց են տվել բավականին խոստումնալից արդյունքներ[32][33]։

Էկոնոմիկա խմբագրել

Սկսած 2000 թ․-ից, մոնոկլոնալ հակամարմինների պահանջարկը աճ է գրանցել։ 2006թ․-ի մոնոկլոնալ հակամարմինների մեծ հնգյակը կազմում էին բևացիզումաբը, տրաստուզումաբը, ադալիմումաբը, ինֆլիքսիմաբը և ռիտուքսիմաբը։ Այս մոնոկլոնալ հակամարմիններն օգտագործվում էին աուտոիմուն և բորբոքային հիվանդությունների, ինչպես նաև քաղցկեղի բուժման նպատակով։ 2007թ․-ին ԱՄՆ-ում ամենաշատ վաճառված 20 բեսթ-սելլեր բիոտեխնոլոգիական դեղերից 8-ը թերապևտիկ մոնոկլոնալ հակամարմիններ էին[34]։ Մոնոկլոնալ հակամարմինների արտադրության պահանջարկի այս արագ աճը լավ ազդեցություն թողեց mAb արտադրության ինդուստրիայի վրա[35]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Waldmann TA (March 2003). «Immunotherapy: past, present and future». Nature Medicine. 9 (3): 269–77. doi:10.1038/nm0303-269. PMID 12612576.
  2. ↑ 2,0 2,1 Sharma P, Allison JP (April 2015). «The future of immune checkpoint therapy». Science. 348 (6230): 56–61. Bibcode:2015Sci...348...56S. doi:10.1126/science.aaa8172. PMID 25838373.
  3. ↑ Olinger GG, Pettitt J, Kim D, Working C, Bohorov O, Bratcher B, Hiatt E, Hume SD, Johnson AK, Morton J, Pauly M, Whaley KJ, Lear CM, Biggins JE, Scully C, Hensley L, Zeitlin L (October 2012). «Delayed treatment of Ebola virus infection with plant-derived monoclonal antibodies provides protection in rhesus macaques». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 109 (44): 18030–5. Bibcode:2012PNAS..10918030O. doi:10.1073/pnas.1213709109. PMC 3497800. PMID 23071322.
  4. ↑ Janeway, Charles; Paul Travers; Mark Walport; Mark Shlomchik (2001). Immunobiology; Fifth Edition. New York and London: Garland Science. ISBN 978-0-8153-4101-7.
  5. ↑ 5,0 5,1 Janeway CA, Jr.; և այլք: (2005). Immunobiology (6th ed.). Garland Science. ISBN 978-0-443-07310-6.
  6. ↑ 6,0 6,1 Baxter, David (December 2007). «Active and passive immunity, vaccine types, excipients and licensing». Occupational Medicine. 57 (8): 552–6. doi:10.1093/occmed/kqm110. PMID 18045976.
  7. ↑ Modified from Carter P (November 2001). «Improving the efficacy of antibody-based cancer therapies». Nature Reviews. Cancer. 1 (2): 118–29. doi:10.1038/35101072. PMID 11905803.
  8. ↑ Prof FC Breedveld (2000). «Therapeutic monoclonal antibodies». Lancet. 355 (9205): 735–740. doi:10.1016/S0140-6736(00)01034-5. PMID 10703815.
  9. ↑ Köhler G, Milstein C (August 1975). «Continuous cultures of fused cells secreting antibody of predefined specificity». Nature. 256 (5517): 495–7. Bibcode:1975Natur.256..495K. doi:10.1038/256495a0. PMID 1172191.
  10. ↑ Ritz J, Schlossman SF (January 1982). «Utilization of monoclonal antibodies in the treatment of leukemia and lymphoma». Blood. 59 (1): 1–11. doi:10.1182/blood.V59.1.1.1. PMID 7032624.
  11. ↑ Nadler LM, Stashenko P, Hardy R, Kaplan WD, Button LN, Kufe DW, Antman KH, Schlossman SF (September 1980). «Serotherapy of a patient with a monoclonal antibody directed against a human lymphoma-associated antigen». Cancer Research. 40 (9): 3147–54. PMID 7427932.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Stern M, Herrmann R (April 2005). «Overview of monoclonal antibodies in cancer therapy: present and promise». Critical Reviews in Oncology/Hematology. 54 (1): 11–29. doi:10.1016/j.critrevonc.2004.10.011. PMID 15780905.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Hudson PJ, Souriau C (January 2003). «Engineered antibodies». Nature Medicine. 9 (1): 129–34. doi:10.1038/nm0103-129. PMID 12514726.
  14. ↑ Carter P, Presta L, Gorman CM, Ridgway JB, Henner D, Wong WL, Rowland AM, Kotts C, Carver ME, Shepard HM (May 1992). «Humanization of an anti-p185HER2 antibody for human cancer therapy». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 89 (10): 4285–9. Bibcode:1992PNAS...89.4285C. doi:10.1073/pnas.89.10.4285. PMC 49066. PMID 1350088.
  15. ↑ Presta LG, Lahr SJ, Shields RL, Porter JP, Gorman CM, Fendly BM, Jardieu PM (September 1993). «Humanization of an antibody directed against IgE». Journal of Immunology. 151 (5): 2623–32. PMID 8360482.
  16. ↑ Chothia C, Lesk AM, Tramontano A, Levitt M, Smith-Gill SJ, Air G, Sheriff S, Padlan EA, Davies D, Tulip WR (1989). «Conformations of immunoglobulin hypervariable regions». Nature. 342 (6252): 877–83. Bibcode:1989Natur.342..877C. doi:10.1038/342877a0. PMID 2687698.
  17. ↑ Jefferis R, Lefranc MP (July–August 2009). «Human immunoglobulin allotypes: possible implications for immunogenicity». mAbs. 1 (4): 332–8. doi:10.4161/mabs.1.4.9122. PMC 2726606. PMID 20073133.
  18. ↑ Chapman K, Pullen N, Coney L, Dempster M, Andrews L, Bajramovic J, Baldrick P, Buckley L, Jacobs A, Hale G, Green C, Ragan I, Robinson V (2009). «Preclinical development of monoclonal antibodies: considerations for the use of non-human primates». mAbs. 1 (5): 505–16. doi:10.4161/mabs.1.5.9676. PMC 2759500. PMID 20065651.
  19. ↑ Vennepureddy A, Singh P, Rastogi R, Atallah JP, Terjanian T (June 2016). «Evolution of ramucirumab in the treatment of cancer - A review of literature». Journal of Oncology Pharmacy Practice. 23 (7): 525–539. doi:10.1177/1078155216655474. PMID 27306885.
  20. ↑ de Zwart, Verena; Gouw, Samantha C; Meyer-Wentrup, Friederike AG (2016 թ․ հունվարի 19). «Antibody therapies for lymphoma in children». Cochrane Database of Systematic Reviews (1): CD011181. doi:10.1002/14651858.cd011181.pub2. ISSN 1465-1858. PMID 26784573.
  21. ↑ 21,0 21,1 Rang, H. P. (2003). Pharmacology. Edinburgh: Churchill Livingstone. էջ 241. ISBN 978-0-443-07145-4.
  22. ↑ 22,0 22,1 Pul, Refik; Dodel, Richard; Stangel, Martin (March 2011). «Antibody-based therapy in Alzheimer's disease». Expert Opinion on Biological Therapy. 11 (3): 343–357. doi:10.1517/14712598.2011.552884. PMID 21261567.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 van Dyck, Christopher (2017 թ․ օգոստոսի 24). «Anti-Amyloid-β Monoclonal Antibodies for Alzheimer's Disease: Pitfalls and Promise». Biological Psychiatry. 83 (4): 311–319. doi:10.1016/j.biopsych.2017.08.010. PMC 5767539. PMID 28967385.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 Panza, F.; Imbimbo, B. P.; Logroscino, G. (2014). «Amyloid-directed monoclonal antibodies for the treatment of Alzheimer's disease: The point of no return?». Expert Opinion on Biological Therapy. 14 (10): 1465–76. doi:10.1517/14712598.2014.935332. PMID 24981190.
  25. ↑ Hanan, Eilat; Solomon, Beka (January 1996). «Inhibitory effect of monoclonal antibodies on Alzheimer's P-amyloid peptide aggregation». Amyloid. 2 (3): 130–133. doi:10.3109/13506129609014365.
  26. ↑ Goel, Ayush. «Vasogenic cerebral oedema». radiopaedia.org (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  27. ↑ 27,0 27,1 Panza, F.; Imbimbo, B.P.; D'aOnofrio, G.; Pietrarossa, G.; Seripa, Davide; Frisardi, V. (November 2010). «Bapineuzumab: anti-β-amyloid monoclonal antibodies for the treatment of Alzheimer's disease». V. 2 (6): 767–82. doi:10.2217/imt.10.80. PMID 21091109.
  28. ↑ Francis RJ, Sharma SK, Springer C, Green AJ, Hope-Stone LD, Sena L, Martin J, Adamson KL, Robbins A, Gumbrell L, O'Malley D, Tsiompanou E, Shahbakhti H, Webley S, Hochhauser D, Hilson AJ, Blakey D, Begent RH (September 2002). «A phase I trial of antibody directed enzyme prodrug therapy (ADEPT) in patients with advanced colorectal carcinoma or other CEA producing tumours». British Journal of Cancer. 87 (6): 600–7. doi:10.1038/sj.bjc.6600517. PMC 2364249. PMID 12237768.
  29. ↑ Krauss WC, Park JW, Kirpotin DB, Hong K, Benz CC (2000). «Emerging antibody-based HER2 (ErbB-2/neu) therapeutics». Breast Disease. 11: 113–24. doi:10.3233/bd-1999-11110. PMID 15687597.
  30. ↑ Joyce JA, Fearon DT (April 2015). «T cell exclusion, immune privilege, and the tumor microenvironment». Science. 348 (6230): 74–80. Bibcode:2015Sci...348...74J. doi:10.1126/science.aaa6204. PMID 25838376.
  31. ↑ Hooks MA, Wade CS, Millikan WJ (1991). «Muromonab CD-3: a review of its pharmacology, pharmacokinetics, and clinical use in transplantation». Pharmacotherapy. 11 (1): 26–37. doi:10.1002/j.1875-9114.1991.tb03595.x (inactive 2020 թ․ մայիսի 21). PMID 1902291.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ DOI inactive as of 2020 (link)
  32. ↑ Chames P, Baty D (2009). «Bispecific antibodies for cancer therapy: the light at the end of the tunnel?». mAbs. 1 (6): 539–47. doi:10.4161/mabs.1.6.10015. PMC 2791310. PMID 20073127.
  33. ↑ Linke, Rolf; Klein, Anke; Seimetz, Diane (2010). «Catumaxomab: Clinical development and future directions». mAbs. 2 (2): 129–136. doi:10.4161/mabs.2.2.11221. PMC 2840231. PMID 20190561.
  34. ↑ Scolnik PA (2009). «mAbs: a business perspective». mAbs. 1 (2): 179–84. doi:10.4161/mabs.1.2.7736. PMC 2725420. PMID 20061824.
  35. ↑ Kelley B (2009). «Industrialization of mAb production technology: the bioprocessing industry at a crossroads». mAbs. 1 (5): 443–52. doi:10.4161/mabs.1.5.9448. PMC 2759494. PMID 20065641.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մոնոկլոնալ_հակամարմինային_թերապիա&oldid=9270318» էջից